Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici
Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici
oorzaak uitgaan, en daarop baseert Hij zijn verdere aanwijzing, hetgeen dus wil zeggen, dat Hij de geneeskunde wonderbaarlijk heeft ingericht. Wat wil dat anders zeggen, dan dat Hij deze in het boek heeft opgetekend? Zoek haar daar, lees haar daar en vind haar daar. De wijze man zal haar niet schuwen, dat wil zeggen, dat hij de geneeskunde nodig zal hebben, voor zover die van God is. Want niemand is wijs, dan alleen hij die de werken Gods niet schuwt. Doch in hem die de geneeskunde schuwt, is God niet, en ook de geneeskunde niet. Want waar de wijsheid van God niet is, daar is evenmin Hij van wie zij uitgaat. Wilt gij bovendien een geneesheer worden, zoek dan - wanneer gij wijs zijt - allereerst de geneeskunde waar zij is, en bedenk er geen van uzelf. Ze is namelijk geen retorica, noch een deel van een betoog 164 . Neem haar zoals ze geschreven staat, dan dwaalt gij niet. Bekijk alle boeken die gemaakt zijn. Hetgeen overeenstemt in het licht der natuur, bestaat en heeft kracht. Hetgeen er echter niet mee overeenstemt, is een doolhof, die noch een zekere ingang, noch een uitgang heeft. Velen menen, dat zij vanuit het licht der natuur geschreven hebben, terwijl het niets is. Zij hebben wel iets, maar zijn te vroeg gaan dwalen. Ik vermoed, dat zij ontleend hebben aan hen, aan wie God genade heeft gegeven. Ze hebben laatstgenoemden onderdrukt en in de dwaling de parel gevonden, want die is onder de zwijnen terechtgekomen. Lees daarom, lezer, zodanig, dat de juiste boeken van de eerste arts gelezen worden, waarin alle geneeskunde staat. Alleen Hij verlicht, en zonder Hem is er niets. 164 “Partes orationis”. De retorica kent zeven à acht van deze delen. 84
HET EERSTE HOOFDSTUK - OVER HET EERSTE EN BELANGRIJKSTE BOEK DER GENEESKUNDE, WAARIN IEDERE ARTS ZIJN KUNST MOET VINDEN EN ERVAREN, DIE UIT DE ENE GEEST VOORTKOMT Het belangrijkste en eerste boek van alle geneeskunde heet Wijsheid. Zonder dit boek zal niemand iets vruchtbaars verrichten. En wijsheid betekent, dat iemand weet en niet speculeert, en wel zo, dat hij alle dingen begrijpt en met begrip gebruikt; en dat het een begrip en wijsheid is zonder dwaasheid, zonder gekheid, zonder dwaling, zonder twijfel, doch de juiste weg, de juiste basis, het juiste begrip, en het juiste afmeten en afwegen van ieder ding dat in de schaal ligt. Want in dat boek liggen de basis en de waarheid en de kennis omtrent alle dingen. Uit kennis worden alle dingen geregeld, geleid en tot hun vervolmaking gebracht. Het boek is God zelf. Want alleen bij Hem die alle dingen geschapen heeft, is de wijsheid en de grond van alle dingen. Door Hem weten wij wijs te handelen in al hetgeen waarin wij moeten wandelen. Zonder Hem kunnen wij niets besturen, leiden en gebruiken zoals het behoort. Zonder Hem is alles dwaasheid. Op dezelfde wijze als waarop de zon op ons schijnt, moeten ook de kunsten van bovenaf op ons schijnen. Want wat is wijsheid anders, dan de kunst dat eenieder datgene wat aan hem geschonken is, en zijn beroep, kent en beheerst. En die hebben wij nauwelijks van onszelf; net zo min als wij dag en nacht, zomer en winter vanuit onszelf hebben. Ofschoon de geneeskunde natuurlijk is, dat wil zeggen, dat ze bij ons op aarde is - in de vorm van het argentum vivum, het guaiacum 165 , et cetera -, moet ze toch door het hoogste boek aan ons getoond worden. Daardoor weten wij, wat zich in haar bevindt; hoe het aan de aarde moet worden ontnomen; wie de 165 Boom waarvan in de 16e eeuw het hout werd aangewend tegen syfilis. Ook werkzaam tegen gewrichtsontstekingen; laxerend en vocht afdrijvend. 85
