Meer - LSOVD

Diepe sporen
Druggebruik van een kind raakt alle leden van het gezin. In de INFO-serie ‘Diepe sporen’ deze keer
aandacht voor de ervaringen van een moeder van een jonggebruikend kind. Diens geadopteerde
dochter Deepali kocht op elfjarige leeftijd al wiet en is nu verslaafd aan de coke. Na een ontwenningskuur
was ze vijf jaar clean, maar vorig jaar ging ze opnieuw voor de bijl. Voor Dien en haar
man Gerrit komt daar de zorg voor Deepali’s baby nog bij. Uw aandacht voor Dien, moeder van een
jonggebruikend kind.
Tekst, vormgeving en fotografie: Rogier de Jong
Het verhaal van Dien, moeder van een jonggebruikend kind
‘We moeten ermee leren leven’
In de huiskamer staat een
kinderbox met een verstelbare
bodem. “Dieshara slaapt nog,
ik haal haar straks wel even,”
zegt Dien (61). Een uur later
zit er een chocoladekleurige
baby op haar arm, die de wereld
ernstig tegemoet blikt,
maar ook innemend kan lachen.
Ook de veertienjarige jonge
vrouw op de kast – Dieshara’s
moeder en Diens dochter
Deepali – toont een stralend
zonnige lach. “Deepali vlak
voor ze verslaafd raakte,” zegt
Dien. “Ze was op dat moment
veertien.”
Vondelingetje
Deepali is het enige kind van
Dien en Gerrit. Als tweejarig
vondelingetje werd ze in 1985
liefdevol opgenomen door haar
Zeeuwse adoptiefouders. Volgens
Dien leidde het Indiase
meisje een doorsneegelukkige
jeugd. De basisschool
doorliep ze zonder
problemen en ook de eerste
twee jaar van het vervolgonderwijs
– vbo – verliepen rimpelloos.
“Tot ze voor een bepaalde
richting moest kiezen.
Die specialisatie volbracht ze
niet,” vertelt Dien. “We hebben
toen leerplicht-ontheffing
gekregen. Deepali is op haar
vijftiende in verzorgingshuizen
gaan werken.”
Onrust
Bij Deepali openbaarde zich
een bepaalde onrust, die haar
1
steeds kort aan één baan
bond. Ze ging van het ene
verzorgingshuis naar het
andere. Om haar wat meer op
het beroepsleven te richten,
kregen Dien en Gerrit van
Stichting Bestwerk het advies
om Deepali een scholingsproject
in Etten-Leur te laten volgen.
Na dat project volgden
opnieuw enige tehuizen en
doorliep Deepali een opleiding
voor voedingsassistente. In
die tijd kregen Dien en Gerrit
ook de eerste signalen dat er
wat mis was. Iets wat ze tijdens
Deepali’s schooltijd al
vermoedden, want ze ontdekten
dat hun dochter op elfjarige
leeftijd wiet in een coffeeshop
kocht. Dien: “Omdat ze
eruitzag als een achttienjarige,

kon dat blijkbaar probleemloos.”
Wiet, pillen en cocaïne
De gevolgen bleven niet uit.
“Het ging mis op school,” herinnert
Dien zich. “Deepali was
plotseling een nacht weg. En
als ze thuiskwam, was ze
agressief of slaperig. Zo kenden
we Deepali niet. Ze was
altijd vrolijk en als ze het ergens
niet mee eens was, liet
ze dat ook duidelijk blijken.
Maar toen sloeg ze helemaal
door. Er kwamen meldingen
van diefstalletjes en ruzies op
school.” Daarnaast merkten
Dien en Gerrit dat er geld verdween
bij hen thuis. En toen
de klap op de vuurpijl: “Na
een tijdje ontdekte ik zakjes
met wiet en pillen. Na het volgen
van het scholingsproject
in Etten-Leur bleek ze bovendien
aan de coke.”
Gedumpt
Dien en Gerrit zochten de oorzaak
van Deepali’s druggebruik
bij zichzelf. “Wij dachten
dat we haar niet goed opvoedden.
Maar wat deden we dan
precies fout? De één vond dat
we haar te veel vrij lieten, de
ander zei dat we te streng
waren. Of kwam het door de
adoptie? Voelde Deepali zich
een buitenstaander?” Dien
weet het niet en ze kan geen
andere reden bedenken dan
de drugs zelf: “Deepali heeft
ermee geëxperimenteerd en
dat smaakte naar meer. Ze
heeft gewoon niet zonder gekund.”
