Bijlage 8: Overzicht van archeologisch waardevolle gebieden ...

Rondvenneke (kleine Laatglaciale pingo-ruïne of
palsa met mogelijk Laatglaciaal klimaatarchief)
Algemeen
Aardkundig waardevol gebied Strabrechtse Heide, Kleine Dommel (deelkaart 36) is gelegen ten
zuidoosten van Geldrop, op het grondgebied van de gemeenten Heeze-Leende en Someren. Het
gebied bestaat uit een uitgestrekt heidegebied met een aantal grote vennen, dat omgeven wordt door
bossen. In het gebied is ook het beekdal van de Kleine Dommel ten zuiden van Geldrop en ten
westen van Heeze opgenomen, dat aansluit aan de westrand van de Strabrechtse Heide.
Afbeelding: Een groepje ‘vliegdennen’ bij het Starven
Aardkunde
Het heide- en bosgebied bestaat uit een licht golvend dekzandlandschap waar lokaal vennen in
uitwaaiingslaagten en lage landduinen voorkomen. Het Beuven in het oosten van de Strabrechtse
Heide is het grootste ven van Noord-Brabant. Een aantal van de moerassige terreindepressies staat
alleen periodiek onder water en droogt uit in de zomermaanden. In het centrale deel van de heide
(Galgeberg) werd in het kader van natuurontwikkeling de vegetatie en het bovenste deel van de
bodem verwijderd zodat het zandoppervlak kon gaan verstuiven. In dit gebied vindt nu weer actieve
zandverstuiving en nieuwe duinvorming plaats. Het Rondvenneke bij de Hoenderboom is een
zeldzaam voorbeeld van een pingo-ruïne: een kleine (30-40 meter doorsnede) maar goed bewaarde
laagte met een lage randwal en een typische verlandingsvegetatie in het deel met open water. In het
westen gaat het bos- en heidegebied van de Strabrechtse Heide via een zachte terreinglooiing over in
het beekdal van de Kleine Dommel. De beekloop werd over een groot deel van zijn lengte
rechtgetrokken en plaatselijk verlegd. Naast de verlegde nieuwe loop blijft nog een deel van de oude
meanderende bedding zichtbaar. De loop van de Sterkselsche Aa in het zuiden heeft nog wel zijn
oorspronkelijke meanderende karakter behouden.
Cultuurhistorie
Het gebied wordt doorkruist door een aantal oude zandpaden (bv. Strabrecht, Mierlosedijk). Op de
Strabrechtse Heide zijn nog plaatselijk restanten van oude heideontginningen zichtbaar. In het
21