- Page 33 and 34: leerstelling presenteert die accept
- Page 35 and 36: DE EERSTE VERDEDIGING - AANGAANDE D
- Page 37 and 38: geven en uitvoeren. 43 Dus hoewel v
- Page 39 and 40: tevens kunnen zeggen: “Onderzoek
- Page 41 and 42: DE TWEEDE VERDEDIGING - AANGAANDE D
- Page 43 and 44: enamingen gewijzigd zijn. Hoewel so
- Page 45 and 46: Mij is ook tegengeworpen, dat ik de
- Page 47 and 48: DE DERDE VERDEDIGING - AANGAANDE HE
- Page 49 and 50: Er is niets wat geen gif bevat. Sle
- Page 51 and 52: ook mogelijk om uit het kwade het g
- Page 53 and 54: DE VIERDE VERDEDIGING - AANGAANDE M
- Page 55 and 56: alleen de weifelaars 95 , die zonde
- Page 57 and 58: Als hij die wil zijn, moet hij de m
- Page 59 and 60: DE VIJFDE VERDEDIGING - AANGAANDE H
- Page 61 and 62: worden. Het behoort niemand te bevr
- Page 63 and 64: daarentegen allen gelijk acht, zoda
- Page 65 and 66: DE ZESDE VERDEDIGING - TER VERONTSC
- Page 67 and 68: verdedigd met deze analyse. Weliswa
- Page 69 and 70: veertig of zestig regels 125 , wein
- Page 71 and 72: te komen. Want met de verborgen zie
- Page 73 and 74: schied? 137 En als de schade in de
- Page 75 and 76: SLOTREDE Wanneer gij, lezer, mij al
- Page 77 and 78: HET TWEEDE BOEK, LABYRINTHUS MEDICO
- Page 79 and 80: loffelijke heren in de gemeente van
- Page 81 and 82: ven. Zoals de meester is, is ook de
- Page 83: Theophrastus - De Lezer Heil 159 On
- Page 87 and 88: eweegreden is als volgt. Wie kent h
- Page 89 and 90: HET TWEEDE HOOFDSTUK - OVER HET TWE
- Page 91 and 92: Want de arts wordt gedwongen - zoal
- Page 93 and 94: Christus spreekt: waar het lichaam
- Page 95 and 96: herkent als een boek waarin de filo
- Page 97 and 98: tegen de aard van de moeder kunnen
- Page 99 and 100: voortgang immers niets van en weet
- Page 101 and 102: HET VIERDE HOOFDSTUK - OVER HET LIC
- Page 103 and 104: dat er de aderen van de cypres zijn
- Page 105 and 106: en gij moet u niet door de substant
- Page 107 and 108: hand zijn, maar niet alsof ze in on
- Page 109 and 110: werkt de natuur met ons samen in de
- Page 111 and 112: de bakker, die maken brood. Zo moet
- Page 113 and 114: ment. Hoewel dit experimenten zijn,
- Page 115 and 116: Waar die niet is, is er slechts het
- Page 117 and 118: vitriool 247 als wetenschap heeft g
- Page 119 and 120: onzichtbaar; ook haar arts. Daaruit
- Page 121 and 122: ftisis 257 , ethica, et cetera, gen
- Page 123 and 124: HET ACHTSTE HOOFDSTUK - OVER HET BO
- Page 125 and 126: Daarmee moet men ook begrijpen wat
- Page 127 and 128: zodat daaruit in een uur tijds een
- Page 129 and 130: HET NEGENDE HOOFDSTUK - OVER HET BO
- Page 131 and 132: ook in andere. Daarom moet gij ters
- Page 133 and 134: conclusies over hoe de kunsten zich
HET EERSTE HOOFDSTUK - OVER HET EERSTE EN<br />
BELANGRIJKSTE BOEK DER GENEESKUNDE, WAARIN<br />
IEDERE ARTS ZIJN KUNST MOET VINDEN EN<br />
ERVAREN, DIE UIT DE ENE GEEST VOORTKOMT<br />
Het belangrijkste <strong>en</strong> eerste boek <strong>van</strong> alle g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong> heet<br />
Wijsheid. Zon<strong>de</strong>r dit boek zal niemand iets vruchtbaars verricht<strong>en</strong>.<br />
En wijsheid betek<strong>en</strong>t, dat iemand weet <strong>en</strong> niet<br />