Een moeizame periode
volgde, waarin Dien en Gerrit
van het ene incident met Deepali
in het andere rolden, en
niet wisten waar ze met hun
problemen naartoe moesten.
“We maakten ons heel veel
zorgen”, aldus Dien, “en vooral
tussen Deepali en mij was
er veel ruzie. Daarin speelde
ook de adoptie een rol. Deepali
voelde zich gedumpt door
haar biologische ouders en
weigerde mij als moeder te
zien. Ik vroeg: ‘Als ik je moeder
niet mag zijn, mag ik dan
misschien wel voor je zorgen?’
Kortom, we probeerden alles
zelf op te lossen. Dat sleepte
zich enkele jaren zo voort.”
Diepe sporen
Contacten
Na de contacten met Stichting
Bestwerk en de Sociale Dienst
kwam er uiteindelijk contact
met het Zeeuwse Consultatiebureau
voor Alcohol en Drugs
(ZCAD) in Goes. “Daar is
Deepali zelf naartoe gegaan”,
aldus Dien, “want ik mocht
niet mee. Zo ging dat toen
nog.”
Verkracht
Deepali bleef tot 2003 bij Dien
en Gerrit thuis wonen. Wat
niet wil zeggen dat ze er ook
elke dag was. Dien: “Ze kwam
en ging wanneer het haar uitkwam.”
Soms bleef ze drie
maanden lang weg, dan zat ze
in Rotterdam of in Middelburg.
Deepali had veel relaties met
mannen uit de drugswereld.
DIEN: ‘DE LSOVD-GESPREKSGROEP HEEFT
DE RELATIE TUSSEN DEEPALI EN MIJ TEN
GOEDE VERANDERD’
Volgens Dien gebruikten sommigen
van hen haar ook wel
voor iets anders dan alleen
drugs: “Bij één van hen is ze
regelmatig verkracht. Daar
heeft ze toen ook aangifte van
gedaan.”
Vlindertje
Deepali bracht haar verslaafde
vrienden soms mee naar huis,
wat in huize Schipper voor de
nodige spanningen zorgde. Er
waren ruzies, en het dagnachtritme
werd volledig verstoord.
De nood werd zo hoog,
dat Dien en Gerrit Deepali
voor een ultimatum stelden.
“Ik heb tegen haar gezegd dat
ze naar een ontwenningskliniek
moest”, aldus Dien, “want
we waren er helemaal klaar
mee. Als ze zich niet liet
2
behandelen, mocht ze niet
meer bij ons wonen. Het was
het één of het ander.” Deepali
kon terecht bij Novadic-
Kentron in Breda. Met vallen
en opstaan bleef ze vier jaar
onder behandeling, eerst intern,
later ook extern, in de
vorm van begeleid wonen.
“Uiteindelijk was ze zover dat
ze haar ‘vlindertje’ kreeg en
dat ze op eigen benen kon
staan. Al met al is ze vierenhalf
jaar clean geweest,”
meldt Dien niet zonder trots.
Terugval
De terugval kwam begin 2008.
Na diverse baantjes raakte
Deepali werkloos en kwam ze
opnieuw in de drugswereld
terecht. Ze ging weer gebruiken.
Bovendien kreeg ze binnen
een halfjaar het overlijden
van drie grootouders te verwerken,
en werd ze vanwege
een huurschuld haar huis uitgezet.
Ze had geen dak meer
boven haar hoofd en stond op
straat, letterlijk. “Het was afschuwelijk,
we kregen alles
tegelijk op ons bord,” verzucht
Dien. “En alsof dat allemaal
nog niet genoeg was, belde ze
ons ook nog met de boodschap
dat ze zwanger was.
Dat kon er ook nog wel bij.”
Dieshara
Nadat Dien en Gerrit van de
‘blijde boodschap’ van
Deepali’s zwangerschap waren
bekomen, vroegen ze hun
dochter wat ze met het kindje
wilde. “Deepali had al een
keer een abortus ondergaan,
ze wilde het nu dolgraag houden,”
vertelt Dien. “Ik vroeg of
ze de verantwoordelijkheid
voor zo’n kleintje wel aankon.
