Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1991 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1991 nr 4
Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1991 nr 4
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
J<br />
rijkste doodsoorzaak bij kinder<strong>en</strong> in de Derde<br />
Wereld. Slechts vier proc<strong>en</strong>t van de gevall<strong>en</strong><br />
wordt behandeld met adequate <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sredd<strong>en</strong>de<br />
therapie. te wet<strong>en</strong> bestrijding van uitdroging<br />
door middel van Orale Rehydratie<br />
Ie<strong>en</strong> oplossing van suiker <strong>en</strong> zout in juiste verhouding).<br />
Slechts acht proc<strong>en</strong>t van de kinder<strong>en</strong><br />
in de Derde Wereld heeft toegang tot e<strong>en</strong><br />
dergelijke therapie. In Zuid- <strong>en</strong> Zuidoost-Azië<br />
is slechts vijf tot veerti<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>t van de kinder<strong>en</strong><br />
gevaccineerd teg<strong>en</strong> mazel<strong>en</strong>. Deze ziekte<br />
vormt 55 proc<strong>en</strong>t van de ziekt<strong>en</strong> die met<br />
vaccinatie voorkom<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>'. Die<br />
schamele paar proc<strong>en</strong>t die bereikt wordt zou<br />
uitsluit<strong>en</strong>d verantwoordelijk zijn voor de totale<br />
bevolkingsexplosie? Er is vast meer aan de<br />
hand.<br />
Snelle culturele <strong>en</strong> sociale verandering<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
ook wel e<strong>en</strong>s g<strong>en</strong>oemd als factor<strong>en</strong> die<br />
e<strong>en</strong> rol kunn<strong>en</strong> spel<strong>en</strong>.<br />
OVERBEVOLKT<br />
E<strong>en</strong> tweede uitgangspunt van King is dat de<br />
Derde Wereld overbevolkt is. Het is waar: volg<strong>en</strong>s<br />
VN-schatting<strong>en</strong> zal Afrika - het contin<strong>en</strong>t<br />
met de snelste bevolkingsgroei - in 2100 e<strong>en</strong><br />
kwart van de wereldbevolking tell<strong>en</strong>. Dat zijn<br />
2,5 miljard inwoners. In 1980 war<strong>en</strong> dat er<br />
nog maar 476 miljo<strong>en</strong>. Hoewel de bevolking<br />
daar <strong>en</strong>orm groeit - K<strong>en</strong>ya is bij mijn wet<strong>en</strong><br />
nog steeds het land met het hoogste geboort<strong>en</strong>cijfer<br />
ter wereld - is de dichtheid ervan<br />
laag. Dit geldt in mindere mate ook voor Latijns<br />
Amerika. Dat <strong>en</strong>orme probleemland K<strong>en</strong>ya<br />
heeft e<strong>en</strong> bevolkingsdichtheid van 43 inwoners<br />
per km'. De gemiddelde bevolkingsdichtheid<br />
in Afrika is 16 inwoners per km'. Bij<br />
de voorzi<strong>en</strong>e vervijfvoudiging in 2100 zal de<br />
dichtheid 90 inwoners per km' bedrag<strong>en</strong>. In<br />
Europa bedraagt dit cijfer gemiddeld 99. En<br />
dan heb ik het nog niet over uitschieters als<br />
Nederland (circa 350 inwoners/km'). Het allerweg<strong>en</strong><br />
overbevolkt geachte India (259 inwoners<br />
per km') heeft ongeveer de zelfde bevolkingsdichtheid<br />
als het voormalige West-<br />
Duitsland (246 inwoners per km'). Terwijl Indiase<br />
vrouw<strong>en</strong> rijst <strong>en</strong> e<strong>en</strong> sari krijg<strong>en</strong> als ze<br />
zich lat<strong>en</strong> steriliser<strong>en</strong>, zal niemand het in zijn<br />
