Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum

Jaarverslag 2011

2 

Cover Saul Leiter, Festival, 1954. 

© Saul Leiter, Courtesy Howard 

Greenberg Gallery, New York 

p. 2 Van Dada tot surealisme 

p. 4 Isidor Kaufmann, Portret van 

een joods jongetje, ca. 1900. Joods 

Historisch Museum, ter nagedachtenis 

aan Josee Schelvis 

p. 7 Saul Leiter, Sign Painter, 1954. © 

Saul Leiter, Courtesy Howard 


p. 9 Bij presentatie Tot het doek valt: 

afbeelding programmaboekje van het 

Griekse blijspel tAmphitryon in de 

Hollandsche Schouwburg, 1930. 

Collectie Theater Instituut Nederland 

p. 13 © Victor Brauner, Voor mijn 

geliefde Saşa Pană, 1930. Collectie 

Vladimir Pană. C/o Pictoright 

Amsterdam 2011 

p. 15 Boekendepot Portugese 

Synagoge. Foto: Peter Lange. 

Collectie Joods Historisch Museum, 

Amsterdam. 

p. 16 Textieldepot Portugese 

Synagoge. Foto: Peter Lange. 


Amsterdam 

p. 17 Brieven die Meier Vieijra in 1941 

vanuit kamp Buchenwald stuurde 

aan zijn vrouw Blanche. Collectie JHM 

p. 19 Horace Cohen (Mijn naam is 

Cohen. Foto Daniel Cohen, tekst 

Mischa Cohen) 

p. 21 Saul Leiter, Haircut, 1956. © 

Saul Leiter, Courtesy Howard 


p. 23 Zilverdepot Portugese 

Synagoge: Siertorens. 

Foto: Peter Lange. Collectie Joods 

Historisch Museum, Amsterdam 

p. 27 Boris Kowadlo, Schaftuurtje in 

een cementen irrigatiebuis, Israël, 

1950-1952. Stedelijk Museum 

Amsterdam © Boris Kowadlo/ 

Nederlands Fotomuseum 

p. 29 Sam Szafran, Imprimerie Bellini 

(Printing House), 2006. Collectie 

Triton Foundation 

p. 31 Meier Vieijra met zijn broer Piet 

(Louis). Privécollectie 

p. 33 Hollandsche Schouwburg 

tijdens Museumnacht. Foto: Ruud 

van Zwet 

p. 35 Textieldepot Portugese 

Synagoge: Toramantels, Torakronen 

en Siertorens. Foto: Peter Lange. 


Amsterdam 

p. 39 foto Museumnacht JHM 

(bijvoorbeeld mand met pretsels) 

p. 45 Salom Italia, detail van Esterrol, 

ca. 1641. Perkament: gegraveerd en 

manuscript. Coll. Joods Historisch 

Museum, Amsterdam 

p. 47 Amedeo Modigliani, Portret 

van een jong meisje (Louise), 1915. 

Collectie Triton Foundation 

p. 49 Marianne Breslauer, Ruth von 

Morgen, Berlijn 1934 © Marianne 

Breslauer/Fotostiftung Schweiz, 

Winterthur 

p. 51 © Studio Ram Katzir, Hand, 

2006. Collectie Joods Historisch 

Museum 

p. 52 Salom Italia, Esterrol, ca. 1641. 

Collectie Joods Historisch Museum 

Jaarverslag 2011 

Joods Historisch Museum 

Postbus (p.o. box) 16737 

1001 RE AmstERdAm 

t + 31 (0)20 5 310 310 

f + 31 (0)20 5 310 311 

info@jhm.nl 

www.jhm.nl 

www.jhmkindermuseum.nl 

www.hollandscheschouwburg.nl 

www.portugesesynagoge.nl 

www.etshaim.nl 

www.communityjoodsmonument.nl 

www.joodsmonument.nl 

www.mbii.nl 

4 Inleiding 

6 Tentoonstellingen 

10 Marketing en Communicatie 

12 Evenementen Joods Historisch Museum 

14 Portugese Synagoge 

16 Educatie 

18 Bezoekersaantallen 

20 Collectie 

28 Mediatheek en Digitaal Monument 

30 Hollandsche Schouwburg 

34 Menasseh ben Israel instituut (MbII) 

36 Wetenschap 

38 Financiële ondersteuning in 2011 

40 Verkorte jaarrekening JHM 

42 Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg 

44 Personeelszaken 

44 Besturen en medewerkers 

50 Rondleiders en vrijwilligers 

52 Summary

Inleiding 

Directeur Joël Cahen kijkt terug op een spannend, maar zeer succesvol 

jaar. ‘We zijn er goed uitgekomen, dankzij onze kwaliteit.’ 

Het afgelopen jaar was een spannende tijd. De gevolgen van de 

economische crisis – en de onvermijdelijke bezuinigen – gingen niet 

onopgemerkt aan het JHM voorbij. Toch is het ons gelukt om met 

steun van grote aantallen bezoekers en donateurs een heel succesvol 

cruciale rol in de zichtbaarheid van het JHM. Met het exposeren van 

de eigen collectie op een andere locatie, bestaat altijd het risico dat je 

als museum je eigen concurrent wordt. Maar het tegendeel bleek 

waar. Juist door de grote aandacht voor onze collectie en de vijfhon- 

4 

programma neer te zetten, van hoge kwaliteit. Al was het soms 

buitengewoon ingewikkeld om die kwaliteit te financieren. We zijn 

derd unieke bruiklenen in De Nieuwe Kerk kwamen er méér mensen 

naar het JHM, en werd ons museum veel breder in de markt gezet. 

5 

erin geslaagd om het jaar financieel goed af te sluiten, en we hebben Ook onze goede samenwerking met de Triton Foundation leidde tot 

zo het verlies van subsidiegelden weten op te vangen. Ik kijk dus terug twee bijzondere tentoonstellingen in het Kunstkabinet: Een ontmoe- 

op een ongelooflijk succesvol jaar. Dankzij onze kwaliteit zijn we er ting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en Ossip Zadkine en 

goed uitgekomen. 

Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd. 

Vooral de exposities Saul Leiter. New York Reflections en Van dada tot Vanaf 1 januari 2012 kent het Joods Cultureel Kwartier één entreebe- 

surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 wijs voor het JHM, de Portugese Synagoge en de Hollandsche 

sprongen eruit. Beide zorgden voor een enorme bezoekersstroom, Schouwburg. De doorstroom van bezoekers was gelijk te merken, en 

waardoor het JHM sterk op de kaart werd gezet, als museum dat zich het gezamenlijke entreebewijs vormt zo een natuurlijke verbinding 

richt op het Jodendom in internationale context én als invloedrijk tussen de drie instellingen. Overigens werd de restauratie van de 

museum op het gebied van fotografie. 

Portugese Synagoge gefinancierd, uitgevoerd en afgerond binnen het 

De expressieve, veelkleurige New Yorkse foto’s van Saul Leiter waren budget én de gestelde termijn, terwijl het gebouw toegankelijk bleef 

gelijk een publieksfavoriet. Het vroege werk van de Roemeense voor erediensten en bezoekers. Dat mag een klein wonder heten. Ik 

kunstenaars bleef lange tijd verborgen achter het IJzeren Gordijn, vond het een groot voorrecht om tijdens de opening op 20 december 

waardoor het eigenlijk alleen bekend was bij de experts. Maar ook hier samen met Hare Majesteit de Koningin door de prachtige, nieuwe 

kwam het publiek massaal de topstukken bewonderen. In deze poort te lopen. 

tentoonstelling hebben we aan de hand van zeven joodse kunstenaars Als museum moet je roeien met de riemen die je hebt, én met de 

ook een onderbelicht stuk joodse geschiedenis kunnen vertellen. Zo riemen die je niet hebt. Zoals in de fototentoonstelling Mijn naam is 

kregen joden in Roemenië pas in 1923 burgerrechten – nogal een Cohen, waarbij we met een beperkt budget toch veel voor elkaar 

verschil met Nederland. Van dada tot surrealisme reisde door naar het hebben gekregen. Het initiatief kwam van buiten het museum, maar 

Israel Museum, en de catalogus werd helemaal uitverkocht. Net als de haakte perfect in op Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945: 

catalogus van Leiter. 

onze eerste tentoonstelling van het jaar 2011. Dit vormde een 

Sinds twee jaar heeft het JHM een fotoconservator. Dat is een bewuste speerpunt in ons verzamelbeleid, en het vergaren van kennis over de 

keuze, want fotografie is een populair medium, en daarmee essentieel heropleving van de – zeer diverse – joodse gemeenschap in Neder- 

voor een museum dat gericht is op cultureel en religieus erfgoed. We land. Daarnaast had Wie niet weg is, is gezien een grote heilzame 

zoeken daarbij naar fotografen met een duidelijke joodse link, die op werking op de overlevenden, en de jongere generatie. 

andere plaatsen nog niet helemaal tot hun recht zijn gekomen. Dat Daarop gaan we verder bouwen, want het onderwerp lééft. Toen we 

leidde tot exposities zoals Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne vorig jaar de identiteit onthulden van Meier Vieijra – één van de 

Breslauer, of die van Saul Leiter. Deze zijn mede tot stand gekomen mannen op de iconische Amsterdamse razziafoto – leidde dat meteen 

dankzij onze goede contacten met het Zwitserse Fotomuseum tot een grote stroom bezoekers. In de Museumnacht bezochten meer 

Winterthur en de Howard Greenberg Gallery in New York. 

dan 3000 mensen de Hollandsche Schouwburg om daar op een 

Vorig jaar speelde de samenwerking met De Nieuwe Kerk in de uitdagende, interactieve manier het verleden te herdenken. En dat 

grootschalige tentoonstelling Jodendom. Een wereld vol verhalen een 

zonder gratis sushi of jazzband.

Tentoonstellingen 

Wisseltentoonstellingen 

Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945 

29 november 2010 t/m 8 mei 2011 

Nieuwe Synagoge JHM 

Projectleider: Hetty Berg 

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong 

Publicatie:Uitgeverij Waanders 

Een grote multimediale expositie over joods Nederland na de Tweede 

Wereldoorlog, met persoonlijke objecten, interviews, filmmateriaal, 

schilderijen en foto’s. Samengesteld op basis van uitgebreid nieuw 

onderzoek. 

Boris Kowadlo. Fotograaf tussen herinnering en toekomst 

29 november 2010 t/m 6 maart 2011 

Prentenkabinet JHM 

Projectleider: Bernadette van Woerkom 

Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer 

Publicatie: Uitgeverij Waanders 

Het eerste complete beeld van leven en werk van fotograaf Boris Kowadlo 

(1911-1959), die in de jaren ‘40 en ‘50 een uniek beeldarchief aanlegde 

The Triumph of Identity. Salom Italia’s Esterrollen en de 

Nederlandse Gouden Eeuw 

21 maart 2011 t/m 3 juli 2011 


Projectleider: Mirjam Knotter 

I.s.m. gastconservatoren Emily Bilsky en Sharon Assaf 


Eigen publicatie in de reeks van het Menasseh ben Israel Instituut 

De 17de-eeuwse graveur Salom Italia (Mantua, 1619-Amsterdam, sterfd. 

onbek.) ontwikkelde in het Amsterdam van de Gouden Eeuw een nieuwe 

manier om de op perkament geschreven tekst van het bijbelboek Ester te 

versieren. Zes van Italia’s beroemde Esterrollen werden voor het eerst 

samengebracht in Amsterdam en geplaatsts in hun (kunst)historische 

context. 

Van dada tot surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit 

Roemenië, 1910-1938 

1 april 2011 t/m 2 oktober 2011 


Projectleider: Edward van Voolen 

I.s.m. gastconservator Radu Stern 

6 van het joodse leven in Nederland en Israël. 

Ruimtelijke vormgeving: Rietbroek Oudijn Ontwerpers 

Grafische vormgeving: MV LevievanderMeer 

7 

Jong & Joods 

Uitgave in eigen beheer 

29 november 2010 t/m 30 juni 2011 

In de zomer van 2011 toonde het Joods Historisch Museum de eerste 

JHM museumroute en wisselvitrine 

overzichtstentoonstelling van joodse avant-garde kunstenaars uit 

Projectleider: Barbara Bos 

Roemenië. Van de ruim zeventig kunstwerken uit de periode 1910-1938 

Grafische vormgeving: Sjoukje Kloostra 

waren de meeste nooit eerder in Nederland en zelfs niet buiten Roemenië 

In het kader van de tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien verbeeldden 

negen joodse jongeren wat joods-zijn in Nederland in deze tijd voor hen 

getoond. 

betekent. 

Aanwinsten 10 jaar BankGiro Loterij als begunstiger van het JHM 

1 juni 2011 t/m 10 oktober 2011 

Beladen, betwist, bewaard 

Wisselvitrine JHM 

29 november 2010 t/m17 oktober 2011 

Projectleider: Irene Faber 

Hollandsche Schouwburg 

Een keuze uit belangrijke objecten die dankzij de BankGiro Loterij konden 

Projectleider: Annemiek Gringold 

Productie: Esther Göbel 

worden verworven voor de collectie. 

CD: Waar bleven de Joden van ons Amsterdam 

Een ontmoeting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en 

Een audiovisuele presentatie over de tot nu toe onderbelichte naoorlogse Ossip Zadkine 

geschiedenis van dit voormalige theater. 

15 juli 2011 t/m 2 oktober 2011 

JHM Kunstkabinet 

Meier Vieijra (1918-1941) 


21 februari 2011 t/m 25 maart 2011 

Het JHM toonde, in samenwerking met de Triton Foundation, in het 


nieuwe JHM Kunstkabinet een viertal werken van Amedeo Modigliani, 

Projectleiders: Lonnie Stegink en Esther Göbel 

Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in 

Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking. Eén van de 

mannen op de foto kreeg eindelijk een naam. 

Chaim Soutine en Ossip Zadkine.

Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer 

15 juli 2011 t/m 13 november 2011 




Bruikleententoonstelling van de Fotostiftung Schweiz, Winterthur 

Duitstalige catalogus van de Zwitserse uitgeverij NIMBUS 

Engelse editie van de Nederlandse uitgever Parvenu 

De Berlijnse fotografe Marianne Breslauer (1909-2001) wordt ondanks 

haar kleine oeuvre als een van de belangrijkste avant-gardistische Duitse 

fotografen van het interbellum gezien. Het JHM haalde de eerste 

overzichtstentoonstelling van haar werk naar Nederland. 

Jaron Beekes. De lens van Spinoza 

17 oktober 2011 t/m 27 november 2011 

Wisselvitrine JHM 


De graphic novel De lens van Spinoza vertelt de veelbewogen geschiedenis 

van Nederlands grootste filosoof, Baruch de Spinoza (1632-1677) en geeft 

tegelijk een beeldende inleiding op zijn werk. Het JHM toonde een aantal 

originele tekeningen voor het boek. 

Mijn naam is Cohen 

25 november 2011 t/m 15 april 2012 



I.s.m. Daniel Cohen en Mischa Cohen 

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Tijl Akkermans, Zinnebeeld 

Begeleidend boek uitgegeven door &Cohen 

Fotoportretten en fragmenten uit interviews, door fotograaf Daniel Cohen 

en journalist Mischa Cohen. Twintig Amsterdamse ‘Cohennen’ deelden 

ervaringen, emoties en meningen rond een achternaam – een verhaal over 

de beleving en vorming van identiteit. 

Jodendom. Een wereld vol verhalen 

17 december 2011 t/m 15 april 2012 

De Nieuwe Kerk 

Projectleider namens JHM: Edward van Voolen 

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong 

Een coproductie van De Nieuwe Kerk met het Joods Historisch Museum 

Aan de hand van ongeveer vijfhonderd bruiklenen vertelde deze tentoonstelling 

het fascinerende verhaal van drieduizend jaar joodse religie, 

cultuur, kunst en geschiedenis. Voor het eerst was een fragment van een 

8 Dode Zee-rol in Nederland te zien. 

9 

Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd 

23 oktober 2011 t/m 4 maart 2012 

JHM Kunstkabinet 


Reizende tentoonstellingen 

Het JHM toonde in het Kunstkabinet twee grote pastels van Sam Szafran Superhelden en Sjlemielen. Joodse herinnering in de stripkunst 

uit de collectie van de Triton Foundation: Imprimerie Bellini/Printing- 4 april 2011 t/m 13 november 2011 

house uit 2006 en L’Escalier uit 1986. 

