De zaak MACtac: het feitenrelaas De video van 2002 Heel ... - ACV

De zaak MACtac: het feitenrelaas
De video van 2002
Heel veel mensen zagen inmiddels de video of fragmenten ervan in nieuwsuitzendingen. De pijnlijke
feiten die op de video te zien zijn dateren van 2002. Op die beelden ziet men een drietal daders aan
het werk, daarin bijgestaan door nog vier andere collega’s die helpen om het slachtoffer vast te
binden en pijnlijk te vernederen. Je ziet ook een twintigtal collega’s lachend toekijken; onder hen
twee meestergasten die evenmin tussenkomen. En dit is niet eens het enige incident van deze soort
met tientallen passieve omstaanders.
Niemand van de daders en ook niemand van de omstaanders is op het moment van de feiten een
vakbondsafgevaardigde. Ook de persoon die de feiten filmde is dat niet . Die kwam twee jaar later op
een ACV-lijst terecht als kandidaat voor het comité. Hij werd niet verkozen maar genoot als
kandidaat van de wettelijke bescherming.
Een formele klacht via de externe preventiedienst
Het slachtoffer werd in 2002 door de ACV-hoofddelegee op weg gezet om een klacht van pesten op
het werk in te dienen bij de preventieadviseur van de externe preventiedienst CESI. Sinds de wet
over pesten op het werk is dat de meest aangewezen weg. Deze diensten hebben gespecialiseerde
psychologen in dienst om dit soort klachten te behandelen en om alles in te zetten op snelle
preventiemaatregelen op de werkvloer. Die maatregelen moeten er voor zorgen dat het pestgedrag
zo snel mogelijk ophoudt, dat het slachtoffer in normale omstandigheden aan het werk kan blijven
en dat hij of zij beschermd wordt tegen ontslag. Dat is de bedoeling van de wet.
CESI onderzocht de klachten uitvoerig en leverde in maart 2003 een gedetailleerd verslag af met
beleidsaanbevelingen aan de voorzitter van de ondernemingsraad, lid van het directiecomité,en vice-
president van MACtac Europe. Daarin stonden een gedetailleerde beschrijving van de klachten van
het slachtoffer bij twee oversten en de preventieadviseur en een beschrijving van de feiten met de
vermelding dat het zelfs op video was opgenomen en het slachtoffer over die video beschikte. Er
waren ook stevige en precieze aanbevelingen: de vraag om sancties te nemen tegen de heer X die
door het slachtoffer werd aangeduid als aanstoker van het pestgedrag (dit is niet de man die de
beelden maakte), de vraag om de personeelsleden van de afdeling bij elkaar te roepen en te
sensibiliseren rond de zware gevolgen, de vraag om dat soort van praktijken uitdrukkelijk te
verbieden in het arbeidsreglement, de vraag om begeleidende maatregelen te nemen ten aanzien
van de meestergasten en om regelingen te treffen om ook tijdens nachtploegen met verminderde
toezicht dergelijke incidenten te voorkomen.
Daarop volgde een verzoeningsprocedure met de werkgever, met pester X en met het slachtoffer
vertegenwoordigd door zijn ACV-hoofddelegee. Er werd overeengekomen om het slachtoffer over te
plaatsen naar een andere afdeling, ver van X. Van de collectieve maatregelen die CESI had
voorgesteld kwam niets in huis.