hoofd hal<strong>en</strong> Duitse mann<strong>en</strong> gratis lederhos<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> bockwurst te belov<strong>en</strong> als ze hetzelfde lat<strong>en</strong><br />
do<strong>en</strong>.<br />
Voor Afrika lijkt het probleem in deze context<br />
niet zozeer de overbevolking, als wel de geringe<br />
bevolkingsdichtheid. Er zijn grote onbewoonbare<br />
gebied<strong>en</strong>, <strong>en</strong>orme afstand<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
bewoonde gebied<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> gebrekkige, moeilijk<br />
te onderhoud<strong>en</strong> infrastructuur.<br />
Ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s weinig overtuig<strong>en</strong>d is het argum<strong>en</strong>t<br />
dat de bevolkingsgroei zijn gr<strong>en</strong>s bereikt heeft<br />
waar het de belasting voor het milieu betreft.<br />
E<strong>en</strong> studie van de Wereldvoedselorganisatie<br />
toont aan dat <strong>en</strong>kel door de combinatie van<br />
teelt<strong>en</strong> te optimaliser<strong>en</strong>. dus zonder de introductie<br />
van fantastische technologieën, de<br />
draagkracht van Afrika teg<strong>en</strong> het jaar 2000<br />
met 58 proc<strong>en</strong>t verhoogd kan word<strong>en</strong>.<br />
Veel ondoordachte <strong>en</strong> milieubelast<strong>en</strong>de exploitatie<br />
van grond komt voort uit andere factor<strong>en</strong><br />
De kraamafdeling in het ziek<strong>en</strong>huis van Aleppo, Syrië, één van de plaats<strong>en</strong> waar<br />
de WHO <strong>en</strong> Unicef e<strong>en</strong> profeet ondersteun<strong>en</strong> om o.a. vroedvrouw<strong>en</strong> goed op te leid<strong>en</strong>,<br />
<strong>en</strong> zodo<strong>en</strong>de de kindersterfte terug te dring<strong>en</strong>.<br />
Foto: WHO/Go Nemeh<br />
dan e<strong>en</strong> (te) grote bevolkingsdruk. De uitputting<br />
van de grond t<strong>en</strong> behoeve van teelt van<br />
exportgewass<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> voorbeeld. T<strong>en</strong> gevolge<br />
van de dal<strong>en</strong>de wereldmarktprijz<strong>en</strong> moet hier<br />
steeds meer <strong>en</strong> int<strong>en</strong>siever van verbouwd word<strong>en</strong><br />
om te kunn<strong>en</strong> overlev<strong>en</strong>.<br />
RACISTISCHE ONDERTOON<br />
De red<strong>en</strong>ering dat de Derde Wereld overbevolkt<br />
is, leidt gemakkelijk tot e<strong>en</strong> analyse met<br />
e<strong>en</strong> racistische ondertoon: moet<strong>en</strong> er in viervijfde<br />
van de wereld minder kinder<strong>en</strong> kom<strong>en</strong><br />
opdat het overgeblev<strong>en</strong> e<strong>en</strong>vijfde rustig door<br />
kan gaan met zijn verspilling? Dit is zeker niet<br />
de t<strong>en</strong>eur van Kings betoog. Hij propageert<br />
ook duurzame maatregel<strong>en</strong> in het West<strong>en</strong>.<br />
Maar ook in zijn visie komt grootste deel terecht<br />
op het bordje van de Derde Wereld.<br />
Vooral op het van weinig voedsel <strong>en</strong> veel last<strong>en</strong><br />
voorzi<strong>en</strong>e bordje van de vrouw<strong>en</strong> daar.<br />
Het is niet de eerste keer dat vrouw<strong>en</strong> zich in<br />
de warme belangstelling van armoedebestrijders<br />
mog<strong>en</strong> verheug<strong>en</strong>. In TOP van oktober<br />
1990 schilderde Marianne Bo<strong>en</strong>ink in het kort<br />
TGP JULI <strong>1991</strong> 25