Judiska Museet, Stockholm, Zweden 

Een tentoonstelling over stripverhalen en beeldromans van joodse 

Saul Leiter. New York Reflections 

stripkunstenaars. Deze coproductie van het JHM en het Musée d’art et 


d’histoire du Judaïsme in Parijs was eerder te zien in Parijs, Amsterdam, 



São Paulo en Berlijn en reisde in 2011 naar Stockholm. 


Charlotte Salomon: Life? or Theatre? 

N.a.v. de tentoonstelling verscheen de 3e herdruk van Saul Leiter. 31 maart 2011 t/m 16 oktober 2011 

Early Color bij de Duitse uitgeverij Steidl. 

Contemporary Jewish Museum San Francisco, Verenigde Staten 

Straatfotografie, modefotografie en abstracte schilderijen: het JHM toonde Het JHM stelde een tentoonstelling samen van bijna driehonderd 

een retrospectief van de Amerikaanse fotograaf en schilder Saul Leiter 

(1923). Na een periode van vergetelheid is Leiters werk sinds enige jaren 

gouaches uit de eigen collectie. 

in de Verenigde Staten en Europa herontdekt. 

Images from the land of the Bible. People, Lives and Landscapes 

1898-1934 

Tot het doek valt. Joods theater tijdens de Tweede Wereldoorlog 7 november 2011 t/m 30 september 2012 


Eretz Israel Museum, Tel Aviv, Israël 


In 2009 presenteerde het JHM een tentoonstelling samengesteld uit zijn 

Projectleider: Annemiek Gringold 

collectie van met de hand ingekleurde foto’s van Palestina, gemaakt door 

Productie: Esther Göbel 

de American Colony Photographers. Deze tentoonstelling was in 

In deze audiovisuele presentatie, die in 2009 voor de Hollandsche 

Schouwburg werd gemaakt, brengen oude beeld- en geluidsfragmenten 

2009-2010 te zien in München en reisde in 2011 naar Israël. 

de kleurrijke theatergeschiedenis van het gebouw tot leven. 

Van Dada tot surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit 

Roemenië 

11 november 2011 t/m 18 februari 2012 

Israel Museum, Jeruzalem, Israël 

De tentoonstelling die het JHM samenstelde met gastconservator Radu 

Stern vertrok na de sluiting in Amsterdam naar Jeruzalem.

Marketing en Communicatie 

2011 was een goed jaar voor het Joods Cultureel Kwartier Amsterdam. 

In totaal werden 227.680 bezoekers ontvangen, waarvan 131.470 in 

het Joods Historisch Museum (het op één na hoogste aantal uit de 

geschiedenis van het museum), 55.419 in de Portugese Synagoge en 

40.791 in de Hollandsche Schouwburg. 

Het is inmiddels evident dat de samenhang tussen de verschillende 

instellingen onder beheer van het JHM – versterkt door combinatietickets 

en gezamenlijke marketing en promotie – een positief effect 

heeft op de bezoekcijfers. In 2011 is de samenhang versterkt door de 

introductie van een gezamenlijk entreeticket voor het Joods Cultureel 

Kwartier en het in gebruik nemen van de Museumkaart voor de 

Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg. Dit alles is per 1 

januari 2012 met veel succes in werking getreden. 

Tentoonstellingen en bijzondere evenementen 

Het hoge aantal bezoekers in 2011 kwam mede door een aantal 

succesvolle tijdelijke tentoonstellingen, enkele drukbezochte 

evenementen en de afronding van de restauratie van de Portugese 

Synagoge en de opening van de schatkamers aldaar. 

De Hollandsche Schouwburg werkt steeds vaker samen met de 

Mediatheek van het JHM om bijzondere ontdekkingen of aanwinsten 

voor een breder publiek te ontsluiten en te presenteren. Soms levert 

dat grote media-aandacht op. 

Vanaf februari werden in een vitrine foto’s en brieven getoond van 

Meijer Vieijra. Naar aanleiding van een schenking kon na jaren 

eindelijk worden vastgesteld wie de man was op de iconische foto van 

de razzia in februari 1941 op het Jonas Daniel Meijerplein. Het bleek 

(vrijwel zeker) Meier Vieijra te zijn. Zijn dochter, geboren na zijn 

deportatie, schonk brieven en foto’s van de familie aan het Joods 

Historisch Museum. 

In de aanloop naar de première in januari 2012 van de speelfilm 

Süskind (regie Rudolf van den Berg), toonde de Hollandsche Schouwburg 

een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte 

Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de 

crèche. 

Media 

Alle JHM-tentoonstellingen en diverse presentaties kunnen rekenen 

Facebook Fans 

Realisatie 2009: 280 

Realisatie 2010: 1.127 

Realisatie 2011: 2.080 

Twitter Volgers 



Realisatie 2011: 1.530 

Hyves Leden 



Realisatie 2011: 168 

Website bezoek 

JHM: 475.000 (353.250 uniek) 

HS: 45.000 (31.730 uniek) 

PS: 45.500 (34.750 uniek) 

Samenwerking en collectieve marketing 

De afdeling Publiekscontacten valt sinds 2011 onder de afdeling 

Marketing en Communicatie en heet voortaan Publieksservice en 

Sales. Dit om uit te drukken waar de afdeling voor staat, namelijk 

dienstverlening aan het publiek en het werven van bezoekers voor de 

diverse locaties door middel van nieuwe initiatieven. 

Samen met de afdeling Marketing en Communicatie richt de afdeling 

Publieksservice en Sales zich op het Joods Cultureel Kwartier om 

bezoekers naar alle locaties te verwijzen. Bij boekingen wordt gewezen 

op de mogelijkheid om naast het Joods Historisch Museum ook de 

Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg te bezoeken. Ook 

bij educatieve programma’s, losse groepsboekingen en individuele 

bezoeken wordt op deze mogelijkheid gewezen. 

Eind 2011 is begonnen met de implementatie van SEM, Smart Event 

Management, een nieuw boekingssysteem. SEM is behalve een 

boekingssysteem ook een systeem dat inzicht geeft in het aantal 

bezoekers, de pieken en dalen in bezoekersstromen en de financiële 

resultaten. 

Vanuit de afdeling zijn mailings naar basisscholen verstuurd en 

10 Met name de tentoonstellingen Van dada tot surrealisme. Joodse op belangstelling van de media. De meeste Nederlandse dag-, week- 

Het JHM en de gerelateerde instellingen werken in toenemende mate telefonische follow-ups gepleegd om meer boekingen en naamsbe- 11 

avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 en Saul Leiter. New en maandbladen volgen onze activiteiten op de voet en schrijven er 

samen met andere partijen om op een nog efficiëntere manier meer kendheid voor het Joods Cultureel Kwartier te genereren. Verder zijn 

York Reflections trokken veel publiek. In december opende in samen- regelmatig over. Ditzelfde geldt voor de diverse media die zich richten 

publiek aan te spreken en uit te nodigen voor een bezoek aan het mailings verstuurd naar specifieke doelgroepen, zoals fotografieopleiwerking 

met het JHM in De Nieuwe Kerk de tentoonstelling Joden- op de internationale bezoeker in Nederland en voor een aantal 

Joods Cultureel Kwartier. 

dingen en -verenigingen om de fototentoonstellingen van Marianne 

dom. Een wereld vol verhalen. Ook deze tentoonstelling, die groots internationale media. 

Het museum doet dit onder meer via: 

Breslauer, Saul Leiter en Mijn naam is Cohen onder de aandacht te 

was opgezet met internationale topstukken en bruiklenen van het 

brengen. In het kader van In the Picture, de drie fototentoonstellingen 

JHM, werd goed bezocht. Het bracht joodse kunst en cultuur weer In 2011 hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse 

De Museum Plus Bus 

in het Joods Historisch Museum, is met het Foam samenwerking 

extra onder de aandacht, en mede door een gezamenlijke kortingsac- tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten in en rondom het JHM, aan 

De Museum Plus Bus is een gezamenlijk initiatief van het Rijksmu- gezocht om de individuele bezoeker te prikkelen zowel het JHM als het 

tie en goede communicatie tussen de organiserende instellingen, de officiële heropening van de Portugese Synagoge en de nieuwe 

seum, Van Gogh Museum, Cobra Museum, Hermitage Amsterdam, Foam te bezoeken. 

werden vele bezoekers aangespoord om ook een bezoek te brengen schatkamers, en aan de herdenkingen en de diverse presentaties in de 

Mauritshuis, Kröller-Müller Museum en het Joods Historisch Museum, 

aan het Joods Cultureel Kwartier. 

Hollandsche Schouwburg. Ook het bijzondere project Joodse Huizen 

en mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij. Ook in 2011 kon het Op verzoek van de afdeling Publieksservice en Sales is door de afdeling 

genereerde volop belangstelling in de landelijke pers. 

JHM weer vele bezoekers van de Museum Plus Bus ontvangen. In Educatie een speurtocht ontwikkeld voor leerlingen van het basison- 

Qua evenementen in 2011 sprong de Museumnacht eruit. Dit jaar was 

februari kreeg de Stichting Museum Plus Bus van de BankGiro Loterij derwijs en een kijkwijzer voor het voortgezet onderwijs. Deze kunnen 

het de tweede keer dat het JHM, de Portugese Synagoge én de 

Nieuwe media/websites 

de status van beneficiant en daarmee kon het over voldoende 

ook worden gebruikt door de individuele bezoeker. 

Hollandsche Schouwburg geopend waren. Met een gezamenlijk In de afgelopen twee jaar zijn de websites van het JHM, de Portugese 

financiële middelen beschikken om, samen met enkele andere musea 

bezoekersaantal van 13.273 bij de drie locaties was dit de meest Synagoge, Ets Haim en de Hollandsche Schouwburg geheel ver- 

in het land, ook de komende jaren met het project verder te gaan. 

succesvolle editie ooit. 

nieuwd. De sites bieden niet alleen een andere vormgeving, maar ze 

zijn eveneens verrijkt met meer informatie en nieuwe-mediatoepas- 

De Plantage Amsterdam 

Portugese Synagoge 

singen. De koppeling van de zeven websites waar het JHM verant- 

Het Joods Historisch Museum, de Portugese Synagoge en de 

In aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin werd op 20 decemwoordelijk voor is via een systeem van tabbladen, heeft een toename 

Hollandsche Schouwburg zijn alle deelnemer aan het project De 

ber de twee jaar durende restauratie van de Portugese Synagoge van het aantal bezoekers van de verschillende sites opgeleverd. Het is 

Plantage Amsterdam. Het doel hiervan is om de Plantagebuurt, die 

feestelijk afgesloten en kon de voorlopige inrichting van de nieuwe nu duidelijk dat het JHM, het JHM Kindermuseum, de Hollandsche 

rijk is aan kunst, cultuur en groen, via strategische samenwerking en 

ondergrondse schatkamers worden getoond. 

Schouwburg, de Portugese Synagoge, Ets Haim, Digitaal Monument/ 

marketing nationaal en internationaal te promoten. Andere deelne- 

De restauratie was tevens aanleiding voor een regelmatig te verschij- Community Joods Monument en het Menasseh ben Israel Instituut 

mers zijn het Rembrandthuis, Hermitage Amsterdam, Artis, NEMO, 

nen nieuwsbrief met daarin de laatste restauratie-ontwikkelingen en met elkaar in verband staan. Dit is een van de vele stappen op weg 

Tropenmuseum, Gassan Diamonds, Arcam, Theater Carré, Scheep- 

achtergrondinformatie over de toekomstplannen. 

naar nog meer onderlinge samenhang en samenwerking, intern en 

vaartmuseum, Muziektheater en De Hortus. 

Het bezoekersaantal van de Portugese Synagoge bleef onverminderd extern. 

hoog, ondanks de restauratiewerkzaamheden. De synagoge bleef ook 

De Cultuurbus en de Cultuurboot 

open en er werden gedurende het jaar weer diverse bijeenkomsten Op het gebied van social media zijn eveneens grote stappen gezet. 

De Cultuurbus en de Cultuurboot zijn in het leven geroepen door de 

georganiseerd, zoals concerten bij kaarslicht, lezingen etc. 

Het bereik hiervan is exponentieel toegenomen en het is inmiddels 

gemeente Amsterdam en 17 Amsterdamse musea om basisschool- 

een van de belangrijke instrumenten geworden voor de promotie van 

scholieren op een makkelijke manier naar de culturele instellingen te 


tentoonstellingen en evenementen. 

kunnen vervoeren. Het project wordt gecoördineerd door Mocca, het 

Net als in eerdere jaren kwamen er ook in 2011 weer duizenden mensen 

af op een van de drie herdenkingen in de Hollandsche Schouwburg. 

expertisenetwerk cultuureducatie.

Evenementen Joods Historisch Museum 

Instaprondleidingen 

• Familieportret rondleiden & tekenopdracht 

Wandelingen 

• Wandeling Diamantbuurt, i.s.m. Gassan Diamonds 

• Plantage Zondag, ‘Briljante Wandeling’ & rondleiding bij Gassan 

Diamonds 

Kinderevenementen / ateliers 

• Levens-stambomen met Eli Content 

• Poeriem! Kinderprogramma 

• Matzefeest! Pesach 

• Sieraden Atelier; Kinderatelier met Ela Bauer 

• Familie Portret; Familie Rondleiding 

Inleidingen op tentoonstellingen 

• Engelse inleiding op de tentoonstelling Van Dada tot Surrealisme 

• Gallery Talk bij Wie niet weg is is gezien door Hetty Berg 

• Gallery Talk; inleiding op Salom Italia door Mirjam Knotter 

Lezingen 

Speciale evenementen 

• Theatergroep Barbaren & Co met o.a. Jair Stranders. Literatuurtheater 

• Marokkaans/Joodse ontmoeting i.s.m. buurthuis Argan 

• Literaire avond met Hanneke Groenteman, Robert Vuijsje en Wanda Reisel 

• Kibboets reünie ; ontbijt en vertoning documentaire Keeping the Kibbutz 

(Ben Crosbie, Israel, 2010) documentaire 

• Literaire Avond met Marcel Möring, Nachoem Wijnberg en Hanneke 

Groenteman 

• Burendag i.s.m. Nederlandse Museumvereniging 

• Mokumse Verhalen; voorleesprogramma door Fajga Szmulewicz 

(Museumweekend) 

• Hans Keilson geïnterviewd door Frans Weisz (Museumweekend) 

• Literaire Avond met Hanneke Groenteman, Hella en Freek de Jonge 

• Ajax, de joden en Nederland; gesprek tussen Simon Kuper en Uri Coronel 

• Jewish Salon getiteld Tongue Ties 

• Willy Lindwer filmretrospectief i.s.m. NIOD, Nederlands instituut voor 

oorlogs-, holocaust- en genocidestudies en EYE Filminstituut Nederland 

• Optreden van de Amerikaanse chazan Danny Maseng 

• Verplicht Gelukkig, theatermonoloog door Saskia Goldschmidt 

• Shookbook, ruilmarkt voor Hebreeuwse boeken 

• In den beginne. Eerste keren in de bijbel, boekpresentatie & interview 

12 • Jong & Joods. Jaap van Velzen & Natascha van Weezel 

Meir Shalev 

13 

• Verwerking als kunst, kunst als verwerking. Truus Wertheim-Cahen • Roemeense muziek & dans i.s.m. Internationaal Danstheater & Dans in 

• Jewish Philanthropy and Jewish Identity. Prof. dr. Gabriel Motzkin School 

i.s.m. Van Leer Jerusalem Institute 

• Dada Soirée in het kader van Cultuurlab i.s.m. Gerrit Rietveld Academie, 

• A chance to participate. Ute Eskilden 

Afdeling Beeld en Taal 

Lezingen in het kader van CultuurLab, een samenwerkingsverband met • Plantage Zondag, thema: aan het Water 

de Rietveld Academie: 

• Joods Film Festival in Pathé Tuchinski (thema: Music in Motion) met o.a. 

• Romanian anti-Semitism between 1910 and 1938. Diana Oncioiu gospelzanger Joshua Nelson en sneak preview van de speelfilm Süskind 

• De coup tegen de avant-garde. Pieter Hilhorst 

• Museumnacht (thema Jew York) met o.a. Lomography, Hotmamahot, 

• Ze kunnen allemaal dooddonderen... Europese avant-garde in het Greg Shapiro, Gideon van Gelder, Tali Farchi en dj Mr. Mendel 

interbellum. Marguerite Tuijn 

• Alles gaat aan flarden, theatermonoloog door Stichting Droomproducties 

• Gallery Talk. Edward van Voolen 

• Gesprek over De bruid van Marcel Duchamp tussen K. Schippers en Overige activiteiten 

Robert Anker 

• Joods Film Festival Amsterdam 26 t/m 30 oktober 2011 

Films 

• Kijken, Sjmoezen, Eten. Filmavond met Renée Sanders in de Film en 

Televisie Academie 

• Zonder Rabbinaal Toezicht (Netty Rosenfeld, 2001) documentaire 

• Een nieuw huis voor onze kille (Frans Bromet, 2011) & Wat is nou een 

Jood? (Frans Bromet, 1997) documentaires 

• Loekie Themans, vertoning familiefilms 

• A Film Unfinished (Yael Hersonski, Israel, 2011) documentaire 

• Eli Asser, man van woorden (Hans Polak, 2007) documentaire. 

