Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

alchemywebsite.com
from alchemywebsite.com More from this publisher
30.09.2013 Views

verstout hebben, is verkeerd, en bedrog. Aan de heidenen is de geneeskunde gegeven; dat zijn de oudste artsen. Dat heeft tot gevolg gehad, dat de Grieken in de geneeskunde geweldig terug begonnen te vallen, en dat door tal van oorzaken. Daarbij hadden leugens zo de overhand, dat de Arabieren zich verstout hebben daarin net zo te handelen, en alle andere naties evenzo. Het is echter gegaan zoals het met alle dingen gaat: hoe meer scherpzinnigheid 156 , des te meer dwalingen. Want de mensen hebben geen inzicht 157 . Dat is alleen te vinden bij degene in wiens hand het is. Daarom zijn de laatsten als de laatsten gekomen, en dezen hebben zich met de dwaling beziggehouden, om die te verpletteren. De laatsten worden de besten. De eersten hebben weinig gekund en tot weinig gediend. Het komt dus op de laatsten aan, want anders is alles verspild. Om te ontdekken waar de dwaling zijn oorsprong vindt, ben ik vastbesloten om de juiste boeken aan te duiden waarin men de dwaalwegen kan onderkennen. En als men die heeft beoordeeld, gaat men op weg. Niet naar de eenogige Minotaurus, maar naar degene met drie ogen, besloten in één godheid 158 , zodat men op die weg handelt en wandelt. En wie aldus wandelt, is zalig. Wie zalig is, is zonder dwaling, zonder bedrog, en heeft geen bedrog in zijn hart. 156 “Witz”. Vertaling onzeker. Dit woord heeft talloze, zeer uiteenlopende betekenissen. 157 “Verstand”. 158 Met wie Jupiter bedoeld kan zijn, maar ook de Drie-eenheid van de christelijke Kerk. 82

Theophrastus - De Lezer Heil 159 Ondertussen, lezer, roept men over mij, dat ik degene ben die in de geneeskunde binnenvalt, zonder - zoals het hoort - door de juiste deur naar binnen te gaan. Welnu, lezer, tegenover u wil ik mij verantwoorden, en wel aldus. Zegt gij mij, hoe men in de geneeskunde door de juiste deur naar binnen gaat? Is dat door Avicenna, Galenus, Mesue, Rasim 160 , et cetera, of door het licht der natuur? Want er zijn twee ingangen. De ene ingang is via de genoemde boeken. De andere ingang is in de natuur. Is het nu niet redelijk, lezer, dat inzichtelijk wordt gemaakt welke deur de ingang vormt, en welke niet? De deur die het licht der natuur is, is namelijk de juiste. De andere is boven bij de schedel 161 naar binnen gekomen, want ze horen niet bij elkaar. Aan de ene kant zijn er de geschreven boeken 162 , aan de andere kant is er het licht der natuur. Aan de ene kant is er het Lumen Apothecariorum 163 , aan de andere kant het licht der natuur. Nu ze niet dezelfde weg bewandelen, en de juiste weg toch in een ervan moet liggen, acht ik dát boek het juiste, wat God zelf heeft gegeven, geschreven, gedicteerd en gezet. De andere boeken mogen qua hun bedenkingen, overwegingen en meningen zoveel geven als ze willen, maar dat doet aan de natuur niets af. Dit, lezer, moet gij goed weten, dat slechts van één de kunst der geneeskunde uitgaat, namelijk van God. Van deze moet de 159 “Theophrastus Lectori S”. 160 Abu Bekr Muhammed Ben Zakeriyā er-Rāsī, 865-925. Arabisch arts, chemicus en alchemist. 161 “zum Dach”. 162 “die Codices Scribentium”. 163 “Licht der Apotheker”. Sudhoff verwijst in een voetnoot naar dit werk als naar het farmaceutisch handboek van Quiricus de Augustis, Tortona, eind 15e eeuw. Ik merk op, dat het uit 1492 stamt. De volledige titel is: Lumen Apothecariorum cū nonnullis expositionibus nouiter impressum (Licht der Apotheker, met verscheidene uiteenzettingen in recente druk). Het verscheen ook in Turijn in 1492; vervolgens onder andere in Cremona in 1494, en in Venetië. 83