X werd gepromoveerd tot conducteur, het slachtoffer werd overgeplaatst .
De situatie verergert
Bij de ACV-hoofddelegee kwamen na 2004 aanvankelijk geen klachten meer van het slachtoffer. Dat
gebeurde wel na een reorganisatie in 2007 waarbij het slachtoffer terug in een afdeling terecht
kwam die dichter lag bij de afdeling waar X werkte. Het slachtoffer gaat zwaar onderuit, verzeilt in
ziekteverlof en is er heel erg aan toe. Zijn echtgenote contacteert de ACV-hoofddelegee van MACtac
en informeert hem over de zeer ernstige situatie van haar man.
De hoofddelegee gaat daarop op huisbezoek bij het slachtoffer. Hij weet vervolgens de
preventieadviseur te overtuigen. Ze gaan samen op huisbezoek bij het slachtoffer en krijgen daar
uiteindelijk de video te zien. Hij bekomt ook dat er in het bedrijf een vergadering wordt belegd met
de gedelegeerd bestuurder, de preventie-adviseur, de ACV-hoofddelegee en de echtgenote van het
slachtoffer. Samen bekijken ze de bewuste videocasette .
De willekeurige sancties
Op dat moment, zes jaar na de feiten, meteen na het zien van de bezwarende videobeelden, neemt
het bedrijf een aantal maatregelen. Niet deze die door de externe dienst jaren geleden waren
aanbevolen. Het zijn wel bijzonder ongelijke maatregelen. Er waren zeven actieve daders en een
twintigtal passieve medeplichtigen. Uit die groep worden er vier uitgepikt. Een krijgt een blaam, drie
worden ontslagen om dringende reden waaronder ook de persoon die de feiten filmde. Voor deze
laatste moet de onderneming, omwille van zijn beschermd statuut als gewezen kandidaat, aan de
arbeidsrechtbank wel eerst bewijzen dat het gaat om dringende redenen. Voor de twee anderen
moet dat niet meteen.
De gerechtelijke procedure
Overeenkomstig het gerechtelijk wetboek worden in zo een geval drie partijen opgeroepen om
binnen de drie dagen te verschijnen voor de voorzitter van de arbeidsrechtbank: het ACV, de
persoon die de feiten filmde en de werkgever. Volgens voorschrift dienen de drie partijen overigens
eerst elk afzonderlijk gehoord en wordt nagegaan of er verzoening mogelijk is volgens de
voorgeschreven standaardprocedure.
Voorafgaand aan die officiële bemiddeling neemt de ACV vakbondssecretaris contact met het
bedrijf, maar hij bereikt geen akkoord over een alternatief.
Het openbaar ministerie bij de arbeidsrechtbank levert een advies af. Dat beschrijft de feiten en de
vraag van de drie partijen. De auditeur citeert vervolgens uitvoerig uit de gruwelijke en
gedetailleerde feitenbeschrijving zoals die in 2003 aan de directie van MACtac werd bezorgd. De
eindconclusie is bepaald scherp voor MACtac. De auditeur schrijft dat er in 2008 nog steeds geen
informatie werd bezorgd aan het slachtoffer over de maatregelen die men sinds 2003 had moeten
nemen. Door dat lange tijdsverloop is bovendien de termijn van drie dagen na de feiten voor
dringende reden ruimschoots overschreden. De slotzin van het advies is een open vraag: “Zou het
niet meer opportuun zijn dat MACtac gebruik maakt van de aanbevelingen van het rapport van de
preventiedienst in plaats van een ontslag om dringende reden door te voeren ?”

Arbeidsrechtbank en Arbeidshof: “Geen dringende reden”
Het gerenommeerde advocatenbureau van MACtac volstaat niet. Zowel in eerste aanleg als in
beroep vegen de rechters de argumentatie van het bedrijf van tafel. De bedrijfsleiding wordt in het
vonnis geblameerd voor de jarenlange schuldige passiviteit en voor de willekeurige sancties na het
zien van de video. Het kreeg in de rechtbank ook te horen erg selectief te zijn geweest in zijn aanpak:
jarenlang niets doen, aanstichter X ongemoeid laten, uit het twintigtal daders en passieve
medeplichtigen slechts enkelen uitpikken, niet de aanwezige meestergasten, maar wel de man die
de camera hanteerde. Het Arbeidshof noteerde letterlijk in het arrest dat de persoon die de beelden
maakte niet de positie had om de feiten te beletten of te voorkomen. De dringende redenen werden
zowel in eerste aanleg als in beroep verworpen.
Epiloog
Op basis van het arrest moest het bedrijf de persoon die alles filmde terug integreren. De
bedrijfsleiding weigerde. Vervolgens besliste de rechtbank over de wettelijke schadevergoeding voor
het achterstallig loon en de beschermingsvergoeding.