Een klassiek experiment - Erasmus Universiteit Rotterdam

Een klassiek experiment Hoofdstuk 2 – Sociaal netwerk en culturele smaak
bekend is met – of geïnteresseerd is in – klassieke muziek. Dit zal de beleving en beoordeling
van klassieke concerten waarschijnlijk positief beïnvloeden.
2.2 Cultuurparticipatie is een sociale gebeurtenis
Men onderneemt vaak culturele activiteiten samen met anderen, en laat zich daarbij vaak
meenemen naar iets waar men uit zichzelf niet zo snel heen zou gaan. Deze groep van
anderen met wie een persoon bepaalde relaties heeft vormt het sociale netwerk.
Bovenstaand fenomeen komt ook terug in het onderzoek van Roose (2008) naar de
motieven voor concertbezoek en de esthetische oordelen van het publiek dat naar klassieke
concerten gaat. Eén van de vier motieven dat een rol speelt is gerelateerd aan het sociale
netwerk van de deelnemers. Zij bezoeken een concert ofwel omdat iemand dit geadviseerd
heeft of hen heeft uitgenodigd om mee te gaan, ofwel omdat zij een avond uit willen met
vrienden. Deze motivatie geldt het sterkst voor dat deel van het publiek dat slechts een
enkele keer een klassiek concert bezoekt – de passers‐by. Dit suggereert dat het sociale
netwerk een effectief kanaal is om mensen met weinig interesse toch te bereiken. Het
sociale netwerk zorgt voor een kennismaking met cultuur en tegelijkertijd zorgt de
aanwezigheid van het netwerk voor meer plezier.
Daarnaast kan het sociale netwerk ook op een andere manier invloed hebben. Mark (1998)
en Lizardo (2006) constateren een verband tussen het netwerk en de culturele smaak. Over
de richting van dit verband zijn ze het echter niet eens. Mark gaat uit van de notie dat
gelijksoortige mensen interactie hebben met elkaar en dat daaruit gelijksoortige
muzieksmaken ontstaan. Muzikale voorkeuren worden volgens Mark overgenomen via
gelijksoortige sociale netwerk relaties, waardoor muzikale vormen – of genres – als het ware
afhankelijk zijn van mensen voor hun voortbestaan. In de visie van Mark bepaalt het sociale
netwerk dus de culturele smaak. Daarentegen gaat Lizardo uit van de opvatting dat culturele
smaak gebruikt wordt om sociale netwerken te vormen en onderhouden. Hij maakt hierbij
een onderscheid tussen sterke en zwakke relaties binnen het sociale netwerk. Hij maakt
aannemelijk dat met name populaire cultuurvormen worden ingezet om zwakke bindingen –
de weak ties – te onderhouden, vanwege het algemene karakter van populaire cultuur. De
meer directe, sterke bindingen – de strong ties – worden het best onderhouden door een
gedeelde voorkeur voor hoge cultuur, of althans minder breed gedeelde preferenties,
19