Gevolgd door een interview met Eli Asser door Henk van Gelder 

• Primo Levi (Netty Rosenfeld, 1991) documentaire 

• The Tale of Nicolai & The Law of Return (David Ofek en Elinor 

Kowarsky, Israel, 2008) documentaire 

• Hey Hey It’s Esther Blueburger (Cathy Randall, VS, 2008) film in het 

kader van Amsterdam Gay Pride 

• Joods Film Festival (zie Speciale evenementen) 

Inloopconcerten in de Grote Synagoge 

• Concert in de Portugese Synagoge door het Jacques Thibaud 

Ensemble 

Cursussen en workshops 

• Workshop Truus Wertheim-Cahen Verwerking als kunst, kunst als 

verwerking 

Evenementen Kindermuseum 

• Toe bisjevat (bomenfeest) 

• Famillieportret Familierondleiding en 

• knutselopdracht voor de kinderen 

• Poeriem 

• Sieradenatelier met Ela Bauer 

• Vormen met Merijn Bolink 

• Granaatappelworkshop 

• Schilderatelier: surrealisme 

• Soekot 

Inloopateliers 

• Schilders gezocht 

• Chanoeka 

• Sjabbat

Portugese Synagoge 

De eerste helft van 2011 stond geheel in het teken van de afronding 

van de restauratiewerkzaamheden van het gebouwencomplex van de 

Portugese Synagoge. In de tweede helft stond het verhuizen en de 

(her)inrichting centraal. Na jarenlange voorbereiding is de restauratie 

van de Portugese Synagoge een feit. De doelstellingen zijn gerealiseerd: 

een geoptimaliseerde publieksfunctie, het beter zichtbaar en 

toegankelijk maken van het complex, het tonen van de ceremoniële 

objecten in de nieuwe schatkamers en het zeker stellen van continu 

religieus gebruik. Gedurende de werkzaamheden bleef de synagoge 

open voor het publiek. Eind juli 2011 ging de nieuwe, uitnodigende 

glazen poort open aan de hoofdingang, Mr. Visserplein 3. 

De nieuwe schatkamers zijn ingericht met zo’n achthonderd 

spectaculaire ceremoniële voorwerpen uit de ruim vier eeuwen lange 

geschiedenis van de Portugees-joodse gemeenschap: zilver, kostbaar 

textiel, en boeken en manuscripten uit de bibliotheek Ets Haim – Livraria 

Montezinos. De schatkamers van de Esnoga zijn geen museale 

vitrines, maar depots die in gebruik zijn en waarvan de bezoekers door 

het joodse jaar heen de inhoud zullen zien veranderen. Een groot 

aantal ceremoniële objecten is nog altijd volgens een vast schema in 

gebruik tijdens de joodse feest- en vastendagen. Sinds de feestelijke 

De concertavonden trokken in totaal ruim 2.500 bezoekers. 

Kristallnacht 

Op 9 november werd de Kristallnacht-herdenking gehouden in de 

Portugese Synagoge met o.a. een toespraak door de burgemeester 

van Amsterdam. Aansluitend was er een kranslegging bij de Hollandsche 

Schouwburg. 

Afronding restauratiewerkzaamheden 

Op 20 december 2011 werd de afsluiting van de restauratiewerkzaamheden 

feestelijk gevierd in het bijzijn van Hare Majesteit de Koningin. 

Deze feestelijke avond, met toespraken, een concert in de Esnoga en 

een receptie in het JHM, werd bezocht door ruim 750 personen. 

Literair Programma 

In de maanden april t/m augustus 2011 waren er vijf literaire 

programma’s van Fajga Szmulewicz – Over Snoge en Snogeiro’s, een 

voorleesprogramma over de Portugese Synagoge. 

Museumnacht 

Op 5 november werd voor de vijfde keer meegedaan aan het grote 

publiekevenement de Museumnacht. Het bezoekersaantal was ook dit 

14 afsluiting van de restauratiewerkzaamheden in het bijzijn van 

Koningin Beatrix op 20 december 2011 is al dit prachtige erfgoed 

jaar weer overweldigend. 

15 

permanent te bewonderen voor het publiek. 

Rondleidingen 

In 2011 hebben er diverse Hard Keppel Tours plaatsgevonden 

Het synagogecomplex en de collecties ceremoniële objecten van de (rondleidingen langs de restauratiewerkzaamheden van het synagoge- 

Portugees-Israëlietische gemeenschap zijn sinds 2009 aan de zorg complex). Diverse groepen en organisaties kregen rondleidingen, 

van het Joods Historisch Museum toevertrouwd. De samenwerking waaronder de Israël Bonds, Gemeente Amsterdam – Stadsdeel 

met het JHM bracht een intensivering op gang tussen de twee 

instellingen; naast de in 2010 verstevigde promotie en verkoop van 

Centrum en de CIA (Collectieve Israël Actie). 

combitickets, de afhandeling van alle groeps- en individuele 

Joodse Gemeente 

aanvragen door de afdeling Publiekscontacten van het JHM, werden De Portugese Synagoge is een levende joodse gemeente met ca. 

dit jaar de afdelingen Beveiliging, Entreezaken en de winkel samenge- zeshonderd gemeenteleden. Op de wekelijkse sjabbat worden 

voegd. 

religieuze diensten gehouden, evenals tijdens de joodse feestdagen. 

De Portugese Synagoge heeft in 2011, ondanks de restauratie, ruim Tijdens Kol Nidré (de belangrijkste dienst van het jaar) zijn er rond de 

55.000 bezoekers ontvangen (2.500 bezoekers meer t.o.v. 2010). achthonderd bezoekers geweest vanuit de gehele joodse gemeenschap. 

In de tweede helft van 2011 werden er drie choepot (huwelijken) 

voltrokken evenals enkele Bar en Bat Mitswa’s. 

Evenementen in 2011 

Kaarslichtconcerten januari t/m december 2011 

Tussen januari en december 2011 werden tien succesvolle publieksconcerten 

bij kaarslicht georganiseerd met een gevarieerd muzikaal 

programma. In juni werd voor de eerste keer een Witte Nacht- 

(midzomernacht)concert gehouden in samenwerking met de 

Plantage. In augustus werd voor de derde keer een concert georganiseerd 

in samenwerking met het Grachtenfestival. 

In juni werd een privéconcert georganiseerd voor deelnemers van het 

ITF-congres (International Taskforce for Cooperation on Holocaust 

Education, Research and Remembrance). 

In oktober werd een welkomstconcert gegeven voor de nieuwe 

Israëlische ambassadeur in Nederland, Z.E. Haim Divon, georganiseerd 

door de Kamer van Koophandel Nederland – Israël. 

Ets Haim – Livraria Montezinos 

Gedurende de restauratie van het Portugese Synagoge complex was 

de collectie van Ets Haim – Livraria Montezinos ondergebracht bij de 

afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de 

VU en raadpleegbaar voor het publiek. De collectie is in het najaar 

teruggekeerd naar het Portugese Synagoge complex.

Educatie 

Ontmoetingen 

In 2011 werd het langlopende project ‘Ontmoetingen’ afgerond: een 

publieksbenadering waarbij naast een effectieve kennisoverdracht ook 

het bevorderen van genuanceerd denken centraal staat. Om deze visie 

concreet en meetbaar te maken is een methode ontwikkeld die wij 

‘ontmoetingen’ noemen. De methode is geïmplementeerd via training 

van de educatieve staf en de rondleiders. De effectiviteit ervan is 

gemeten door bureau Letty Ranshuysen, een in de cultuursector 

gespecialiseerd onderzoeksbureau. De geformuleerde suggesties ter 

verbetering zijn door middel van training en intervisiesessies 

inmiddels zoveel mogelijk geïmplementeerd. 

Het gehele proces en de vaardigheden die nodig zijn om met de 

methode te werken zijn vastgelegd in de publicatie Ontmoetingen. Ook 

is een film gemaakt waarop een deel van de methode is uitgewerkt in 

een voorbeeldrondleiding in het museum. 

Tentoonstellingen 

Bij de tentoonstelling Mijn naam is Cohen heeft de afdeling Educatie 

het concept voor publieksparticipatie ontwikkeld. 

De Nieuwe Kerk heeft voor de tentoonstelling Jodendom input 

gekregen van de afdeling Educatie, met name met betrekking tot het 

Kindermuseum 

Naast de reguliere programma’s in het Kindermuseum is er voor de 

onderbouw van het primair onderwijs het programma ‘Max de Matze’. 

Voor groepen van de buiten- en naschoolse opvang is het Mini 

Max-programma ontwikkeld. 

Er is een concept uitgewerkt voor het interactief maken van het 

schilderij Sgt. Koshers Jewish Hearts Club. 

De werkbladen voor scholen die zich voorbereiden op een bezoek aan 

het Kindermuseum zijn aangepast aan de methode ‘Ontmoetingen’. 

Deze schoolwerkbladen en docentenhandleiding sluiten aan op het 

boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! 

Ateliers 

Er zijn diverse ateliers georganiseerd rond de tentoonstellingen en 

feestdagen als Toe Bisjwat, Poeriem en Soekot. Beeldend kunstenaars 

als Ela Bauer, Merijn Bolink, Eli Content en Ida Kleiterp leidden deze 

ateliers, die hoofdzakelijk op kinderen gericht waren, en in mindere 

mate op families. Daarnaast waren er ook verschillende succesvolle 

inloopateliers rond het thema Chanoeka, Sjabbat en schilderen. 

Kinderen konden hieraan deelnemen tijdens vakanties, zonder 

inschrijving en op elk moment van de dag. 

De afdeling Educatie stuurde vrijwilligers aan bij zowel de JHM-informatiebalie 

(voor de publieksbegeleiding bij de wisseltentoonstelling 

Wie niet weg is, is gezien) als de informatiebalie van de Hollandsche 

Schouwburg. Per november 2011 heeft het JHM een vrijwilligerscoördinator 

aangesteld, waardoor de vrijwilligers sinds die datum niet 

meer vallen onder de afdeling Educatie. 

Rondleidingen (vaste collectie en lopende wisseltentoonstellingen) 

zijn aangeboden bij: 

Wie niet weg is, is gezien 

Van dada tot surrealisme 

Saul Leiter. The Triumph of Identity 

Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer 

My name is Cohen 

De rondleidingen in de Portugese Synagoge zijn ondanks de restauratiewerkzaamheden 

toch doorgegaan. Ook zijn er rondleidingen door 

de voormalige joodse wijk georganiseerd in samenwerking met 

Gassan Diamonds. 

In de zomer van 2011 hervatte Fajga Szmulewicz het in opdracht van 

Bij de multimediale tentoonstelling Jong & Joods is speciaal educatief 

materiaal voor ROC-scholen ontwikkeld, bestaande uit een introductieles 

op het ROC en een presentatieprogramma in het JHM. 

In samenwerking met Delta Lloyd en IMC Weekendschool is een 

programma voorbereid voor kinderen die de laatstgenoemde scholen 

bezoeken. Zij krijgen in de weekenden de gelegenheid om bijzondere 

locaties te bezoeken. In 2012 zullen zij het museum bezoeken rond 

het thema tsedaka, liefdadigheid. 

Voor het Joods Bijzonder Onderwijs, Rosj Pina en Maimonides 

ontwikkelde het JHM in nauwe samenwerking met de scholen een 

concept voor museumlessen op structurele basis. In 2012 zullen de 

eerste klassen richting het JHM, Kindermuseum, Portugese Synagoge 

en Hollandsche Schouwburg komen voor diverse programma’s. 

Presentatie en college 

Hoofd Educatie Petra Katzenstein presenteerde tweemaal de methode 

‘Ontmoetingen’ in het buitenland. In oktober in Ljublijana bij de 

conferentie Hands On! International Association of Children’s Museums, 

waar tachtig vertegenwoordigers van kindermusea aanwezig waren; 

16 educatief materiaal voor primair en voortgezet onderwijs, dat 

het JHM samengestelde literaire voorleesprogramma in de Portugese en in november in Londen tijdens de jaarlijkse conferentie van de 17 

ontwikkeld is door De Nieuwe Kerk en KlasseTV. Daarnaast zijn enkele Rondleidingen 

Synagoge: Snoge en snogeiro’s: verhalen over de Portugese Synagoge en Association of European Jewish Museums. Een overweldigend aantal 

rondleiders van het JHM opgeleid om rond te leiden in De Nieuwe Alle rondleiders ontvangen structureel informatie bij nieuwe 

haar bezoekers. 

musea liet weten zeer geïnteresseerd te zijn in de methode en er 

Kerk tijdens die tentoonstelling. 

tentoonstellingen. Inspirerende intervisiebijeenkomsten maakten de 

mogelijk mee te gaan werken. 

Er is een start gemaakt met de ontwikkeling van de tentoonstelling rondleiders vertrouwd met de nieuwe methodiek. Middelen als de 

Specifieke doelgroepen 

Ook gaf Petra Katzenstein een gastcollege aan de Reinwardt Academie 

over Koosjer, die eind 2012 getoond zal worden. 

rondleidersnieuwsbrief en rondleidersbijeenkomsten hielpen om alle 

De afdeling Educatie biedt verschillende op maat gemaakte program- over de totstandkoming en didactiek van het Kindermuseum. 

informatie en ontwikkelingen in en rond het JHM met elkaar te 

bespreken. 

ma’s voor specifieke doelgroepen waarvan een deel reeds is beschreven.

Bezoekersaantallen 

Aantal bezoekers JHM in 2011 Naar soort toegang 

Januari 6.134 Volwassenen normaal tarief 19.439 

Februari 8.052 13 t/m 17 jaar normaal tarief 1.370 

Maart 8.086 6 t/m 12 jaar 3.676 

April 10.915 Kinderen onder 6 jaar 1.465 

Mei 9.798 65+ tarief 4.182 

Juni 10.897 Algemene Museumkaart 42.551 

Juli 15.076 Entree groep volwassenen 2.883 

Augustus 15.849 Entree onderwijsgroepen 8.085 

September 10.941 Vrienden Joods Historisch Museum 2.190 

Oktober 10.957 Combi CEPIG 13.792 

November 14.520 I Amsterdam Card 9.515 

December 10.245 Museumn8 3.920 

International Youth Card 3.634 

Totaal 131.470 Bezoek opening 1.703 

Museum Plus Bus 1.106 

BankGiro Loterij Card 818 

CJP 651 

Holland Pass 627 

Vereniging Rembrandt 569 

18 Tours en Tickets 487 

19 

Stadspas 311 

Vrijkaart 140 

Overigen 8.356 

Totaal 131.470 

Bezoek Portugese Synagoge 2011 Bezoek Hollandsche Schouwburg 2011 

Januari 1.732 Januari 2.389 

Februari 2.405 Februari 2.325 

Maart 3.279 Maart 3.029 

April 5.182 April 6.638 

Mei 4.720 Mei 7.564 

Juni 5.445 Juni 3.506 

Juli 5.940 Juli 1.875 

Augustus 7.061 Augustus 1.355 

September 3.610 September 1.524 

Oktober 3.643 Oktober 3.205 

November 8.299 November 5.895 

December 4.103 December 1.486 

Totaal 55.419 Totaal 40.791 

Vrienden van het JHM per 31-12-2011: 2.900

Collectie 

Museumcollectie 

Aanwinsten in 2011 

Schenkingen 

Dhr. Max Abram 

Serie van zes tekeningen door Ronny Abram (1938-1999), getiteld O 

amor natural. 

Anoniem 

Een affiche voor een symposium in 2011 in Jeruzalem over de 

geschiedenis van Joden in Nederland en een affiche voor de expositie 

‘Alle kinderen, ze zijn weg’ in het Nationaal Monument Kamp Vught. 

Dhr. Rob F. van den Bergh 

Schenking ter nagedachtenis aan S. van den Bergh en S. van den 

Bergh-Knurr, aangeboden door Rob F. van den Bergh aan R.C. 

