Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum
Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum
Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong>
2<br />
Cover Saul Leiter, Festival, 1954.<br />
© Saul Leiter, Courtesy Howard<br />
Greenberg Gallery, New York<br />
p. 2 Van Dada tot surealisme<br />
p. 4 Isidor Kaufmann, Portret van<br />
een joods jongetje, ca. 1900. <strong>Joods</strong><br />
<strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, ter nagedachtenis<br />
aan Josee Schelvis<br />
p. 7 Saul Leiter, Sign Painter, 1954. ©<br />
Saul Leiter, Courtesy Howard<br />
Greenberg Gallery, New York<br />
p. 9 Bij presentatie Tot het doek valt:<br />
afbeelding programmaboekje van het<br />
Griekse blijspel tAmphitryon in de<br />
Hollandsche Schouwburg, 1930.<br />
Collectie Theater Instituut Nederland<br />
p. 13 © Victor Brauner, Voor mijn<br />
geliefde Saşa Pană, 1930. Collectie<br />
Vladimir Pană. C/o Pictoright<br />
Amsterdam <strong>2011</strong><br />
p. 15 Boekendepot Portugese<br />
Synagoge. Foto: Peter Lange.<br />
Collectie <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>,<br />
Amsterdam.<br />
p. 16 Textieldepot Portugese<br />
Synagoge. Foto: Peter Lange.<br />
Collectie <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>,<br />
Amsterdam<br />
p. 17 Brieven die Meier Vieijra in 1941<br />
vanuit kamp Buchenwald stuurde<br />
aan zijn vrouw Blanche. Collectie JHM<br />
p. 19 Horace Cohen (Mijn naam is<br />
Cohen. Foto Daniel Cohen, tekst<br />
Mischa Cohen)<br />
p. 21 Saul Leiter, Haircut, 1956. ©<br />
Saul Leiter, Courtesy Howard<br />
Greenberg Gallery, New York<br />
p. 23 Zilverdepot Portugese<br />
Synagoge: Siertorens.<br />
Foto: Peter Lange. Collectie <strong>Joods</strong><br />
<strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, Amsterdam<br />
p. 27 Boris Kowadlo, Schaftuurtje in<br />
een cementen irrigatiebuis, Israël,<br />
1950-1952. Stedelijk <strong>Museum</strong><br />
Amsterdam © Boris Kowadlo/<br />
Nederlands Fotomuseum<br />
p. 29 Sam Szafran, Imprimerie Bellini<br />
(Printing House), 2006. Collectie<br />
Triton Foundation<br />
p. 31 Meier Vieijra met zijn broer Piet<br />
(Louis). Privécollectie<br />
p. 33 Hollandsche Schouwburg<br />
tijdens <strong>Museum</strong>nacht. Foto: Ruud<br />
van Zwet<br />
p. 35 Textieldepot Portugese<br />
Synagoge: Toramantels, Torakronen<br />
en Siertorens. Foto: Peter Lange.<br />
Collectie <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>,<br />
Amsterdam<br />
p. 39 foto <strong>Museum</strong>nacht JHM<br />
(bijvoorbeeld mand met pretsels)<br />
p. 45 Salom Italia, detail van Esterrol,<br />
ca. 1641. Perkament: gegraveerd en<br />
manuscript. Coll. <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong><br />
<strong>Museum</strong>, Amsterdam<br />
p. 47 Amedeo Modigliani, Portret<br />
van een jong meisje (Louise), 1915.<br />
Collectie Triton Foundation<br />
p. 49 Marianne Breslauer, Ruth von<br />
Morgen, Berlijn 1934 © Marianne<br />
Breslauer/Fotostiftung Schweiz,<br />
Winterthur<br />
p. 51 © Studio Ram Katzir, Hand,<br />
2006. Collectie <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong><br />
<strong>Museum</strong><br />
p. 52 Salom Italia, Esterrol, ca. 1641.<br />
Collectie <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong><br />
<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
Postbus (p.o. box) 16737<br />
1001 RE AmstERdAm<br />
t + 31 (0)20 5 310 310<br />
f + 31 (0)20 5 310 311<br />
info@jhm.nl<br />
www.jhm.nl<br />
www.jhmkindermuseum.nl<br />
www.hollandscheschouwburg.nl<br />
www.portugesesynagoge.nl<br />
www.etshaim.nl<br />
www.communityjoodsmonument.nl<br />
www.joodsmonument.nl<br />
www.mbii.nl<br />
4 Inleiding<br />
6 Tentoonstellingen<br />
10 Marketing en Communicatie<br />
12 Evenementen <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
14 Portugese Synagoge<br />
16 Educatie<br />
18 Bezoekersaantallen<br />
20 Collectie<br />
28 Mediatheek en Digitaal Monument<br />
30 Hollandsche Schouwburg<br />
34 Menasseh ben Israel instituut (MbII)<br />
36 Wetenschap<br />
38 Financiële ondersteuning in <strong>2011</strong><br />
40 Verkorte jaarrekening JHM<br />
42 Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg<br />
44 Personeelszaken<br />
44 Besturen en medewerkers<br />
50 Rondleiders en vrijwilligers<br />
52 Summary
Inleiding<br />
Directeur Joël Cahen kijkt terug op een spannend, maar zeer succesvol<br />
jaar. ‘We zijn er goed uitgekomen, dankzij onze kwaliteit.’<br />
Het afgelopen jaar was een spannende tijd. De gevolgen van de<br />
economische crisis – en de onvermijdelijke bezuinigen – gingen niet<br />
onopgemerkt aan het JHM voorbij. Toch is het ons gelukt om met<br />
steun van grote aantallen bezoekers en donateurs een heel succesvol<br />
cruciale rol in de zichtbaarheid van het JHM. Met het exposeren van<br />
de eigen collectie op een andere locatie, bestaat altijd het risico dat je<br />
als museum je eigen concurrent wordt. Maar het tegendeel bleek<br />
waar. Juist door de grote aandacht voor onze collectie en de vijfhon-<br />
4<br />
programma neer te zetten, van hoge kwaliteit. Al was het soms<br />
buitengewoon ingewikkeld om die kwaliteit te financieren. We zijn<br />
derd unieke bruiklenen in De Nieuwe Kerk kwamen er méér mensen<br />
naar het JHM, en werd ons museum veel breder in de markt gezet.<br />
5<br />
erin geslaagd om het jaar financieel goed af te sluiten, en we hebben Ook onze goede samenwerking met de Triton Foundation leidde tot<br />
zo het verlies van subsidiegelden weten op te vangen. Ik kijk dus terug twee bijzondere tentoonstellingen in het Kunstkabinet: Een ontmoe-<br />
op een ongelooflijk succesvol jaar. Dankzij onze kwaliteit zijn we er ting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en Ossip Zadkine en<br />
goed uitgekomen.<br />
Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd.<br />
Vooral de exposities Saul Leiter. New York Reflections en Van dada tot Vanaf 1 januari 2012 kent het <strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier één entreebe-<br />
surrealisme. <strong>Joods</strong>e avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 wijs voor het JHM, de Portugese Synagoge en de Hollandsche<br />
sprongen eruit. Beide zorgden voor een enorme bezoekersstroom, Schouwburg. De doorstroom van bezoekers was gelijk te merken, en<br />
waardoor het JHM sterk op de kaart werd gezet, als museum dat zich het gezamenlijke entreebewijs vormt zo een natuurlijke verbinding<br />
richt op het Jodendom in internationale context én als invloedrijk tussen de drie instellingen. Overigens werd de restauratie van de<br />
museum op het gebied van fotografie.<br />
Portugese Synagoge gefinancierd, uitgevoerd en afgerond binnen het<br />
De expressieve, veelkleurige New Yorkse foto’s van Saul Leiter waren budget én de gestelde termijn, terwijl het gebouw toegankelijk bleef<br />
gelijk een publieksfavoriet. Het vroege werk van de Roemeense voor erediensten en bezoekers. Dat mag een klein wonder heten. Ik<br />
kunstenaars bleef lange tijd verborgen achter het IJzeren Gordijn, vond het een groot voorrecht om tijdens de opening op 20 december<br />
waardoor het eigenlijk alleen bekend was bij de experts. Maar ook hier samen met Hare Majesteit de Koningin door de prachtige, nieuwe<br />
kwam het publiek massaal de topstukken bewonderen. In deze poort te lopen.<br />
tentoonstelling hebben we aan de hand van zeven joodse kunstenaars Als museum moet je roeien met de riemen die je hebt, én met de<br />
ook een onderbelicht stuk joodse geschiedenis kunnen vertellen. Zo riemen die je niet hebt. Zoals in de fototentoonstelling Mijn naam is<br />
kregen joden in Roemenië pas in 1923 burgerrechten – nogal een Cohen, waarbij we met een beperkt budget toch veel voor elkaar<br />
verschil met Nederland. Van dada tot surrealisme reisde door naar het hebben gekregen. Het initiatief kwam van buiten het museum, maar<br />
Israel <strong>Museum</strong>, en de catalogus werd helemaal uitverkocht. Net als de haakte perfect in op Wie niet weg is, is gezien. <strong>Joods</strong> Nederland na 1945:<br />
catalogus van Leiter.<br />
onze eerste tentoonstelling van het jaar <strong>2011</strong>. Dit vormde een<br />
Sinds twee jaar heeft het JHM een fotoconservator. Dat is een bewuste speerpunt in ons verzamelbeleid, en het vergaren van kennis over de<br />
keuze, want fotografie is een populair medium, en daarmee essentieel heropleving van de – zeer diverse – joodse gemeenschap in Neder-<br />
voor een museum dat gericht is op cultureel en religieus erfgoed. We land. Daarnaast had Wie niet weg is, is gezien een grote heilzame<br />
zoeken daarbij naar fotografen met een duidelijke joodse link, die op werking op de overlevenden, en de jongere generatie.<br />
andere plaatsen nog niet helemaal tot hun recht zijn gekomen. Dat Daarop gaan we verder bouwen, want het onderwerp lééft. Toen we<br />
leidde tot exposities zoals Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne vorig jaar de identiteit onthulden van Meier Vieijra – één van de<br />
Breslauer, of die van Saul Leiter. Deze zijn mede tot stand gekomen mannen op de iconische Amsterdamse razziafoto – leidde dat meteen<br />
dankzij onze goede contacten met het Zwitserse Fotomuseum tot een grote stroom bezoekers. In de <strong>Museum</strong>nacht bezochten meer<br />
Winterthur en de Howard Greenberg Gallery in New York.<br />
dan 3000 mensen de Hollandsche Schouwburg om daar op een<br />
Vorig jaar speelde de samenwerking met De Nieuwe Kerk in de uitdagende, interactieve manier het verleden te herdenken. En dat<br />
grootschalige tentoonstelling Jodendom. Een wereld vol verhalen een<br />
zonder gratis sushi of jazzband.
Tentoonstellingen<br />
Wisseltentoonstellingen<br />
Wie niet weg is, is gezien. <strong>Joods</strong> Nederland na 1945<br />
29 november 2010 t/m 8 mei <strong>2011</strong><br />
Nieuwe Synagoge JHM<br />
Projectleider: Hetty Berg<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong<br />
Publicatie:Uitgeverij Waanders<br />
Een grote multimediale expositie over joods Nederland na de Tweede<br />
Wereldoorlog, met persoonlijke objecten, interviews, filmmateriaal,<br />
schilderijen en foto’s. Samengesteld op basis van uitgebreid nieuw<br />
onderzoek.<br />
Boris Kowadlo. Fotograaf tussen herinnering en toekomst<br />
29 november 2010 t/m 6 maart <strong>2011</strong><br />
Prentenkabinet JHM<br />
Projectleider: Bernadette van Woerkom<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer<br />
Publicatie: Uitgeverij Waanders<br />
Het eerste complete beeld van leven en werk van fotograaf Boris Kowadlo<br />
(1911-1959), die in de jaren ‘40 en ‘50 een uniek beeldarchief aanlegde<br />
The Triumph of Identity. Salom Italia’s Esterrollen en de<br />
Nederlandse Gouden Eeuw<br />
21 maart <strong>2011</strong> t/m 3 juli <strong>2011</strong><br />
Prentenkabinet JHM<br />
Projectleider: Mirjam Knotter<br />
I.s.m. gastconservatoren Emily Bilsky en Sharon Assaf<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer<br />
Eigen publicatie in de reeks van het Menasseh ben Israel Instituut<br />
De 17de-eeuwse graveur Salom Italia (Mantua, 1619-Amsterdam, sterfd.<br />
onbek.) ontwikkelde in het Amsterdam van de Gouden Eeuw een nieuwe<br />
manier om de op perkament geschreven tekst van het bijbelboek Ester te<br />
versieren. Zes van Italia’s beroemde Esterrollen werden voor het eerst<br />
samengebracht in Amsterdam en geplaatsts in hun (kunst)historische<br />
context.<br />
Van dada tot surrealisme. <strong>Joods</strong>e avant-garde kunstenaars uit<br />
Roemenië, 1910-1938<br />
1 april <strong>2011</strong> t/m 2 oktober <strong>2011</strong><br />
Nieuwe Synagoge JHM<br />
Projectleider: Edward van Voolen<br />
I.s.m. gastconservator Radu Stern<br />
6 van het joodse leven in Nederland en Israël.<br />
Ruimtelijke vormgeving: Rietbroek Oudijn Ontwerpers<br />
Grafische vormgeving: MV LevievanderMeer<br />
7<br />
Jong & <strong>Joods</strong><br />
Uitgave in eigen beheer<br />
29 november 2010 t/m 30 juni <strong>2011</strong><br />
In de zomer van <strong>2011</strong> toonde het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> de eerste<br />
JHM museumroute en wisselvitrine<br />
overzichtstentoonstelling van joodse avant-garde kunstenaars uit<br />
Projectleider: Barbara Bos<br />
Roemenië. Van de ruim zeventig kunstwerken uit de periode 1910-1938<br />
Grafische vormgeving: Sjoukje Kloostra<br />
waren de meeste nooit eerder in Nederland en zelfs niet buiten Roemenië<br />
In het kader van de tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien verbeeldden<br />
negen joodse jongeren wat joods-zijn in Nederland in deze tijd voor hen<br />
getoond.<br />
betekent.<br />
Aanwinsten 10 jaar BankGiro Loterij als begunstiger van het JHM<br />
1 juni <strong>2011</strong> t/m 10 oktober <strong>2011</strong><br />
Beladen, betwist, bewaard<br />
Wisselvitrine JHM<br />
29 november 2010 t/m17 oktober <strong>2011</strong><br />
Projectleider: Irene Faber<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
Een keuze uit belangrijke objecten die dankzij de BankGiro Loterij konden<br />
Projectleider: Annemiek Gringold<br />
Productie: Esther Göbel<br />
worden verworven voor de collectie.<br />
CD: Waar bleven de Joden van ons Amsterdam<br />
Een ontmoeting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en<br />
Een audiovisuele presentatie over de tot nu toe onderbelichte naoorlogse Ossip Zadkine<br />
geschiedenis van dit voormalige theater.<br />
15 juli <strong>2011</strong> t/m 2 oktober <strong>2011</strong><br />
JHM Kunstkabinet<br />
Meier Vieijra (1918-1941)<br />
Projectleider: Irene Faber<br />
21 februari <strong>2011</strong> t/m 25 maart <strong>2011</strong><br />
Het JHM toonde, in samenwerking met de Triton Foundation, in het<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
nieuwe JHM Kunstkabinet een viertal werken van Amedeo Modigliani,<br />
Projectleiders: Lonnie Stegink en Esther Göbel<br />
Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in<br />
Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking. Eén van de<br />
mannen op de foto kreeg eindelijk een naam.<br />
Chaim Soutine en Ossip Zadkine.
Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer<br />
15 juli <strong>2011</strong> t/m 13 november <strong>2011</strong><br />
Prentenkabinet JHM<br />
Projectleider: Bernadette van Woerkom<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer<br />
Bruikleententoonstelling van de Fotostiftung Schweiz, Winterthur<br />
Duitstalige catalogus van de Zwitserse uitgeverij NIMBUS<br />
Engelse editie van de Nederlandse uitgever Parvenu<br />
De Berlijnse fotografe Marianne Breslauer (1909-2001) wordt ondanks<br />
haar kleine oeuvre als een van de belangrijkste avant-gardistische Duitse<br />
fotografen van het interbellum gezien. Het JHM haalde de eerste<br />
overzichtstentoonstelling van haar werk naar Nederland.<br />
Jaron Beekes. De lens van Spinoza<br />
17 oktober <strong>2011</strong> t/m 27 november <strong>2011</strong><br />
Wisselvitrine JHM<br />
Projectleider: Irene Faber<br />
De graphic novel De lens van Spinoza vertelt de veelbewogen geschiedenis<br />
van Nederlands grootste filosoof, Baruch de Spinoza (1632-1677) en geeft<br />
tegelijk een beeldende inleiding op zijn werk. Het JHM toonde een aantal<br />
originele tekeningen voor het boek.<br />
Mijn naam is Cohen<br />
25 november <strong>2011</strong> t/m 15 april 2012<br />
Prentenkabinet JHM<br />
Projectleider: Bernadette van Woerkom<br />
I.s.m. Daniel Cohen en Mischa Cohen<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: Tijl Akkermans, Zinnebeeld<br />
Begeleidend boek uitgegeven door &Cohen<br />
Fotoportretten en fragmenten uit interviews, door fotograaf Daniel Cohen<br />
en journalist Mischa Cohen. Twintig Amsterdamse ‘Cohennen’ deelden<br />
ervaringen, emoties en meningen rond een achternaam – een verhaal over<br />
de beleving en vorming van identiteit.<br />
Jodendom. Een wereld vol verhalen<br />
17 december <strong>2011</strong> t/m 15 april 2012<br />
De Nieuwe Kerk<br />
Projectleider namens JHM: Edward van Voolen<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong<br />
Een coproductie van De Nieuwe Kerk met het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
Aan de hand van ongeveer vijfhonderd bruiklenen vertelde deze tentoonstelling<br />
het fascinerende verhaal van drieduizend jaar joodse religie,<br />
cultuur, kunst en geschiedenis. Voor het eerst was een fragment van een<br />
8 Dode Zee-rol in Nederland te zien.<br />
9<br />
Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd<br />
23 oktober <strong>2011</strong> t/m 4 maart 2012<br />
JHM Kunstkabinet<br />
Projectleider: Irene Faber<br />
Reizende tentoonstellingen<br />
Het JHM toonde in het Kunstkabinet twee grote pastels van Sam Szafran Superhelden en Sjlemielen. <strong>Joods</strong>e herinnering in de stripkunst<br />
uit de collectie van de Triton Foundation: Imprimerie Bellini/Printing- 4 april <strong>2011</strong> t/m 13 november <strong>2011</strong><br />
house uit 2006 en L’Escalier uit 1986.<br />
Judiska Museet, Stockholm, Zweden<br />
Een tentoonstelling over stripverhalen en beeldromans van joodse<br />
Saul Leiter. New York Reflections<br />
stripkunstenaars. Deze coproductie van het JHM en het Musée d’art et<br />
24 oktober <strong>2011</strong> t/m 4 maart 2012<br />
d’histoire du Judaïsme in Parijs was eerder te zien in Parijs, Amsterdam,<br />
Nieuwe Synagoge JHM<br />
Projectleider: Bernadette van Woerkom<br />
São Paulo en Berlijn en reisde in <strong>2011</strong> naar Stockholm.<br />
Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer<br />
Charlotte Salomon: Life? or Theatre?<br />
N.a.v. de tentoonstelling verscheen de 3e herdruk van Saul Leiter. 31 maart <strong>2011</strong> t/m 16 oktober <strong>2011</strong><br />
Early Color bij de Duitse uitgeverij Steidl.<br />
Contemporary Jewish <strong>Museum</strong> San Francisco, Verenigde Staten<br />
Straatfotografie, modefotografie en abstracte schilderijen: het JHM toonde Het JHM stelde een tentoonstelling samen van bijna driehonderd<br />
een retrospectief van de Amerikaanse fotograaf en schilder Saul Leiter<br />
(1923). Na een periode van vergetelheid is Leiters werk sinds enige jaren<br />
gouaches uit de eigen collectie.<br />
in de Verenigde Staten en Europa herontdekt.<br />
Images from the land of the Bible. People, Lives and Landscapes<br />
1898-1934<br />
Tot het doek valt. <strong>Joods</strong> theater tijdens de Tweede Wereldoorlog 7 november <strong>2011</strong> t/m 30 september 2012<br />
24 oktober <strong>2011</strong> t/m 20 maart 2012<br />
Eretz Israel <strong>Museum</strong>, Tel Aviv, Israël<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
In 2009 presenteerde het JHM een tentoonstelling samengesteld uit zijn<br />
Projectleider: Annemiek Gringold<br />
collectie van met de hand ingekleurde foto’s van Palestina, gemaakt door<br />
Productie: Esther Göbel<br />
de American Colony Photographers. Deze tentoonstelling was in<br />
In deze audiovisuele presentatie, die in 2009 voor de Hollandsche<br />
Schouwburg werd gemaakt, brengen oude beeld- en geluidsfragmenten<br />
2009-2010 te zien in München en reisde in <strong>2011</strong> naar Israël.<br />
de kleurrijke theatergeschiedenis van het gebouw tot leven.<br />
Van Dada tot surrealisme. <strong>Joods</strong>e avant-garde kunstenaars uit<br />
Roemenië<br />
11 november <strong>2011</strong> t/m 18 februari 2012<br />
Israel <strong>Museum</strong>, Jeruzalem, Israël<br />
De tentoonstelling die het JHM samenstelde met gastconservator Radu<br />
Stern vertrok na de sluiting in Amsterdam naar Jeruzalem.
Marketing en Communicatie<br />
<strong>2011</strong> was een goed jaar voor het <strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier Amsterdam.<br />
In totaal werden 227.680 bezoekers ontvangen, waarvan 131.470 in<br />
het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> (het op één na hoogste aantal uit de<br />
geschiedenis van het museum), 55.419 in de Portugese Synagoge en<br />
40.791 in de Hollandsche Schouwburg.<br />
Het is inmiddels evident dat de samenhang tussen de verschillende<br />
instellingen onder beheer van het JHM – versterkt door combinatietickets<br />
en gezamenlijke marketing en promotie – een positief effect<br />
heeft op de bezoekcijfers. In <strong>2011</strong> is de samenhang versterkt door de<br />
introductie van een gezamenlijk entreeticket voor het <strong>Joods</strong> Cultureel<br />
Kwartier en het in gebruik nemen van de <strong>Museum</strong>kaart voor de<br />
Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg. Dit alles is per 1<br />
januari 2012 met veel succes in werking getreden.<br />
Tentoonstellingen en bijzondere evenementen<br />
Het hoge aantal bezoekers in <strong>2011</strong> kwam mede door een aantal<br />
succesvolle tijdelijke tentoonstellingen, enkele drukbezochte<br />
evenementen en de afronding van de restauratie van de Portugese<br />
Synagoge en de opening van de schatkamers aldaar.<br />
De Hollandsche Schouwburg werkt steeds vaker samen met de<br />
Mediatheek van het JHM om bijzondere ontdekkingen of aanwinsten<br />
voor een breder publiek te ontsluiten en te presenteren. Soms levert<br />
dat grote media-aandacht op.<br />
Vanaf februari werden in een vitrine foto’s en brieven getoond van<br />
Meijer Vieijra. Naar aanleiding van een schenking kon na jaren<br />
eindelijk worden vastgesteld wie de man was op de iconische foto van<br />
de razzia in februari 1941 op het Jonas Daniel Meijerplein. Het bleek<br />
(vrijwel zeker) Meier Vieijra te zijn. Zijn dochter, geboren na zijn<br />
deportatie, schonk brieven en foto’s van de familie aan het <strong>Joods</strong><br />
<strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>.<br />
In de aanloop naar de première in januari 2012 van de speelfilm<br />
Süskind (regie Rudolf van den Berg), toonde de Hollandsche Schouwburg<br />
een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte<br />
Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de<br />
crèche.<br />
Media<br />
Alle JHM-tentoonstellingen en diverse presentaties kunnen rekenen<br />
Facebook Fans<br />
Realisatie 2009: 280<br />
Realisatie 2010: 1.127<br />
Realisatie <strong>2011</strong>: 2.080<br />
Twitter Volgers<br />
Realisatie 2009: 200<br />
Realisatie 2010: 628<br />
Realisatie <strong>2011</strong>: 1.530<br />
Hyves Leden<br />
Realisatie 2009: 128<br />
Realisatie 2010: 145<br />
Realisatie <strong>2011</strong>: 168<br />
Website bezoek<br />
JHM: 475.000 (353.250 uniek)<br />
HS: 45.000 (31.730 uniek)<br />
PS: 45.500 (34.750 uniek)<br />
Samenwerking en collectieve marketing<br />
De afdeling Publiekscontacten valt sinds <strong>2011</strong> onder de afdeling<br />
Marketing en Communicatie en heet voortaan Publieksservice en<br />
Sales. Dit om uit te drukken waar de afdeling voor staat, namelijk<br />
dienstverlening aan het publiek en het werven van bezoekers voor de<br />
diverse locaties door middel van nieuwe initiatieven.<br />
Samen met de afdeling Marketing en Communicatie richt de afdeling<br />
Publieksservice en Sales zich op het <strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier om<br />
bezoekers naar alle locaties te verwijzen. Bij boekingen wordt gewezen<br />
op de mogelijkheid om naast het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> ook de<br />
Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg te bezoeken. Ook<br />
bij educatieve programma’s, losse groepsboekingen en individuele<br />
bezoeken wordt op deze mogelijkheid gewezen.<br />
Eind <strong>2011</strong> is begonnen met de implementatie van SEM, Smart Event<br />
Management, een nieuw boekingssysteem. SEM is behalve een<br />
boekingssysteem ook een systeem dat inzicht geeft in het aantal<br />
bezoekers, de pieken en dalen in bezoekersstromen en de financiële<br />
resultaten.<br />
Vanuit de afdeling zijn mailings naar basisscholen verstuurd en<br />
10 Met name de tentoonstellingen Van dada tot surrealisme. <strong>Joods</strong>e op belangstelling van de media. De meeste Nederlandse dag-, week-<br />
Het JHM en de gerelateerde instellingen werken in toenemende mate telefonische follow-ups gepleegd om meer boekingen en naamsbe- 11<br />
avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 en Saul Leiter. New en maandbladen volgen onze activiteiten op de voet en schrijven er<br />
samen met andere partijen om op een nog efficiëntere manier meer kendheid voor het <strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier te genereren. Verder zijn<br />
York Reflections trokken veel publiek. In december opende in samen- regelmatig over. Ditzelfde geldt voor de diverse media die zich richten<br />
publiek aan te spreken en uit te nodigen voor een bezoek aan het mailings verstuurd naar specifieke doelgroepen, zoals fotografieopleiwerking<br />
met het JHM in De Nieuwe Kerk de tentoonstelling Joden- op de internationale bezoeker in Nederland en voor een aantal<br />
<strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier.<br />
dingen en -verenigingen om de fototentoonstellingen van Marianne<br />
dom. Een wereld vol verhalen. Ook deze tentoonstelling, die groots internationale media.<br />
Het museum doet dit onder meer via:<br />
Breslauer, Saul Leiter en Mijn naam is Cohen onder de aandacht te<br />
was opgezet met internationale topstukken en bruiklenen van het<br />
brengen. In het kader van In the Picture, de drie fototentoonstellingen<br />
JHM, werd goed bezocht. Het bracht joodse kunst en cultuur weer In <strong>2011</strong> hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse<br />
De <strong>Museum</strong> Plus Bus<br />
in het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, is met het Foam samenwerking<br />
extra onder de aandacht, en mede door een gezamenlijke kortingsac- tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten in en rondom het JHM, aan<br />
De <strong>Museum</strong> Plus Bus is een gezamenlijk initiatief van het Rijksmu- gezocht om de individuele bezoeker te prikkelen zowel het JHM als het<br />
tie en goede communicatie tussen de organiserende instellingen, de officiële heropening van de Portugese Synagoge en de nieuwe<br />
seum, Van Gogh <strong>Museum</strong>, Cobra <strong>Museum</strong>, Hermitage Amsterdam, Foam te bezoeken.<br />
werden vele bezoekers aangespoord om ook een bezoek te brengen schatkamers, en aan de herdenkingen en de diverse presentaties in de<br />
Mauritshuis, Kröller-Müller <strong>Museum</strong> en het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>,<br />
aan het <strong>Joods</strong> Cultureel Kwartier.<br />
Hollandsche Schouwburg. Ook het bijzondere project <strong>Joods</strong>e Huizen<br />
en mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij. Ook in <strong>2011</strong> kon het Op verzoek van de afdeling Publieksservice en Sales is door de afdeling<br />
genereerde volop belangstelling in de landelijke pers.<br />
JHM weer vele bezoekers van de <strong>Museum</strong> Plus Bus ontvangen. In Educatie een speurtocht ontwikkeld voor leerlingen van het basison-<br />
Qua evenementen in <strong>2011</strong> sprong de <strong>Museum</strong>nacht eruit. Dit jaar was<br />
februari kreeg de Stichting <strong>Museum</strong> Plus Bus van de BankGiro Loterij derwijs en een kijkwijzer voor het voortgezet onderwijs. Deze kunnen<br />
het de tweede keer dat het JHM, de Portugese Synagoge én de<br />
Nieuwe media/websites<br />
de status van beneficiant en daarmee kon het over voldoende<br />
ook worden gebruikt door de individuele bezoeker.<br />
Hollandsche Schouwburg geopend waren. Met een gezamenlijk In de afgelopen twee jaar zijn de websites van het JHM, de Portugese<br />
financiële middelen beschikken om, samen met enkele andere musea<br />
bezoekersaantal van 13.273 bij de drie locaties was dit de meest Synagoge, Ets Haim en de Hollandsche Schouwburg geheel ver-<br />
in het land, ook de komende jaren met het project verder te gaan.<br />
succesvolle editie ooit.<br />
nieuwd. De sites bieden niet alleen een andere vormgeving, maar ze<br />
zijn eveneens verrijkt met meer informatie en nieuwe-mediatoepas-<br />
De Plantage Amsterdam<br />
Portugese Synagoge<br />
singen. De koppeling van de zeven websites waar het JHM verant-<br />
Het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, de Portugese Synagoge en de<br />
In aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin werd op 20 decemwoordelijk voor is via een systeem van tabbladen, heeft een toename<br />
Hollandsche Schouwburg zijn alle deelnemer aan het project De<br />
ber de twee jaar durende restauratie van de Portugese Synagoge van het aantal bezoekers van de verschillende sites opgeleverd. Het is<br />
Plantage Amsterdam. Het doel hiervan is om de Plantagebuurt, die<br />
feestelijk afgesloten en kon de voorlopige inrichting van de nieuwe nu duidelijk dat het JHM, het JHM Kindermuseum, de Hollandsche<br />
rijk is aan kunst, cultuur en groen, via strategische samenwerking en<br />
ondergrondse schatkamers worden getoond.<br />
Schouwburg, de Portugese Synagoge, Ets Haim, Digitaal Monument/<br />
marketing nationaal en internationaal te promoten. Andere deelne-<br />
De restauratie was tevens aanleiding voor een regelmatig te verschij- Community <strong>Joods</strong> Monument en het Menasseh ben Israel Instituut<br />
mers zijn het Rembrandthuis, Hermitage Amsterdam, Artis, NEMO,<br />
nen nieuwsbrief met daarin de laatste restauratie-ontwikkelingen en met elkaar in verband staan. Dit is een van de vele stappen op weg<br />
Tropenmuseum, Gassan Diamonds, Arcam, Theater Carré, Scheep-<br />
achtergrondinformatie over de toekomstplannen.<br />
naar nog meer onderlinge samenhang en samenwerking, intern en<br />
vaartmuseum, Muziektheater en De Hortus.<br />
Het bezoekersaantal van de Portugese Synagoge bleef onverminderd extern.<br />
hoog, ondanks de restauratiewerkzaamheden. De synagoge bleef ook<br />
De Cultuurbus en de Cultuurboot<br />
open en er werden gedurende het jaar weer diverse bijeenkomsten Op het gebied van social media zijn eveneens grote stappen gezet.<br />
De Cultuurbus en de Cultuurboot zijn in het leven geroepen door de<br />
georganiseerd, zoals concerten bij kaarslicht, lezingen etc.<br />
Het bereik hiervan is exponentieel toegenomen en het is inmiddels<br />
gemeente Amsterdam en 17 Amsterdamse musea om basisschool-<br />
een van de belangrijke instrumenten geworden voor de promotie van<br />
scholieren op een makkelijke manier naar de culturele instellingen te<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
tentoonstellingen en evenementen.<br />
kunnen vervoeren. Het project wordt gecoördineerd door Mocca, het<br />
Net als in eerdere jaren kwamen er ook in <strong>2011</strong> weer duizenden mensen<br />
af op een van de drie herdenkingen in de Hollandsche Schouwburg.<br />
expertisenetwerk cultuureducatie.
