Een klassiek experiment - Erasmus Universiteit Rotterdam

Een klassiek experiment Hoofdstuk 1 – Op zoek naar aansluiting
1.1 Klassieke muziek in Nederland
Ter voorbereiding op de Klassieke Muziekweek 2005 is in de periode september 2003 tot en
met maart 2005 onderzoek gedaan naar het profiel van klassieke muziekbezoekers in
Nederland. Op basis van klantgegevens van 21 concertgebouwen en orkesten in heel
Nederland is een bezoekersaantal gevonden van 186.773 (Meijjer en Warntjes 2005; 8). Met
behulp van het consumenten segmentatiesysteem MOSAIC, een database waarin
Nederlanders gegroepeerd worden aan de hand van hun sociaal demografische
achtergrondkenmerken en gedragsgegevens, zijn tien hoofdgroepen van klassieke
muziekbezoekers gevonden in de Randstad en omgeving. In totaal zijn er 124.757 bezoekers
van klassieke concerten in de Randstad, waarbij het MOSAIC type Rijke Elite het meest
vertegenwoordigd is. Ook oververtegenwoordigd zijn de typen Gefortuneerde
Kosmopolieten, Gedreven Doeners, Eigenzinnigen, Cultuurgenieters, Jonge Doeners,
Bewuste Starters en tenslotte Weltevreden Stellen. 2 Het merendeel van de klassieke
muziekbezoekers in de Randstad is 55 jaar of ouder, hoogopgeleid en heeft een ver boven
modaal inkomen. Een minderheid van de bezoekers (de Jonge Doeners en de Bewuste
Starters) bestaat uit jongeren tussen de 25 en 35 jaar die middelbaar tot hoogopgeleid zijn
en (nog) een laag inkomen hebben.
Dat het publiek van klassieke concerten vergrijst, is een feit. Tussen 1979 en 2003 vergrijsde
het publiek ruim tweemaal zo snel als de bevolking (Abbing 2009; 11). Bovendien is de
belangstelling voor klassieke concerten sterk achteruit gegaan. Tussen 1997 en 2005 is het
totale aantal bezoeken aan door het rijk gesubsidieerde orkesten met 28% afgenomen
(idem; 12). Daar staat tegenover dat klassieke muziek buiten de concertzaal wel geliefd is. In
2003 luisterde 11% van de Nederlanders wekelijks naar klassieke muziek op de radio of
televisie, en 22% luisterde elke week naar klassieke muziek uit de eigen collectie van cd’s of
mp3’s (idem; 12).
Er lijkt dus wel degelijk potentieel publiek te zijn dat klassieke muziek best leuk vindt, maar
niet naar concerten gaat. Misschien zouden deze mensen over een drempel heen geholpen
moeten worden of anderszins met klassieke concerten geconfronteerd moeten worden. Dit
kan via andere disciplines, zoals in televisieprogramma’s.
2 Voor een uitgebreide beschrijving van de tien hoofdgroepen en de bijbehorende typen verwijs ik naar de
MOSAIC Segmentatie Analyse Klassieke Muziekbezoekers Nederland (Meijjer en Warntjes, 2005) en volsta ik
met de karakteristieke en informatieve benamingen van de hiergenoemde typen.
11