Musaph- Andriesse, erevoorzitter JHM: schilderij, olieverf (marouflé), 

met als voorstelling een zittende schoenpoetser, door Meijer de Haan 

(1852-1895). 

Dhr. E. Content 

Een kartonnen knopenkaart met opgenaaide linnen knopen van de 

Hema; een door Eli Content vervaardigde nieuwjaarswens voor het 

joodse jaar 5772. 

Mw. K. Content 

Drie stalenboeken met diverse stofstalen van de firma M. van Dam & 

zonen uit Enschede. 

Dhr. P.J.F. van der Does de Willebois 

Geschilderde ketoeba (huwelijkscontract) uit 1728. 

Mw. J. Dotsch 

Een T-shirt van CIDI (n.a.v. een voetbaltoernooi) en een blouse van 

Haboniem. 

Mw. M. Dusseldorp 

Twee elixerflesjes van het merk Catz. 

Mw. G. Evers-Lissauer 

Speldje van Bne Akiwa Nederland. 

20 Mw. D.I. Blanken-van Zanten en dhr. J.H. Blanken 

21 

Geschilderd portret van Dirkje (Ditje) van Zanten-Klaassen door Mw. Y. Garcia 

Baruch Lopes de Laeo Laguna (1864-1943). 

Embleem van Bne Akiwa. 

Blijdesteijn Mode 

Drie kleerhangers met reclameopdruk. 

Dhr. E. de Boer 

Collectebusje van de Rudelsheimstichting. 

Dhr. Ilay den Boer 

Twee affiches voor voorstellingen uit de reeks theatervoorstellingen 

Het Beloofde Feest van Ilay den Boer. 

Dhr. H. Citroen 

Een dameshoedje, twee hoedendozen, diverse verpakkingsdozen en 

een luciferdoos van Maison de Bonneterie; een hoge hoed in 

hoedendoos; een houten portret van Alex R. Citroen; een houten reliëf 

voorstellende de firma NV Alex Citroen; twee wijnglazen vervaardigd 

ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Berith Salom; een 

collectebusje van het Joods Nationaal Fonds; twee bronzen reliëfs 

voorstellende Izaäk Cohen Bendiks, waarvan een vervaardigd door 

Mirjam Jacobson (1887-1945); een luciferboekje met reclameopdruk 

voor Modehuis Gebr. Gerzon; een speldje voorstellende een miniatuur 

menora; een menu voor een diner voor het veertigjarig bestaan van de 

firma Matagalpa en een sigarettenkistje van deze firma; een liniaal 

met reclameopdruk voor de firma Wijnants van Leuven Citroen; een 

verpakkingsdoos van modehuis Hirsch. 

Dhr. D. Cohen Paraira 

Een keppel met de opdruk JPIG; een beker van Rosj Pina; een blikje 

t.b.v. de Honingactie van het Joods Nationaal Fonds; een perspex 

herinneringsobject van Rosj Pina; diverse puzzeltjes n.a.v. een bat 

mitswa; twee kaartspellen van verzekeringsmaatschappij Franco 

Mendes & Co; een T-shirt met het logo van Bne Akiwa. 

Dhr. B. J. van Gelder 

Twee slijpstenen en twee rituele slachtmessen, alsmede een 

koosjerstempel, ooit eigendom van Salomon (Sal) van Gelder; een 

eetlepel en bord door de schenker gebruikt in zijn onderduikgezin. 

Dhr. M. Gerstenfeld 

Een tafelkleed vervaardigd door leden van de handwerkclub van de 

Sociale Afdeling van de Joodse Gemeente Amsterdam in 1975, 

alsmede een rol met namen van dames van de betreffende handwerkclub. 

Dhr. F. Gompen 

Een bronzen plaquette van de NV Koninklijke Chroomlederfabriek de 

Amstel v/h L.S. Gompen, waarop de namen van zes in de Tweede 

Wereldoorlog omgekomen werknemers. 

Haboniem-Dror beHolland 

Pet, blouse en vlag met daarop het logo van de joodse jeugdbeweging 

Haboniem-Dror beHolland, alsmede een geschreven kaart waarop 

leeftijdsgroepen aangegeven zijn. 

Dhr. F.J. Haneveer 

Gipsen wandtegel van het Joods Nationaal Fonds. 

Annet en Suzan Hekkelman 

Portret van S.P. Abas (olieverf op doek) door Else Berg (1877-1942); 

twee tekeningen door Clara de Jong (1928-2005), waarvan een met de 

titel De wereld in het jaar 1918; een tekening voorstellende een liggend 

vrouwelijk naakt door Mommie Schwarz (1876-1942).

Mw. Pauline van Hulst-Kramers 

Tekening, gemengde techniek, voorstellende een danseres, door Ro 

Mogendorff (1907-1967). 

Studentenvereniging Ijar 

Een beker, een frisbee en een ballpoint met het logo van de studentenvereniging 

Ijar. 

Dhr. Ies Jacobs 

Een serie van elf tekeningen door Ies Jacobs (1918-2011) met als 

onderwerp café Bos in Purmerend, dinsdagochtend tijdens de veemarkt; 

een aquarel voorstellende het Concertgebouworkest; een ets getiteld 

Oude Joodse Vrouw; twee aquarellen voorstellende de haven van Dieppe; 

een aquarel voorstellende een caféinterieur; een aquarel voorstellende 

jeu-de-boule spelende mensen in een park; een plakboek met knipsels 

(voornamelijk cartoons) van de hand van Ies Jacobs. 

Mw. C. de Jong-Buis 

Aardewerken bord als dank geschonken door Fietje Jacobs aan 

mevrouw Buis-Hoffman bij wie zij tijdens de oorlog was ondergedoken. 

Mw. W.A.M. Koesen-van Frankfoort 

Twee tekeningen met de titels De nachtmerrie van Antwerpen en Het 

Stichting Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland 

Een blikken collectebus met de tekst Maatschappij tot Nut der 

Israëlieten. 

Dhr. L.J. Marijnissen 

Twee stofstalen voor zijden talliethoeken afkomstig uit het archief van 

de firma EE Labels, Van Engelen & Evers uit Heeze. 

Rinet van Meel 

Twee muismatten en een memoblok van Stichting Sjalhomo; speldje 

Awakening the Jewish heart. 

Firma Mouwes 

Een rol tape bedrukt met het logo van de firma Mouwes en een plastic 

tasje met reclameopdruk. 

Mw. A.E. Muller 

Een geschilderd zelfportret door Anne Muller. 

Museon 

Een Esterrol gedrukt ter herinnering aan een jeugdsjoeldienst in 1935 

in de Nieuwe Synagoge op het Jonas Daniel Meijerplein in Amsterdam. 

22 waschmeisje, door Jacques Hartog (1895-1942). 

Nederlands Israëlitische Gemeente Zwolle 

Een theelepeltje met als versiering de voorgevel van de synagoge in 

23 

Mw. S.R. Krieg en Mw. M. Krieg 

Twee zilveren sjabbatkandelaars afkomstig uit de familie van 

Zwolle. 

componist/dirigent Hans Krieg. 

Mw. I. Onderweegs 

Een uitschuifbaar kidoesjbekertje voor op reis; een envelop met setjes 

Bakkerij Laromme 

naalden en een metalen kokertje met haaknaalden, beide reclamege- 

Een affiche en een taartdoos. 

schenkjes van het koosjere plantenbotermerk Tomor. 

Mw. Ellis F. Latul-Jonker 

Twee geschilderde vrouwenportretten door Salomon Garf (1879-1943) 

en drie vrouwenportretten door Willem van Nieuwenhoven (1879– 

1973), uit de nalatenschap van Clara Legras (1937-2005). 

Dhr. Peter Leers 

Een setje van zeven chanoekamunten, uitgegeven door de Bank van 

Israël ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van de joodse 

gemeenschap in Curaçao. 

Dhr. Ralph Levie 

Een polsbandje van de joodse jeugdbeweging Haboniem Dror 

beHolland en een houten kleerhanger van manufacturenwinkel De 

Magneet in Dieren. 

Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam 

Een straatnaambord van de Jacob Soetendorpstraat in Amsterdam, 

een naambord voormalige synagoge en een herinneringsplaquette. 

Stichting Limmoed Nederland 

Een tasje met opdruk voor Limmoed. 

Dhr. J.A. Luijten 

Portret van lezende vrouw (tekening, gemengde techniek) door Fré 

Cohen (1903-1943). 

Dhr. Benjamin Peleg (Flesschedrager) 

Een schilderij getiteld On the road. 

Perlmuter Couzijn Foundation 

Een geschilderd portret van de beeldhouwer Wessel Couzijn. 

Dhr. H. Philips 

Een tegeltableau van de Velenzo Rijwielfabriek, een ingelijst krantenartikel 

over een brand bij dit bedrijf en een kinderfietsje van dit merk. 

Dhr. E. Philipson 

Een speldje van de joodse jeugdvereniging Hasjalsjelet. 

Dhr. Theo van Praag 

Een T-shirt van JONAG, een belangenvereniging voor de joodse 

naoorlogse generatie. 

Dhr. H. Ree 

Educatief gezelschapsspel ter voorbereiding van een bar mitswa; twee 

aankondigingen voor een kennismakingsavond met een lezing van Abel 

J. Herzberg bij de Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie; een 

kistje met een omerbord en toebehoren; een oorkonde uitgereikt bij 

een bar mitswa in 1942 en een blouse waarop een jodenster.

Restaurant H’Baron 

Verschillende soorten broodouwels en een taartdoos. 

Dhr. A. Rodrigues Pereira 

Een zilveren schaaltje, geschenk van de Nederlands Portugeesch 

Israelietische gemeente te ‘s-Gravenhage aan het echtpaar Rodrigues 

Pereira-Vaz Dias ter gelegenheid van hun 25-jarig huwelijksfeest, en 

een zilveren kidoesjbeker. 

Rosj Pina 

Diverse kledingstukken (waaronder keppels en T-shirts) en een vlag, 

alle met het logo van Rosj Pina of het JBO. 

Dhr. Eddo Rosenthal 

Twee slingers van papieren vlaggetjes uit Israël, twee Israëlische 

vlaggen, waaronder een tafelvlaggetje, een door huisvlijt vervaardigde 

vlag van Israel met Hebreeuwse tekst en een embleem van Hanoar 

Hazioni. 

Dhr. en mw. M. Blog-Meijer 

Een kunststof lichtbak en papieren verkoopzakjes van Sal Meijer 

Sandwichshop en een toiletzeepje met reclame voor restaurant 

Quiros. 

Dhr. S. (Simon) Tuinder 

Acht tekeningen van stadsgezichten en portretten door Simon Blok 

(1908-1943). 

Dhr. B. van der Velde 

Een wit porseleinen kop en schotel met een goudkleurig Hebreeuws 

opschrift en idem versieringen. 

Dhr. J. (Jaap) van Velzen 

Affiche met als onderwerp een lezing door Isaac Lipschits. 

Dhr. O.P. Voitus van Hamme 

Reclamespeldje voor N.V. Tweka Tricotfabrieken. 

Dhr. E. van Voolen 

Oranje suede keppel uitgereikt bij een bar mitswa. 

Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries 

Identiteitspenning uit een R.K. meisjespensionaat met daarop de 

aangenomen onderduiknaam van mevrouw Gokkes en twee zeepjes 

waarop reclame voor restaurant Quiros. 

Mw. F. de Vries Robbé-Polak 

Langdurige bruiklenen van derden 

Nederlands Isr. Gemeente Den Haag 

Gelila, olieverf op doek door Maurits Leon (1838-1865). 

Dhr. R. Oudkerk 

Drie ingelijste textielapplicaties met een sprookje als voorstelling. De 

werken hingen oorspronkelijk in de creche op de Plantage Middenlaan. 

Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries 

Beschilderd aardewerken bord met tekst. In 1954 geschonken door de 

Leeuwarder metaalhandelaar Benjamin (Beike) Cohen aan David 

Quiros ter gelegenheid van de verbouwing van diens koosjere 

restaurant aan de Jodenbreestraat in Amsterdam. 

Dhr. M. van Zuiden 

Tekening, portret van Nathan van Zuiden, door Leo Kok (1923-1945). 

Restauraties en conserveringsprojecten met steun van 

de BankGiro Loterij 

• Lijst en schilderij Gelila, olieverf op doek, door Maurits Leon 

24 Portretkop van keramiek, voorstellende Fia de Vries Robbé-Polak door 

(1838-1865). 

25 

Mw. R. Schenk-Van Witsen 

Johannes Gustaaf Wertheim (1898-1977). 

• Schilderij Gezicht op Tiel, olieverf op hardboard, door Moos (Mozes) 

Een geschilderd portret van Joseph van Witsen, door Johan Jacob 

Aankopen met steun van de BankGiro Loterij 

Cohen (1901-1942). 

Royaards. 

Dhr K. Walstra en mw. J. Walstra 

• Een set zilveren Torabeugels aangeboden ter gelegenheid van het • Aanvang van het zilverproject: schoonmaken en verpakken van 

Een papieren mizrach met Hebreeuwse teksten en illustraties rond de 

vijftigjarig bestaan van de synagoge te Oldenzaal door de vereniging alle zilveren objecten in het depot. 

Mw. Ella Schirmann-Vieijra 

tien geboden en met Nederlands wapenschild uit ca. 1850. 

OurThouro. 

• Realisering Kunstkabinet JHM: inrichting en productie van de 

Een houten klomp op onderduikadres gedragen en een zinken 

• Tekening uit de serie O amor natural door Ronny Abram (1938- exposities in deze ruimte. 

identiteitsplaatje uit militaire dienst van Meier Vieijra (1918-1941). Mw. Juliane M.O. Wertheim 

Een boek (halachische teksten) getiteld Sefer Asjlee Ravrevi (Sjoelchan 

1999). 

Slagerij Marcus 

Aroech, Joree Dea) uit het bezit van Hartog Jozua Hertzfeld (1781-1846). 

Restauratie met steun van het Johanna Rebecca Wolff Fonds en 

Een oorkonde voor koosjer pekelvlees en diverse productverpakkingen. 

Aankopen met steun van de Stichting Moos Cohen Fonds 

de BankGiro Loterij 

Mw. A. Wietsma 

Schilderij, olieverf op paneel, getiteld Schoone Herderin door Moses 

Stichting Een Ander Joods Geluid 

Een roze keppel, gedragen tijdens de Gay Pride Canal Parade 

(Moos) Cohen (1901-1942). 

Schilderij Portret van Jacob de Pinto, olieverf op doek, door David van 

Een collectebus en twee affiches voor de Israëlische organisatie 

Breaking the Silence. 

Amsterdam in augustus 2010. 

Oven (1852-1929). 

Mw. Bernadette van Woerkom 

Legaten 

Stichting Mr. Roelse Fonds 

Een button van de NIHS met daarop de tekst ‘Zonder Torah geen 

Het boek Joodse Oudheden ofte Voor-Bereidselen tot de Bybelsche Jodendom, Zonder Jodendom geen Israël’. 

Dhr. W.J. Hoogsteder 

Wysheid, geïllustreerde uitgave in twee delen uit 1690. 

Een houtskooltekening voorstellende een dorp in de bergen, door 

Mw. Batya Wolff 

Germ de Jong 1930-1940; een tekening voorstellende een zittende 

Stichting Ralph Prins 

Diverse hoofddeksels met opdruk, o.a. een met het logo van 

vrouw in klederdracht en een tekening, zittend naakt, door Mommie 

Zestien tekeningen van de hand van Ralph Prins met als onderwerp Haboniem en een uit Israël. 

Schwarz (1876-1942); en een houtskooltekening voorstellende huizen 

gedetineerden in Auschwitz, ‘Getto-types’, portretten en voorstudies 

in de schaduw, door een onbekende kunstenaar. 

voor monumenten. Zes foto’s (voorstudies en vervaardigingsproces Zwarts & Jansma Architecten 

kunstwerken Ralph Prins), een affiche van het Verzetsmuseum Een maquette van een – niet uitgevoerd – ontwerp voor een synagoge 

Mw. N. Schmidt 

Zuid-Holland en een affiche Anne Frank Portraits by Ralph Prins. 

Stoffen & Fourniturenwinkel A. Boeken 

in Amstelveen. 

Zilveren bonbonschaaltje, door een joods echtpaar geschonken als 

dank voor hulp tijdens de Duitse bezetting. 

Drie tasjes met reclameopdruk. 