speculeert, <strong>en</strong> wel zo, dat hij alle ding<strong>en</strong> begrijpt <strong>en</strong> met begrip<br />
gebruikt; <strong>en</strong> dat het e<strong>en</strong> begrip <strong>en</strong> wijsheid is zon<strong>de</strong>r dwaasheid,<br />
zon<strong>de</strong>r gekheid, zon<strong>de</strong>r dwaling, zon<strong>de</strong>r twijfel, doch <strong>de</strong> juiste<br />
weg, <strong>de</strong> juiste basis, het juiste begrip, <strong>en</strong> het juiste afmet<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
afweg<strong>en</strong> <strong>van</strong> ie<strong>de</strong>r ding dat in <strong>de</strong> schaal ligt. Want in dat boek<br />
ligg<strong>en</strong> <strong>de</strong> basis <strong>en</strong> <strong>de</strong> waarheid <strong>en</strong> <strong>de</strong> k<strong>en</strong>nis omtr<strong>en</strong>t alle<br />
ding<strong>en</strong>. Uit k<strong>en</strong>nis word<strong>en</strong> alle ding<strong>en</strong> geregeld, geleid <strong>en</strong> tot<br />
hun vervolmaking gebracht. Het boek is God zelf. Want alle<strong>en</strong><br />
bij Hem die alle ding<strong>en</strong> geschap<strong>en</strong> heeft, is <strong>de</strong> wijsheid <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
grond <strong>van</strong> alle ding<strong>en</strong>. Door Hem wet<strong>en</strong> wij wijs te han<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in<br />
al hetge<strong>en</strong> waarin wij moet<strong>en</strong> wan<strong>de</strong>l<strong>en</strong>. Zon<strong>de</strong>r Hem kunn<strong>en</strong><br />
wij niets bestur<strong>en</strong>, leid<strong>en</strong> <strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong> zoals het behoort.<br />
Zon<strong>de</strong>r Hem is alles dwaasheid. Op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> wijze als waarop<br />
<strong>de</strong> zon op ons schijnt, moet<strong>en</strong> ook <strong>de</strong> kunst<strong>en</strong> <strong>van</strong> bov<strong>en</strong>af op<br />
ons schijn<strong>en</strong>. Want wat is wijsheid an<strong>de</strong>rs, dan <strong>de</strong> kunst dat<br />
e<strong>en</strong>ie<strong>de</strong>r datg<strong>en</strong>e wat aan hem geschonk<strong>en</strong> is, <strong>en</strong> zijn beroep,<br />
k<strong>en</strong>t <strong>en</strong> beheerst. En die hebb<strong>en</strong> wij nauwelijks <strong>van</strong> onszelf; net<br />
zo min als wij dag <strong>en</strong> nacht, zomer <strong>en</strong> winter <strong>van</strong>uit onszelf<br />
hebb<strong>en</strong>. Ofschoon <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong> natuurlijk is, dat wil zegg<strong>en</strong>,<br />
dat ze bij ons op aar<strong>de</strong> is - in <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> het arg<strong>en</strong>tum vivum,<br />
het guaiacum 165 , et cetera -, moet ze toch door het hoogste boek<br />
aan ons getoond word<strong>en</strong>. Daardoor wet<strong>en</strong> wij, wat zich in haar<br />
bevindt; hoe het aan <strong>de</strong> aar<strong>de</strong> moet word<strong>en</strong> ontnom<strong>en</strong>; wie <strong>de</strong><br />
165 Boom waar<strong>van</strong> in <strong>de</strong> 16e eeuw het hout werd aangew<strong>en</strong>d teg<strong>en</strong><br />
syfilis. Ook werkzaam teg<strong>en</strong> gewrichtsontsteking<strong>en</strong>; laxer<strong>en</strong>d <strong>en</strong> vocht<br />
afdrijv<strong>en</strong>d.<br />
85
Change language