Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum

Portugese Synagoge
De eerste helft van 2011 stond geheel in het teken van de afronding
van de restauratiewerkzaamheden van het gebouwencomplex van de
Portugese Synagoge. In de tweede helft stond het verhuizen en de
(her)inrichting centraal. Na jarenlange voorbereiding is de restauratie
van de Portugese Synagoge een feit. De doelstellingen zijn gerealiseerd:
een geoptimaliseerde publieksfunctie, het beter zichtbaar en
toegankelijk maken van het complex, het tonen van de ceremoniële
objecten in de nieuwe schatkamers en het zeker stellen van continu
religieus gebruik. Gedurende de werkzaamheden bleef de synagoge
open voor het publiek. Eind juli 2011 ging de nieuwe, uitnodigende
glazen poort open aan de hoofdingang, Mr. Visserplein 3.
De nieuwe schatkamers zijn ingericht met zo’n achthonderd
spectaculaire ceremoniële voorwerpen uit de ruim vier eeuwen lange
geschiedenis van de Portugees-joodse gemeenschap: zilver, kostbaar
textiel, en boeken en manuscripten uit de bibliotheek Ets Haim – Livraria
Montezinos. De schatkamers van de Esnoga zijn geen museale
vitrines, maar depots die in gebruik zijn en waarvan de bezoekers door
het joodse jaar heen de inhoud zullen zien veranderen. Een groot
aantal ceremoniële objecten is nog altijd volgens een vast schema in
gebruik tijdens de joodse feest- en vastendagen. Sinds de feestelijke
De concertavonden trokken in totaal ruim 2.500 bezoekers.
Kristallnacht
Op 9 november werd de Kristallnacht-herdenking gehouden in de
Portugese Synagoge met o.a. een toespraak door de burgemeester
van Amsterdam. Aansluitend was er een kranslegging bij de Hollandsche
Schouwburg.
Afronding restauratiewerkzaamheden
Op 20 december 2011 werd de afsluiting van de restauratiewerkzaamheden
feestelijk gevierd in het bijzijn van Hare Majesteit de Koningin.
Deze feestelijke avond, met toespraken, een concert in de Esnoga en
een receptie in het JHM, werd bezocht door ruim 750 personen.
Literair Programma
In de maanden april t/m augustus 2011 waren er vijf literaire
programma’s van Fajga Szmulewicz – Over Snoge en Snogeiro’s, een
voorleesprogramma over de Portugese Synagoge.
Museumnacht
Op 5 november werd voor de vijfde keer meegedaan aan het grote
publiekevenement de Museumnacht. Het bezoekersaantal was ook dit
14 afsluiting van de restauratiewerkzaamheden in het bijzijn van
Koningin Beatrix op 20 december 2011 is al dit prachtige erfgoed
jaar weer overweldigend.
15
permanent te bewonderen voor het publiek.
Rondleidingen
In 2011 hebben er diverse Hard Keppel Tours plaatsgevonden
Het synagogecomplex en de collecties ceremoniële objecten van de (rondleidingen langs de restauratiewerkzaamheden van het synagoge-
Portugees-Israëlietische gemeenschap zijn sinds 2009 aan de zorg complex). Diverse groepen en organisaties kregen rondleidingen,
van het Joods Historisch Museum toevertrouwd. De samenwerking waaronder de Israël Bonds, Gemeente Amsterdam – Stadsdeel
met het JHM bracht een intensivering op gang tussen de twee
instellingen; naast de in 2010 verstevigde promotie en verkoop van
Centrum en de CIA (Collectieve Israël Actie).
combitickets, de afhandeling van alle groeps- en individuele
Joodse Gemeente
aanvragen door de afdeling Publiekscontacten van het JHM, werden De Portugese Synagoge is een levende joodse gemeente met ca.
dit jaar de afdelingen Beveiliging, Entreezaken en de winkel samenge- zeshonderd gemeenteleden. Op de wekelijkse sjabbat worden
voegd.
religieuze diensten gehouden, evenals tijdens de joodse feestdagen.
De Portugese Synagoge heeft in 2011, ondanks de restauratie, ruim Tijdens Kol Nidré (de belangrijkste dienst van het jaar) zijn er rond de
55.000 bezoekers ontvangen (2.500 bezoekers meer t.o.v. 2010). achthonderd bezoekers geweest vanuit de gehele joodse gemeenschap.
In de tweede helft van 2011 werden er drie choepot (huwelijken)
voltrokken evenals enkele Bar en Bat Mitswa’s.
Evenementen in 2011
Kaarslichtconcerten januari t/m december 2011
Tussen januari en december 2011 werden tien succesvolle publieksconcerten
bij kaarslicht georganiseerd met een gevarieerd muzikaal
programma. In juni werd voor de eerste keer een Witte Nacht-
(midzomernacht)concert gehouden in samenwerking met de
Plantage. In augustus werd voor de derde keer een concert georganiseerd
in samenwerking met het Grachtenfestival.
In juni werd een privéconcert georganiseerd voor deelnemers van het
ITF-congres (International Taskforce for Cooperation on Holocaust
Education, Research and Remembrance).
In oktober werd een welkomstconcert gegeven voor de nieuwe
Israëlische ambassadeur in Nederland, Z.E. Haim Divon, georganiseerd
door de Kamer van Koophandel Nederland – Israël.
Ets Haim – Livraria Montezinos
Gedurende de restauratie van het Portugese Synagoge complex was
de collectie van Ets Haim – Livraria Montezinos ondergebracht bij de
afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de
VU en raadpleegbaar voor het publiek. De collectie is in het najaar
teruggekeerd naar het Portugese Synagoge complex.