Bijlage 8: Overzicht van archeologisch waardevolle gebieden ...

Dommeldal komen broekbossen, laanbeplantingen, struwelen en zones met kleinschalige
beemdenpercelering voor.
Grondgebruik en ecologie
In dit open heidegebied komt, afhankelijk van het plaatselijke reliëf, een mozaïek van droge en natte
heide en kleine verspreide bosjes voor. Naaldbos vormt de bosgordel rond het centrale heidegebied.
De smalle bosgordel langs de Witte Loop bestaat uit berken- en wilgenbos. Het dal van de Kleine
Dommel is in agrarisch gebruik, net als dat van de Grote Aa. In de beekdalen komt plaatselijk vochtig
schraalland, bloemrijk grasland en (elzen)broekbos voor. In het zuidwestelijk deel van het gebied komt
droger loofbos met eiken en beuken voor.
Afbeelding: Actieve verstuiving Galgenberg
Kwetsbaarheid en aantastingen
Het bodemarchief dat bewaard is gebleven onder het maaiveld of in vennen is gevoelig voor
grootschalige graaf- of baggerwerkzaamheden in het kader van natuurontwikkeling en -beheer. De
pingo-ruïne van het Rondvenneke is aardkundig zeer waardevol maar ook zeer kwetsbaar. De
opvulling van het smeltgat bevat waarschijnlijk een klimaatarchief uit het Laatglaciaal, maar dat gaat
verloren wanneer het ven in het kader van natuurontwikkeling zou worden uitgebaggerd om
verlanding tegen te gaan. De gave, bijna cirkelvormige vorm en de lage en smalle randwal kunnen
gemakkelijk beschadigd worden bij graaf- of natuurbeheerwerkzaamheden waarbij machines worden
ingezet. In het heidegebied hebben de voornaamste aantastingen te maken met natuurontwikkeling:
afplaggen van de bovenste bodemlaag ten behoeve van bodemverarming of vrijmaken van het
moedermateriaal voor heractiveren van zandverstuivingen, en uitbaggeren van vennen om te snelle
verlanding tegen te gaan. Het bodemarchief wordt hierdoor potentieel bedreigd, en het natuurlijk
aanwezige reliëf wordt in mindere of meerdere mate gewijzigd. In het Dommeldal is de belangrijkste
aantasting het rechttrekken van grote delen van de natuurlijke beekbedding. Ondiepe oppervlakkige
ontgrondingen bevinden ten zuiden van Heeze, aan de oostzijde van de Rul tussen Rul en Strabrecht,
bij Rederijk en de Blauwe Kei. Ook het Witven in het zuiden van de Strabrechtse Heide is gegraven.
Ontwikkeling, kansen
De Strabrechtse Heide is één van de grootste heidelandschappen van Nederland. Natuurbeheer en
natuurontwikkeling zijn erop gericht om het open heidelandschap met vennen te bewaren en
vergrassing tegen te gaan. De toegepaste beheermaatregelen bestaan voornamelijk uit maaien,
afplaggen en begrazen. Sterk verlande vennen worden opnieuw uitgegraven. Deze maatregelen zijn
niet zonder gevaar voor de aardkundige waarden (zie boven). De bereikbaarheid van het gebied van
de Strabrechtse Heide is goed: verharde wegen lopen tot aan de belangrijkste ingangen, waar ruime
parkings gelegen zijn. De toegankelijkheid is eveneens goed: een netwerk van al dan niet
gemarkeerde fiets-, wandel- en ruiterpaden doorkruist het gebied. Slechts enkele delen van het
heidegebied zijn tijdelijk afgesloten voor het publiek. Bij de voornaamste ingangen en ook binnen het
gebied van de Strabrechtse Heide zijn informatiepanelen te vinden waar ook uitleg over aardkundegerelateerde
onderwerpen wordt gegeven (zoals het heractiveren van de zandverstuivingen op de
Galgeberg). Een afleesbare grondwater-peilschaal met informatiepaneel staat bij de Mierlose dijk.
Deze al goede infrastructuur zou verder kunnen uitgebouwd worden met specifiek aardkundig gerichte
informatiepanelen, zoals bij het Rondvenneke en de zandverstuivingen op de Galgeberg.
2. Dommel, Vresselsche Bosch, Breugelse Beemden, Nuenens Broek
22