Een klassiek experiment - Erasmus Universiteit Rotterdam

Een klassiek experiment Hoofdstuk 2 – Sociaal netwerk en culturele smaak
Cultureel kapitaal bestaat uit symbolische elementen die gewaardeerd worden door de
dominante klasse, variërend van correct taalgebruik en etiquette tot kennis en ervaring die
opgedaan zijn door de waardering van kunst en andere culturele uitingen. Het idee is dat
individuen, families en klassen ruilmiddelen – die een bepaalde socialisatie vergen ‐
uitgeven om cultureel kapitaal te verwerven, dat vervolgens ingezet wordt om meer geld en
macht te verkrijgen (Peterson 1979: 150). De culturele competenties ‐ zoals scholing,
houdingen, opvattingen en smaak ‐ worden dus gebruikt om hogerop te komen, maar ook
om de distinctie tussen sociale klassen in leven te houden en deze door te geven aan jongere
generaties. De hoge cultuur wordt gedefinieerd door de hogere klasse (DiMaggio 1987).
Zodra bepaalde elementen uit deze hoge cultuur meer gemeengoed worden, vinden leden
uit de hogere klasse nieuwe vormen van hoge cultuur zodat ze zich kunnen blijven
onderscheiden.
Gelijktijdig bestaan er ideeën over de opvatting dat het onderscheid tussen hoge en lage
kunst voortkomt uit intrinsieke karaktereigenschappen van deze kunstvormen. Alexander
(2003: 226‐227) geeft een overzicht van drie argumenten, die zij overigens niet overtuigend
genoeg vindt om bovenstaande stelling aan te nemen. Het eerste argument is dat hoge
kunst rijker en complexer is dan lage kunst. Hoewel veel hoge kunstvormen complex zijn,
onderschat dit argument de complexiteit van veel lage kunstvormen. Het tweede argument
dat Alexander naar voren brengt is dat hoge kunst meer training vereist om begrepen te
worden. Echter, de mogelijkheid om te kunnen genieten van kunst is niet afhankelijk van
training, maar van een bekendheid met de conventies van die kunstvorm. Jongeren weten
bijvoorbeeld meer over hun favoriete muziekgenre dan hun ouders, omdat de laatste niet
geleerd hebben om het te waarderen. Het derde argument is dat hoge kunst een serieuze,
intellectuele en esthetische ervaring geeft, daar waar lage kunst slechts amusant is. De focus
ligt bij dit argument niet langer op de inhoud van de kunstvormen, maar op de manier
waarop het publiek de kunstvormen consumeert. Dit argument blijft volgens Alexander
langer overeind dan de eerste twee argumenten. Toch is het zo dat men geconcentreerd
naar klassieke muziek kan luisteren voor een intellectuele en esthetische ervaring, maar men
kan klassieke muziek ook opzetten als achtergrond tijdens bijvoorbeeld huishoudelijke
klussen. Het argument suggereert dat hard werken, in de zin van intellectuele of esthetische
inspanningen, om te kunnen genieten van kunst beter is dan genot dat leuk en makkelijk is,
17