SAINT-SIMON MEMOIRES

Monsieur le Duc (1668-1710), gehuwd met Mlle de Nantes. 3. James II (1633-1701), die
als balling in Saint-Germain verbleef sinds hij uit Engeland was verjaagd door
stadhouder Willem III. 4. Sinds 1691 leefde zij teruggetrokken in een Parijs' klooster.]
Montchevreuil, zijn vrouw, hun fortuin.
Montchevreuil was een Mornay, van goeden huize, een stumperd en arm als een
kerkrat. Villarceaux was familie van hem, een stinkend rijke losbol net als zijn broer de
abbé, met wie hij samenwoonde. Villarceaux mainteneerde lange tijd Mme Scarron, 1
bijna de volle zomer verbleef ze jaarlijks op zijn landgoed. Zijn vrouw, die hem een
zeker respect afdwong door haar deugd en mildheid, maakte het hem door haar bijzijn
pijnlijk zo'n leven te leiden. Hij stelde zijn neef Montchevreuil voor dat die hem en zijn
gezelschap logies zou verlenen, hij zou de pot schaften. Het voorstel viel in goede aarde,
zo leefden ze menige zomer op Montchevreuil. Scarron, koningin geworden, had als
goede kant dat zij aan bijna al haar oude vrienden levenslang verknocht bleef. Zij haalde
Montchevreuil en zijn vrouw naar het hof, waar Villarceaux al te losbandig voor was;
zij koos Montchevreuil als een der drie getuigen bij haar huwelijk met de Koning; zij
bezorgde hem het gouvernement van Saint-Germain-en-Laye, gaf hem een ambt in de
hofhouding van de duc du Maine en maakte hem ridder in de Orde van de Saint-Esprit
samen met de zoon van Villarceaux, die zelf ten gunste van zijn nazaat de eer weigerde,
en vertrouwde Mlle de Blois tot aan haar huwelijk met M. le duc de Chartres toe aan
Mme de Montchevreuil. [...] Montchevreuil was een fatsoenlijk man, bescheiden en
goedhartig maar bijkans achterlijk. Zijn vrouw, een Boucher d'Orsay, was een hoogpotig
scharminkel met een vale huid en een stompzinnig lachje waarbij zij haar lange, lelijke
tanden toonde, een bezeten kwezel, altijd even onaangedaan, wie alleen de toverstaf
ontbrak om er een ware heks van te maken. Zij had, geestloos als ze was, Mme de
Maintenon zozeer in haar ban dat die alles door haar ogen zag, ogen die nooit anders
zagen dan schijn, en haar keer op keer bedrogen. Niettemin waakte zij over alle dames
aan het hof, van haar getuigenis hing onderscheiding of ongenade af en daarmee vaak
een fortuin. Allen, tot de ministers en de koningsdochters toe, beefden voor haar; zij was
haast ongenaakbaar. Een glimlach van haar was een gunst die hoog genoteerd stond. De
Koning bewees haar veel achting; ze ging op alle reizen mee, altijd samen met Mme de
Maintenon.
[1. Mme de Maintenon was weduwe van de toneelschrijver Paul Scarron. In 1683 was
Louis XIV in het geheim met haar getrouwd.]
8