verstout hebb<strong>en</strong>, is verkeerd, <strong>en</strong> bedrog. Aan <strong>de</strong> heid<strong>en</strong><strong>en</strong> is <strong>de</strong><br />

g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>; dat zijn <strong>de</strong> oudste arts<strong>en</strong>.<br />

Dat heeft tot gevolg gehad, dat <strong>de</strong> Griek<strong>en</strong> in <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong><br />

geweldig terug begonn<strong>en</strong> te vall<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dat door tal <strong>van</strong><br />

oorzak<strong>en</strong>. Daarbij hadd<strong>en</strong> leug<strong>en</strong>s zo <strong>de</strong> overhand, dat <strong>de</strong><br />

Arabier<strong>en</strong> zich verstout hebb<strong>en</strong> daarin net zo te han<strong>de</strong>l<strong>en</strong>, <strong>en</strong><br />

alle an<strong>de</strong>re naties ev<strong>en</strong>zo. Het is echter gegaan zoals het met<br />

alle ding<strong>en</strong> gaat: hoe meer scherpzinnigheid 156 , <strong>de</strong>s te meer<br />

dwaling<strong>en</strong>. Want <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> inzicht 157 . Dat is<br />

alle<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong> bij <strong>de</strong>g<strong>en</strong>e in wi<strong>en</strong>s hand het is. Daarom zijn <strong>de</strong><br />

laatst<strong>en</strong> als <strong>de</strong> laatst<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>, <strong>en</strong> <strong>de</strong>z<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zich met <strong>de</strong><br />

dwaling beziggehoud<strong>en</strong>, om die te verpletter<strong>en</strong>. De laatst<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> <strong>de</strong> best<strong>en</strong>. De eerst<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> weinig gekund <strong>en</strong> tot<br />

weinig gedi<strong>en</strong>d. Het komt dus op <strong>de</strong> laatst<strong>en</strong> aan, want an<strong>de</strong>rs is<br />

alles verspild. Om te ont<strong>de</strong>kk<strong>en</strong> waar <strong>de</strong> dwaling zijn oorsprong<br />

vindt, b<strong>en</strong> ik vastbeslot<strong>en</strong> om <strong>de</strong> juiste boek<strong>en</strong> aan te duid<strong>en</strong><br />

waarin m<strong>en</strong> <strong>de</strong> dwaalweg<strong>en</strong> kan on<strong>de</strong>rk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. En als m<strong>en</strong> die<br />

heeft beoor<strong>de</strong>eld, gaat m<strong>en</strong> op weg. Niet naar <strong>de</strong> e<strong>en</strong>ogige<br />

Minotaurus, maar naar <strong>de</strong>g<strong>en</strong>e met drie og<strong>en</strong>, beslot<strong>en</strong> in één<br />

godheid 158 , zodat m<strong>en</strong> op die weg han<strong>de</strong>lt <strong>en</strong> wan<strong>de</strong>lt. En wie<br />

aldus wan<strong>de</strong>lt, is zalig. Wie zalig is, is zon<strong>de</strong>r dwaling, zon<strong>de</strong>r<br />

bedrog, <strong>en</strong> heeft ge<strong>en</strong> bedrog in zijn hart.<br />

156<br />

“Witz”. Vertaling onzeker. Dit woord heeft talloze, zeer uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

betek<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>.<br />

157<br />

“Verstand”.<br />

158<br />

Met wie Jupiter bedoeld kan zijn, maar ook <strong>de</strong> Drie-e<strong>en</strong>heid <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

christelijke Kerk.<br />

82

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!