Een klassiek experiment - Erasmus Universiteit Rotterdam

Een klassiek experiment Hoofdstuk 2 – Sociaal netwerk en culturele smaak
zoals amusement of ontsnapping. Dit geeft echter geen antwoord op de vraag wat hoge
kunst hoog maakt en lage kunst laag.
Klassieke muziek behoort in beide visies tot het domein van de hoge cultuur. Klassieke
muziek en –concerten worden namelijk veelal geconsumeerd door de hogere klasse.
Daarnaast wordt klassieke muziek gezien als complexer dan populaire muziek, als
cultuurvorm die meer training vereist om begrepen te worden, en als bron van een serieuze,
intellectuele en esthetische ervaring.
Hierboven is te zien dat er vraagtekens kunnen worden gezet bij de mate waarin het
onderscheid tussen hoge en lage kunst kan worden toegeschreven aan intrinsieke
kenmerken van culturele producten. Ook in participatiepatronen zien we hoog en laag
steeds meer door elkaar lopen. De hoge klasse beperkt zijn smaak niet langer alleen tot de
hoge kunst, maar verbindt zich nu ook aan bepaalde vormen van lage kunst. Deze culturele
mobiliteit (zie Emmison 2003) wordt door theoretici gekoppeld aan het concept van de
culturele omnivoor, dat in 1992 door Peterson is geïntroduceerd. De culturele omnivoor is
vaak hoogopgeleid, heeft een hoog inkomen, en combineert hoge en lage cultuur met
elkaar. Hiermee verschuift het structurerend principe van culturele smaak van het hoge/lage
cultuur model naar culturele omnivoriteit (Van Eijck en Lievens 2008:218). Culturele
omnivoriteit als fenomeen veronderstelt kennis van zoveel mogelijk culturele vormen, zodat
er een bewuste keuze gemaakt kan worden welke cultuur in het repertoire komt. Daarmee
onderscheidt de omnivoor zich van de lagere klasse. Echter, de grens tussen hoge en lage
kunst vervaagt daardoor en is ook minder belangrijk geworden (Taylor 2009). Klassieke
muziek en –concerten worden nog steeds beschouwd als hoge cultuur, maar hebben in dit
veranderde landschap van culturele smaak een minder exclusief karakter gekregen.
Het idee van de culturele omnivoor en zijn repertoire is aangescherpt door Van Eijck e.a.
(2008), maar ook door Relish (1997). Hij stelt dat niet alleen het opleidingsniveau een rol
speelt bij de breedte van de culturele smaak, maar ook de geografische mobiliteit en de
complexiteit van het sociale netwerk. Zijn onderzoeksresultaten suggereren dat het
liefhebben van muziekgenres aangeleerd wordt door zowel formele als informele kanalen.
Zodoende kan het sociale netwerk volgens hem de basis vormen voor een brede
muzieksmaak. Op basis van bovenstaande theoretische concepten kan ik constateren dat
meer cultureel kapitaal (via school, thuis, of het sociale netwerk) betekent dat men meer
18