Mw. E. Schoon 

Verwrongen davidster geboetseerd van was, model voor een bronzen 

Dhr. J.F. Tjon A Ten 

Twee koffers gebruikt tijdens de onderduik door Julie Drukker. 

kunstwerk van Ralph Prins. 

Overdrachten 

Dhr. Joost van der Lijn 

Schilderij, olieverf op doek voorstellende het interieur van de oude 

synagoge in Utrecht tijdens de dienst op Grote Verzoendag, door 

Johan Paul Constantinus Grolman (1841-1927). 

Besnijdeniskist, eigendom geweest van de besnijder Leib Salomon de 

Beer (1786-1875). 

Aankopen met steun van de Stichting Vrienden van het JHM 

• Affiche voor het toneelstuk Potasch en Perlemoer (1950-1970). 

• Affiche voor een tentoonstelling over diamant in kunst en 

industrie bij de firma Drukker en zoon nv in Amsterdam (1955). 

• Grafiek, gezicht op een aantal huizen, getiteld Waterlooplein door 

P. le Grand (ca. 1930). 

• Affiche, aankondiging voor een openbare vergadering over het lot 

van het Joodse oorlogspleegkind (1949). 

• Grafiek, spotprent getiteld De Malle Actionisten naar Vianen of ’t 

Peperland (ca. 1720). 

• Ets, Giraffe, door Samuel Jessurun de Mesquita (1868-1944). 

• Tekening, houtskool en krijt, landschap Gezicht op Certosa del 

Galluzzo door Else Berg (1877-1942).

Collectiemobiliteit 

JHM 

Kortlopende bruiklenen aan derden (tentoonstellingen buitenshuis) 

• Een set siertorens, mizrach, gebedsriemen, gebedskleed en een 

chanoekia in het Museum Maarssen voor de tentoonstelling Sporen uit 

de Mediene. Joods verleden van de Vechtstreek, van 21 september 2010 

tot en met 15 januari 2011. 

• Schoenlepel, kledingborstel, slachtmes, koosjerstempel, drie 

koosjerloodjes, vrije tekening en verpakkingspapier Gebr. Quiros in het 

Amsterdam Museum voor de tentoonstelling Buurtwinkels, van 25 

maart tot en met 21 augustus 2011. 

• 27 foto’s van de fotografen: Shirley Barenholz, Hester van de Belt, 

Wouter de Boer, Maurice Boyer, Nathalie Ezendam Keller, Charles van 

Gelder, Alex de Groot, Annaleen Louwes en Pauline Prior in de Joodse 

Gemeente Breda voor de tentoonstelling Springlevend. Foto’s ter 

gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Cefina, van 31 januari tot half 

maart 2011. 

• Omerborden, talliet, jaartijdkalenders, doodskleding en een ring in 

het Koninklijk Instituut voor de Tropen voor de tentoonstelling De 

26 dood leeft, van 2 november 2011 t/m 9 september 2012. 

27 

• Een set siertorens, een kan en schaal en een gravure in het 

Jüdisches Museum Hohenems voor de tentoonstelling Die Türken in 

Wien, van 5 april tot 2 oktober 2011. 

• Een medaille en een brochure in het Mémorial de la Shoah te 

Parijs voor de tentoonstelling Berlin 1936-London 1948. The tragical 

decade of European sports, van 3 november 2011 tot 29 april 2012. 

• Het geschilderde portret van A.C. Wertheim in het Museum Van 

Loon voor de tentoonstelling Therèse Schwartze aan de Gracht. De 

Nederlandse fine fleur geschilderd door Therèse Schwartze, van 1 februari 

tot en met 15 mei 2011. 

• 89 objecten in De Nieuwe Kerk Amsterdam voor de tentoonstelling 

Jodendom, een wereld vol verhalen, van 17 december 2011 tot en 

met 15 april 2012. 

• 274 gouaches van Charlotte Salomon in The Contemporary Jewish 

Museum, San Francisco voor de tentoonstelling Life? Or Theater?, van 

31 maart tot 16 oktober 2011. 

stichting Cultureel Erfgoed Portugees-Israëlietische Gemeente 

Kruidenbus, chanoekia en kohaniemschaal in De Nieuwe Kerk 

Amsterdam voor de tentoonstelling Jodendom, een wereld vol verhalen, 

van 17 december 2011 tot en met 15 april 2012.

Mediatheek en Digitaal Monument 

Mediatheek 

De mediatheek werd in 2011 bezocht door ruim 1400 personen. 

Daarnaast werden bijna 1900 informatievragen per e-mail behandeld en 

570 telefonische en schriftelijke vragen beantwoord. 

Aanwinsten 

De documentencollectie werd in 2011 aangevuld met bijna 100 

schenkingen en een enkele bruikleen, variërend van losse brieven tot 

complete familiearchieven. 

De fotocollectie werd verrijkt met 45 schenkingen, waarmee we ruim 

900 foto’s en fotoalbums aan de collectie konden toevoegen. De 

AVM-collectie groeide met 66 producties. De collectie boeken en 

catalogi nam toe met 427 titels, waarvan 60% schenkingen waren. 

Digitaal Monument en Community Joods Monument 

De Community Joods Monument, gepresenteerd in september 2010, 

beleefde het eerste volle jaar. Nu iedereen zelf zijn of haar foto’s, 

verhalen en aanvullingen kan plaatsen, is er veel activiteit op de website. 

Dat blijkt uit de cijfers en uit de reacties die we krijgen. Er worden prachtige 

verhalen geplaatst en aanvullingen gedaan. Met de honderden 

nieuw toegevoegde foto’s krijgen velen weer een gezicht. 

Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in 

Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking in 1941. Maar 

wie de mannen op de foto zijn bleef decennia lang onbekend. De 

dochter van Meier Vieijra maakte onlangs de identiteit van haar vader 

bekend aan het museum, waarmee een van de mannen op de foto nu 

eindelijk een naam heeft. 

Vanaf juli 2011 beschikt de mediatheek zelf over een wisselvitrine voor 

bijzondere aanwinsten en kleine presentaties. De eerste presentatie 

vond plaats ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum van de reis van 

de Wereldwandelaars. Van het viertal Abraham Mossel, Gerard Perfors, 

Frans van der Hoorn en Marie Zwarts is een indrukwekkende verzameling 

brieven, foto’s, dagboeken en tekeningen in het JHM bewaard 

gebleven. Op 16 juli kwamen de nazaten van de reizigers in het Joods 

Historisch Museum bijeen. 

De presentatie vanaf oktober 2011 betrof bijzondere aanwinsten van de 

mediatheek uit 2010 en 2011. 

Partnerschappen 

Oneindig Noord-Holland 

De museumcollectie van het JHM werd toegankelijk via de website van 

Oneindig Noordholland. Het JHM publiceerde ook vijf verhalen op deze 

28 Voor het plaatsen van aanvullingen kan men in de mediatheek terecht 

voor hulp. Er is nu op woensdagmiddag een speciaal ‘spreekuur’. Een 

website waarin JHM partner is. 

29 

van de vrijwilligers bezoekt ook mensen thuis om foto’s te scannen en Europeana 

gegevens op de site toe te voegen. Alle nieuwe bijdragen worden door Vanaf november 2011 is de collectie van het JHM ook te vinden op de 

een team van vrijwilligers bekeken. Zij reageren of geven aanwijzingen website van Europeana, een Europees platform waarin erfgoed uit vele 

als dat gevraagd wordt. 

landen en van vele instellingen bijeengebracht is en doorzoekbaar in 29 

De Community Joods Monument werd 234.000 keer bezocht in 2011. De 

site is open voor iedereen, maar alleen leden kunnen een actieve 

talen. 

bijdrage leveren. Het aantal leden steeg van 1390 naar 3470. Zij zorgden Nieuw Israëlietisch Weekblad online 

in 2011 samen voor ruim 9000 commentaren, 545 nieuwe verhalen en Samenwerking tussen het JHM, de UVA en de Koninklijke Bibliotheek 

8100 afbeeldingen. 

leidde er in 2011 toe dat de uitgaven van het NIW die verschenen zijn 

tussen 1865 en 1995 volledig beschikbaar werden gesteld op de website 

Joodse Huizen 2011 

van de Koninklijke Bibliotheek. Hiermee is een rijke bron toegankelijk 

Een enorme piek in het websitebezoek ontstond tijden de actie Joodse 

Huizen rond 4-5 mei. Het Joods Historisch Museum, Mediamatic en het 

geworden voor een breed publiek. 

Amsterdams 4 en 5 mei Comité vroegen inwoners van Amsterdam om Award 

hun adres op te zoeken in de straatnamen van het Monument. Veel In de rubriek ‘Beste Mobiele Concept’ ontving de IkPod, de mobiele 

Amsterdammers hingen de poster uit het Parool, met de tekst ‘Dit is 1 variant van het Community Joods Monument, die gekoppeld is aan de 

van de 21.662 huizen waaruit joden werden gedeporteerd’, voor hun 

raam. Meer dan 1100 van deze huizen werden gefotografeerd en op de 

namenwand in de Hollandsche Schouwburg, een zilveren Spin-Award. 

website geplaatst. 

Bijeenkomsten 

Op 28 oktober vond in de Hollandsche Schouwburg een expertmeeting 

Tweeduizend Getuigen Vertellen 

plaats met wetenschappers van diverse universiteiten. De aanleiding 

Het videoarchief Tweeduizend Getuigen Vertellen, met interviews met voor deze bijeenkomst was een onderzoek door cultuurwetenschapper 

tweeduizend overlevenden van de Sjoa, was tot mei 2011 te zien in de Laurie Faro van de Universiteit van Tilburg naar verschillende monu- 

tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945. menten en de waarop mensen ermee omgaan. 

Tijdens de tentoonstelling en daarna hebben veel particulieren, 

Dit onderzoek werd onder andere uitgevoerd met leden van de 

studenten en enkele docenten de mediatheek bezocht om de interviews 

te bekijken. Deze blijken veel toe te voegen aan de kennis over en het 

Community Joods Monument. 

begrip van de betekenis van vervolging, zowel op persoonlijk niveau als Presentaties 

in een breder historisch kader. 

Community Jewish Monument (EVA Minerva Conference, Jerusalem, 

november 2011), Anat Harel 

Wisselvitrine presentaties 

In het voorjaar van 2011 presenteerde de Mediatheek van het JHM in de 

Hollandsche Schouwburg het verhaal van Meier Vieijra (1918-1941). 

Community Joods Monument, KomJeOok, nr. 9, thema Crowdsourcing, 

Amsterdam, 16 juni 2011, Lonnie Stegink


Bezoekers 

In 2011 bedroeg het aantal bezoekers van de Hollandsche Schouwburg 

40.791. Net als vorig jaar waren het ook in 2011 groepen met zeer 

uiteenlopende achtergronden. In het najaar van 2011 is een publieksonderzoek 

gestart met het doel om de diversiteit van bezoekersgroepen 

duidelijk in kaart te brengen. Het onderzoek is onderdeel van een 

stageproject van de Universiteit van Amsterdam. 

Vanaf februari 2011 wordt aan bezoekers een vrijwillige bijdrage 

gevraagd. Als gevolg hiervan hebben vooral in de beginperiode diverse 

individuen en groepen besloten de Hollandsche Schouwburg niet te 

bezoeken. Dit is een reden waarom de bezoekersaantallen een kleine 

daling ten opzichte van 2010 laten zien. 

Bezoeken scholen 

In 2011 bezochten veel schoolgroepen de Hollandsche Schouwburg. 

Een groot deel van de Nederlandse groepen kwam uit het primair 

onderwijs (2.387) en het voortgezet onderwijs (10.407). Daarnaast 

ontving de Hollandsche Schouwburg groepen uit het HBO, WO en 

middelbare beroepsopleidingen. Ook waren er weer enkele tientallen 

scholen uit het buitenland, waaronder Engeland, Duitsland en België. 

deel te nemen aan de kinderherdenking. In totaal kwamen ruim 3000 

mensen naar deze drie herdenkingen. 

Museale presentaties 

Buiten de vaste opstelling zijn er in 2011 twee tijdelijke audiovisuele 

presentaties in de Hollandsche Schouwburg te zien geweest en zijn er 

vier themavitrines ingericht. Deze activiteiten vormen alle een 

voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg. 

Audiovisuele presentaties 

29 november 2010 t/m 17 oktober 2011 

Beladen, betwist, bewaard. De Hollandsche Schouwburg na 1945 

Deze audiovisuele presentatie toont de naoorlogse geschiedenis van 

de Hollandsche Schouwburg. Deze tentoonstelling, resultaat van een 

groot collectie- en onderzoeksproject werd mede georganiseerd als 

voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg. 

Hiermee besteedde het JHM voor het eerst nadrukkelijk aandacht aan 

de naoorlogse periode, zowel voor wat betreft collectievorming, als 

wetenschappelijk onderzoek. Dit project past in de door de vernieuwde 

Hollandsche Schouwburg te behandelen naoorlogse periode van 

opbouw, waarin verwerking, het onvermogen tot herdenken, en 

restitutie van ontnomen rechten en goederen thema’s zijn. 

30 31 

Educatie 


De educatieve producten van de Hollandsche Schouwburg zijn Tot het doek valt (videopresentatie) belicht in oude beeld- en geluids- 

aangepast aan de nieuw ontwikkelde educatieve visie ‘Ontmoetingen’ fragmenten de kleurrijke theatergeschiedenis van de Hollandsche 

van het JHM. Groepen maken gebruik van gestandaardiseerde 

Schouwburg, met nadruk op de muziek- en theaterstukken, de revues 

programma’s die, waar nodig, kunnen worden aangepast aan een en de operettes die er tot en met 1942 zijn opgevoerd. Deze presenta- 

specifieke behoefte. Ook zijn er lesactiviteiten voor de groepen die tie richtte zich op het element ‘Theater voor allen’, en ‘Theater voor 

onder leiding van een schooldocent zelfstandig een bezoek brengen. 

Deze worden aangeboden op de website van de Hollandsche 

joden alleen’, beide onderdeel van de vernieuwingsplannen. 

Schouwburg en kunnen leerlingen voorbereiden op een bezoek aan Themavitrines 

deze bijzondere plaats. Reserveringen voor de educatieve producten Meier Vieijra 

en programma’s lopen via de afdeling Publieksservice en Sales van het 1 februari 2011 t/m 20 mei 2011 

JHM. 

Naar aanleiding van een schenking kon na jaren eindelijk worden 

vastgesteld wie de man op de iconische foto van de Februari-razzia in 

Na een succesvolle studiedag voor leerkrachten in het joods onderwijs 1941 op het Jonas Daniel Meijerplein was. Het bleek (vrijwel zeker) 

in november 2010 organiseerde de Hollandsche Schouwburg in Meier Vieijra te zijn en zijn dochter, geboren na zijn deportatie, schonk 

nauwe samenwerking met Yad Vashem in Jeruzalem een 7-daags brieven en foto’s van de familie aan het Joods Historisch Museum. De 

lerarenseminar voor deze groep in the International School For persoon, zijn verhaal en zijn gezicht werden getoond in de namen- 

Holocaust Education Yad Vashem in juni 2011. 

wand in de Hollandsche Schouwburg waar Meier Vieijra ook wordt 

Net als voorgaande jaren werkte de Hollandsche Schouwburg nauw 

samen met Joods Maatschappelijk Werk in diverse programma’s ‘Niet 

herdacht. 

van Gisteren’. 

De joden van Monnickendam 

29 mei 2011 t/m 1 oktober 2011 

Uiteraard organiseerde de Hollandsche Schouwburg weer de 

In het kader van deelname aan de kinderherdenking 2011 ontwikkelde 

herdenking van de Jom Hasjoa, de joodse gedenkdag voor de sjoa, die de basisschool de Gouwzee uit Monnickendam verschillende posters 

samenvalt met de herdenking van de opstand in het ghetto van over de joden uit Monnickendam die tijdens de Tweede Wereldoorlog 

Warschau, en ook een Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Beide werden vermoord. Naast deze posters was er een aantal objecten van 

waren zeer drukbezocht. De aparte kinderherdenking, georganiseerd de joodse gemeente uit Monnickendam opgesteld, waaronder een 

door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg en de leerlingen 

van de Boekmanschool en de school Rosj Pina, werd uitgebreid met 

lesboek. 

deelname van nog twee basisscholen. De kinderherdenking werd Siem Vos, acteur in de Hollandsche Schouwburg 

daarmee een intensieve beleving. Er wordt gewerkt aan een stan- 29 oktober 2011 t/m 20 mei 2012 

daardprogramma waarbij de kwaliteit van de kinderherdenking voorop Toen nabestaanden van Siem Vos vernamen dat de Hollandsche 

blijft staan en toch kan worden voldaan aan de groeiende vraag om 

Schouwburg zou gaan vernieuwen, besloten ze documenten van Siem

Vos te schenken. Vos werkte als acteur in de Hollandsche Schouwburg 

voor de oorlog en in de Joodsche Schouwburg tijdens 1941-1942. Met 

zijn vrouw Roza Rijksman werd hij in 1944 via Westerbork naar 

Auschwitz gedeporteerd. Zelfs daar wist hij met haar contact te 

houden en onder andere een ring en een gedicht naar haar te 

smokkelen. Siem Vos kwam om enige dagen voor de bevrijding, zijn 

vrouw overleefde en schonk foto’s, de ring en het gedicht aan de 

Hollandsche Schouwburg. 