Evenementen <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
Instaprondleidingen<br />
• Familieportret rondleiden & tekenopdracht<br />
Wandelingen<br />
• Wandeling Diamantbuurt, i.s.m. Gassan Diamonds<br />
• Plantage Zondag, ‘Briljante Wandeling’ & rondleiding bij Gassan<br />
Diamonds<br />
Kinderevenementen / ateliers<br />
• Levens-stambomen met Eli Content<br />
• Poeriem! Kinderprogramma<br />
• Matzefeest! Pesach<br />
• Sieraden Atelier; Kinderatelier met Ela Bauer<br />
• Familie Portret; Familie Rondleiding<br />
Inleidingen op tentoonstellingen<br />
• Engelse inleiding op de tentoonstelling Van Dada tot Surrealisme<br />
• Gallery Talk bij Wie niet weg is is gezien door Hetty Berg<br />
• Gallery Talk; inleiding op Salom Italia door Mirjam Knotter<br />
Lezingen<br />
Speciale evenementen<br />
• Theatergroep Barbaren & Co met o.a. Jair Stranders. Literatuurtheater<br />
• Marokkaans/<strong>Joods</strong>e ontmoeting i.s.m. buurthuis Argan<br />
• Literaire avond met Hanneke Groenteman, Robert Vuijsje en Wanda Reisel<br />
• Kibboets reünie ; ontbijt en vertoning documentaire Keeping the Kibbutz<br />
(Ben Crosbie, Israel, 2010) documentaire<br />
• Literaire Avond met Marcel Möring, Nachoem Wijnberg en Hanneke<br />
Groenteman<br />
• Burendag i.s.m. Nederlandse <strong>Museum</strong>vereniging<br />
• Mokumse Verhalen; voorleesprogramma door Fajga Szmulewicz<br />
(<strong>Museum</strong>weekend)<br />
• Hans Keilson geïnterviewd door Frans Weisz (<strong>Museum</strong>weekend)<br />
• Literaire Avond met Hanneke Groenteman, Hella en Freek de Jonge<br />
• Ajax, de joden en Nederland; gesprek tussen Simon Kuper en Uri Coronel<br />
• Jewish Salon getiteld Tongue Ties<br />
• Willy Lindwer filmretrospectief i.s.m. NIOD, Nederlands instituut voor<br />
oorlogs-, holocaust- en genocidestudies en EYE Filminstituut Nederland<br />
• Optreden van de Amerikaanse chazan Danny Maseng<br />
• Verplicht Gelukkig, theatermonoloog door Saskia Goldschmidt<br />
• Shookbook, ruilmarkt voor Hebreeuwse boeken<br />
• In den beginne. Eerste keren in de bijbel, boekpresentatie & interview<br />
12 • Jong & <strong>Joods</strong>. Jaap van Velzen & Natascha van Weezel<br />
Meir Shalev<br />
13<br />
• Verwerking als kunst, kunst als verwerking. Truus Wertheim-Cahen • Roemeense muziek & dans i.s.m. Internationaal Danstheater & Dans in<br />
• Jewish Philanthropy and Jewish Identity. Prof. dr. Gabriel Motzkin School<br />
i.s.m. Van Leer Jerusalem Institute<br />
• Dada Soirée in het kader van Cultuurlab i.s.m. Gerrit Rietveld Academie,<br />
• A chance to participate. Ute Eskilden<br />
Afdeling Beeld en Taal<br />
Lezingen in het kader van CultuurLab, een samenwerkingsverband met • Plantage Zondag, thema: aan het Water<br />
de Rietveld Academie:<br />
• <strong>Joods</strong> Film Festival in Pathé Tuchinski (thema: Music in Motion) met o.a.<br />
• Romanian anti-Semitism between 1910 and 1938. Diana Oncioiu gospelzanger Joshua Nelson en sneak preview van de speelfilm Süskind<br />
• De coup tegen de avant-garde. Pieter Hilhorst<br />
• <strong>Museum</strong>nacht (thema Jew York) met o.a. Lomography, Hotmamahot,<br />
• Ze kunnen allemaal dooddonderen... Europese avant-garde in het Greg Shapiro, Gideon van Gelder, Tali Farchi en dj Mr. Mendel<br />
interbellum. Marguerite Tuijn<br />
• Alles gaat aan flarden, theatermonoloog door Stichting Droomproducties<br />
• Gallery Talk. Edward van Voolen<br />
• Gesprek over De bruid van Marcel Duchamp tussen K. Schippers en Overige activiteiten<br />
Robert Anker<br />
• <strong>Joods</strong> Film Festival Amsterdam 26 t/m 30 oktober <strong>2011</strong><br />
Films<br />
• Kijken, Sjmoezen, Eten. Filmavond met Renée Sanders in de Film en<br />
Televisie Academie<br />
• Zonder Rabbinaal Toezicht (Netty Rosenfeld, 2001) documentaire<br />
• Een nieuw huis voor onze kille (Frans Bromet, <strong>2011</strong>) & Wat is nou een<br />
Jood? (Frans Bromet, 1997) documentaires<br />
• Loekie Themans, vertoning familiefilms<br />
• A Film Unfinished (Yael Hersonski, Israel, <strong>2011</strong>) documentaire<br />
• Eli Asser, man van woorden (Hans Polak, 2007) documentaire.<br />
Gevolgd door een interview met Eli Asser door Henk van Gelder<br />
• Primo Levi (Netty Rosenfeld, 1991) documentaire<br />
• The Tale of Nicolai & The Law of Return (David Ofek en Elinor<br />
Kowarsky, Israel, 2008) documentaire<br />
• Hey Hey It’s Esther Blueburger (Cathy Randall, VS, 2008) film in het<br />
kader van Amsterdam Gay Pride<br />
• <strong>Joods</strong> Film Festival (zie Speciale evenementen)<br />
Inloopconcerten in de Grote Synagoge<br />
• Concert in de Portugese Synagoge door het Jacques Thibaud<br />
Ensemble<br />
Cursussen en workshops<br />
• Workshop Truus Wertheim-Cahen Verwerking als kunst, kunst als<br />
verwerking<br />
Evenementen Kindermuseum<br />
• Toe bisjevat (bomenfeest)<br />
• Famillieportret Familierondleiding en<br />
• knutselopdracht voor de kinderen<br />
• Poeriem<br />
• Sieradenatelier met Ela Bauer<br />
• Vormen met Merijn Bolink<br />
• Granaatappelworkshop<br />
• Schilderatelier: surrealisme<br />
• Soekot<br />
Inloopateliers<br />
• Schilders gezocht<br />
• Chanoeka<br />
• Sjabbat
Portugese Synagoge<br />
De eerste helft van <strong>2011</strong> stond geheel in het teken van de afronding<br />
van de restauratiewerkzaamheden van het gebouwencomplex van de<br />
Portugese Synagoge. In de tweede helft stond het verhuizen en de<br />
(her)inrichting centraal. Na jarenlange voorbereiding is de restauratie<br />
van de Portugese Synagoge een feit. De doelstellingen zijn gerealiseerd:<br />
een geoptimaliseerde publieksfunctie, het beter zichtbaar en<br />
toegankelijk maken van het complex, het tonen van de ceremoniële<br />
objecten in de nieuwe schatkamers en het zeker stellen van continu<br />
religieus gebruik. Gedurende de werkzaamheden bleef de synagoge<br />
open voor het publiek. Eind juli <strong>2011</strong> ging de nieuwe, uitnodigende<br />
glazen poort open aan de hoofdingang, Mr. Visserplein 3.<br />
De nieuwe schatkamers zijn ingericht met zo’n achthonderd<br />
spectaculaire ceremoniële voorwerpen uit de ruim vier eeuwen lange<br />
geschiedenis van de Portugees-joodse gemeenschap: zilver, kostbaar<br />
textiel, en boeken en manuscripten uit de bibliotheek Ets Haim – Livraria<br />
Montezinos. De schatkamers van de Esnoga zijn geen museale<br />
vitrines, maar depots die in gebruik zijn en waarvan de bezoekers door<br />
het joodse jaar heen de inhoud zullen zien veranderen. Een groot<br />
aantal ceremoniële objecten is nog altijd volgens een vast schema in<br />
gebruik tijdens de joodse feest- en vastendagen. Sinds de feestelijke<br />
De concertavonden trokken in totaal ruim 2.500 bezoekers.<br />
Kristallnacht<br />
Op 9 november werd de Kristallnacht-herdenking gehouden in de<br />
Portugese Synagoge met o.a. een toespraak door de burgemeester<br />
van Amsterdam. Aansluitend was er een kranslegging bij de Hollandsche<br />
Schouwburg.<br />
Afronding restauratiewerkzaamheden<br />
Op 20 december <strong>2011</strong> werd de afsluiting van de restauratiewerkzaamheden<br />
feestelijk gevierd in het bijzijn van Hare Majesteit de Koningin.<br />
Deze feestelijke avond, met toespraken, een concert in de Esnoga en<br />
een receptie in het JHM, werd bezocht door ruim 750 personen.<br />
Literair Programma<br />
In de maanden april t/m augustus <strong>2011</strong> waren er vijf literaire<br />
programma’s van Fajga Szmulewicz – Over Snoge en Snogeiro’s, een<br />
voorleesprogramma over de Portugese Synagoge.<br />
<strong>Museum</strong>nacht<br />
Op 5 november werd voor de vijfde keer meegedaan aan het grote<br />
publiekevenement de <strong>Museum</strong>nacht. Het bezoekersaantal was ook dit<br />
14 afsluiting van de restauratiewerkzaamheden in het bijzijn van<br />
Koningin Beatrix op 20 december <strong>2011</strong> is al dit prachtige erfgoed<br />
jaar weer overweldigend.<br />
15<br />
permanent te bewonderen voor het publiek.<br />
Rondleidingen<br />
In <strong>2011</strong> hebben er diverse Hard Keppel Tours plaatsgevonden<br />
Het synagogecomplex en de collecties ceremoniële objecten van de (rondleidingen langs de restauratiewerkzaamheden van het synagoge-<br />
Portugees-Israëlietische gemeenschap zijn sinds 2009 aan de zorg complex). Diverse groepen en organisaties kregen rondleidingen,<br />
van het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> toevertrouwd. De samenwerking waaronder de Israël Bonds, Gemeente Amsterdam – Stadsdeel<br />
met het JHM bracht een intensivering op gang tussen de twee<br />
instellingen; naast de in 2010 verstevigde promotie en verkoop van<br />
Centrum en de CIA (Collectieve Israël Actie).<br />
combitickets, de afhandeling van alle groeps- en individuele<br />
<strong>Joods</strong>e Gemeente<br />
aanvragen door de afdeling Publiekscontacten van het JHM, werden De Portugese Synagoge is een levende joodse gemeente met ca.<br />
dit jaar de afdelingen Beveiliging, Entreezaken en de winkel samenge- zeshonderd gemeenteleden. Op de wekelijkse sjabbat worden<br />
voegd.<br />
religieuze diensten gehouden, evenals tijdens de joodse feestdagen.<br />
De Portugese Synagoge heeft in <strong>2011</strong>, ondanks de restauratie, ruim Tijdens Kol Nidré (de belangrijkste dienst van het jaar) zijn er rond de<br />
55.000 bezoekers ontvangen (2.500 bezoekers meer t.o.v. 2010). achthonderd bezoekers geweest vanuit de gehele joodse gemeenschap.<br />
In de tweede helft van <strong>2011</strong> werden er drie choepot (huwelijken)<br />
voltrokken evenals enkele Bar en Bat Mitswa’s.<br />
Evenementen in <strong>2011</strong><br />
Kaarslichtconcerten januari t/m december <strong>2011</strong><br />
Tussen januari en december <strong>2011</strong> werden tien succesvolle publieksconcerten<br />
bij kaarslicht georganiseerd met een gevarieerd muzikaal<br />
programma. In juni werd voor de eerste keer een Witte Nacht-<br />
(midzomernacht)concert gehouden in samenwerking met de<br />
Plantage. In augustus werd voor de derde keer een concert georganiseerd<br />
in samenwerking met het Grachtenfestival.<br />
In juni werd een privéconcert georganiseerd voor deelnemers van het<br />
ITF-congres (International Taskforce for Cooperation on Holocaust<br />
Education, Research and Remembrance).<br />
In oktober werd een welkomstconcert gegeven voor de nieuwe<br />
Israëlische ambassadeur in Nederland, Z.E. Haim Divon, georganiseerd<br />
door de Kamer van Koophandel Nederland – Israël.<br />
Ets Haim – Livraria Montezinos<br />
Gedurende de restauratie van het Portugese Synagoge complex was<br />
de collectie van Ets Haim – Livraria Montezinos ondergebracht bij de<br />
afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de<br />
VU en raadpleegbaar voor het publiek. De collectie is in het najaar<br />
teruggekeerd naar het Portugese Synagoge complex.
Educatie<br />
Ontmoetingen<br />
In <strong>2011</strong> werd het langlopende project ‘Ontmoetingen’ afgerond: een<br />
publieksbenadering waarbij naast een effectieve kennisoverdracht ook<br />
het bevorderen van genuanceerd denken centraal staat. Om deze visie<br />
concreet en meetbaar te maken is een methode ontwikkeld die wij<br />
‘ontmoetingen’ noemen. De methode is geïmplementeerd via training<br />
van de educatieve staf en de rondleiders. De effectiviteit ervan is<br />
gemeten door bureau Letty Ranshuysen, een in de cultuursector<br />
gespecialiseerd onderzoeksbureau. De geformuleerde suggesties ter<br />
verbetering zijn door middel van training en intervisiesessies<br />
inmiddels zoveel mogelijk geïmplementeerd.<br />
Het gehele proces en de vaardigheden die nodig zijn om met de<br />
methode te werken zijn vastgelegd in de publicatie Ontmoetingen. Ook<br />
is een film gemaakt waarop een deel van de methode is uitgewerkt in<br />
een voorbeeldrondleiding in het museum.<br />
Tentoonstellingen<br />
Bij de tentoonstelling Mijn naam is Cohen heeft de afdeling Educatie<br />
het concept voor publieksparticipatie ontwikkeld.<br />
De Nieuwe Kerk heeft voor de tentoonstelling Jodendom input<br />
gekregen van de afdeling Educatie, met name met betrekking tot het<br />
Kindermuseum<br />
Naast de reguliere programma’s in het Kindermuseum is er voor de<br />
onderbouw van het primair onderwijs het programma ‘Max de Matze’.<br />
Voor groepen van de buiten- en naschoolse opvang is het Mini<br />
Max-programma ontwikkeld.<br />
Er is een concept uitgewerkt voor het interactief maken van het<br />
schilderij Sgt. Koshers Jewish Hearts Club.<br />
De werkbladen voor scholen die zich voorbereiden op een bezoek aan<br />
het Kindermuseum zijn aangepast aan de methode ‘Ontmoetingen’.<br />
Deze schoolwerkbladen en docentenhandleiding sluiten aan op het<br />
boek Wat jij niet wil… kikker in je bil!<br />
Ateliers<br />
Er zijn diverse ateliers georganiseerd rond de tentoonstellingen en<br />
feestdagen als Toe Bisjwat, Poeriem en Soekot. Beeldend kunstenaars<br />
als Ela Bauer, Merijn Bolink, Eli Content en Ida Kleiterp leidden deze<br />
ateliers, die hoofdzakelijk op kinderen gericht waren, en in mindere<br />
mate op families. Daarnaast waren er ook verschillende succesvolle<br />
inloopateliers rond het thema Chanoeka, Sjabbat en schilderen.<br />
Kinderen konden hieraan deelnemen tijdens vakanties, zonder<br />
inschrijving en op elk moment van de dag.<br />
De afdeling Educatie stuurde vrijwilligers aan bij zowel de JHM-informatiebalie<br />
(voor de publieksbegeleiding bij de wisseltentoonstelling<br />
Wie niet weg is, is gezien) als de informatiebalie van de Hollandsche<br />
Schouwburg. Per november <strong>2011</strong> heeft het JHM een vrijwilligerscoördinator<br />
aangesteld, waardoor de vrijwilligers sinds die datum niet<br />
meer vallen onder de afdeling Educatie.<br />
Rondleidingen (vaste collectie en lopende wisseltentoonstellingen)<br />
zijn aangeboden bij:<br />
Wie niet weg is, is gezien<br />
Van dada tot surrealisme<br />
Saul Leiter. The Triumph of Identity<br />
Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer<br />
My name is Cohen<br />
De rondleidingen in de Portugese Synagoge zijn ondanks de restauratiewerkzaamheden<br />
toch doorgegaan. Ook zijn er rondleidingen door<br />
de voormalige joodse wijk georganiseerd in samenwerking met<br />
Gassan Diamonds.<br />
In de zomer van <strong>2011</strong> hervatte Fajga Szmulewicz het in opdracht van<br />
Bij de multimediale tentoonstelling Jong & <strong>Joods</strong> is speciaal educatief<br />
materiaal voor ROC-scholen ontwikkeld, bestaande uit een introductieles<br />
op het ROC en een presentatieprogramma in het JHM.<br />
In samenwerking met Delta Lloyd en IMC Weekendschool is een<br />
programma voorbereid voor kinderen die de laatstgenoemde scholen<br />
bezoeken. Zij krijgen in de weekenden de gelegenheid om bijzondere<br />
locaties te bezoeken. In 2012 zullen zij het museum bezoeken rond<br />
het thema tsedaka, liefdadigheid.<br />
Voor het <strong>Joods</strong> Bijzonder Onderwijs, Rosj Pina en Maimonides<br />
ontwikkelde het JHM in nauwe samenwerking met de scholen een<br />
concept voor museumlessen op structurele basis. In 2012 zullen de<br />
eerste klassen richting het JHM, Kindermuseum, Portugese Synagoge<br />
en Hollandsche Schouwburg komen voor diverse programma’s.<br />
Presentatie en college<br />
Hoofd Educatie Petra Katzenstein presenteerde tweemaal de methode<br />
‘Ontmoetingen’ in het buitenland. In oktober in Ljublijana bij de<br />
conferentie Hands On! International Association of Children’s <strong>Museum</strong>s,<br />
waar tachtig vertegenwoordigers van kindermusea aanwezig waren;<br />
16 educatief materiaal voor primair en voortgezet onderwijs, dat<br />
het JHM samengestelde literaire voorleesprogramma in de Portugese en in november in Londen tijdens de jaarlijkse conferentie van de 17<br />
ontwikkeld is door De Nieuwe Kerk en KlasseTV. Daarnaast zijn enkele Rondleidingen<br />
Synagoge: Snoge en snogeiro’s: verhalen over de Portugese Synagoge en Association of European Jewish <strong>Museum</strong>s. Een overweldigend aantal<br />
rondleiders van het JHM opgeleid om rond te leiden in De Nieuwe Alle rondleiders ontvangen structureel informatie bij nieuwe<br />
haar bezoekers.<br />
musea liet weten zeer geïnteresseerd te zijn in de methode en er<br />
Kerk tijdens die tentoonstelling.<br />
tentoonstellingen. Inspirerende intervisiebijeenkomsten maakten de<br />
mogelijk mee te gaan werken.<br />
Er is een start gemaakt met de ontwikkeling van de tentoonstelling rondleiders vertrouwd met de nieuwe methodiek. Middelen als de<br />
Specifieke doelgroepen<br />
Ook gaf Petra Katzenstein een gastcollege aan de Reinwardt Academie<br />
over Koosjer, die eind 2012 getoond zal worden.<br />
rondleidersnieuwsbrief en rondleidersbijeenkomsten hielpen om alle<br />
De afdeling Educatie biedt verschillende op maat gemaakte program- over de totstandkoming en didactiek van het Kindermuseum.<br />
informatie en ontwikkelingen in en rond het JHM met elkaar te<br />
bespreken.<br />
ma’s voor specifieke doelgroepen waarvan een deel reeds is beschreven.