‘Kunnen jullie er niet voor zorgen?’
was Deepali’s antwoord.
‘Een kind is geen kat die je
uitbesteedt en wij zijn zestigers,’
zei ik. Maar op den duur
ga je daar toch anders over
denken. Vooral na de bevalling.
Ik ben toen elke dag naar
Breda gereden om voor Dieshara
– want zo heette het
kindje – te zorgen. Geen
wonder dat we ons algauw aan
onze kleindochter gingen
hechten. Aangezien Deepali
niet in staat bleek zelf de
moederrol op zich te nemen,

zijn wij nu zowel de grootouders
als de pleegouders van
Dieshara. Wij zien dat als de
beste oplossing. Dieshara
hoeft niet naar crisisopvang en
diverse pleeggezinnen, en als
ze straks iets ouder is, kan ze
zelf kiezen wat ze wil. En wie
weet kan Deepali – die overigens
nog steeds de voogdij
heeft – alsnog ooit voor haar
zorgen.”
Verwijten
De geschiedenis rond Deepali
heeft diepe sporen getrokken
in huize Schipper. Daar kwam
bij dat Gerrit en Dien elk op
hun eigen manier met Deepali
omgingen. “Gerrit was wat
toegeeflijker dan ik,” overpeinst
Dien. “Dus dat gaf
weleens wrijving. ‘Jij maakt
altijd ruzie met haar,’ zei hij.
Waarop ik antwoordde: ‘En jij
stelt geen grenzen!’ Zo maakten
wij elkaar verwijten. Op
een bepaald moment zagen
we in dat het zo niet verder
kon. Deepali was bezig ons uit
elkaar te drijven.”
LSOVD
De contacten die Dien en Gerrit
al sinds 2000 met de
LSOVD hadden, waren voor
Dien – en aanvankelijk ook
voor Gerrit – een belangrijke
Diepe sporen
ondersteuning. “We zijn samen
een tijd bij een gespreksgroep
geweest en hebben daar
geleerd om het drugsgebruik
van Deepali een plaats in ons
leven te geven. Dat het niet
anders was en dat we goed
grenzen moesten leren stellen.
Dat hebben we ook gedaan.
We hebben er bewust naartoe
geleefd dat Deepali op een
bepaald moment ons huis zou
verlaten. We hebben ook geleerd
dat je geen geld moest
geven en dergelijke. Dat je uit
de zogenaamde ‘Reddersdriehoek’
moest zien te komen.
Al trapte je daar natuurlijk
toch regelmatig weer in.
De gespreksgroep heeft ook
de relatie tussen Deepali en
mij ten goede veranderd. Zij
heeft nu in de gaten hoe ik
ben en dat ik niet overal aan
toegeef. Als ik nee zeg, is het
nee.” Dien vertelt dat Gerrit
de gespreksgroep na een aantal
sessies voor gezien hield.
“Maar omdat hij mij zag veranderen,
heeft hij er indirect
toch wat aan gehad, denk ik.”
3
Hechten
Hoe gaat het nu met iedereen,
waar staat het gezin in 2009?
Deepali woont op dit moment
samen met een Surinaamse
man en komt af en toe even
thuis. Volgens Dien weet Deepali
zich geen raad met haar
kindje. “Zij heeft zich als baby
niet kunnen hechten en nu
kan ze het als moeder ook
niet. De geschiedenis herhaalt
zich.” En Gerrit? Hij heeft het
op dit moment moeilijk. Tegenslag
met het opknappen
van hun huis was de druppel
die de emmer deed overlopen
en hem in een burn-out deed
belanden. Dien zelf blijft optimistisch
gestemd, want dat zit
in haar aard. “Gerrit herstelt
wel weer”, constateert ze met
Zeeuwse strijdbaarheid, “en
met Deepali moeten we leren
leven.” Om er even later aan
toe te voegen: “Gelukkig is
Dieshara een probleemloze
baby die ons de fase schenkt
die we met onze dochter – die
als tweejarige bij ons kwam –
niet konden meemaken.”
‘Omdat ze eruitzag als een achttienjarige,
kon Deepali op haar elfde
probleemloos wiet in een coffeeshop
kopen’
Informatie over het LSOVD-steunpunt
‘Ouders van een jonggebruikend kind’
vindt u op www.lsovd.nl.