Een klassiek experiment - Erasmus Universiteit Rotterdam

Een klassiek experiment Hoofdstuk 2 – Sociaal netwerk en culturele smaak
dankzij het exclusieve karakter daarvan. Vanuit het perspectief van Lizardo kan dus gesteld
worden dat de culturele smaak bepalend is voor de vorm van het sociale netwerk, waarbij
hoge en lage cultuur elk hun eigen invloed hebben op de sterke en zwakke bindingen in dat
netwerk. De theorieën van Mark en Lizardo komen overeen op het idee dat men cultuur niet
alleen via elkaar leert kennen, maar ook met elkaar.
2.3 Groepsdynamische processen
Binnen een sociaal netwerk spelen zich groepsdynamische processen af die invloed hebben
op de culturele smaak en de mate van cultuurparticipatie. Zo stelt Ranshuysen (1999) dat de
openheid van het sociale netwerk van invloed is op de frequentie van culturele activiteiten.
Men gaat vaker naar musea en theaters als leden uit het netwerk dit ook vaak doen.
Personen met een gesloten netwerk – wanneer de vrienden onderling contact hebben –
laten zich sterker door de normen binnen dat netwerk beïnvloeden dan personen met een
open netwerk. Gesloten netwerken zijn dus meer verbonden met culturele normen dan
open netwerken. Deze normen kunnen bepaalde culturele activiteiten aanmoedigen, maar
ook ontmoedigen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen uit de hogere klasse eerder
beschikken over een open netwerk dan mensen uit de lagere klasse (Tijhuis e.a. 1992). Een
afwerende houding ten aanzien van cultuur wordt dus aangewakkerd door de sociale
controle in de gesloten netwerken van mensen uit de lagere klasse. Ook McPherson (2001)
gaat er vanuit dat de sociale normen binnen het netwerk bepalend zijn voor de culturele
smaak. Zijn uitgangspunt is het principe dat gelijksoortigheid de broedplaats is voor
verbinding tussen mensen. Het persoonlijke netwerk van mensen kan gelijksoortig zijn op
het gebied van sociale achtergrondkenmerken, gedrags‐ en interactie eigenschappen.
De frequentie waarmee mensen culturele activiteiten ondernemen, verklaren Ranshuysen
en McPherson aan de hand van verschillen in sociale controle binnen de netwerken. Deze
sociale controle kan ook op een andere manier opgevat worden. Theorieën omtrent de
vorming van identiteit en de rol die sociale netwerken daarin spelen, zijn in deze discussie
van belang. Côté (1996) spreekt in dit verband van identiteitskapitaal, en ziet dit als het
verlengde van Bourdieu’s cultureel kapitaal. Hij verbind het soort identiteit aan de vorm van
een maatschappij. In de tijd van Bourdieu was de maatschappij gericht op sociale mobiliteit,
waarbij cultureel kapitaal werd ingezet als middel om hogerop de sociale ladder te komen. In
de huidige tijd is de maatschappij gericht op consumptie, die wordt gebruikt als middel om je
20