Bezoekersaantallen<br />
Aantal bezoekers JHM in <strong>2011</strong> Naar soort toegang<br />
Januari 6.134 Volwassenen normaal tarief 19.439<br />
Februari 8.052 13 t/m 17 jaar normaal tarief 1.370<br />
Maart 8.086 6 t/m 12 jaar 3.676<br />
April 10.915 Kinderen onder 6 jaar 1.465<br />
Mei 9.798 65+ tarief 4.182<br />
Juni 10.897 Algemene <strong>Museum</strong>kaart 42.551<br />
Juli 15.076 Entree groep volwassenen 2.883<br />
Augustus 15.849 Entree onderwijsgroepen 8.085<br />
September 10.941 Vrienden <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> 2.190<br />
Oktober 10.957 Combi CEPIG 13.792<br />
November 14.520 I Amsterdam Card 9.515<br />
December 10.245 <strong>Museum</strong>n8 3.920<br />
International Youth Card 3.634<br />
Totaal 131.470 Bezoek opening 1.703<br />
<strong>Museum</strong> Plus Bus 1.106<br />
BankGiro Loterij Card 818<br />
CJP 651<br />
Holland Pass 627<br />
Vereniging Rembrandt 569<br />
18 Tours en Tickets 487<br />
19<br />
Stadspas 311<br />
Vrijkaart 140<br />
Overigen 8.356<br />
Totaal 131.470<br />
Bezoek Portugese Synagoge <strong>2011</strong> Bezoek Hollandsche Schouwburg <strong>2011</strong><br />
Januari 1.732 Januari 2.389<br />
Februari 2.405 Februari 2.325<br />
Maart 3.279 Maart 3.029<br />
April 5.182 April 6.638<br />
Mei 4.720 Mei 7.564<br />
Juni 5.445 Juni 3.506<br />
Juli 5.940 Juli 1.875<br />
Augustus 7.061 Augustus 1.355<br />
September 3.610 September 1.524<br />
Oktober 3.643 Oktober 3.205<br />
November 8.299 November 5.895<br />
December 4.103 December 1.486<br />
Totaal 55.419 Totaal 40.791<br />
Vrienden van het JHM per 31-12-<strong>2011</strong>: 2.900
Collectie<br />
<strong>Museum</strong>collectie<br />
Aanwinsten in <strong>2011</strong><br />
Schenkingen<br />
Dhr. Max Abram<br />
Serie van zes tekeningen door Ronny Abram (1938-1999), getiteld O<br />
amor natural.<br />
Anoniem<br />
Een affiche voor een symposium in <strong>2011</strong> in Jeruzalem over de<br />
geschiedenis van Joden in Nederland en een affiche voor de expositie<br />
‘Alle kinderen, ze zijn weg’ in het Nationaal Monument Kamp Vught.<br />
Dhr. Rob F. van den Bergh<br />
Schenking ter nagedachtenis aan S. van den Bergh en S. van den<br />
Bergh-Knurr, aangeboden door Rob F. van den Bergh aan R.C.<br />
Musaph- Andriesse, erevoorzitter JHM: schilderij, olieverf (marouflé),<br />
met als voorstelling een zittende schoenpoetser, door Meijer de Haan<br />
(1852-1895).<br />
Dhr. E. Content<br />
Een kartonnen knopenkaart met opgenaaide linnen knopen van de<br />
Hema; een door Eli Content vervaardigde nieuwjaarswens voor het<br />
joodse jaar 5772.<br />
Mw. K. Content<br />
Drie stalenboeken met diverse stofstalen van de firma M. van Dam &<br />
zonen uit Enschede.<br />
Dhr. P.J.F. van der Does de Willebois<br />
Geschilderde ketoeba (huwelijkscontract) uit 1728.<br />
Mw. J. Dotsch<br />
Een T-shirt van CIDI (n.a.v. een voetbaltoernooi) en een blouse van<br />
Haboniem.<br />
Mw. M. Dusseldorp<br />
Twee elixerflesjes van het merk Catz.<br />
Mw. G. Evers-Lissauer<br />
Speldje van Bne Akiwa Nederland.<br />
20 Mw. D.I. Blanken-van Zanten en dhr. J.H. Blanken<br />
21<br />
Geschilderd portret van Dirkje (Ditje) van Zanten-Klaassen door Mw. Y. Garcia<br />
Baruch Lopes de Laeo Laguna (1864-1943).<br />
Embleem van Bne Akiwa.<br />
Blijdesteijn Mode<br />
Drie kleerhangers met reclameopdruk.<br />
Dhr. E. de Boer<br />
Collectebusje van de Rudelsheimstichting.<br />
Dhr. Ilay den Boer<br />
Twee affiches voor voorstellingen uit de reeks theatervoorstellingen<br />
Het Beloofde Feest van Ilay den Boer.<br />
Dhr. H. Citroen<br />
Een dameshoedje, twee hoedendozen, diverse verpakkingsdozen en<br />
een luciferdoos van Maison de Bonneterie; een hoge hoed in<br />
hoedendoos; een houten portret van Alex R. Citroen; een houten reliëf<br />
voorstellende de firma NV Alex Citroen; twee wijnglazen vervaardigd<br />
ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Berith Salom; een<br />
collectebusje van het <strong>Joods</strong> Nationaal Fonds; twee bronzen reliëfs<br />
voorstellende Izaäk Cohen Bendiks, waarvan een vervaardigd door<br />
Mirjam Jacobson (1887-1945); een luciferboekje met reclameopdruk<br />
voor Modehuis Gebr. Gerzon; een speldje voorstellende een miniatuur<br />
menora; een menu voor een diner voor het veertigjarig bestaan van de<br />
firma Matagalpa en een sigarettenkistje van deze firma; een liniaal<br />
met reclameopdruk voor de firma Wijnants van Leuven Citroen; een<br />
verpakkingsdoos van modehuis Hirsch.<br />
Dhr. D. Cohen Paraira<br />
Een keppel met de opdruk JPIG; een beker van Rosj Pina; een blikje<br />
t.b.v. de Honingactie van het <strong>Joods</strong> Nationaal Fonds; een perspex<br />
herinneringsobject van Rosj Pina; diverse puzzeltjes n.a.v. een bat<br />
mitswa; twee kaartspellen van verzekeringsmaatschappij Franco<br />
Mendes & Co; een T-shirt met het logo van Bne Akiwa.<br />
Dhr. B. J. van Gelder<br />
Twee slijpstenen en twee rituele slachtmessen, alsmede een<br />
koosjerstempel, ooit eigendom van Salomon (Sal) van Gelder; een<br />
eetlepel en bord door de schenker gebruikt in zijn onderduikgezin.<br />
Dhr. M. Gerstenfeld<br />
Een tafelkleed vervaardigd door leden van de handwerkclub van de<br />
Sociale Afdeling van de <strong>Joods</strong>e Gemeente Amsterdam in 1975,<br />
alsmede een rol met namen van dames van de betreffende handwerkclub.<br />
Dhr. F. Gompen<br />
Een bronzen plaquette van de NV Koninklijke Chroomlederfabriek de<br />
Amstel v/h L.S. Gompen, waarop de namen van zes in de Tweede<br />
Wereldoorlog omgekomen werknemers.<br />
Haboniem-Dror beHolland<br />
Pet, blouse en vlag met daarop het logo van de joodse jeugdbeweging<br />
Haboniem-Dror beHolland, alsmede een geschreven kaart waarop<br />
leeftijdsgroepen aangegeven zijn.<br />
Dhr. F.J. Haneveer<br />
Gipsen wandtegel van het <strong>Joods</strong> Nationaal Fonds.<br />
Annet en Suzan Hekkelman<br />
Portret van S.P. Abas (olieverf op doek) door Else Berg (1877-1942);<br />
twee tekeningen door Clara de Jong (1928-2005), waarvan een met de<br />
titel De wereld in het jaar 1918; een tekening voorstellende een liggend<br />
vrouwelijk naakt door Mommie Schwarz (1876-1942).
Mw. Pauline van Hulst-Kramers<br />
Tekening, gemengde techniek, voorstellende een danseres, door Ro<br />
Mogendorff (1907-1967).<br />
Studentenvereniging Ijar<br />
Een beker, een frisbee en een ballpoint met het logo van de studentenvereniging<br />
Ijar.<br />
Dhr. Ies Jacobs<br />
Een serie van elf tekeningen door Ies Jacobs (1918-<strong>2011</strong>) met als<br />
onderwerp café Bos in Purmerend, dinsdagochtend tijdens de veemarkt;<br />
een aquarel voorstellende het Concertgebouworkest; een ets getiteld<br />
Oude <strong>Joods</strong>e Vrouw; twee aquarellen voorstellende de haven van Dieppe;<br />
een aquarel voorstellende een caféinterieur; een aquarel voorstellende<br />
jeu-de-boule spelende mensen in een park; een plakboek met knipsels<br />
(voornamelijk cartoons) van de hand van Ies Jacobs.<br />
Mw. C. de Jong-Buis<br />
Aardewerken bord als dank geschonken door Fietje Jacobs aan<br />
mevrouw Buis-Hoffman bij wie zij tijdens de oorlog was ondergedoken.<br />
Mw. W.A.M. Koesen-van Frankfoort<br />
Twee tekeningen met de titels De nachtmerrie van Antwerpen en Het<br />
Stichting Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland<br />
Een blikken collectebus met de tekst Maatschappij tot Nut der<br />
Israëlieten.<br />
Dhr. L.J. Marijnissen<br />
Twee stofstalen voor zijden talliethoeken afkomstig uit het archief van<br />
de firma EE Labels, Van Engelen & Evers uit Heeze.<br />
Rinet van Meel<br />
Twee muismatten en een memoblok van Stichting Sjalhomo; speldje<br />
Awakening the Jewish heart.<br />
Firma Mouwes<br />
Een rol tape bedrukt met het logo van de firma Mouwes en een plastic<br />
tasje met reclameopdruk.<br />
Mw. A.E. Muller<br />
Een geschilderd zelfportret door Anne Muller.<br />
Museon<br />
Een Esterrol gedrukt ter herinnering aan een jeugdsjoeldienst in 1935<br />
in de Nieuwe Synagoge op het Jonas Daniel Meijerplein in Amsterdam.<br />
22 waschmeisje, door Jacques Hartog (1895-1942).<br />
Nederlands Israëlitische Gemeente Zwolle<br />
Een theelepeltje met als versiering de voorgevel van de synagoge in<br />
23<br />
Mw. S.R. Krieg en Mw. M. Krieg<br />
Twee zilveren sjabbatkandelaars afkomstig uit de familie van<br />
Zwolle.<br />
componist/dirigent Hans Krieg.<br />
Mw. I. Onderweegs<br />
Een uitschuifbaar kidoesjbekertje voor op reis; een envelop met setjes<br />
Bakkerij Laromme<br />
naalden en een metalen kokertje met haaknaalden, beide reclamege-<br />
Een affiche en een taartdoos.<br />
schenkjes van het koosjere plantenbotermerk Tomor.<br />
Mw. Ellis F. Latul-Jonker<br />
Twee geschilderde vrouwenportretten door Salomon Garf (1879-1943)<br />
en drie vrouwenportretten door Willem van Nieuwenhoven (1879–<br />
1973), uit de nalatenschap van Clara Legras (1937-2005).<br />
Dhr. Peter Leers<br />
Een setje van zeven chanoekamunten, uitgegeven door de Bank van<br />
Israël ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van de joodse<br />
gemeenschap in Curaçao.<br />
Dhr. Ralph Levie<br />
Een polsbandje van de joodse jeugdbeweging Haboniem Dror<br />
beHolland en een houten kleerhanger van manufacturenwinkel De<br />
Magneet in Dieren.<br />
Liberaal <strong>Joods</strong>e Gemeente Amsterdam<br />
Een straatnaambord van de Jacob Soetendorpstraat in Amsterdam,<br />
een naambord voormalige synagoge en een herinneringsplaquette.<br />
Stichting Limmoed Nederland<br />
Een tasje met opdruk voor Limmoed.<br />
Dhr. J.A. Luijten<br />
Portret van lezende vrouw (tekening, gemengde techniek) door Fré<br />
Cohen (1903-1943).<br />
Dhr. Benjamin Peleg (Flesschedrager)<br />
Een schilderij getiteld On the road.<br />
Perlmuter Couzijn Foundation<br />
Een geschilderd portret van de beeldhouwer Wessel Couzijn.<br />
Dhr. H. Philips<br />
Een tegeltableau van de Velenzo Rijwielfabriek, een ingelijst krantenartikel<br />
over een brand bij dit bedrijf en een kinderfietsje van dit merk.<br />
Dhr. E. Philipson<br />
Een speldje van de joodse jeugdvereniging Hasjalsjelet.<br />
Dhr. Theo van Praag<br />
Een T-shirt van JONAG, een belangenvereniging voor de joodse<br />
naoorlogse generatie.<br />
Dhr. H. Ree<br />
Educatief gezelschapsspel ter voorbereiding van een bar mitswa; twee<br />
aankondigingen voor een kennismakingsavond met een lezing van Abel<br />
J. Herzberg bij de Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie; een<br />
kistje met een omerbord en toebehoren; een oorkonde uitgereikt bij<br />
een bar mitswa in 1942 en een blouse waarop een jodenster.
Restaurant H’Baron<br />
Verschillende soorten broodouwels en een taartdoos.<br />
Dhr. A. Rodrigues Pereira<br />
Een zilveren schaaltje, geschenk van de Nederlands Portugeesch<br />
Israelietische gemeente te ‘s-Gravenhage aan het echtpaar Rodrigues<br />
Pereira-Vaz Dias ter gelegenheid van hun 25-jarig huwelijksfeest, en<br />
een zilveren kidoesjbeker.<br />
Rosj Pina<br />
Diverse kledingstukken (waaronder keppels en T-shirts) en een vlag,<br />
alle met het logo van Rosj Pina of het JBO.<br />
Dhr. Eddo Rosenthal<br />
Twee slingers van papieren vlaggetjes uit Israël, twee Israëlische<br />
vlaggen, waaronder een tafelvlaggetje, een door huisvlijt vervaardigde<br />
vlag van Israel met Hebreeuwse tekst en een embleem van Hanoar<br />
Hazioni.<br />
Dhr. en mw. M. Blog-Meijer<br />
Een kunststof lichtbak en papieren verkoopzakjes van Sal Meijer<br />
Sandwichshop en een toiletzeepje met reclame voor restaurant<br />
Quiros.<br />
Dhr. S. (Simon) Tuinder<br />
Acht tekeningen van stadsgezichten en portretten door Simon Blok<br />
(1908-1943).<br />
Dhr. B. van der Velde<br />
Een wit porseleinen kop en schotel met een goudkleurig Hebreeuws<br />
opschrift en idem versieringen.<br />
Dhr. J. (Jaap) van Velzen<br />
Affiche met als onderwerp een lezing door Isaac Lipschits.<br />
Dhr. O.P. Voitus van Hamme<br />
Reclamespeldje voor N.V. Tweka Tricotfabrieken.<br />
Dhr. E. van Voolen<br />
Oranje suede keppel uitgereikt bij een bar mitswa.<br />
Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries<br />
Identiteitspenning uit een R.K. meisjespensionaat met daarop de<br />
aangenomen onderduiknaam van mevrouw Gokkes en twee zeepjes<br />
waarop reclame voor restaurant Quiros.<br />
Mw. F. de Vries Robbé-Polak<br />
Langdurige bruiklenen van derden<br />
Nederlands Isr. Gemeente Den Haag<br />
Gelila, olieverf op doek door Maurits Leon (1838-1865).<br />
Dhr. R. Oudkerk<br />
Drie ingelijste textielapplicaties met een sprookje als voorstelling. De<br />
werken hingen oorspronkelijk in de creche op de Plantage Middenlaan.<br />
Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries<br />
Beschilderd aardewerken bord met tekst. In 1954 geschonken door de<br />
Leeuwarder metaalhandelaar Benjamin (Beike) Cohen aan David<br />
Quiros ter gelegenheid van de verbouwing van diens koosjere<br />
restaurant aan de Jodenbreestraat in Amsterdam.<br />
Dhr. M. van Zuiden<br />
Tekening, portret van Nathan van Zuiden, door Leo Kok (1923-1945).<br />
Restauraties en conserveringsprojecten met steun van<br />
de BankGiro Loterij<br />
• Lijst en schilderij Gelila, olieverf op doek, door Maurits Leon<br />
24 Portretkop van keramiek, voorstellende Fia de Vries Robbé-Polak door<br />
(1838-1865).<br />
25<br />
Mw. R. Schenk-Van Witsen<br />
Johannes Gustaaf Wertheim (1898-1977).<br />
• Schilderij Gezicht op Tiel, olieverf op hardboard, door Moos (Mozes)<br />
Een geschilderd portret van Joseph van Witsen, door Johan Jacob<br />
Aankopen met steun van de BankGiro Loterij<br />
Cohen (1901-1942).<br />
Royaards.<br />
Dhr K. Walstra en mw. J. Walstra<br />
• Een set zilveren Torabeugels aangeboden ter gelegenheid van het • Aanvang van het zilverproject: schoonmaken en verpakken van<br />
Een papieren mizrach met Hebreeuwse teksten en illustraties rond de<br />
vijftigjarig bestaan van de synagoge te Oldenzaal door de vereniging alle zilveren objecten in het depot.<br />
Mw. Ella Schirmann-Vieijra<br />
tien geboden en met Nederlands wapenschild uit ca. 1850.<br />
OurThouro.<br />
• Realisering Kunstkabinet JHM: inrichting en productie van de<br />
Een houten klomp op onderduikadres gedragen en een zinken<br />
• Tekening uit de serie O amor natural door Ronny Abram (1938- exposities in deze ruimte.<br />
identiteitsplaatje uit militaire dienst van Meier Vieijra (1918-1941). Mw. Juliane M.O. Wertheim<br />
Een boek (halachische teksten) getiteld Sefer Asjlee Ravrevi (Sjoelchan<br />
1999).<br />
Slagerij Marcus<br />
Aroech, Joree Dea) uit het bezit van Hartog Jozua Hertzfeld (1781-1846).<br />
Restauratie met steun van het Johanna Rebecca Wolff Fonds en<br />
Een oorkonde voor koosjer pekelvlees en diverse productverpakkingen.<br />
Aankopen met steun van de Stichting Moos Cohen Fonds<br />
de BankGiro Loterij<br />
Mw. A. Wietsma<br />
Schilderij, olieverf op paneel, getiteld Schoone Herderin door Moses<br />
Stichting Een Ander <strong>Joods</strong> Geluid<br />
Een roze keppel, gedragen tijdens de Gay Pride Canal Parade<br />
(Moos) Cohen (1901-1942).<br />
Schilderij Portret van Jacob de Pinto, olieverf op doek, door David van<br />
Een collectebus en twee affiches voor de Israëlische organisatie<br />
Breaking the Silence.<br />
Amsterdam in augustus 2010.<br />
Oven (1852-1929).<br />
Mw. Bernadette van Woerkom<br />
Legaten<br />
Stichting Mr. Roelse Fonds<br />
Een button van de NIHS met daarop de tekst ‘Zonder Torah geen<br />
Het boek <strong>Joods</strong>e Oudheden ofte Voor-Bereidselen tot de Bybelsche Jodendom, Zonder Jodendom geen Israël’.<br />
Dhr. W.J. Hoogsteder<br />
Wysheid, geïllustreerde uitgave in twee delen uit 1690.<br />
Een houtskooltekening voorstellende een dorp in de bergen, door<br />
Mw. Batya Wolff<br />
Germ de Jong 1930-1940; een tekening voorstellende een zittende<br />
Stichting Ralph Prins<br />
Diverse hoofddeksels met opdruk, o.a. een met het logo van<br />
vrouw in klederdracht en een tekening, zittend naakt, door Mommie<br />
Zestien tekeningen van de hand van Ralph Prins met als onderwerp Haboniem en een uit Israël.<br />
Schwarz (1876-1942); en een houtskooltekening voorstellende huizen<br />
gedetineerden in Auschwitz, ‘Getto-types’, portretten en voorstudies<br />
in de schaduw, door een onbekende kunstenaar.<br />
voor monumenten. Zes foto’s (voorstudies en vervaardigingsproces Zwarts & Jansma Architecten<br />
kunstwerken Ralph Prins), een affiche van het Verzetsmuseum Een maquette van een – niet uitgevoerd – ontwerp voor een synagoge<br />
Mw. N. Schmidt<br />
Zuid-Holland en een affiche Anne Frank Portraits by Ralph Prins.<br />
Stoffen & Fourniturenwinkel A. Boeken<br />
in Amstelveen.<br />
Zilveren bonbonschaaltje, door een joods echtpaar geschonken als<br />
dank voor hulp tijdens de Duitse bezetting.<br />
Drie tasjes met reclameopdruk.<br />
Mw. E. Schoon<br />
Verwrongen davidster geboetseerd van was, model voor een bronzen<br />
Dhr. J.F. Tjon A Ten<br />
Twee koffers gebruikt tijdens de onderduik door Julie Drukker.<br />
kunstwerk van Ralph Prins.<br />
Overdrachten<br />
Dhr. Joost van der Lijn<br />
Schilderij, olieverf op doek voorstellende het interieur van de oude<br />
synagoge in Utrecht tijdens de dienst op Grote Verzoendag, door<br />
Johan Paul Constantinus Grolman (1841-1927).<br />
Besnijdeniskist, eigendom geweest van de besnijder Leib Salomon de<br />
Beer (1786-1875).<br />
Aankopen met steun van de Stichting Vrienden van het JHM<br />
• Affiche voor het toneelstuk Potasch en Perlemoer (1950-1970).<br />
• Affiche voor een tentoonstelling over diamant in kunst en<br />
industrie bij de firma Drukker en zoon nv in Amsterdam (1955).<br />
• Grafiek, gezicht op een aantal huizen, getiteld Waterlooplein door<br />
P. le Grand (ca. 1930).<br />
• Affiche, aankondiging voor een openbare vergadering over het lot<br />
van het <strong>Joods</strong>e oorlogspleegkind (1949).<br />
• Grafiek, spotprent getiteld De Malle Actionisten naar Vianen of ’t<br />
Peperland (ca. 1720).<br />
• Ets, Giraffe, door Samuel Jessurun de Mesquita (1868-1944).<br />
• Tekening, houtskool en krijt, landschap Gezicht op Certosa del<br />
Galluzzo door Else Berg (1877-1942).
