SAINT-SIMON MEMOIRES

tent een luchtje schepten. Coëtquen viel in zwijm van het bijkans aangerichte onheil, wij
hadden de grootste moeite om hem bij kennis te brengen, pas dagen later was hij weer
de oude. Ik vermeld dit voorval ter lering dat men met wapens nooit moet spelen.
De arme jongen had, tot slot wat hem betreft, niet lang meer te leven. Spoedig
trad hij toe tot het regiment des Konings en toen hij het volgend voorjaar op vertrekken
stond kwam hij mij vertellen dat hij zich de toekomst had laten voorzeggen door een
vrouw, du Perchoir geheten, die daarvan in het geheim haar beroep maakte te Parijs, en
dat zij had gezegd dat hij zou verdrinken, binnenkort nog wel. Ik beknorde hem om zo'n
gevaarlijke, zotte nieuwsgierigheid, en suste mezelf met de gedachte dat zulke lieden
onnozel zijn en dat zij natuurlijk had geoordeeld op grond van het inderdaad
onheilspellend treurige voorkomen van mijn vriend, die afstotend lelijk was. Weinige
dagen daarna vertrok hij, bezocht in Amiens een man van hetzelfde beroep, die hem
dezelfde voorspelling deed; en toen hij, op mars met het regiment des Konings om zich
bij het leger te voegen, zijn paard wilde laten drinken in de Schelde, verdronk hij daar
onder de ogen van het hele regiment, zonder dat iemand hem redden kon.
[1. Zijn vader, de comte de Combourg, was krankzinnig gestorven.]
Het huwelijk van M. le duc de Chartres.
Toen ik op een vroege middag na het diner over de bovengalerij liep, zag ik M.
le duc de Chartres gevolgd door een onderofficier van de garde van Monsieur een
zijdeur van zijn appartement uitkomen, zo te zien danig benard en terneergeslagen; 1 en
omdat ik hem nu eenmaal tegenkwam vroeg ik hem waar hij op zo'n uur zo haastig
naartoe ging. Hij antwoordde kortaf en chagrijnig dat de Koning hem bij zich had laten
roepen. Het leek me niet gepast met hem mee te gaan; ik wendde me naar mijn
gouverneur en zei dat ik iets vermoedde van het huwelijk en dat de kogel wel gauw door
de kerk zou zijn. Ik had er al een paar dagen lucht van, en omdat ik heftige scènes
verwachtte hield ik, nieuwsgierig als ik was, ogen en oren wijdopen.
M. de Chartres trof de Koning alleen met Monsieur in zijn kabinet, waar de
jonge prins zijn vader niet had verwacht. De Koning begroette hem vriendelijk en zei
dat hij zorg wilde dragen voor een huwelijk maar dat, nu in alle windstreken de oorlog
woedde, alle buitenlandse prinsessen die in aanmerking konden komen, uitgesloten
waren; dat geen der prinsessen van den bloede zijn leeftijd had; en dat hij hem geen
groter blijk van liefde kon geven dan hem zijn dochter te offreren, wier twee zusters
reeds gehuwd waren met prinsen van den bloede; 2 dat hij aldus zowel neef als
schoonzoon des Konings zou zijn; maar hoe vurig hijzelf ook dit huwelijk wenste, hij
wilde hem niet dwingen en liet hem alle vrijheid. Deze woorden, door de Koning op de
hem zo eigen toon van vreeswekkende majesteit gericht tot een timide prins die geen
antwoord klaar had, bracht deze geheel en al van zijn stuk. Hij probeerde zich uit dit
glibberige nauw te redden met een beroep op Monsieur en Madame, en stamelde dat de
Koning zijn heer en meester was maar dat de wil van zijn ouders de zijne was. `Dat
betaamt u zeer,' zei de Koning, `maar zo u ermee instemt hebben uw vader en moeder
geen bezwaar'; en tot Monsieur: `Nietwaar, broeder?' Monsieur stemde in, zoals hij
tevoren onder vier ogen al gedaan had, en de Koning liet terstond Madame roepen,
zeggende dat de beslissing nu aan haar was; intussen koutte hij wat met Monsieur, zij
veinsden beiden niet te merken hoe ontredderd en verslagen M. de Chartres was.
Madame was nog niet binnen of de Koning zei zonder omwegen dat hij niet
verwachtte dat zij zich zou verzetten tegen een zaak die Monsieur wenste, die de
4