Walter Süskind en redding uit de creche 

Vanaf 29 oktober 2011 

In de aanloop naar de speelfilm Süskind (regie Rudolf van den Berg) 

die in januari 2012 in première ging, toont de Hollandsche Schouwburg 

een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte 

Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de 

crèche. 

Overige activiteiten 

Internationale Expertmeeting 10-12 april 2011 

In het kader van het Nederlands voorzitterschap van de International 

Taskforce for International Coöperation on Holocaust Education, 

Remembrance and Research (ITF) organiseerde de Hollandsche 

Schouwburg een expertmeeting over educatie over de sjoa en andere 

Samenwerkingen 

Overleg Oorlogs- en verzetsmusea 

In 2011 nam de Hollandsche Schouwburg deel aan het reguliere 

overleg met de oorlogs- en verzetsmusea op zowel educatief als 

directieniveau. Het Directeurenoverleg is in 2011 geformaliseerd tot 

een stichting, om samenwerking en afstemming in het veld beter te 

coördineren. 

In 2011 werkte de Hollandsche Schouwburg samen met een aantal 

collega-instellingen en -organisaties. Zo leverde de Hollandsche Schouwburg 

een bijdrage aan het internationale samenwerkingsprogramma 

Holocaust Education in European Perspective (HEEP), dat geïnitieerd is 

door de Anne Frank Stichting en het Auschwitz State Museum. In 2011 

was de educatief medewerker van de Hollandsche Schouwburg 

uitgenodigd mee te denken aan de conceptfase van het nieuw in te 

richten Kindermuseum van het Verzetsmuseum Amsterdam. 

In mei 2010 begon een promovendus van de Universiteit van 

Amsterdam aan zijn dissertatie over de Hollandsche Schouwburg als 

‘Lieu de Memoire’. Dit onderzoek kon mogelijk worden door samenwerking 

tussen NWO, de Universiteit van Amsterdam en de Hollandsche 

Schouwburg, en vindt plaats in het kader van het onderzoeksproject 

‘Dynamiek van de Oorlog’. 

32 genociden. Aanwezig waren 25 experts uit 8 landen. Onderwerp was De beoogde monografie over de Hollandsche Schouwburg die in het 

33 

onder andere of het in het onderwijs relevant en wenselijk is om te kader van dit onderzoek zal worden geschreven, zal mede worden 

spreken over een relatie tussen de sjoa en andere genociden, hoe zo’n 

relatie effectief kan worden gelegd in het formele onderwijs en of er 

geschreven door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg. 

een rol ligt voor instellingen zoals de Hollandsche Schouwburg, De collectieve herdenkingen op Jom Hasjoa en 4 mei worden al 

Westerbork of Kazerne Dossin (B). Experts waren het erover eens dat jarenlang in samenwerking met vaste partners georganiseerd. Voor de 

authentieke plekken van jodenvervolging zich moeten blijven 

Jom Hasjoa-herdenking is dat het Comité Jom Hasjoa, dat 22 joodse 

focussen op hun eigen geschiedenis. 

organisaties vertegenwoordigt en voor de 4 mei-herdenking wordt er 

door de Hollandsche Schouwburg samengewerkt met de Plantage 

Van Site naar Site 

Weesperbuurt-vereniging, de Vereniging Vrienden van de Plantage, en 

Expertmeeting i.s.m. de Universiteit van Tilburg en het JHM, 29 

oktober 2011 

de IVKO-school (Individueel Voortgezet en Kunstzinnig Onderwijs). 

In het kader van een promotieonderzoek naar de rol van digitalisering Voor de kinderherdenking wordt samengewerkt met ten minste twee 

bij herdenking, waarbij het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap basisscholen: de joodse basisschool Rosj Pina en de Openbare 

en de toepassing van dit monument in de Hollandsche Schouwburg 

een casestudie is, discussieerden 20 experts op het terrein van 

basisschool Boekman, beide in Amsterdam. 

herdenken, ritualiseren en geschiedenis, over de ontwikkeling van een Het hoofd van de Hollandsche Schouwburg, mevrouw A. Gringold, 

authentieke ‘site’ naar een digitale ‘site’. 

heeft ook in 2011 op verzoek van het ministerie van VWS deelgenomen 

aan de vergaderingen van de Education Working Group van de 

Internationale conferentie 

International Taskforce for International Coöperation on Holocaust 

The Use, Misuse and Abuse of the Holocaust Paradigm, 27-28 november Education, Remembrance and Research (ITF). Deze vonden plaats in 

2011 

In nauwe samenwerking met het NIOD, NH Kamp Westerbork en de 

Amsterdam en Den Haag onder Nederlands voorzitterschap. 

Anne Frank Stichting organiseerde de Hollandsche Schouwburg een Communicatie 

internationale conferentie over bovengenoemd thema in het 

In 2011 hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse 

Vredespaleis in Den Haag. De conferentie met circa 250 deelnemers activiteiten in en rondom de Hollandsche Schouwburg, zoals de 

uit meer dan 30 landen was in het kader van de plenaire ITF-vergade- tijdelijke presentaties en evenementen, waaronder herdenkingen, 

ring onder Nederlands voorzitterschap. De Hollandsche Schouwburg lezingen, boekpresentaties en filmvertoningen. De Hollandsche 

verzorgde de dagdelen waarbij lezingen en presentaties over onderwijs Schouwburg werd door meerdere filmploegen van uiteenlopende 

centraal stonden. 

omroepen (KRO, IDTV, NOS, Max, NCRV) bezocht, meestal in het 

kader van een documentaire. Zo werd in de Hollandsche Schouwburg 

ook een zgn. ‘stiltespot’ van het Nationaal Comité 4 en 5 mei i.s.m. de 

NOS (met Claudia de Breij) opgenomen. Ook het project Joodse Huizen 

genoot ruimschoots aandacht in de landelijke pers.

Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII) 

Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII) is een van de wetenschappelijke 

verbindingen tussen het museum en de academische wereld. 

Dit instituut voor joodse sociaal-wetenschappelijke en cultuurhistorische 

studies is voortgekomen uit de samenwerking tussen het 

museum en de Universiteit van Amsterdam. 

Bestuur: 

Prof. dr. I.E. Zwiep - voorzitter (namens UvA) 

Drs. J.J Cahen - secretaris-penningmeester (namens JHM) 

Dr. E.G.L. Schrijver (namens UvA) 

Drs. R.C. Musaph-Andriesse (namens JHM) 

Prof. dr. C.L. Davidson 

Directeur dr. David Wertheim 

Uitvoerend secretaris: drs. M. Witvoet, drs. E. Beijk, dr. M. Hageman 

Activiteiten 

Lezingenreeks 

Joodse Loyaliteiten. Tussen mei en oktober 2011 werden vier avonden 

georganiseerd in de Balie, met achtereenvolgens de onderwerpen: 

joodse loyaliteiten in Nederland (met sprekers Bart Wallet, Ido Abram 

en Hans Goedkoop), Israël (met Ruth Gavison), Frankrijk (Shmuel 

34 Trigano) en de Verenigde Staten (Deborah Dash Moore). Tijdens de Sinds 2010 is de leerstoel ‘Hedendaags jodendom, zijn geschiedenis 

35 

eerste avond werd in samenwerking met de commissie voor de en cultuur’ ondergebracht bij het MbII. Deze leerstoel werd ook in 

Geschiedenis en Cultuur van de Joden in Nederland de bundel Borders 2011 bekleed door prof. dr. Evelien Gans. Vanuit de leerstoel werden 

and Boundaries in and around Dutch Jewish History gepresenteerd en een collegereeks over joodse familiegeschiedenis, en een symposium 

vond de uitreiking van de dertiende Hartog Beem Prijs plaats. 

en een geënsceneerde lezing over de Fassbinderaffaire georganiseerd. 

Boekpresentatie in het JHM-auditorium:The Vatican Manuscript of 

Spinoza’s Ethica, Leen Spruit en Pina Totaro’s (Brill, Leiden/Boston 

2011) i.s.m. uitgeverij Brill en Vereniging Het Spinozahuis, o.a. met 

prof. dr. Jonathan Israel, Princeton University. 20-9 

Debatavond Dierenwelzijn en Godsdienstvrijheid i.s.m. Crescas, het 

Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland en het NGJS 

n.a.v. het Eerste Kamerdebat over de wet Onverdoofd Slachten. 13-12 

Viering van het 15-jarig jubileum van het MbII met o.a. lezingen van 

Judith Belinfante en Robert Menasse. 19-12 

Publicaties 

Sharon Assaf and Emily D. Bilski, Salom Italia’s Esther Scrolls and the 

Dutch Golden Age, MbII/Joods Historisch Museum, Essay Series in 

Jewish Culture and Art. 

Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.), 

Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History, Aksant, 

Amsterdam 2011, commissie voor de Geschiedenis en Cultuur van de 

Joden in Nederland/MbII 

Adri Offenberg, Menasseh ben Israel (1604-1657). A Biographical Sketch, 

Menasseh ben Israel Instituut Studies vi 

Online Inventarissen van Nederlands-joodse archiefcollecties in 

de Bibliotheca Rosenthaliana 

Dit project werd afgerond in 2011, en voorzag in de beschrijving van 

vijftig nog goeddeels onbeschreven Nederlands-joodse archiefcollecties 

aanwezig in de Bibliotheca Rosenthaliana. 

Hartog Beem Prijs 2011 

De Hartog Beem Prijs wordt om de twee à drie jaar toegekend aan een 

recente Nederlandse MA-scriptie over joodse geschiedenis en cultuur 

door een auteur onder de 35 jaar. In 2011 werd deze prijs uitgereikt 

aan Tsila Rädecker voor haar scriptie ‘En op dezelfde manier dat ze me 

zullen vergeven hier voor de aardse rechtbank zo zullen ze me vergeven 

voor de hemelse rechtbank’. Kerktucht bij de Hoogduitse Joodse Gemeente 

1737-1764. (In samenwerking met de commissie voor de Geschiedenis 

en de Cultuur van de Joden in Nederland). 

Leerstoelen 

Sinds 2005 is vanwege het MbII aan de Universiteit van Amsterdam 

de bijzondere leerstoel ingesteld voor ‘Jiddische taal en cultuur, in het 

bijzonder in Nederland’. Deze leerstoel werd bekleed door prof. dr. 

Shlomo Berger.

Wetenschap 

Joel Cahen 


Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History 

(Amsterdam: Aksant, 2011). 

Julie-Marthe Cohen 

Publicaties 

• Julie-Marthe Cohen, with Felicitas Heimann-Jelinek (eds), 

Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During 

the Second World War and After, (Institute of Art and Law/Jewish 

Historical Museum Amsterdam, 2011). 

• Julie-Marthe Cohen and Felicitas Heimann-Jelinek, Introduction, 

in Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During 

the Second World War and After, pp. 11-27. 

• Julie-Marthe Cohen, ‘Theft and Restitution of Judaica in the 

Netherlands During and After the Second World War’, in Neglected 

Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During the Second 

World War and After, pp. 199-252. 

Voordrachten 

• ‘Jewish museums and the dispersion of identified ceremonial 

• Redactielid Jaarboek Studia Rosenthaliana 

David Duindam 

Voordrachten 

• ‘Urban Memory: Imagining the Past’, University of Helsinki, 

interdisciplinary conference, Imagining Spaces/Places, 24 augustus 

2011. 

• ‘The Hollandsche Schouwburg between Jewish memory and 

Dutch society.’ University of Copenhagen, XXIV biennial conference of 

IAMHIST: Media History and Cultural Memory, 9 juli 2011. 

‘Performing urban memory. The façade of the Hollandsche Schouwburg: 

theater, site of terror, site of memory.’ The Lisbon Consortium: I 

Lisbon Summer School for the Study of Culture: Performaticity, 1 juli 

2011. Naar aanleiding van deze presentatie wordt volgend jaar een 

artikel gepubliceerd. 

• ‘The Hollandsche Schouwburg as a dialogical monument: 

Performing Jewish identity.’ Universiteit van Antwerpen, 4th Contact 

Day Jewish Studies on the Low Countries, 31 mei 2011. 

• ‘The Hollandsche Schouwburg as stage for the performance of 

memory’, Duitsland Instituut Amsterdam: Graduiertenkolleg mit 

Aleida Assmann, 15 april 2011 

• ‘Synagoge of museum, de herinrichting van de Portugese 

Synagoge in relatie tot de herinrichting van de Grote Synagoge in het 

JHM’, Gastcollege museologie voor 80 studenten van de minor 

museumstudies, onderdeel van Algemene Cultuurwetenschappen, 

Universiteit van Amsterdam, 4 oktober 2011. 

Jelka Kröger 

Overig 

Registratie van Hebreeuwse opschriften op de ceremoniële voorwerpen 

en hun vertaling in de objectbeschrijving van Adlib. 

Bart Wallet 

Publicaties 

Sjehechejanoe – Die ons heeft laten leven. De geschiedenis van de 

Joodse Gemeente Amsterdam [NIHS] van 1945 tot 2010, met Paul van 

Trigt en Hans Polak, Amsterdam: NIHS, 2011. 

Voordrachten 

• ‘De laatste eenheidsgemeente van Europa. De Joodse Gemeente 

Amsterdam 1945-2010’, ledenavond Nederlands-Israëlietische 

Hoofdsynagoge Amsterdam. Joods Cultureel Centrum Amsterdam, 

21 september 2011. 

Co-referent bij lezing van Yair Sheleg, ‘Religion and State in Israel’, 

Edward van Voolen 

Publicaties 

• Van Dada tot Surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit 

Roemenië, 1910-1938 / From Dada to Surrealism. Jewish Avant-Garde 

Artists from Romania, 1910-1938, (edited with Radu Stern), Joods 

Historisch Museum, Amsterdam 2011. 

Jodendom. Een boek vol verhalen. De Nieuwe Kerk, Amsterdam 2011. 

Fifty Jewish Artists You Should Know. Prestel, München, London, New 

York, 2011. 

• 50 Jüdische Künstler die Sie kennen sollten, Prestel, München, 

London, New York, 2011. 

• Joods leven thuis en in de synagoge, Parthenon, Almere 2011 

(vijfde herziene druk). 

• ‘Die Leere’ in: Kritische Berichte. Zeitschrift für Kunst- und 

Kulturwissenschaften, Jahrgang 39, Heft 2 (2011), S.37-47. 

Voordrachten 

‘Contemporary Synagogue Architecture.’ Universiteit Leiden, 7 

december 2011 

36 objects’, presentatie Art Restitution Panel, in het kader van het 

VISOR, Vrije Universiteit Amsterdam, 10 november 2011. 

37 

‘Program Masters in Art Business at Sotheby’s Institute of Art - New Gastcolleges 

• ‘The Great Eagle, the Pride of Jacob. Joseph Hirsch Dünner in 

York’. Hotel Krasnapolsky Amsterdam, 17 maart 2011. 

• ‘Erfgoed, herinnering en artefact: de Hollandsche Schouwburg.’ 

Dutch Jewish Memory Culture’, conference Religious Cultures of 

• ‘De Joodse gemeenten en de roof van ceremoniële voorwerpen Erfgoedstudies Universiteit van Amsterdam, 15 december 2011. 

Dutch Jewry. Hebrew University, Jerusalem, 22 november 2011. 

tijdens de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor De Nederlandse Kring voor • ‘The Hollandsche Schouwburg as heritage: performing identity.’ 

‘Eenheid en ideologie. Zionisme in naoorlogs Nederland (1945-1955)’. 

Joodse Genealogie. Openbare Bibliotheek Amsterdam, 19 juni 2011. Amsterdam University College, 9 november 2011. 