Collectiemobiliteit<br />
JHM<br />
Kortlopende bruiklenen aan derden (tentoonstellingen buitenshuis)<br />
• Een set siertorens, mizrach, gebedsriemen, gebedskleed en een<br />
chanoekia in het <strong>Museum</strong> Maarssen voor de tentoonstelling Sporen uit<br />
de Mediene. <strong>Joods</strong> verleden van de Vechtstreek, van 21 september 2010<br />
tot en met 15 januari <strong>2011</strong>.<br />
• Schoenlepel, kledingborstel, slachtmes, koosjerstempel, drie<br />
koosjerloodjes, vrije tekening en verpakkingspapier Gebr. Quiros in het<br />
Amsterdam <strong>Museum</strong> voor de tentoonstelling Buurtwinkels, van 25<br />
maart tot en met 21 augustus <strong>2011</strong>.<br />
• 27 foto’s van de fotografen: Shirley Barenholz, Hester van de Belt,<br />
Wouter de Boer, Maurice Boyer, Nathalie Ezendam Keller, Charles van<br />
Gelder, Alex de Groot, Annaleen Louwes en Pauline Prior in de <strong>Joods</strong>e<br />
Gemeente Breda voor de tentoonstelling Springlevend. Foto’s ter<br />
gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Cefina, van 31 januari tot half<br />
maart <strong>2011</strong>.<br />
• Omerborden, talliet, jaartijdkalenders, doodskleding en een ring in<br />
het Koninklijk Instituut voor de Tropen voor de tentoonstelling De<br />
26 dood leeft, van 2 november <strong>2011</strong> t/m 9 september 2012.<br />
27<br />
• Een set siertorens, een kan en schaal en een gravure in het<br />
Jüdisches <strong>Museum</strong> Hohenems voor de tentoonstelling Die Türken in<br />
Wien, van 5 april tot 2 oktober <strong>2011</strong>.<br />
• Een medaille en een brochure in het Mémorial de la Shoah te<br />
Parijs voor de tentoonstelling Berlin 1936-London 1948. The tragical<br />
decade of European sports, van 3 november <strong>2011</strong> tot 29 april 2012.<br />
• Het geschilderde portret van A.C. Wertheim in het <strong>Museum</strong> Van<br />
Loon voor de tentoonstelling Therèse Schwartze aan de Gracht. De<br />
Nederlandse fine fleur geschilderd door Therèse Schwartze, van 1 februari<br />
tot en met 15 mei <strong>2011</strong>.<br />
• 89 objecten in De Nieuwe Kerk Amsterdam voor de tentoonstelling<br />
Jodendom, een wereld vol verhalen, van 17 december <strong>2011</strong> tot en<br />
met 15 april 2012.<br />
• 274 gouaches van Charlotte Salomon in The Contemporary Jewish<br />
<strong>Museum</strong>, San Francisco voor de tentoonstelling Life? Or Theater?, van<br />
31 maart tot 16 oktober <strong>2011</strong>.<br />
stichting Cultureel Erfgoed Portugees-Israëlietische Gemeente<br />
Kruidenbus, chanoekia en kohaniemschaal in De Nieuwe Kerk<br />
Amsterdam voor de tentoonstelling Jodendom, een wereld vol verhalen,<br />
van 17 december <strong>2011</strong> tot en met 15 april 2012.
Mediatheek en Digitaal Monument<br />
Mediatheek<br />
De mediatheek werd in <strong>2011</strong> bezocht door ruim 1400 personen.<br />
Daarnaast werden bijna 1900 informatievragen per e-mail behandeld en<br />
570 telefonische en schriftelijke vragen beantwoord.<br />
Aanwinsten<br />
De documentencollectie werd in <strong>2011</strong> aangevuld met bijna 100<br />
schenkingen en een enkele bruikleen, variërend van losse brieven tot<br />
complete familiearchieven.<br />
De fotocollectie werd verrijkt met 45 schenkingen, waarmee we ruim<br />
900 foto’s en fotoalbums aan de collectie konden toevoegen. De<br />
AVM-collectie groeide met 66 producties. De collectie boeken en<br />
catalogi nam toe met 427 titels, waarvan 60% schenkingen waren.<br />
Digitaal Monument en Community <strong>Joods</strong> Monument<br />
De Community <strong>Joods</strong> Monument, gepresenteerd in september 2010,<br />
beleefde het eerste volle jaar. Nu iedereen zelf zijn of haar foto’s,<br />
verhalen en aanvullingen kan plaatsen, is er veel activiteit op de website.<br />
Dat blijkt uit de cijfers en uit de reacties die we krijgen. Er worden prachtige<br />
verhalen geplaatst en aanvullingen gedaan. Met de honderden<br />
nieuw toegevoegde foto’s krijgen velen weer een gezicht.<br />
Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in<br />
Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking in 1941. Maar<br />
wie de mannen op de foto zijn bleef decennia lang onbekend. De<br />
dochter van Meier Vieijra maakte onlangs de identiteit van haar vader<br />
bekend aan het museum, waarmee een van de mannen op de foto nu<br />
eindelijk een naam heeft.<br />
Vanaf juli <strong>2011</strong> beschikt de mediatheek zelf over een wisselvitrine voor<br />
bijzondere aanwinsten en kleine presentaties. De eerste presentatie<br />
vond plaats ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum van de reis van<br />
de Wereldwandelaars. Van het viertal Abraham Mossel, Gerard Perfors,<br />
Frans van der Hoorn en Marie Zwarts is een indrukwekkende verzameling<br />
brieven, foto’s, dagboeken en tekeningen in het JHM bewaard<br />
gebleven. Op 16 juli kwamen de nazaten van de reizigers in het <strong>Joods</strong><br />
<strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> bijeen.<br />
De presentatie vanaf oktober <strong>2011</strong> betrof bijzondere aanwinsten van de<br />
mediatheek uit 2010 en <strong>2011</strong>.<br />
Partnerschappen<br />
Oneindig Noord-Holland<br />
De museumcollectie van het JHM werd toegankelijk via de website van<br />
Oneindig Noordholland. Het JHM publiceerde ook vijf verhalen op deze<br />
28 Voor het plaatsen van aanvullingen kan men in de mediatheek terecht<br />
voor hulp. Er is nu op woensdagmiddag een speciaal ‘spreekuur’. Een<br />
website waarin JHM partner is.<br />
29<br />
van de vrijwilligers bezoekt ook mensen thuis om foto’s te scannen en Europeana<br />
gegevens op de site toe te voegen. Alle nieuwe bijdragen worden door Vanaf november <strong>2011</strong> is de collectie van het JHM ook te vinden op de<br />
een team van vrijwilligers bekeken. Zij reageren of geven aanwijzingen website van Europeana, een Europees platform waarin erfgoed uit vele<br />
als dat gevraagd wordt.<br />
landen en van vele instellingen bijeengebracht is en doorzoekbaar in 29<br />
De Community <strong>Joods</strong> Monument werd 234.000 keer bezocht in <strong>2011</strong>. De<br />
site is open voor iedereen, maar alleen leden kunnen een actieve<br />
talen.<br />
bijdrage leveren. Het aantal leden steeg van 1390 naar 3470. Zij zorgden Nieuw Israëlietisch Weekblad online<br />
in <strong>2011</strong> samen voor ruim 9000 commentaren, 545 nieuwe verhalen en Samenwerking tussen het JHM, de UVA en de Koninklijke Bibliotheek<br />
8100 afbeeldingen.<br />
leidde er in <strong>2011</strong> toe dat de uitgaven van het NIW die verschenen zijn<br />
tussen 1865 en 1995 volledig beschikbaar werden gesteld op de website<br />
<strong>Joods</strong>e Huizen <strong>2011</strong><br />
van de Koninklijke Bibliotheek. Hiermee is een rijke bron toegankelijk<br />
Een enorme piek in het websitebezoek ontstond tijden de actie <strong>Joods</strong>e<br />
Huizen rond 4-5 mei. Het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, Mediamatic en het<br />
geworden voor een breed publiek.<br />
Amsterdams 4 en 5 mei Comité vroegen inwoners van Amsterdam om Award<br />
hun adres op te zoeken in de straatnamen van het Monument. Veel In de rubriek ‘Beste Mobiele Concept’ ontving de IkPod, de mobiele<br />
Amsterdammers hingen de poster uit het Parool, met de tekst ‘Dit is 1 variant van het Community <strong>Joods</strong> Monument, die gekoppeld is aan de<br />
van de 21.662 huizen waaruit joden werden gedeporteerd’, voor hun<br />
raam. Meer dan 1100 van deze huizen werden gefotografeerd en op de<br />
namenwand in de Hollandsche Schouwburg, een zilveren Spin-Award.<br />
website geplaatst.<br />
Bijeenkomsten<br />
Op 28 oktober vond in de Hollandsche Schouwburg een expertmeeting<br />
Tweeduizend Getuigen Vertellen<br />
plaats met wetenschappers van diverse universiteiten. De aanleiding<br />
Het videoarchief Tweeduizend Getuigen Vertellen, met interviews met voor deze bijeenkomst was een onderzoek door cultuurwetenschapper<br />
tweeduizend overlevenden van de Sjoa, was tot mei <strong>2011</strong> te zien in de Laurie Faro van de Universiteit van Tilburg naar verschillende monu-<br />
tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien. <strong>Joods</strong> Nederland na 1945. menten en de waarop mensen ermee omgaan.<br />
Tijdens de tentoonstelling en daarna hebben veel particulieren,<br />
Dit onderzoek werd onder andere uitgevoerd met leden van de<br />
studenten en enkele docenten de mediatheek bezocht om de interviews<br />
te bekijken. Deze blijken veel toe te voegen aan de kennis over en het<br />
Community <strong>Joods</strong> Monument.<br />
begrip van de betekenis van vervolging, zowel op persoonlijk niveau als Presentaties<br />
in een breder historisch kader.<br />
Community Jewish Monument (EVA Minerva Conference, Jerusalem,<br />
november <strong>2011</strong>), Anat Harel<br />
Wisselvitrine presentaties<br />
In het voorjaar van <strong>2011</strong> presenteerde de Mediatheek van het JHM in de<br />
Hollandsche Schouwburg het verhaal van Meier Vieijra (1918-1941).<br />
Community <strong>Joods</strong> Monument, KomJeOok, nr. 9, thema Crowdsourcing,<br />
Amsterdam, 16 juni <strong>2011</strong>, Lonnie Stegink
Hollandsche Schouwburg<br />
Bezoekers<br />
In <strong>2011</strong> bedroeg het aantal bezoekers van de Hollandsche Schouwburg<br />
40.791. Net als vorig jaar waren het ook in <strong>2011</strong> groepen met zeer<br />
uiteenlopende achtergronden. In het najaar van <strong>2011</strong> is een publieksonderzoek<br />
gestart met het doel om de diversiteit van bezoekersgroepen<br />
duidelijk in kaart te brengen. Het onderzoek is onderdeel van een<br />
stageproject van de Universiteit van Amsterdam.<br />
Vanaf februari <strong>2011</strong> wordt aan bezoekers een vrijwillige bijdrage<br />
gevraagd. Als gevolg hiervan hebben vooral in de beginperiode diverse<br />
individuen en groepen besloten de Hollandsche Schouwburg niet te<br />
bezoeken. Dit is een reden waarom de bezoekersaantallen een kleine<br />
daling ten opzichte van 2010 laten zien.<br />
Bezoeken scholen<br />
In <strong>2011</strong> bezochten veel schoolgroepen de Hollandsche Schouwburg.<br />
Een groot deel van de Nederlandse groepen kwam uit het primair<br />
onderwijs (2.387) en het voortgezet onderwijs (10.407). Daarnaast<br />
ontving de Hollandsche Schouwburg groepen uit het HBO, WO en<br />
middelbare beroepsopleidingen. Ook waren er weer enkele tientallen<br />
scholen uit het buitenland, waaronder Engeland, Duitsland en België.<br />
deel te nemen aan de kinderherdenking. In totaal kwamen ruim 3000<br />
mensen naar deze drie herdenkingen.<br />
Museale presentaties<br />
Buiten de vaste opstelling zijn er in <strong>2011</strong> twee tijdelijke audiovisuele<br />
presentaties in de Hollandsche Schouwburg te zien geweest en zijn er<br />
vier themavitrines ingericht. Deze activiteiten vormen alle een<br />
voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg.<br />
Audiovisuele presentaties<br />
29 november 2010 t/m 17 oktober <strong>2011</strong><br />
Beladen, betwist, bewaard. De Hollandsche Schouwburg na 1945<br />
Deze audiovisuele presentatie toont de naoorlogse geschiedenis van<br />
de Hollandsche Schouwburg. Deze tentoonstelling, resultaat van een<br />
groot collectie- en onderzoeksproject werd mede georganiseerd als<br />
voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg.<br />
Hiermee besteedde het JHM voor het eerst nadrukkelijk aandacht aan<br />
de naoorlogse periode, zowel voor wat betreft collectievorming, als<br />
wetenschappelijk onderzoek. Dit project past in de door de vernieuwde<br />
Hollandsche Schouwburg te behandelen naoorlogse periode van<br />
opbouw, waarin verwerking, het onvermogen tot herdenken, en<br />
restitutie van ontnomen rechten en goederen thema’s zijn.<br />
30 31<br />
Educatie<br />
24 oktober <strong>2011</strong> t/m 20 maart 2012<br />
De educatieve producten van de Hollandsche Schouwburg zijn Tot het doek valt (videopresentatie) belicht in oude beeld- en geluids-<br />
aangepast aan de nieuw ontwikkelde educatieve visie ‘Ontmoetingen’ fragmenten de kleurrijke theatergeschiedenis van de Hollandsche<br />
van het JHM. Groepen maken gebruik van gestandaardiseerde<br />
Schouwburg, met nadruk op de muziek- en theaterstukken, de revues<br />
programma’s die, waar nodig, kunnen worden aangepast aan een en de operettes die er tot en met 1942 zijn opgevoerd. Deze presenta-<br />
specifieke behoefte. Ook zijn er lesactiviteiten voor de groepen die tie richtte zich op het element ‘Theater voor allen’, en ‘Theater voor<br />
onder leiding van een schooldocent zelfstandig een bezoek brengen.<br />
Deze worden aangeboden op de website van de Hollandsche<br />
joden alleen’, beide onderdeel van de vernieuwingsplannen.<br />
Schouwburg en kunnen leerlingen voorbereiden op een bezoek aan Themavitrines<br />
deze bijzondere plaats. Reserveringen voor de educatieve producten Meier Vieijra<br />
en programma’s lopen via de afdeling Publieksservice en Sales van het 1 februari <strong>2011</strong> t/m 20 mei <strong>2011</strong><br />
JHM.<br />
Naar aanleiding van een schenking kon na jaren eindelijk worden<br />
vastgesteld wie de man op de iconische foto van de Februari-razzia in<br />
Na een succesvolle studiedag voor leerkrachten in het joods onderwijs 1941 op het Jonas Daniel Meijerplein was. Het bleek (vrijwel zeker)<br />
in november 2010 organiseerde de Hollandsche Schouwburg in Meier Vieijra te zijn en zijn dochter, geboren na zijn deportatie, schonk<br />
nauwe samenwerking met Yad Vashem in Jeruzalem een 7-daags brieven en foto’s van de familie aan het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>. De<br />
lerarenseminar voor deze groep in the International School For persoon, zijn verhaal en zijn gezicht werden getoond in de namen-<br />
Holocaust Education Yad Vashem in juni <strong>2011</strong>.<br />
wand in de Hollandsche Schouwburg waar Meier Vieijra ook wordt<br />
Net als voorgaande jaren werkte de Hollandsche Schouwburg nauw<br />
samen met <strong>Joods</strong> Maatschappelijk Werk in diverse programma’s ‘Niet<br />
herdacht.<br />
van Gisteren’.<br />
De joden van Monnickendam<br />
29 mei <strong>2011</strong> t/m 1 oktober <strong>2011</strong><br />
Uiteraard organiseerde de Hollandsche Schouwburg weer de<br />
In het kader van deelname aan de kinderherdenking <strong>2011</strong> ontwikkelde<br />
herdenking van de Jom Hasjoa, de joodse gedenkdag voor de sjoa, die de basisschool de Gouwzee uit Monnickendam verschillende posters<br />
samenvalt met de herdenking van de opstand in het ghetto van over de joden uit Monnickendam die tijdens de Tweede Wereldoorlog<br />
Warschau, en ook een Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Beide werden vermoord. Naast deze posters was er een aantal objecten van<br />
waren zeer drukbezocht. De aparte kinderherdenking, georganiseerd de joodse gemeente uit Monnickendam opgesteld, waaronder een<br />
door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg en de leerlingen<br />
van de Boekmanschool en de school Rosj Pina, werd uitgebreid met<br />
lesboek.<br />
deelname van nog twee basisscholen. De kinderherdenking werd Siem Vos, acteur in de Hollandsche Schouwburg<br />
daarmee een intensieve beleving. Er wordt gewerkt aan een stan- 29 oktober <strong>2011</strong> t/m 20 mei 2012<br />
daardprogramma waarbij de kwaliteit van de kinderherdenking voorop Toen nabestaanden van Siem Vos vernamen dat de Hollandsche<br />
blijft staan en toch kan worden voldaan aan de groeiende vraag om<br />
Schouwburg zou gaan vernieuwen, besloten ze documenten van Siem
Vos te schenken. Vos werkte als acteur in de Hollandsche Schouwburg<br />
voor de oorlog en in de <strong>Joods</strong>che Schouwburg tijdens 1941-1942. Met<br />
zijn vrouw Roza Rijksman werd hij in 1944 via Westerbork naar<br />
Auschwitz gedeporteerd. Zelfs daar wist hij met haar contact te<br />
houden en onder andere een ring en een gedicht naar haar te<br />
smokkelen. Siem Vos kwam om enige dagen voor de bevrijding, zijn<br />
vrouw overleefde en schonk foto’s, de ring en het gedicht aan de<br />
Hollandsche Schouwburg.<br />
Walter Süskind en redding uit de creche<br />
Vanaf 29 oktober <strong>2011</strong><br />
In de aanloop naar de speelfilm Süskind (regie Rudolf van den Berg)<br />
die in januari 2012 in première ging, toont de Hollandsche Schouwburg<br />
een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte<br />
Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de<br />
crèche.<br />
Overige activiteiten<br />
Internationale Expertmeeting 10-12 april <strong>2011</strong><br />
In het kader van het Nederlands voorzitterschap van de International<br />
Taskforce for International Coöperation on Holocaust Education,<br />
Remembrance and Research (ITF) organiseerde de Hollandsche<br />
Schouwburg een expertmeeting over educatie over de sjoa en andere<br />
Samenwerkingen<br />
Overleg Oorlogs- en verzetsmusea<br />
In <strong>2011</strong> nam de Hollandsche Schouwburg deel aan het reguliere<br />
overleg met de oorlogs- en verzetsmusea op zowel educatief als<br />
directieniveau. Het Directeurenoverleg is in <strong>2011</strong> geformaliseerd tot<br />
een stichting, om samenwerking en afstemming in het veld beter te<br />
coördineren.<br />
In <strong>2011</strong> werkte de Hollandsche Schouwburg samen met een aantal<br />
collega-instellingen en -organisaties. Zo leverde de Hollandsche Schouwburg<br />
een bijdrage aan het internationale samenwerkingsprogramma<br />
Holocaust Education in European Perspective (HEEP), dat geïnitieerd is<br />
door de Anne Frank Stichting en het Auschwitz State <strong>Museum</strong>. In <strong>2011</strong><br />
was de educatief medewerker van de Hollandsche Schouwburg<br />
uitgenodigd mee te denken aan de conceptfase van het nieuw in te<br />
richten Kindermuseum van het Verzetsmuseum Amsterdam.<br />
In mei 2010 begon een promovendus van de Universiteit van<br />
Amsterdam aan zijn dissertatie over de Hollandsche Schouwburg als<br />
‘Lieu de Memoire’. Dit onderzoek kon mogelijk worden door samenwerking<br />
tussen NWO, de Universiteit van Amsterdam en de Hollandsche<br />
Schouwburg, en vindt plaats in het kader van het onderzoeksproject<br />
