Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum

Inleiding
Directeur Joël Cahen kijkt terug op een spannend, maar zeer succesvol
jaar. ‘We zijn er goed uitgekomen, dankzij onze kwaliteit.’
Het afgelopen jaar was een spannende tijd. De gevolgen van de
economische crisis – en de onvermijdelijke bezuinigen – gingen niet
onopgemerkt aan het JHM voorbij. Toch is het ons gelukt om met
steun van grote aantallen bezoekers en donateurs een heel succesvol
cruciale rol in de zichtbaarheid van het JHM. Met het exposeren van
de eigen collectie op een andere locatie, bestaat altijd het risico dat je
als museum je eigen concurrent wordt. Maar het tegendeel bleek
waar. Juist door de grote aandacht voor onze collectie en de vijfhon-
4
programma neer te zetten, van hoge kwaliteit. Al was het soms
buitengewoon ingewikkeld om die kwaliteit te financieren. We zijn
derd unieke bruiklenen in De Nieuwe Kerk kwamen er méér mensen
naar het JHM, en werd ons museum veel breder in de markt gezet.
5
erin geslaagd om het jaar financieel goed af te sluiten, en we hebben Ook onze goede samenwerking met de Triton Foundation leidde tot
zo het verlies van subsidiegelden weten op te vangen. Ik kijk dus terug twee bijzondere tentoonstellingen in het Kunstkabinet: Een ontmoe-
op een ongelooflijk succesvol jaar. Dankzij onze kwaliteit zijn we er ting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en Ossip Zadkine en
goed uitgekomen.
Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd.
Vooral de exposities Saul Leiter. New York Reflections en Van dada tot Vanaf 1 januari 2012 kent het Joods Cultureel Kwartier één entreebe-
surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 wijs voor het JHM, de Portugese Synagoge en de Hollandsche
sprongen eruit. Beide zorgden voor een enorme bezoekersstroom, Schouwburg. De doorstroom van bezoekers was gelijk te merken, en
waardoor het JHM sterk op de kaart werd gezet, als museum dat zich het gezamenlijke entreebewijs vormt zo een natuurlijke verbinding
richt op het Jodendom in internationale context én als invloedrijk tussen de drie instellingen. Overigens werd de restauratie van de
museum op het gebied van fotografie.
Portugese Synagoge gefinancierd, uitgevoerd en afgerond binnen het
De expressieve, veelkleurige New Yorkse foto’s van Saul Leiter waren budget én de gestelde termijn, terwijl het gebouw toegankelijk bleef
gelijk een publieksfavoriet. Het vroege werk van de Roemeense voor erediensten en bezoekers. Dat mag een klein wonder heten. Ik
kunstenaars bleef lange tijd verborgen achter het IJzeren Gordijn, vond het een groot voorrecht om tijdens de opening op 20 december
waardoor het eigenlijk alleen bekend was bij de experts. Maar ook hier samen met Hare Majesteit de Koningin door de prachtige, nieuwe
kwam het publiek massaal de topstukken bewonderen. In deze poort te lopen.
tentoonstelling hebben we aan de hand van zeven joodse kunstenaars Als museum moet je roeien met de riemen die je hebt, én met de
ook een onderbelicht stuk joodse geschiedenis kunnen vertellen. Zo riemen die je niet hebt. Zoals in de fototentoonstelling Mijn naam is
kregen joden in Roemenië pas in 1923 burgerrechten – nogal een Cohen, waarbij we met een beperkt budget toch veel voor elkaar
verschil met Nederland. Van dada tot surrealisme reisde door naar het hebben gekregen. Het initiatief kwam van buiten het museum, maar
Israel Museum, en de catalogus werd helemaal uitverkocht. Net als de haakte perfect in op Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945:
catalogus van Leiter.
onze eerste tentoonstelling van het jaar 2011. Dit vormde een
Sinds twee jaar heeft het JHM een fotoconservator. Dat is een bewuste speerpunt in ons verzamelbeleid, en het vergaren van kennis over de
keuze, want fotografie is een populair medium, en daarmee essentieel heropleving van de – zeer diverse – joodse gemeenschap in Neder-
voor een museum dat gericht is op cultureel en religieus erfgoed. We land. Daarnaast had Wie niet weg is, is gezien een grote heilzame
zoeken daarbij naar fotografen met een duidelijke joodse link, die op werking op de overlevenden, en de jongere generatie.
andere plaatsen nog niet helemaal tot hun recht zijn gekomen. Dat Daarop gaan we verder bouwen, want het onderwerp lééft. Toen we
leidde tot exposities zoals Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne vorig jaar de identiteit onthulden van Meier Vieijra – één van de
Breslauer, of die van Saul Leiter. Deze zijn mede tot stand gekomen mannen op de iconische Amsterdamse razziafoto – leidde dat meteen
dankzij onze goede contacten met het Zwitserse Fotomuseum tot een grote stroom bezoekers. In de Museumnacht bezochten meer
Winterthur en de Howard Greenberg Gallery in New York.
dan 3000 mensen de Hollandsche Schouwburg om daar op een
Vorig jaar speelde de samenwerking met De Nieuwe Kerk in de uitdagende, interactieve manier het verleden te herdenken. En dat
grootschalige tentoonstelling Jodendom. Een wereld vol verhalen een
zonder gratis sushi of jazzband.