Seminar socialistisch-zionistische jeugdbeweging Haboniem, 

• Rondleiding voor de Nederlandse Museumvereniging in het kader 

2 december 2011. 

van het museumonderzoek Museale Verwervingen vanaf 1933, 7 juli 2011. N.B. David Duindam doet als AIO promotie-onderzoek naar de 

• ‘Het politieke debat over ritueel slachten: historisch perspectief.’ 

• ‘Het lot van joodse ceremoniële voorwerpen in Nederland tijdens Hollandsche Schouwburg bij de UvA in het kader van het NWO-pro- 

Studieavond ‘Ritueel slachten. Over dierenrechten en godsdienstvrij- 

en na de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor het Genootschap voor de ject: Dynamiek van de herinnering. Nederland en de Tweede 

heid’, Uilenburgersynagoge Amsterdam, 13 december 2011. 

Joodse Wetenschap in Nederland. Joods Cultureel Centrum Amster- Wereldoorlog. 

dam, 8 september 2011. 

N.B. Bart Wallet doet postdoc onderzoek naar de naoorlogse 

• Presentatie van Neglected Witnesses. The Fate of Jewish 

Annemiek Gringold 

geschiedenis van de joden in Nederland bij de UvA in het kader van 

Ceremonial Objects During the Second World War and After en de aan Publicaties 

het NWO-project: ‘Dynamiek van de herinnering. Nederland en de 

de Tweede Wereldoorlog gerelateerde database van het JHM (jhm.nl/ • ITF Subcommittee paper. Co-auteur Lesgeven over de Holocaust 

Tweede Wereldoorlog’. 

looted), tijdens het symposium ‘Reconstructing the Record of Nazi en andere genociden, aanbevelingen voor het onderwijs ten behoeve 

Cultural Plunder: A Survey of the Dispersed Archives of the Einsatzstab van de Taskforce for the International Cooperation on Holocaust 

David J. Wertheim 

Reichsleiter Rosenberg’, georganiseerd door het JHM, het Internatio- Education, Remembrance and Research 

Publicaties 

naal Instituut voor Sociale Geschiedenis en het Nederlands Instituut • Lid redactieraad Bundel voor leerkrachten over het lesgeven over 

• David J. Wertheim Salvation Through Spinoza, A Study of Jewish 

voor Oorlogsdocumentatie, Holocaust en Genocide Studies. JHM, de Sjoa in relatie met andere genociden (verwacht voorjaar 2012) . 

Culture in Weimar Germany (Leiden: Brill, 2011). 

Amsterdam,19 oktober 2011. 


• ‘Roof en restitutie van Joodse ceremoniële voorwerpen in 

Overige 

Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History 

Nederland tijdens en na de Tweede Wereldoorlog’. Publiekslezing, Adviezen en informatie t.b.v. de makers van de speelfilm Süskind en 

(Amsterdam: Aksant, 2011). 

Joods Historisch Museum Amsterdam, 19 oktober 2011. 

van het lespakket over het leven van Walter Süskind. 

• David J. Wertheim ‘The Political Significance of Anne Frank. On 

• Workshop (2x) ‘Provenance Research and WW II database JHM’, 

Crossing Boundaries and Defining Them’ in: Judith Frishman, David J. 

tijdens de Association of European Jewish Museums Annual Confe- Mirjam Knotter 

Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.), Borders and Boundaries in 

rence. Jewish Museum London, 19-22 november 2011. 

Publicaties 

‘Vijf “tassas” uit de Haagse en Amsterdamse Portugese synagogen 

and around Dutch Jewish History (Amsterdam: Aksant, 2011). 

Overige 

nader toegelicht’, in: De Stavelij jaarboek 2010/2011, pp. 99-115 

Voordrachten 

• Voorzitter Nederlands Genootschap Joodse Studiën 

• Spinoza and the Signature of Weimar’s Jewish Era. Hebrew 

• Secretaris Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland Voordrachten 

University, Jeruzalem, 24 november 2011. 

• Lid van de Judaica and Jewish Cultural Property Working Group of • ‘Van Mokum tot in de Mediene, joods ceremonieel erfgoed in 

• De Weimar Renaissance als generatieconflict. Universiteit van 

the Advisory Council of the European Shoah Legacy Institute (ESLI), Nederland’, voor de vereniging Hebreeuws in de synagoge te Dieren, 

Amsterdam,16 maart 2011. 

Praag 

26 mei 2011.

38 

Financiële ondersteuning in 2011 

Sponsors, subsidienten 

Subsidiënt 

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 

Voor behoud, restauratie en uitbreiding van de collectie 

BankGiro Loterij 

Begunstigers 

Aktion Sühnezeichen Friendendienste 

Broere Foundation 

Centraal Joods Overleg 

Cyrte Investments 

David Roos Weijl Stichting 

Delta Lloyd 

Deutsche Bank Nederland 

Etty Hillesum Fonds 

Fonds voor Cultuur Participatie 

Goethe Instituut 

Kerk en Wereld 

Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland 

Machseh Lajesoumiem 

Menasseh ben Israel Instituut 

Mondriaan Fonds 

Moos Cohen Fonds 

Nationaal Fonds voor Vrijheid 

Nijkerk Holding 

Polak-Mainz Stichting 

Pon Holdings 

Pro Helvetia 

SALOMON DE JONG Stichting 

Stichting ’t Trekpaert 

Stichting Arthur Bosnak 

Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland 

Stichting Dioraphte 

Stichting Iton 

Stichting Levi Lassen 

Stichting Maror-gelden Overheid 

Stichting Morasha 

Stichting Shalom Foundation 

Stichting Vrienden van het Joods Historisch Museum 

Stichting Woudschoten 

Teva Pharmaceuticals Europe BV 

The Foundation for the Jewish Historical Museum in Amsterdam, Inc. 

The Lucius N. Littauer Foundation 

The Zantker Charitable Foundation Inc. 

Wechsler Family Foundation 

Will en Rita Jaeger Fonds 

Diverse particulieren 

Fondsen op naam beheerd door de Stichting Vrienden van het 


Ankie Hak Fonds 

Etty Hillesum Fonds 

Familiefonds Gompen 

Fonds Kattenburg 826 

Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds 

Gerard Metzelaar Fonds 

Hans & Elly Jaffé Fonds 

Harry Philips Fonds 

Helmuth Mainz & Lore Bachararch Fonds 

Het Joshua, Mila, Sari, Badu, Isi en Mace de Swaan Fonds 

Inge & Alfred Nijkerk-von der Laden Fonds 

Johanna Rebecca Wolff Fonds 

Kahn Fonds 

Marcelle Hertzdahl Fonds 

Margot Rehfisch en Fiep Westendorp Fonds 

Nora Salomons Fonds 

Prof. dr. Herman Musaph Fonds 

Sam Waagenaar Fonds 

Socher Kirzner & Fania Kirzner-Shusterman Fonds 

Van Hessen Fonds 

Subsidiënt Hollandsche Schouwburg 


Begunstigers Hollandsche Schouwburg 

A. Markus-Treston 

Aktion Sühnezeichen Friendendienste 

Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds 

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 

Nettie van Zwanenberg Stichting 

Prins Bernhard Cultuurfonds 

Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland 


Subsidiënt Portugese Synagoge 


Begunstigers Portugese Synagoge 

Mondriaan Fonds 

Nationaal Restauratiefonds 

Prins Bernhard Cultuurfonds 

Provincie Noord-Holland 

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed 

SNS REAAL Fonds 

Stichting Maror-gelden Overheid 


Wij danken alle gevers voor hun enorme steun, waardoor wij ook dit 

jaar in staat waren ons tentoonstellingsprogramma met zoveel succes 

te hebben kunnen realiseren 

We also thank all our US donors for their donations and support.

Verkorte jaarrekening JHM 

Balans per 31 december 

ACTIVA 

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 

Aan: Stichting Joods Historisch Museum 

2011 2010 

€ € 

VASTE ACTIVA 

Materiële vaste activa 1.722.537 1.835.056 

VLOTTENDE ACTIVA 

Voorraden en onderhanden 

activiteiten 257.493 382.332 

Vorderingen 

Debiteuren 121.788 56.006 

Op gelieerde rechtspersonen 173.215 282.309 

Overige vorderingen 129.529 208.711 

Overlopende activa 489.407 282.015 

Totaal vorderingen 913.939 829.041 

Liquide middelen 217.306 110.381 

TOTAAL ACTIVA 3.111.275 3.156.810 

Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte 

balans per 31 december 2011 en de samengevatte exploitatierekening, 

zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting 

Joods Historisch Museum per 31 december 2011. Wij hebben een 

goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring 

van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze 

PASSIVA 

Eigen vermogen 


€ € 

Besteedbaar vermogen -31.478 -74.769 

Bestemmingsfonds OCW 44.165 11.943 

Overige reserves _ _ 

Totaal eigen vermogen 12.687 -62.826 

Voorzieningen 

Pensioenen 72.080 97.640 

Langlopende schulden 

Investeringssubsidie 1.648.184 1.738.758 

Kortlopende schulden 

Crediteuren 

Belastingen en premies 

616.587 577.519 

sociale verzekeringen 99.778 111.070 

Vooruit ontvangen subsidie 250.000 392.594 

Overige schulden 292.181 247.331 

Overlopende passiva 119.778 54.724 

Totaal kortlopende schulden 1.378.324 1.383.238 

TOTAAL PASSIVA 3.111.275 3.156.810 

samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen 

die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring 

van 27 maart 2012. 

De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn 

vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies 

Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan 

derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de 

gecontroleerde jaarrekening van Stichting Joods Historisch Museum. 

Staat van baten en lasten 

BATEN 

Opbrengsten 

Verantwoordelijkheid van het bestuur 


€ € 

Directe opbrengsten 919.846 815.741 

Indirecte opbrengsten 213.705 105.850 

Totaal opbrengsten 1.133.551 921.591 

Bijdragen 

Subsidie OCenW 3.123.840 3.179.211 

Overige subsidies en bijdragen 1.931.546 2.408.204 

Totaal bijdragen 5.055.386 5.587.415 

Som der baten 6.188.937 6.509.006 

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting 

van de gecontroleerde jaarrekening. 

Verantwoordelijkheid van de accountant 

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de 

samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, 

uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de 

Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren 

betref-fende samengevatte financiële overzichten’. 

LASTEN 

Oordeel 

Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van 

materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde 

jaarrekening van Stichting Joods Historisch Museum per 31 december 


Amsterdam, 27 maart2012 

MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V. 

T. Haremaker RA 


€ € 

Salariskosten 3.409.050 3.757.028 

Afschrijvingen 385.052 395.083 

Huur 195.400 195.400 

Overige lasten 2.126.309 2.209.731 

Som der lasten 6.115.811 6.557.242 

Rentebaten/-lasten 2.387 4.069 

Exploitatieresultaat 75.513 -44.167 

Het resultaat is als volgt bestemd 

Mutatie algemene reserve 43.291 -9.169 

Mutatie bestemmingsfonds OCW 32.222 -35.000 

Exploitatiesaldo 75.513 -44.167

Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg 

Balans per 31 december 

ACTIVA 


€ € 

VASTE ACTIVA 

Materiële vaste activa 21.735 35.282 

VLOTTENDE ACTIVA 

Vorderingen 46.204 54.819 

Liquide middelen 111.243 3.516 

Totaal vlottende activa 157.447 58.335 

TOTAAL ACTIVA 179.182 93.617 

PASSIVA 

Eigen vermogen 


€ € 

Algemene reserve 5.783 -16.158 

Fonds op naam 65.445 33.575 

Totaal eigen vermogen 71.228 17.417 

Langlopende schulden 20.578 32.316 

Kortlopende schulden 

Crediteuren 

Belastingen en premies 

68.111 28.986 

sociale verzekeringen 2.499 4.923 

Overlopende passiva 16.766 9.975 

Totaal kortlopende schulden 87.376 43.884 

TOTAAL PASSIVA 179.182 93.617 

Controleverklaring van de onafhankelijkeaccountant 

Aan: Stichting Hollandsche Schouwburg 

Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte 

balans per 31 december 2011 en de samengevatte exploitatierekening, 

zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting 

Hollandsche Schouwburg per 31 december 2011. Wij hebben een 

goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring 

van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze 

samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen 

die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring 

van 27 maart 2012. 

De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn 

vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies 

Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan 

derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de 

gecontroleerde jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg. 

Staat van baten en lasten 

BATEN 


€ € 

Opbrengsten 

Indirecte opbrengsten 26.403 3.629 

Totaal opbrengsten 26.403 3.629 

Bijdragen 

Subsidie OCenW 272.508 270.635 

Overige subsidies en bijdragen 285.261 73.703 

Totaal bijdragen 557.769 344.338 

Som der baten 584.172 347.967 

Verantwoordelijkheid van het bestuur 

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting 

van de gecontroleerde jaarrekening. 

Verantwoordelijkheid van de accountant 

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de 

samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, 

uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de 

Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren 

betref-fende samengevatte financiële overzichten’. 

LASTEN 


€ € 

Salariskosten 314.630 306.487 

Afschrijvingen 13.546 13.546 

Overige lasten 203.500 153.632 

Som der lasten 531.676 473.665 

Rentebaten / -lasten 1.315 591 

Exploitatieresultaat 53.811 -125.107 

Het resultaat is als volgt bestemd 

Mutatie algemene reserve 21.941 -65.024 

Mutatie fonds op naam 31.870 -60.083 

Exploitatiesaldo 53.811 -125.107 

Oordeel 

Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van 

materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde 

jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg per 31 december 


Amsterdam, 27 maart 2012 

MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V. 

T. Haremaker RA

Personeelszaken 

Stand per 31-12-2011 

JHM 47.7 FTE + 0.7 oproep 

HS 1.5 FTE 

MC 2.47 FTE 

MS 1.48 FTE 

CEPIG 5.2 FTE 

MbII 1.3 FTE 

Personeelsopbouw JHM 

31-12-11 aantal personen aantal FTE 

formatie tijdelijk 

mannen 28 17.8 3.25 

vrouwen 49 19.7 7.65 

totaal 77 37.5 10.9 

type dienstverband type aanstelling 

vast tijdelijk fulltime parttime 

21 7 5 23 

26 23 7 42 

47 30 12 65 

Besturen en medewerkers 


BESTUREN 

Raad van Toezicht Joods Historisch Museum 

dhr. J. Krant TAB voorzitter 

drs. D.H. Kat 

mr. S.G.M. Asser-Ribbert 

dr. H.S.A. Heijmans 

mr. S.M. Léons 

drs. M.E. Paktor 

drs. Ph. van Tijn 

Raad van Toezicht Hollandsche Schouwburg 

mr. E.E. van der Laan TAB voorzitter 

drs. J.H. Gerson 

dhr. J. Krant 

drs. J. Wertheim 

Bestuur Stichting Vrienden van het Joods Historisch Museum 

44 

waarvan 14 oproepkrachten met een gezamenlijk arbeidspercentage 

drs. M.E. Paktor 

mr. S. Léons 

voorzitter 

45 

van 0,7 FTE 

dhr. T Kirzner 

mr. M.W.B. Asscher tot 31-12 

instroom 11 

prof.dr. L.M. Uhlaner tot 1-4 

uitstroom 16 

vacatures per 1-1-2012 vervuld met: 

Mw. Mariette Koster-Herz 

Ondernemingsraad 

Tot en met 08-12-2011 

Dhr. Robert Voet 

Aartjan Nooter voorzitter 

Board of the Foundation for the Jewish Historical Museum in 

Ria Smit secretaris 

Amsterdam, Inc. (V.S.) 

Carl Cabenda lid 

Leo S. Ullman president and treasurer 

De OR en de directie zijn in 2011 12 maal bij elkaar geweest, en er is 3 Harvey M. Krueger 

maal een personeelsvergadering gehouden. 

Louis van Leeuwen 

Op 8 december vonden de verkiezingen plaats voor een nieuwe OR, 

bestaande uit 5 leden. 