‘Dynamiek van de Oorlog’.<br />
32 genociden. Aanwezig waren 25 experts uit 8 landen. Onderwerp was De beoogde monografie over de Hollandsche Schouwburg die in het<br />
33<br />
onder andere of het in het onderwijs relevant en wenselijk is om te kader van dit onderzoek zal worden geschreven, zal mede worden<br />
spreken over een relatie tussen de sjoa en andere genociden, hoe zo’n<br />
relatie effectief kan worden gelegd in het formele onderwijs en of er<br />
geschreven door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg.<br />
een rol ligt voor instellingen zoals de Hollandsche Schouwburg, De collectieve herdenkingen op Jom Hasjoa en 4 mei worden al<br />
Westerbork of Kazerne Dossin (B). Experts waren het erover eens dat jarenlang in samenwerking met vaste partners georganiseerd. Voor de<br />
authentieke plekken van jodenvervolging zich moeten blijven<br />
Jom Hasjoa-herdenking is dat het Comité Jom Hasjoa, dat 22 joodse<br />
focussen op hun eigen geschiedenis.<br />
organisaties vertegenwoordigt en voor de 4 mei-herdenking wordt er<br />
door de Hollandsche Schouwburg samengewerkt met de Plantage<br />
Van Site naar Site<br />
Weesperbuurt-vereniging, de Vereniging Vrienden van de Plantage, en<br />
Expertmeeting i.s.m. de Universiteit van Tilburg en het JHM, 29<br />
oktober <strong>2011</strong><br />
de IVKO-school (Individueel Voortgezet en Kunstzinnig Onderwijs).<br />
In het kader van een promotieonderzoek naar de rol van digitalisering Voor de kinderherdenking wordt samengewerkt met ten minste twee<br />
bij herdenking, waarbij het Digitaal Monument <strong>Joods</strong>e Gemeenschap basisscholen: de joodse basisschool Rosj Pina en de Openbare<br />
en de toepassing van dit monument in de Hollandsche Schouwburg<br />
een casestudie is, discussieerden 20 experts op het terrein van<br />
basisschool Boekman, beide in Amsterdam.<br />
herdenken, ritualiseren en geschiedenis, over de ontwikkeling van een Het hoofd van de Hollandsche Schouwburg, mevrouw A. Gringold,<br />
authentieke ‘site’ naar een digitale ‘site’.<br />
heeft ook in <strong>2011</strong> op verzoek van het ministerie van VWS deelgenomen<br />
aan de vergaderingen van de Education Working Group van de<br />
Internationale conferentie<br />
International Taskforce for International Coöperation on Holocaust<br />
The Use, Misuse and Abuse of the Holocaust Paradigm, 27-28 november Education, Remembrance and Research (ITF). Deze vonden plaats in<br />
<strong>2011</strong><br />
In nauwe samenwerking met het NIOD, NH Kamp Westerbork en de<br />
Amsterdam en Den Haag onder Nederlands voorzitterschap.<br />
Anne Frank Stichting organiseerde de Hollandsche Schouwburg een Communicatie<br />
internationale conferentie over bovengenoemd thema in het<br />
In <strong>2011</strong> hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse<br />
Vredespaleis in Den Haag. De conferentie met circa 250 deelnemers activiteiten in en rondom de Hollandsche Schouwburg, zoals de<br />
uit meer dan 30 landen was in het kader van de plenaire ITF-vergade- tijdelijke presentaties en evenementen, waaronder herdenkingen,<br />
ring onder Nederlands voorzitterschap. De Hollandsche Schouwburg lezingen, boekpresentaties en filmvertoningen. De Hollandsche<br />
verzorgde de dagdelen waarbij lezingen en presentaties over onderwijs Schouwburg werd door meerdere filmploegen van uiteenlopende<br />
centraal stonden.<br />
omroepen (KRO, IDTV, NOS, Max, NCRV) bezocht, meestal in het<br />
kader van een documentaire. Zo werd in de Hollandsche Schouwburg<br />
ook een zgn. ‘stiltespot’ van het Nationaal Comité 4 en 5 mei i.s.m. de<br />
NOS (met Claudia de Breij) opgenomen. Ook het project <strong>Joods</strong>e Huizen<br />
genoot ruimschoots aandacht in de landelijke pers.
Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII)<br />
Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII) is een van de wetenschappelijke<br />
verbindingen tussen het museum en de academische wereld.<br />
Dit instituut voor joodse sociaal-wetenschappelijke en cultuurhistorische<br />
studies is voortgekomen uit de samenwerking tussen het<br />
museum en de Universiteit van Amsterdam.<br />
Bestuur:<br />
Prof. dr. I.E. Zwiep - voorzitter (namens UvA)<br />
Drs. J.J Cahen - secretaris-penningmeester (namens JHM)<br />
Dr. E.G.L. Schrijver (namens UvA)<br />
Drs. R.C. Musaph-Andriesse (namens JHM)<br />
Prof. dr. C.L. Davidson<br />
Directeur dr. David Wertheim<br />
Uitvoerend secretaris: drs. M. Witvoet, drs. E. Beijk, dr. M. Hageman<br />
Activiteiten<br />
Lezingenreeks<br />
<strong>Joods</strong>e Loyaliteiten. Tussen mei en oktober <strong>2011</strong> werden vier avonden<br />
georganiseerd in de Balie, met achtereenvolgens de onderwerpen:<br />
joodse loyaliteiten in Nederland (met sprekers Bart Wallet, Ido Abram<br />
en Hans Goedkoop), Israël (met Ruth Gavison), Frankrijk (Shmuel<br />
34 Trigano) en de Verenigde Staten (Deborah Dash Moore). Tijdens de Sinds 2010 is de leerstoel ‘Hedendaags jodendom, zijn geschiedenis<br />
35<br />
eerste avond werd in samenwerking met de commissie voor de en cultuur’ ondergebracht bij het MbII. Deze leerstoel werd ook in<br />
Geschiedenis en Cultuur van de Joden in Nederland de bundel Borders <strong>2011</strong> bekleed door prof. dr. Evelien Gans. Vanuit de leerstoel werden<br />
and Boundaries in and around Dutch Jewish History gepresenteerd en een collegereeks over joodse familiegeschiedenis, en een symposium<br />
vond de uitreiking van de dertiende Hartog Beem Prijs plaats.<br />
en een geënsceneerde lezing over de Fassbinderaffaire georganiseerd.<br />
Boekpresentatie in het JHM-auditorium:The Vatican Manuscript of<br />
Spinoza’s Ethica, Leen Spruit en Pina Totaro’s (Brill, Leiden/Boston<br />
<strong>2011</strong>) i.s.m. uitgeverij Brill en Vereniging Het Spinozahuis, o.a. met<br />
prof. dr. Jonathan Israel, Princeton University. 20-9<br />
Debatavond Dierenwelzijn en Godsdienstvrijheid i.s.m. Crescas, het<br />
Genootschap voor de <strong>Joods</strong>e Wetenschap in Nederland en het NGJS<br />
n.a.v. het Eerste Kamerdebat over de wet Onverdoofd Slachten. 13-12<br />
Viering van het 15-jarig jubileum van het MbII met o.a. lezingen van<br />
Judith Belinfante en Robert Menasse. 19-12<br />
Publicaties<br />
Sharon Assaf and Emily D. Bilski, Salom Italia’s Esther Scrolls and the<br />
Dutch Golden Age, MbII/<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, Essay Series in<br />
Jewish Culture and Art.<br />
Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.),<br />
Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History, Aksant,<br />
Amsterdam <strong>2011</strong>, commissie voor de Geschiedenis en Cultuur van de<br />
Joden in Nederland/MbII<br />
Adri Offenberg, Menasseh ben Israel (1604-1657). A Biographical Sketch,<br />
Menasseh ben Israel Instituut Studies vi<br />
Online Inventarissen van Nederlands-joodse archiefcollecties in<br />
de Bibliotheca Rosenthaliana<br />
Dit project werd afgerond in <strong>2011</strong>, en voorzag in de beschrijving van<br />
vijftig nog goeddeels onbeschreven Nederlands-joodse archiefcollecties<br />
aanwezig in de Bibliotheca Rosenthaliana.<br />
Hartog Beem Prijs <strong>2011</strong><br />
De Hartog Beem Prijs wordt om de twee à drie jaar toegekend aan een<br />
recente Nederlandse MA-scriptie over joodse geschiedenis en cultuur<br />
door een auteur onder de 35 jaar. In <strong>2011</strong> werd deze prijs uitgereikt<br />
aan Tsila Rädecker voor haar scriptie ‘En op dezelfde manier dat ze me<br />
zullen vergeven hier voor de aardse rechtbank zo zullen ze me vergeven<br />
voor de hemelse rechtbank’. Kerktucht bij de Hoogduitse <strong>Joods</strong>e Gemeente<br />
1737-1764. (In samenwerking met de commissie voor de Geschiedenis<br />
en de Cultuur van de Joden in Nederland).<br />
Leerstoelen<br />
Sinds 2005 is vanwege het MbII aan de Universiteit van Amsterdam<br />
de bijzondere leerstoel ingesteld voor ‘Jiddische taal en cultuur, in het<br />
bijzonder in Nederland’. Deze leerstoel werd bekleed door prof. dr.<br />
Shlomo Berger.
Wetenschap<br />
Joel Cahen<br />
Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.),<br />
Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History<br />
(Amsterdam: Aksant, <strong>2011</strong>).<br />
Julie-Marthe Cohen<br />
Publicaties<br />
• Julie-Marthe Cohen, with Felicitas Heimann-Jelinek (eds),<br />
Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During<br />
the Second World War and After, (Institute of Art and Law/Jewish<br />
Historical <strong>Museum</strong> Amsterdam, <strong>2011</strong>).<br />
• Julie-Marthe Cohen and Felicitas Heimann-Jelinek, Introduction,<br />
in Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During<br />
the Second World War and After, pp. 11-27.<br />
• Julie-Marthe Cohen, ‘Theft and Restitution of Judaica in the<br />
Netherlands During and After the Second World War’, in Neglected<br />
Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During the Second<br />
World War and After, pp. 199-252.<br />
Voordrachten<br />
• ‘Jewish museums and the dispersion of identified ceremonial<br />
• Redactielid Jaarboek Studia Rosenthaliana<br />
David Duindam<br />
Voordrachten<br />
• ‘Urban Memory: Imagining the Past’, University of Helsinki,<br />
interdisciplinary conference, Imagining Spaces/Places, 24 augustus<br />
<strong>2011</strong>.<br />
• ‘The Hollandsche Schouwburg between Jewish memory and<br />
Dutch society.’ University of Copenhagen, XXIV biennial conference of<br />
IAMHIST: Media History and Cultural Memory, 9 juli <strong>2011</strong>.<br />
‘Performing urban memory. The façade of the Hollandsche Schouwburg:<br />
theater, site of terror, site of memory.’ The Lisbon Consortium: I<br />
Lisbon Summer School for the Study of Culture: Performaticity, 1 juli<br />
<strong>2011</strong>. Naar aanleiding van deze presentatie wordt volgend jaar een<br />
artikel gepubliceerd.<br />
• ‘The Hollandsche Schouwburg as a dialogical monument:<br />
Performing Jewish identity.’ Universiteit van Antwerpen, 4th Contact<br />
Day Jewish Studies on the Low Countries, 31 mei <strong>2011</strong>.<br />
• ‘The Hollandsche Schouwburg as stage for the performance of<br />
memory’, Duitsland Instituut Amsterdam: Graduiertenkolleg mit<br />
Aleida Assmann, 15 april <strong>2011</strong><br />
• ‘Synagoge of museum, de herinrichting van de Portugese<br />
Synagoge in relatie tot de herinrichting van de Grote Synagoge in het<br />
JHM’, Gastcollege museologie voor 80 studenten van de minor<br />
museumstudies, onderdeel van Algemene Cultuurwetenschappen,<br />
Universiteit van Amsterdam, 4 oktober <strong>2011</strong>.<br />
Jelka Kröger<br />
Overig<br />
Registratie van Hebreeuwse opschriften op de ceremoniële voorwerpen<br />
en hun vertaling in de objectbeschrijving van Adlib.<br />
Bart Wallet<br />
Publicaties<br />
Sjehechejanoe – Die ons heeft laten leven. De geschiedenis van de<br />
<strong>Joods</strong>e Gemeente Amsterdam [NIHS] van 1945 tot 2010, met Paul van<br />
Trigt en Hans Polak, Amsterdam: NIHS, <strong>2011</strong>.<br />
Voordrachten<br />
• ‘De laatste eenheidsgemeente van Europa. De <strong>Joods</strong>e Gemeente<br />
Amsterdam 1945-2010’, ledenavond Nederlands-Israëlietische<br />
Hoofdsynagoge Amsterdam. <strong>Joods</strong> Cultureel Centrum Amsterdam,<br />
21 september <strong>2011</strong>.<br />
Co-referent bij lezing van Yair Sheleg, ‘Religion and State in Israel’,<br />
Edward van Voolen<br />
Publicaties<br />
• Van Dada tot Surrealisme. <strong>Joods</strong>e avant-garde kunstenaars uit<br />
Roemenië, 1910-1938 / From Dada to Surrealism. Jewish Avant-Garde<br />
Artists from Romania, 1910-1938, (edited with Radu Stern), <strong>Joods</strong><br />
<strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>, Amsterdam <strong>2011</strong>.<br />
Jodendom. Een boek vol verhalen. De Nieuwe Kerk, Amsterdam <strong>2011</strong>.<br />
Fifty Jewish Artists You Should Know. Prestel, München, London, New<br />
York, <strong>2011</strong>.<br />
• 50 Jüdische Künstler die Sie kennen sollten, Prestel, München,<br />
London, New York, <strong>2011</strong>.<br />
• <strong>Joods</strong> leven thuis en in de synagoge, Parthenon, Almere <strong>2011</strong><br />
(vijfde herziene druk).<br />
• ‘Die Leere’ in: Kritische Berichte. Zeitschrift für Kunst- und<br />
Kulturwissenschaften, Jahrgang 39, Heft 2 (<strong>2011</strong>), S.37-47.<br />
Voordrachten<br />
‘Contemporary Synagogue Architecture.’ Universiteit Leiden, 7<br />
december <strong>2011</strong><br />
36 objects’, presentatie Art Restitution Panel, in het kader van het<br />
VISOR, Vrije Universiteit Amsterdam, 10 november <strong>2011</strong>.<br />
37<br />
‘Program Masters in Art Business at Sotheby’s Institute of Art - New Gastcolleges<br />
• ‘The Great Eagle, the Pride of Jacob. Joseph Hirsch Dünner in<br />
York’. Hotel Krasnapolsky Amsterdam, 17 maart <strong>2011</strong>.<br />
• ‘Erfgoed, herinnering en artefact: de Hollandsche Schouwburg.’<br />
Dutch Jewish Memory Culture’, conference Religious Cultures of<br />
• ‘De <strong>Joods</strong>e gemeenten en de roof van ceremoniële voorwerpen Erfgoedstudies Universiteit van Amsterdam, 15 december <strong>2011</strong>.<br />
Dutch Jewry. Hebrew University, Jerusalem, 22 november <strong>2011</strong>.<br />
tijdens de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor De Nederlandse Kring voor • ‘The Hollandsche Schouwburg as heritage: performing identity.’<br />
‘Eenheid en ideologie. Zionisme in naoorlogs Nederland (1945-1955)’.<br />
<strong>Joods</strong>e Genealogie. Openbare Bibliotheek Amsterdam, 19 juni <strong>2011</strong>. Amsterdam University College, 9 november <strong>2011</strong>.<br />
Seminar socialistisch-zionistische jeugdbeweging Haboniem,<br />
• Rondleiding voor de Nederlandse <strong>Museum</strong>vereniging in het kader<br />
2 december <strong>2011</strong>.<br />
van het museumonderzoek Museale Verwervingen vanaf 1933, 7 juli <strong>2011</strong>. N.B. David Duindam doet als AIO promotie-onderzoek naar de<br />
• ‘Het politieke debat over ritueel slachten: historisch perspectief.’<br />
• ‘Het lot van joodse ceremoniële voorwerpen in Nederland tijdens Hollandsche Schouwburg bij de UvA in het kader van het NWO-pro-<br />
Studieavond ‘Ritueel slachten. Over dierenrechten en godsdienstvrij-<br />
en na de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor het Genootschap voor de ject: Dynamiek van de herinnering. Nederland en de Tweede<br />
heid’, Uilenburgersynagoge Amsterdam, 13 december <strong>2011</strong>.<br />
<strong>Joods</strong>e Wetenschap in Nederland. <strong>Joods</strong> Cultureel Centrum Amster- Wereldoorlog.<br />
dam, 8 september <strong>2011</strong>.<br />
N.B. Bart Wallet doet postdoc onderzoek naar de naoorlogse<br />
• Presentatie van Neglected Witnesses. The Fate of Jewish<br />
Annemiek Gringold<br />
geschiedenis van de joden in Nederland bij de UvA in het kader van<br />
Ceremonial Objects During the Second World War and After en de aan Publicaties<br />
het NWO-project: ‘Dynamiek van de herinnering. Nederland en de<br />
de Tweede Wereldoorlog gerelateerde database van het JHM (jhm.nl/ • ITF Subcommittee paper. Co-auteur Lesgeven over de Holocaust<br />
Tweede Wereldoorlog’.<br />
looted), tijdens het symposium ‘Reconstructing the Record of Nazi en andere genociden, aanbevelingen voor het onderwijs ten behoeve<br />
Cultural Plunder: A Survey of the Dispersed Archives of the Einsatzstab van de Taskforce for the International Cooperation on Holocaust<br />
David J. Wertheim<br />
Reichsleiter Rosenberg’, georganiseerd door het JHM, het Internatio- Education, Remembrance and Research<br />
Publicaties<br />
naal Instituut voor Sociale Geschiedenis en het Nederlands Instituut • Lid redactieraad Bundel voor leerkrachten over het lesgeven over<br />
• David J. Wertheim Salvation Through Spinoza, A Study of Jewish<br />
voor Oorlogsdocumentatie, Holocaust en Genocide Studies. JHM, de Sjoa in relatie met andere genociden (verwacht voorjaar 2012) .<br />
Culture in Weimar Germany (Leiden: Brill, <strong>2011</strong>).<br />
Amsterdam,19 oktober <strong>2011</strong>.<br />
Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.),<br />
• ‘Roof en restitutie van <strong>Joods</strong>e ceremoniële voorwerpen in<br />
Overige<br />
Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History<br />
Nederland tijdens en na de Tweede Wereldoorlog’. Publiekslezing, Adviezen en informatie t.b.v. de makers van de speelfilm Süskind en<br />
(Amsterdam: Aksant, <strong>2011</strong>).<br />
<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> Amsterdam, 19 oktober <strong>2011</strong>.<br />
van het lespakket over het leven van Walter Süskind.<br />
• David J. Wertheim ‘The Political Significance of Anne Frank. On<br />
• Workshop (2x) ‘Provenance Research and WW II database JHM’,<br />
Crossing Boundaries and Defining Them’ in: Judith Frishman, David J.<br />
tijdens de Association of European Jewish <strong>Museum</strong>s Annual Confe- Mirjam Knotter<br />
Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.), Borders and Boundaries in<br />
rence. Jewish <strong>Museum</strong> London, 19-22 november <strong>2011</strong>.<br />
Publicaties<br />
‘Vijf “tassas” uit de Haagse en Amsterdamse Portugese synagogen<br />
and around Dutch Jewish History (Amsterdam: Aksant, <strong>2011</strong>).<br />
Overige<br />
nader toegelicht’, in: De Stavelij jaarboek 2010/<strong>2011</strong>, pp. 99-115<br />
Voordrachten<br />
• Voorzitter Nederlands Genootschap <strong>Joods</strong>e Studiën<br />
• Spinoza and the Signature of Weimar’s Jewish Era. Hebrew<br />
• Secretaris Genootschap voor de <strong>Joods</strong>e Wetenschap in Nederland Voordrachten<br />
University, Jeruzalem, 24 november <strong>2011</strong>.<br />
• Lid van de Judaica and Jewish Cultural Property Working Group of • ‘Van Mokum tot in de Mediene, joods ceremonieel erfgoed in<br />
• De Weimar Renaissance als generatieconflict. Universiteit van<br />
the Advisory Council of the European Shoah Legacy Institute (ESLI), Nederland’, voor de vereniging Hebreeuws in de synagoge te Dieren,<br />
Amsterdam,16 maart <strong>2011</strong>.<br />
Praag<br />
26 mei <strong>2011</strong>.
