De magie als natuurwetenschap - The Alchemy Web Site

egrijpen. Weliswaar niet in de zin van een kokkin, doch in de
zin van Reichenbach als het alles doordringende od, in zoverre
het als lichtschijnsel van zich doet spreken. Wij treffen
hetzelfde in alle eeuwen onder verschillende benamingen aan,
namelijk als het telesma bij Hermes; als enormon 129 of ignis
subtilissimus bij Hippocrates; als akasa bij de Indiërs; en het
astrale licht bij de kabbalisten. Galenus noemt het pneuma 130 ;
Van Helmont 131 blas humanum 132 ; Paracelsus alkahest;
Boerhave copula 133 tussen geest en lichaam. Bij de alchemisten
heet het de quinta essentia; bij de occultisten gedurende de
middeleeuwen de algeest of levensgeest; bij Descartes de
subtiele materie; bij Newton de spiritus subtilissimus.
In latere tijd zal men de als geestrijk bedoelde uitspraak van
Dubois-Reymond, dat hij pas aan een wereldziel zou geloven
wanneer hem die ingebed in zenuwmassa getoond zou worden,
niet meer bewonderen. Voor een wereldziel is het voldoende dat
wordt aangetoond dat er een allesdoordringende en alles
verbindende potentie is. Dat is feitelijk monisme. Zonder een
dergelijke wereldziel heeft de natuur slechts het monisme van
een hoop stenen. Wij moeten leren inzien, dat de delen der
natuur in solidair verband met elkaar staan, dat alles op alles
inwerkt, hoe weinig wij door onze grove zintuigen ook weten
van dit systeem van krachten waarin wij zijn ingebed. Mesmers
voorgangers in de middeleeuwen hebben deze wereldziel reeds
magnetisme genoemd. Zo spreekt bijvoorbeeld Athanasius
Kircher over een magnetisme van de sterren, de aarde,
129 [soms gezien als de adem die God de mens inblies, waarmee het
dan echter als ziel wordt gezien. vert.]
130 ['adem' of 'ziel'. vert.]
131 [vermoedelijk betreft het Jan Baptista van Helmont, alchemist,
arts, 1579-1644. vert.]
132 ['menselijke adem'. vert.]
133 ['band'. vert.]
90