Vanaf 09-12-2011: 

Anton Kras voorzitter 

Barbara Reuten secretaris 

Marije van der Laan lid 

Peter Lange lid 

Ted de Leeuw lid 

Ziekteverzuim 

2008 2009 2010 2011 

totaal verzuim 2.96 4.50 2.47 3.34 

exclusief langdurend verzuim 1.65 

en zwangerschapsen 

bevallingsverlof 

2.64 2.37 1.20 

MEDEWERKERS 

MANAGEMENT 

drs. Joël Cahen algemeen directeur 

drs. Adriaan Dönszelmann zakelijk leider tot 1-7 

Peter Rijntjes ad interim zakelijk manager vanaf 1-9 

drs. Hetty Berg MMA museaal leider 

Petra Katzenstein leider Kindermuseum, Educatie 

Staffuncties 

en Hollandsche Schouwburg 

drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie, 

publieksservice & sales 

mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker 

juridische zaken 

drs. Martijn van Seventer pt beleidsmedewerker 

Gerda Sabbé-Timmerman medewerker fondsenwerving

MUSEALE ZAKEN 

Marketing en Communicatie 

drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie 

drs. Barbara Reuten pt senior medewerker communicatie, 

hoofdredacteur JHM Magazine 

drs. Annelie Spaans pt medewerker communicatie 

Kindermuseum en Hollandsche 

Schouwburg 

drs. Anita Soer pt coördinator evenementen 

Shani Revivi BA pt medewerker evenementen 

Margriet Kotek-van Poppel pt senior medewerker communicatie 

Portugese Synagoge en Ets Haim 

Rosanne Boas pt medewerker digitale media 

Publieksservices & Sales 

(gedetacheerd) 

Linda Andriesse coördinator publieksservices & 

sales 

drs. Monique Haan pt medewerker publieksservices & 

sales tot 1-11 

Francisca van Nieuwenhuizen BA 

pt medewerker publieksservices & 

Mediatheek 

Lonnie Stegink pt hoofd mediatheek 

dr. Peter Buijs pt senior medewerker mediatheek 

Anton Kras pt senior medewerker mediatheek 

Helma Beeuwkes pt medewerker mediatheek 

dr. Ariane Zwiers pt medewerker mediatheek 

drs. Anat Harel pt medewerker onderzoek en 

Tentoonstellingen en presentatie 

projecten 

drs. Martine Stroo pt medewerker tentoonstellingen en 

presentatie 

Margreet Udo pt redacteur 

KINDERMUSEUM, EDUCATIE EN HOLLANDSCHE SCHOUWBURG 

Kindermuseum 

Gittan von Raesfeld Meijer pt floormanager Kindermuseum 

Suzanne Grunfeld pt educatief medewerker en 

gastvrouw Kindermuseum 

46 sales 

Educatie 

47 

Inga Schlosser pt medewerker publieksservices & Batya Wolff pt conservator educatie 

sales tot 1-9 

drs. Ieke Spiekman pt coördinator educatie tot 1-11 

drs. Caspar Stalenhoef medewerker publieksservices & ir. Mirjam van Emden pt medewerker educatie vanaf 1-6 

sales 

drs. Ardjuna Candotti pt medewerker educatie tot 1-7 

drs. Karolina Winkel pt medewerker publieksservices & 

sales 


Carolin Starke vrijwilliger publieksservices & sales drs. Annemiek Gringold-Martinot 

tot 24-8 

pt hoofd Hollandsche Schouwburg 

Juliane Harland vrijwilliger publieksservices & sales Judith Whitlau pt medewerker educatie Hollandsche 

vanaf 19-9 

Schouwburg 

drs. Sarah Feirabend pt coördinator vernieuwing / 

Wetenschap 

floormanager tot 1-9 

drs. Edward van Voolen pt conservator judaïca 

drs. Esther Göbel pt educatief medewerker presentaties 

drs. Julie-Marthe Cohen pt conservator cultuurhistorie 

tot 1-11 

drs. Mirjam Knotter pt conservator Portugees erfgoed 

drs. Bernadette van Woerkom pt conservator fotografie 

BEDRIJFSVOERING 

Batya Wolff pt conservator educatie 

Collectiebeheer 

drs. Irene Faber pt hoofd collectiebeheer 

drs. Erik Koopman pt wetenschappelijk medewerker 

collectiebeheer 

Peter Lange pt medewerker collectiebeheer/ 

registrator 

Netty Wenderich pt medewerker collectiebeheer 

Marischka de Louw pt medewerker collectiebeheer 

drs. Jelka Kröger-Verhorst pt wetenschappelijk medewerker 

collectie 

Automatisering 

drs. Aartjan Nooter pt systeem- en netwerkbeheerder 

Alex Bouwman pt medewerker automatisering 

Klaas de Wit pt medewerker automatisering 

(gedetacheerd) 

P&O/Financiële administratie/Stichting Vrienden 

mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker 

juridische zaken 

Majenka de Hey pt coördinator Stichting Vrienden 

Lo Woudstra pt coördinator vrijwilligers vanaf 24-10 

Ria Smit-Libert pt hoofd financiële administratie 

Elma van Loenen-Eekhof pt administratief medewerker 

Lohryn Singor pt assistent financiële administratie 

tot 1-4 vanaf 1-7 

Hetty Jacobs pt gedetacheerde bij P&O

Secretariaat 

Annette Zwar coördinator 

Jeanine Moestadja medewerker secretariaat tot 1-11 

Ella Dingemans medewerker secretariaat vanaf 8-7 

Robert de Bruyn medewerker postkamer secretariaat 

Hetty Jacobs pt gedetacheerd 

Technische Dienst 

Ted de Leeuw pt hoofd technische dienst 

Alex de Leeuw pt medewerker TD en tt-bouw 

Ruud Visser pt medewerker TD 

Niels Bakker pt medewerker TD 

Bewaking 

Sjoerd de Vries hoofd 

René de Waardt pt assistent hoofdbewaker 

Carl Cabenda pt bewaker/suppoost 

drs. Monique Haan pt bewaker/suppoost 

Jan Henzen pt bewaker/suppoost 

Rob Kloek pt bewaker/suppoost 

Guus Bergman pt suppoost 

Beate van Bragt pt suppoost 

David Warnink pt suppoost 

MUSEUMCAFÉ 

Bestuur 

dhr. M. de Groot voorzitter 

drs. D.H. Kat penningmeester 

drs. A. Dönszelmann secretaris tot 31-12 

Medewerkers 

Otto Visser pt beheerder tot 1-2 

Iris Gelber manager café 

Méuget Lavertu pt eerste cafémedewerker 

Jeany Ramanand pt eerste cafémedewerker 

Ingrid Aas pt cafémedewerker 

Marianne Bakker pt cafémedewerker tot 1-4 

Mylene van Ginkel pt cafémedewerker tot 1-3 

Charlotte Karman pt cafémedewerker van 1-2 tot 1-5 

Thierry Mertens pt cafémedewerker tot 1-6 

Charley Reijnders pt cafémedewerker tot 1-3 

Rianne van der Veen pt cafémedewerker tot 1-4 

Suzan Visser pt cafémedewerker tot 1-4 

Sara Nerone oproepkracht tot 1-4 

Muus Visser oproepkracht tot 1-4 

48 49 

CEPIG 

OPROEPMEDEWERKERS EN -ASSISTENTEN KINDERMUSEUM 

Theo Kemperman hoofd bedrijfsvoering CEPIG 

Lea Abram vanaf 15-2 

Frederik Reinders assistent bibliothecaris 

Sharon Asscher 

Margriet Kotek-van Poppel pt medewerker communicatie 

Dayah Gay vanaf 1-4 

Portugese Synagoge en Ets Haim Raviv Gay vanaf 17-1 

Meir Dori hoofd beveiliging, assistent shop Lisa Goudsmit vanaf 1-11 

Jossi Babila pt medewerker beveiliging, assistent Esther Hertog 

shop 

Annemaria van Hilst 

Ricki Margalit BA pt shopmanager 

Iris Kessels vanaf 1-2 

Marja van Nassou-Franken pt algemeen assistent 

Emmelien Kramer 

Jan Kras 

MUSEUMSHOP 

Giza Landweer 

Lily Minco 

vanaf 1-6 

Bestuur 

drs. Marike Pluis 

mr. M.B.W. Asscher voorzitter 

Elisabeth Rodenburg vanaf 15-5 

drs. D.H. Kat penningmeester 

Guido Straub 

drs. A. Dönszelmann tot 31-12 

PROJECTMEDEWERKERS 

drs. Daniël Metz pt coördinator digitaal monument 

Medewerkers 

tot 1-9 

Otto Visser pt beheeerder 

dr. Serge ter Braake pt medewerker digitaal monument 

Marije van der Laan pt verkoop- en informatiemedewerker drs. Maarten-Jan Vos pt projectmedewerker Joods Vastgoed 

Yair Aschkenasy oproep verkoop- en 

tot 1-7 

informatiemedewerker 

dr. Serge ter Braake pt projectmedewerker Joods Vastgoed 

Eli Content oproep verkoop- en 

tot 1-7 


Mijke Derksen tentoonstelling Van dada tot 

Anneke Walvoort oproep verkoop- en 

surrealisme van 1-2 tot 1-6 


Sophie Heijkoop Nieuwe Kerktentoonstelling 

Jodendom van 1-2 tot 30-9

STAGIAIRES 

Rosalie Anstadt Evenementen van 27-4 tot 15-9 

Stephanie Archangel Communicatie vanaf 28-6 

Barend Blom Koosjer! Vanaf 1-9 

Mijke Derksen Van dada tot surrealisme/Jodendom 

tot 1-2 

Olmo Garcia Koel Evenementen tot 1-7 

Dagny van Hagen Collectiebeheer tot 10-7 

Sophie Heijkoop Van dada tot surrealisme/Jodendom 

tot 1-2 

Merel de Kok Hollandsche Schouwburg 

vanaf 19-9 

Aniek Menko Joden in de Nieuwe Wereld 

vanaf 6-4 

Mariëlle de Munnik Communicatie van 3-2 tot 24-6 

Assuntha Overvliet Evenementen vanaf 1-10 

Naomi Poelsma Communicatie tot 14-1 

Jelline Reutlinger Maatschappelijke stage van 24-1 

tot 29-10 

Soraya Welvaart Educatie 12-9 tot 31-12 

Anna de Wilde Wetenschap vanaf 28-11 

Rondleiders en vrijwilligers 

RONDLEIDERS 

drs. Debby Abram-Uijenkruijer 

Bernie Aschkenasy-Joosten 

drs. Daniëlle van den Bos 

drs. Touria Bouhkim 

drs. Victor Brilleman 

Evelyn Cnossen 

Mia Corbey-van Praag 

dr. Jozien Driessen-van het Reve 

Dan Einhorn 

Gloria Fein 

Rose Marie Frijda-Bouman 

Annabel Jansen 

Martin Leeda 

Marcella Levie BA 

Anita Liemburg 

Jeanette Loeb 

drs. Emma Meijler 

drs. Marike Pluis 

drs. Simone Rubens-Neumann 

mw. Suzanne Rodrigues Pereira 

dhr. Lucas Romviel 

mw. Simone Suzan-Wolf 

dhr. Lo Woudstra 

Digitaal Monument 

dhr. Leo Arbeid 

dhr. Ernest Gompers 

dhr. Jeff Overste 

mw. Marga Pepping 

Museum Plus Bus 

mw. Yvonne Juda 

Joden in de Nieuwe Wereld 

drs. Hans Ziekenoppasser 

Publieksservice & Sales 

mw. Linda Gompelman 

mw. Tal Lurie 

50 Mara Willemstein Maatschappelijke stage 

Fajga Szmulewicz 

dhr. Jan Jelle de Meyer 

51 

van 3-5 tot 12-7 

Monique de Vos 

Noga Zohar 

dhr. Sjoerd Wolter 

Billha Zussman 


mw. Marjan Bijkersma (BA) 

mw. Abeline van der Bijl 

VRIJWILLIGERS 

mw. Anais van der Braak 

drs. Madelon Broekhuis 

Informatiebalie 

mw. Gerda Buter (Bed) 

mw. Marjan Bijkersma (BA) mw. J. Coldenhoff 

mw. Abeline van der Bijl 

mw. Anne Cukier 

mw. Ytha Bijlstra 

mw. Elena Domela Nieuwenhuismw. 

drs. Madelon Broekhuis Trisotto (BA) 

mw. Gerda Buter (Bed) 

mw. Richelle Edens 

drs. Roty van Buuren 

mw. Marijke Gravemaker 

mw. Juliko Coldenhoff 

mw. Willie de Groot 

mw. Richelle Edens 

mw. Juliane Harland 

mw. Gonny Fischel-Schipper mw. Tosca Heyligers 

mw. Rose Marie Frijda 

dhr. Gerry Hulst 

mw. Hans van Gelder-Jacobson dhr. John Melkman 

dhr. drs. Leo van Geuns 

mw. Stephanie Poelman 

mw. Marianne Gilijamse-Kanis mw. Monique Reijnen 

mw. Nettie Groot 

mr. Sascha de Wied 

dhr. drs. Harry Hess 

mw. drs. Sophie Josephus Jitta 

dhr. Lo Woudstra 

mw. Yvonne Juda 

Esnoga 

mw. Jacqueline van Leeuwen- 

Klein 

dhr. Thys Booij 

dhr. John Melkman 

Technische Dienst 

mw. Tzeepy Mock-Gavra 

mw. Yvonne Muntjewerf-den 

Hartog 

mw. Ellen Pouwels 

mw. Dafna Revivi 

dhr. Wim Roos

52 

Summary 

Last year, the impact of the economic crisis – as well as the unavoidable 

government budget cuts – did not go unnoticed at the Jewish 

Historical Museum (JHM). Nevertheless, with the support of our many 

visitors and donors, we were able to put together a successful, 

high-quality programme of events. The JHM managed to end the year 

with good financial results. 

The exhibitions Saul Leiter: New York Reflections and From Dada to 

Surrealism: Jewish Avant-Garde Artists from Romania, 1910–1938 were 

especially popular, placing the JHM firmly on the map as a museum of 

Judaism and Jewish life in an international context, and as an 

influential organization in the field of photography. Saul Leiter’s 

evocative, polychromatic New York photographs were an instant hit 

with our visitors, and our exhibition about Romanian artists shed light 

on an underexamined aspect of Jewish history – life behind the Iron 

Curtain. 

After its run in Amsterdam, From Dada to Surrealism travelled on to 

the Israel Museum. Three other JHM exhibitions also travelled the 

world. Superheroes and Schlemiels: Jewish Memory in Comic Strip Art 

was exhibited at the Judiska Museet (Stockholm), Charlotte Salomon: 

Life? or Theatre? at the Contemporary Jewish Museum (San Francisco), 

and Images from the Land of the Bible: People, Lives and Landscapes, 

1898–1934 at the Eretz Israel Museum (Tel Aviv). 

In 2011, the Jewish Cultural Quarter attracted 227,680 visitors, 131,470 

of whom went to the Jewish Historical Museum (the second highest 

number of visitors in the museum’s history), 55,419 to the Portuguese 

Synagogue, and 40,791 to the Hollandsche Schouwburg. On 1 January 

2012, the Jewish Cultural Quarter introduced a single admission ticket 

for these three organizations. The positive effect was immediately 

apparent. 

The restoration of the monumental Portuguese Synagogue was 

financed, carried out, and completed within budget and within the 

planned deadline, while the building remained open for religious 

services and visitors – a minor miracle. The new underground 

treasuries now contain some eight hundred spectacular ceremonial 

objects from the more than four hundred year history of the Sephardic 

community in the Netherlands. 

For the past two years, the JHM has had a photography curator. This is 

a deliberate choice. Photography is a popular medium, and therefore 

an essential one for a museum that emphasizes cultural and religious 

heritage. Partly thanks to our close contacts with the Fotomuseum 

Winterthur in Switzerland and the Howard Greenberg Gallery in New 

York, the JHM has been able to organize exhibitions such as Unguarded 

Moments: Photographs by Marianne Breslauer and Saul Leiter’s New 

York Reflections. 

Our cooperation with De Nieuwe Kerk on the major exhibition 

Judaism: A World of Stories also raised the profile of the JHM. The high 

level of interest in our collection and the five hundred unique 

international loans brought additional visitors to the JHM and brought 

the museum to the attention of a much broader public. Our close 

partnership with the Triton Foundation led to two special exhibitions: 

An Encounter in Paris: Amedeo Modigliani, Chaim Soutine, and Ossip 

Zadkine and Sam Szafran: Figurative Artist in an “Abstract” Age. 

Last year we discovered the identity of one of the men in an iconic 

photograph, known around the world, of a German raid in Amsterdam. 

His name is Meier Vieijra. This discovery immediately led to a 

large influx of visitors. During Museum Night on 8 November, 13,273 

people – a record number – visited the Hollandsche Schouwburg, the 

Portuguese Synagogue, and the JHM to explore the past in a 

provocative, interactive way. 

We will continue building on that foundation, because our work 

matters to the public.

Jaarverslag 2011 - Joods Historisch Museum

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?