38<br />
Financiële ondersteuning in <strong>2011</strong><br />
Sponsors, subsidienten<br />
Subsidiënt<br />
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap<br />
Voor behoud, restauratie en uitbreiding van de collectie<br />
BankGiro Loterij<br />
Begunstigers<br />
Aktion Sühnezeichen Friendendienste<br />
Broere Foundation<br />
Centraal <strong>Joods</strong> Overleg<br />
Cyrte Investments<br />
David Roos Weijl Stichting<br />
Delta Lloyd<br />
Deutsche Bank Nederland<br />
Etty Hillesum Fonds<br />
Fonds voor Cultuur Participatie<br />
Goethe Instituut<br />
Kerk en Wereld<br />
Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland<br />
Machseh Lajesoumiem<br />
Menasseh ben Israel Instituut<br />
Mondriaan Fonds<br />
Moos Cohen Fonds<br />
Nationaal Fonds voor Vrijheid<br />
Nijkerk Holding<br />
Polak-Mainz Stichting<br />
Pon Holdings<br />
Pro Helvetia<br />
SALOMON DE JONG Stichting<br />
Stichting ’t Trekpaert<br />
Stichting Arthur Bosnak<br />
Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland<br />
Stichting Dioraphte<br />
Stichting Iton<br />
Stichting Levi Lassen<br />
Stichting Maror-gelden Overheid<br />
Stichting Morasha<br />
Stichting Shalom Foundation<br />
Stichting Vrienden van het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
Stichting Woudschoten<br />
Teva Pharmaceuticals Europe BV<br />
The Foundation for the Jewish Historical <strong>Museum</strong> in Amsterdam, Inc.<br />
The Lucius N. Littauer Foundation<br />
The Zantker Charitable Foundation Inc.<br />
Wechsler Family Foundation<br />
Will en Rita Jaeger Fonds<br />
Diverse particulieren<br />
Fondsen op naam beheerd door de Stichting Vrienden van het<br />
<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
Ankie Hak Fonds<br />
Etty Hillesum Fonds<br />
Familiefonds Gompen<br />
Fonds Kattenburg 826<br />
Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds<br />
Gerard Metzelaar Fonds<br />
Hans & Elly Jaffé Fonds<br />
Harry Philips Fonds<br />
Helmuth Mainz & Lore Bachararch Fonds<br />
Het Joshua, Mila, Sari, Badu, Isi en Mace de Swaan Fonds<br />
Inge & Alfred Nijkerk-von der Laden Fonds<br />
Johanna Rebecca Wolff Fonds<br />
Kahn Fonds<br />
Marcelle Hertzdahl Fonds<br />
Margot Rehfisch en Fiep Westendorp Fonds<br />
Nora Salomons Fonds<br />
Prof. dr. Herman Musaph Fonds<br />
Sam Waagenaar Fonds<br />
Socher Kirzner & Fania Kirzner-Shusterman Fonds<br />
Van Hessen Fonds<br />
Subsidiënt Hollandsche Schouwburg<br />
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap<br />
Begunstigers Hollandsche Schouwburg<br />
A. Markus-Treston<br />
Aktion Sühnezeichen Friendendienste<br />
Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds<br />
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport<br />
Nettie van Zwanenberg Stichting<br />
Prins Bernhard Cultuurfonds<br />
Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland<br />
Diverse particulieren<br />
Subsidiënt Portugese Synagoge<br />
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap<br />
Begunstigers Portugese Synagoge<br />
Mondriaan Fonds<br />
Nationaal Restauratiefonds<br />
Prins Bernhard Cultuurfonds<br />
Provincie Noord-Holland<br />
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed<br />
SNS REAAL Fonds<br />
Stichting Maror-gelden Overheid<br />
Diverse particulieren<br />
Wij danken alle gevers voor hun enorme steun, waardoor wij ook dit<br />
jaar in staat waren ons tentoonstellingsprogramma met zoveel succes<br />
te hebben kunnen realiseren<br />
We also thank all our US donors for their donations and support.
Verkorte jaarrekening JHM<br />
Balans per 31 december<br />
ACTIVA<br />
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant<br />
Aan: Stichting <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
VASTE ACTIVA<br />
Materiële vaste activa 1.722.537 1.835.056<br />
VLOTTENDE ACTIVA<br />
Voorraden en onderhanden<br />
activiteiten 257.493 382.332<br />
Vorderingen<br />
Debiteuren 121.788 56.006<br />
Op gelieerde rechtspersonen 173.215 282.309<br />
Overige vorderingen 129.529 208.711<br />
Overlopende activa 489.407 282.015<br />
Totaal vorderingen 913.939 829.041<br />
Liquide middelen 217.306 110.381<br />
TOTAAL ACTIVA 3.111.275 3.156.810<br />
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte<br />
balans per 31 december <strong>2011</strong> en de samengevatte exploitatierekening,<br />
zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting<br />
<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> per 31 december <strong>2011</strong>. Wij hebben een<br />
goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring<br />
van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze<br />
PASSIVA<br />
Eigen vermogen<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Besteedbaar vermogen -31.478 -74.769<br />
Bestemmingsfonds OCW 44.165 11.943<br />
Overige reserves _ _<br />
Totaal eigen vermogen 12.687 -62.826<br />
Voorzieningen<br />
Pensioenen 72.080 97.640<br />
Langlopende schulden<br />
Investeringssubsidie 1.648.184 1.738.758<br />
Kortlopende schulden<br />
Crediteuren<br />
Belastingen en premies<br />
616.587 577.519<br />
sociale verzekeringen 99.778 111.070<br />
Vooruit ontvangen subsidie 250.000 392.594<br />
Overige schulden 292.181 247.331<br />
Overlopende passiva 119.778 54.724<br />
Totaal kortlopende schulden 1.378.324 1.383.238<br />
TOTAAL PASSIVA 3.111.275 3.156.810<br />
samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen<br />
die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring<br />
van 27 maart 2012.<br />
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn<br />
vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies<br />
Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan<br />
derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de<br />
gecontroleerde jaarrekening van Stichting <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong>.<br />
Staat van baten en lasten<br />
BATEN<br />
Opbrengsten<br />
Verantwoordelijkheid van het bestuur<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Directe opbrengsten 919.846 815.741<br />
Indirecte opbrengsten 213.705 105.850<br />
Totaal opbrengsten 1.133.551 921.591<br />
Bijdragen<br />
Subsidie OCenW 3.123.840 3.179.211<br />
Overige subsidies en bijdragen 1.931.546 2.408.204<br />
Totaal bijdragen 5.055.386 5.587.415<br />
Som der baten 6.188.937 6.509.006<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting<br />
van de gecontroleerde jaarrekening.<br />
Verantwoordelijkheid van de accountant<br />
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de<br />
samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,<br />
uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de<br />
Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren<br />
betref-fende samengevatte financiële overzichten’.<br />
LASTEN<br />
Oordeel<br />
Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van<br />
materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde<br />
jaarrekening van Stichting <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong> per 31 december<br />
<strong>2011</strong>.<br />
Amsterdam, 27 maart2012<br />
MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V.<br />
T. Haremaker RA<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Salariskosten 3.409.050 3.757.028<br />
Afschrijvingen 385.052 395.083<br />
Huur 195.400 195.400<br />
Overige lasten 2.126.309 2.209.731<br />
Som der lasten 6.115.811 6.557.242<br />
Rentebaten/-lasten 2.387 4.069<br />
Exploitatieresultaat 75.513 -44.167<br />
Het resultaat is als volgt bestemd<br />
Mutatie algemene reserve 43.291 -9.169<br />
Mutatie bestemmingsfonds OCW 32.222 -35.000<br />
Exploitatiesaldo 75.513 -44.167
Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg<br />
Balans per 31 december<br />
ACTIVA<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
VASTE ACTIVA<br />
Materiële vaste activa 21.735 35.282<br />
VLOTTENDE ACTIVA<br />
Vorderingen 46.204 54.819<br />
Liquide middelen 111.243 3.516<br />
Totaal vlottende activa 157.447 58.335<br />
TOTAAL ACTIVA 179.182 93.617<br />
PASSIVA<br />
Eigen vermogen<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Algemene reserve 5.783 -16.158<br />
Fonds op naam 65.445 33.575<br />
Totaal eigen vermogen 71.228 17.417<br />
Langlopende schulden 20.578 32.316<br />
Kortlopende schulden<br />
Crediteuren<br />
Belastingen en premies<br />
68.111 28.986<br />
sociale verzekeringen 2.499 4.923<br />
Overlopende passiva 16.766 9.975<br />
Totaal kortlopende schulden 87.376 43.884<br />
TOTAAL PASSIVA 179.182 93.617<br />
Controleverklaring van de onafhankelijkeaccountant<br />
Aan: Stichting Hollandsche Schouwburg<br />
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte<br />
balans per 31 december <strong>2011</strong> en de samengevatte exploitatierekening,<br />
zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting<br />
Hollandsche Schouwburg per 31 december <strong>2011</strong>. Wij hebben een<br />
goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring<br />
van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze<br />
samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen<br />
die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring<br />
van 27 maart 2012.<br />
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn<br />
vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies<br />
Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan<br />
derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de<br />
gecontroleerde jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg.<br />
Staat van baten en lasten<br />
BATEN<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Opbrengsten<br />
Indirecte opbrengsten 26.403 3.629<br />
Totaal opbrengsten 26.403 3.629<br />
Bijdragen<br />
Subsidie OCenW 272.508 270.635<br />
Overige subsidies en bijdragen 285.261 73.703<br />
Totaal bijdragen 557.769 344.338<br />
Som der baten 584.172 347.967<br />
Verantwoordelijkheid van het bestuur<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting<br />
van de gecontroleerde jaarrekening.<br />
Verantwoordelijkheid van de accountant<br />
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de<br />
samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,<br />
uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de<br />
Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren<br />
betref-fende samengevatte financiële overzichten’.<br />
LASTEN<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
€ €<br />
Salariskosten 314.630 306.487<br />
Afschrijvingen 13.546 13.546<br />
Overige lasten 203.500 153.632<br />
Som der lasten 531.676 473.665<br />
Rentebaten / -lasten 1.315 591<br />
Exploitatieresultaat 53.811 -125.107<br />
Het resultaat is als volgt bestemd<br />
Mutatie algemene reserve 21.941 -65.024<br />
Mutatie fonds op naam 31.870 -60.083<br />
Exploitatiesaldo 53.811 -125.107<br />
Oordeel<br />
Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van<br />
materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde<br />
jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg per 31 december<br />
<strong>2011</strong>.<br />
Amsterdam, 27 maart 2012<br />
MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V.<br />
T. Haremaker RA
Personeelszaken<br />
Stand per 31-12-<strong>2011</strong><br />
JHM 47.7 FTE + 0.7 oproep<br />
HS 1.5 FTE<br />
MC 2.47 FTE<br />
MS 1.48 FTE<br />
CEPIG 5.2 FTE<br />
MbII 1.3 FTE<br />
Personeelsopbouw JHM<br />
31-12-11 aantal personen aantal FTE<br />
formatie tijdelijk<br />
mannen 28 17.8 3.25<br />
vrouwen 49 19.7 7.65<br />
totaal 77 37.5 10.9<br />
type dienstverband type aanstelling<br />
vast tijdelijk fulltime parttime<br />
21 7 5 23<br />
26 23 7 42<br />
47 30 12 65<br />
Besturen en medewerkers<br />
<strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
BESTUREN<br />
Raad van Toezicht <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
dhr. J. Krant TAB voorzitter<br />
drs. D.H. Kat<br />
mr. S.G.M. Asser-Ribbert<br />
dr. H.S.A. Heijmans<br />
mr. S.M. Léons<br />
drs. M.E. Paktor<br />
drs. Ph. van Tijn<br />
Raad van Toezicht Hollandsche Schouwburg<br />
mr. E.E. van der Laan TAB voorzitter<br />
drs. J.H. Gerson<br />
dhr. J. Krant<br />
drs. J. Wertheim<br />
Bestuur Stichting Vrienden van het <strong>Joods</strong> <strong>Historisch</strong> <strong>Museum</strong><br />
44<br />
waarvan 14 oproepkrachten met een gezamenlijk arbeidspercentage<br />
drs. M.E. Paktor<br />
mr. S. Léons<br />
voorzitter<br />
45<br />
van 0,7 FTE<br />
dhr. T Kirzner<br />
mr. M.W.B. Asscher tot 31-12<br />
instroom 11<br />
prof.dr. L.M. Uhlaner tot 1-4<br />
uitstroom 16<br />
vacatures per 1-1-2012 vervuld met:<br />
Mw. Mariette Koster-Herz<br />
Ondernemingsraad<br />
Tot en met 08-12-<strong>2011</strong><br />
Dhr. Robert Voet<br />
Aartjan Nooter voorzitter<br />
Board of the Foundation for the Jewish Historical <strong>Museum</strong> in<br />
Ria Smit secretaris<br />
Amsterdam, Inc. (V.S.)<br />
Carl Cabenda lid<br />
Leo S. Ullman president and treasurer<br />
De OR en de directie zijn in <strong>2011</strong> 12 maal bij elkaar geweest, en er is 3 Harvey M. Krueger<br />
maal een personeelsvergadering gehouden.<br />
Louis van Leeuwen<br />
Op 8 december vonden de verkiezingen plaats voor een nieuwe OR,<br />
bestaande uit 5 leden.<br />
Vanaf 09-12-<strong>2011</strong>:<br />
Anton Kras voorzitter<br />
Barbara Reuten secretaris<br />
Marije van der Laan lid<br />
Peter Lange lid<br />
Ted de Leeuw lid<br />
Ziekteverzuim<br />
2008 2009 2010 <strong>2011</strong><br />
totaal verzuim 2.96 4.50 2.47 3.34<br />
exclusief langdurend verzuim 1.65<br />
en zwangerschapsen<br />
bevallingsverlof<br />
2.64 2.37 1.20<br />
MEDEWERKERS<br />
MANAGEMENT<br />
drs. Joël Cahen algemeen directeur<br />
drs. Adriaan Dönszelmann zakelijk leider tot 1-7<br />
Peter Rijntjes ad interim zakelijk manager vanaf 1-9<br />
drs. Hetty Berg MMA museaal leider<br />
Petra Katzenstein leider Kindermuseum, Educatie<br />
Staffuncties<br />
en Hollandsche Schouwburg<br />
drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie,<br />
publieksservice & sales<br />
mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker<br />
juridische zaken<br />
drs. Martijn van Seventer pt beleidsmedewerker<br />
Gerda Sabbé-Timmerman medewerker fondsenwerving
MUSEALE ZAKEN<br />
Marketing en Communicatie<br />
drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie<br />
drs. Barbara Reuten pt senior medewerker communicatie,<br />
hoofdredacteur JHM Magazine<br />
drs. Annelie Spaans pt medewerker communicatie<br />
Kindermuseum en Hollandsche<br />
Schouwburg<br />
drs. Anita Soer pt coördinator evenementen<br />
Shani Revivi BA pt medewerker evenementen<br />
Margriet Kotek-van Poppel pt senior medewerker communicatie<br />
Portugese Synagoge en Ets Haim<br />
Rosanne Boas pt medewerker digitale media<br />
Publieksservices & Sales<br />
(gedetacheerd)<br />
Linda Andriesse coördinator publieksservices &<br />
sales<br />
drs. Monique Haan pt medewerker publieksservices &<br />
sales tot 1-11<br />
Francisca van Nieuwenhuizen BA<br />
pt medewerker publieksservices &<br />
Mediatheek<br />
Lonnie Stegink pt hoofd mediatheek<br />
dr. Peter Buijs pt senior medewerker mediatheek<br />
Anton Kras pt senior medewerker mediatheek<br />
Helma Beeuwkes pt medewerker mediatheek<br />
dr. Ariane Zwiers pt medewerker mediatheek<br />
drs. Anat Harel pt medewerker onderzoek en<br />
Tentoonstellingen en presentatie<br />
projecten<br />
drs. Martine Stroo pt medewerker tentoonstellingen en<br />
presentatie<br />
Margreet Udo pt redacteur<br />
KINDERMUSEUM, EDUCATIE EN HOLLANDSCHE SCHOUWBURG<br />
Kindermuseum<br />
Gittan von Raesfeld Meijer pt floormanager Kindermuseum<br />
Suzanne Grunfeld pt educatief medewerker en<br />
gastvrouw Kindermuseum<br />
46 sales<br />
Educatie<br />
47<br />
Inga Schlosser pt medewerker publieksservices & Batya Wolff pt conservator educatie<br />
sales tot 1-9<br />
drs. Ieke Spiekman pt coördinator educatie tot 1-11<br />
drs. Caspar Stalenhoef medewerker publieksservices & ir. Mirjam van Emden pt medewerker educatie vanaf 1-6<br />
sales<br />
drs. Ardjuna Candotti pt medewerker educatie tot 1-7<br />
drs. Karolina Winkel pt medewerker publieksservices &<br />
sales<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
Carolin Starke vrijwilliger publieksservices & sales drs. Annemiek Gringold-Martinot<br />
tot 24-8<br />
pt hoofd Hollandsche Schouwburg<br />
Juliane Harland vrijwilliger publieksservices & sales Judith Whitlau pt medewerker educatie Hollandsche<br />
vanaf 19-9<br />
Schouwburg<br />
drs. Sarah Feirabend pt coördinator vernieuwing /<br />
Wetenschap<br />
floormanager tot 1-9<br />
drs. Edward van Voolen pt conservator judaïca<br />
drs. Esther Göbel pt educatief medewerker presentaties<br />
drs. Julie-Marthe Cohen pt conservator cultuurhistorie<br />
tot 1-11<br />
drs. Mirjam Knotter pt conservator Portugees erfgoed<br />
drs. Bernadette van Woerkom pt conservator fotografie<br />
BEDRIJFSVOERING<br />
Batya Wolff pt conservator educatie<br />
Collectiebeheer<br />
drs. Irene Faber pt hoofd collectiebeheer<br />
drs. Erik Koopman pt wetenschappelijk medewerker<br />
collectiebeheer<br />
Peter Lange pt medewerker collectiebeheer/<br />
registrator<br />
Netty Wenderich pt medewerker collectiebeheer<br />
Marischka de Louw pt medewerker collectiebeheer<br />
drs. Jelka Kröger-Verhorst pt wetenschappelijk medewerker<br />
collectie<br />
Automatisering<br />
drs. Aartjan Nooter pt systeem- en netwerkbeheerder<br />
Alex Bouwman pt medewerker automatisering<br />
Klaas de Wit pt medewerker automatisering<br />
(gedetacheerd)<br />
P&O/Financiële administratie/Stichting Vrienden<br />
mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker<br />
juridische zaken<br />
Majenka de Hey pt coördinator Stichting Vrienden<br />
Lo Woudstra pt coördinator vrijwilligers vanaf 24-10<br />
Ria Smit-Libert pt hoofd financiële administratie<br />
Elma van Loenen-Eekhof pt administratief medewerker<br />
Lohryn Singor pt assistent financiële administratie<br />
tot 1-4 vanaf 1-7<br />
Hetty Jacobs pt gedetacheerde bij P&O
Secretariaat<br />
Annette Zwar coördinator<br />
Jeanine Moestadja medewerker secretariaat tot 1-11<br />
Ella Dingemans medewerker secretariaat vanaf 8-7<br />
Robert de Bruyn medewerker postkamer secretariaat<br />
Hetty Jacobs pt gedetacheerd<br />
Technische Dienst<br />
Ted de Leeuw pt hoofd technische dienst<br />
Alex de Leeuw pt medewerker TD en tt-bouw<br />
Ruud Visser pt medewerker TD<br />
Niels Bakker pt medewerker TD<br />
Bewaking<br />
Sjoerd de Vries hoofd<br />
René de Waardt pt assistent hoofdbewaker<br />
Carl Cabenda pt bewaker/suppoost<br />
drs. Monique Haan pt bewaker/suppoost<br />
Jan Henzen pt bewaker/suppoost<br />
Rob Kloek pt bewaker/suppoost<br />
Guus Bergman pt suppoost<br />
Beate van Bragt pt suppoost<br />
David Warnink pt suppoost<br />
MUSEUMCAFÉ<br />
Bestuur<br />
dhr. M. de Groot voorzitter<br />
drs. D.H. Kat penningmeester<br />
drs. A. Dönszelmann secretaris tot 31-12<br />
Medewerkers<br />
Otto Visser pt beheerder tot 1-2<br />
Iris Gelber manager café<br />
Méuget Lavertu pt eerste cafémedewerker<br />
Jeany Ramanand pt eerste cafémedewerker<br />
Ingrid Aas pt cafémedewerker<br />
Marianne Bakker pt cafémedewerker tot 1-4<br />
Mylene van Ginkel pt cafémedewerker tot 1-3<br />
Charlotte Karman pt cafémedewerker van 1-2 tot 1-5<br />
Thierry Mertens pt cafémedewerker tot 1-6<br />
Charley Reijnders pt cafémedewerker tot 1-3<br />
Rianne van der Veen pt cafémedewerker tot 1-4<br />
Suzan Visser pt cafémedewerker tot 1-4<br />
Sara Nerone oproepkracht tot 1-4<br />
Muus Visser oproepkracht tot 1-4<br />
48 49<br />
CEPIG<br />
OPROEPMEDEWERKERS EN -ASSISTENTEN KINDERMUSEUM<br />
Theo Kemperman hoofd bedrijfsvoering CEPIG<br />
Lea Abram vanaf 15-2<br />
Frederik Reinders assistent bibliothecaris<br />
Sharon Asscher<br />
Margriet Kotek-van Poppel pt medewerker communicatie<br />
Dayah Gay vanaf 1-4<br />
Portugese Synagoge en Ets Haim Raviv Gay vanaf 17-1<br />
Meir Dori hoofd beveiliging, assistent shop Lisa Goudsmit vanaf 1-11<br />
Jossi Babila pt medewerker beveiliging, assistent Esther Hertog<br />
shop<br />
Annemaria van Hilst<br />
Ricki Margalit BA pt shopmanager<br />
Iris Kessels vanaf 1-2<br />
Marja van Nassou-Franken pt algemeen assistent<br />
Emmelien Kramer<br />
Jan Kras<br />
MUSEUMSHOP<br />
Giza Landweer<br />
Lily Minco<br />
vanaf 1-6<br />
Bestuur<br />
drs. Marike Pluis<br />
mr. M.B.W. Asscher voorzitter<br />
Elisabeth Rodenburg vanaf 15-5<br />
drs. D.H. Kat penningmeester<br />
Guido Straub<br />
drs. A. Dönszelmann tot 31-12<br />
PROJECTMEDEWERKERS<br />
drs. Daniël Metz pt coördinator digitaal monument<br />
Medewerkers<br />
tot 1-9<br />
Otto Visser pt beheeerder<br />
dr. Serge ter Braake pt medewerker digitaal monument<br />
Marije van der Laan pt verkoop- en informatiemedewerker drs. Maarten-Jan Vos pt projectmedewerker <strong>Joods</strong> Vastgoed<br />
Yair Aschkenasy oproep verkoop- en<br />
tot 1-7<br />
informatiemedewerker<br />
dr. Serge ter Braake pt projectmedewerker <strong>Joods</strong> Vastgoed<br />
Eli Content oproep verkoop- en<br />
tot 1-7<br />
informatiemedewerker<br />
Mijke Derksen tentoonstelling Van dada tot<br />
Anneke Walvoort oproep verkoop- en<br />
surrealisme van 1-2 tot 1-6<br />
informatiemedewerker<br />
Sophie Heijkoop Nieuwe Kerktentoonstelling<br />
Jodendom van 1-2 tot 30-9
STAGIAIRES<br />
Rosalie Anstadt Evenementen van 27-4 tot 15-9<br />
Stephanie Archangel Communicatie vanaf 28-6<br />
Barend Blom Koosjer! Vanaf 1-9<br />
Mijke Derksen Van dada tot surrealisme/Jodendom<br />
tot 1-2<br />
Olmo Garcia Koel Evenementen tot 1-7<br />
Dagny van Hagen Collectiebeheer tot 10-7<br />
Sophie Heijkoop Van dada tot surrealisme/Jodendom<br />
tot 1-2<br />
Merel de Kok Hollandsche Schouwburg<br />
vanaf 19-9<br />
Aniek Menko Joden in de Nieuwe Wereld<br />
vanaf 6-4<br />
Mariëlle de Munnik Communicatie van 3-2 tot 24-6<br />
Assuntha Overvliet Evenementen vanaf 1-10<br />
Naomi Poelsma Communicatie tot 14-1<br />
Jelline Reutlinger Maatschappelijke stage van 24-1<br />
tot 29-10<br />
Soraya Welvaart Educatie 12-9 tot 31-12<br />
Anna de Wilde Wetenschap vanaf 28-11<br />
Rondleiders en vrijwilligers<br />
RONDLEIDERS<br />
drs. Debby Abram-Uijenkruijer<br />
Bernie Aschkenasy-Joosten<br />
drs. Daniëlle van den Bos<br />
drs. Touria Bouhkim<br />
drs. Victor Brilleman<br />
Evelyn Cnossen<br />
Mia Corbey-van Praag<br />
dr. Jozien Driessen-van het Reve<br />
Dan Einhorn<br />
Gloria Fein<br />
Rose Marie Frijda-Bouman<br />
Annabel Jansen<br />
Martin Leeda<br />
Marcella Levie BA<br />
Anita Liemburg<br />
Jeanette Loeb<br />
drs. Emma Meijler<br />
drs. Marike Pluis<br />
drs. Simone Rubens-Neumann<br />
mw. Suzanne Rodrigues Pereira<br />
dhr. Lucas Romviel<br />
mw. Simone Suzan-Wolf<br />
dhr. Lo Woudstra<br />
Digitaal Monument<br />
dhr. Leo Arbeid<br />
dhr. Ernest Gompers<br />
dhr. Jeff Overste<br />
mw. Marga Pepping<br />
<strong>Museum</strong> Plus Bus<br />
mw. Yvonne Juda<br />
Joden in de Nieuwe Wereld<br />
drs. Hans Ziekenoppasser<br />
Publieksservice & Sales<br />
mw. Linda Gompelman<br />
mw. Tal Lurie<br />
50 Mara Willemstein Maatschappelijke stage<br />
Fajga Szmulewicz<br />
dhr. Jan Jelle de Meyer<br />
51<br />
van 3-5 tot 12-7<br />
Monique de Vos<br />
Noga Zohar<br />
dhr. Sjoerd Wolter<br />
Billha Zussman<br />
Hollandsche Schouwburg<br />
mw. Marjan Bijkersma (BA)<br />
mw. Abeline van der Bijl<br />
VRIJWILLIGERS<br />
mw. Anais van der Braak<br />
drs. Madelon Broekhuis<br />
Informatiebalie<br />
mw. Gerda Buter (Bed)<br />
mw. Marjan Bijkersma (BA) mw. J. Coldenhoff<br />
mw. Abeline van der Bijl<br />
mw. Anne Cukier<br />
mw. Ytha Bijlstra<br />
mw. Elena Domela Nieuwenhuismw.<br />
drs. Madelon Broekhuis Trisotto (BA)<br />
mw. Gerda Buter (Bed)<br />
mw. Richelle Edens<br />
drs. Roty van Buuren<br />
mw. Marijke Gravemaker<br />
mw. Juliko Coldenhoff<br />
mw. Willie de Groot<br />
mw. Richelle Edens<br />
mw. Juliane Harland<br />
mw. Gonny Fischel-Schipper mw. Tosca Heyligers<br />
mw. Rose Marie Frijda<br />
dhr. Gerry Hulst<br />
mw. Hans van Gelder-Jacobson dhr. John Melkman<br />
dhr. drs. Leo van Geuns<br />
mw. Stephanie Poelman<br />
mw. Marianne Gilijamse-Kanis mw. Monique Reijnen<br />
mw. Nettie Groot<br />
mr. Sascha de Wied<br />
dhr. drs. Harry Hess<br />
mw. drs. Sophie Josephus Jitta<br />
dhr. Lo Woudstra<br />
mw. Yvonne Juda<br />
Esnoga<br />
mw. Jacqueline van Leeuwen-<br />
Klein<br />
dhr. Thys Booij<br />
dhr. John Melkman<br />
Technische Dienst<br />
mw. Tzeepy Mock-Gavra<br />
mw. Yvonne Muntjewerf-den<br />
Hartog<br />
mw. Ellen Pouwels<br />
mw. Dafna Revivi<br />
dhr. Wim Roos
52<br />
Summary<br />
Last year, the impact of the economic crisis – as well as the unavoidable<br />
government budget cuts – did not go unnoticed at the Jewish<br />
Historical <strong>Museum</strong> (JHM). Nevertheless, with the support of our many<br />
visitors and donors, we were able to put together a successful,<br />
high-quality programme of events. The JHM managed to end the year<br />
with good financial results.<br />
The exhibitions Saul Leiter: New York Reflections and From Dada to<br />
Surrealism: Jewish Avant-Garde Artists from Romania, 1910–1938 were<br />
especially popular, placing the JHM firmly on the map as a museum of<br />
Judaism and Jewish life in an international context, and as an<br />
influential organization in the field of photography. Saul Leiter’s<br />
evocative, polychromatic New York photographs were an instant hit<br />
with our visitors, and our exhibition about Romanian artists shed light<br />
on an underexamined aspect of Jewish history – life behind the Iron<br />
Curtain.<br />
After its run in Amsterdam, From Dada to Surrealism travelled on to<br />
the Israel <strong>Museum</strong>. Three other JHM exhibitions also travelled the<br />
world. Superheroes and Schlemiels: Jewish Memory in Comic Strip Art<br />
was exhibited at the Judiska Museet (Stockholm), Charlotte Salomon:<br />
Life? or Theatre? at the Contemporary Jewish <strong>Museum</strong> (San Francisco),<br />
and Images from the Land of the Bible: People, Lives and Landscapes,<br />
1898–1934 at the Eretz Israel <strong>Museum</strong> (Tel Aviv).<br />
In <strong>2011</strong>, the Jewish Cultural Quarter attracted 227,680 visitors, 131,470<br />
of whom went to the Jewish Historical <strong>Museum</strong> (the second highest<br />
number of visitors in the museum’s history), 55,419 to the Portuguese<br />
Synagogue, and 40,791 to the Hollandsche Schouwburg. On 1 January<br />
2012, the Jewish Cultural Quarter introduced a single admission ticket<br />
for these three organizations. The positive effect was immediately<br />
apparent.<br />
The restoration of the monumental Portuguese Synagogue was<br />
financed, carried out, and completed within budget and within the<br />
planned deadline, while the building remained open for religious<br />
services and visitors – a minor miracle. The new underground<br />
treasuries now contain some eight hundred spectacular ceremonial<br />
objects from the more than four hundred year history of the Sephardic<br />
community in the Netherlands.<br />
For the past two years, the JHM has had a photography curator. This is<br />
a deliberate choice. Photography is a popular medium, and therefore<br />
an essential one for a museum that emphasizes cultural and religious<br />
heritage. Partly thanks to our close contacts with the Fotomuseum<br />
Winterthur in Switzerland and the Howard Greenberg Gallery in New<br />
York, the JHM has been able to organize exhibitions such as Unguarded<br />
Moments: Photographs by Marianne Breslauer and Saul Leiter’s New<br />
York Reflections.<br />
Our cooperation with De Nieuwe Kerk on the major exhibition<br />
Judaism: A World of Stories also raised the profile of the JHM. The high<br />
level of interest in our collection and the five hundred unique<br />
international loans brought additional visitors to the JHM and brought<br />
the museum to the attention of a much broader public. Our close<br />
partnership with the Triton Foundation led to two special exhibitions:<br />
An Encounter in Paris: Amedeo Modigliani, Chaim Soutine, and Ossip<br />
Zadkine and Sam Szafran: Figurative Artist in an “Abstract” Age.<br />
Last year we discovered the identity of one of the men in an iconic<br />
photograph, known around the world, of a German raid in Amsterdam.<br />
His name is Meier Vieijra. This discovery immediately led to a<br />
large influx of visitors. During <strong>Museum</strong> Night on 8 November, 13,273<br />
people – a record number – visited the Hollandsche Schouwburg, the<br />
Portuguese Synagogue, and the JHM to explore the past in a<br />
provocative, interactive way.<br />
We will continue building on that foundation, because our work<br />
matters to the public.