Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici
Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici
Een arts moet in de eerste plaats een astronoom zijn. De noodzaak vereist, dat zijn ogen hem er kond van moeten doen dat hij zo iemand is. Zonder dit getuigenis is hij slechts een astronomische kletskous. Het vereist ook, dat hij een kosmograaf is. Niet om van de landen te beschrijven hoe ze daar broeken dragen, doch om stoutmoedig aan te vatten welke ziekten ze daar hebben. Ongeacht of het uw plan mocht zijn dat ge die nationale kledij kunt maken, en wel met datgene wat gij in het land geleerd hebt - hetgeen voor u een excuus is om u met vreemde landen vertrouwd te maken -, wat gaat het de arts aan, dat gij kleermaker zijt? Aangezien de dingen die we zojuist genoemd hebben, ervaren moeten worden, zijn ze niet van ons Parabalani 99 te scheiden, en ook niet van de geneeskunde, waar ze bij horen. Het is dus nodig, dat de arts een filosoof is, en dat zijn ogen hem mededelen dat hij zulks is. Wil hij zo iemand zijn, dan moet hij de dingen verzamelen in de oorden waar ze zijn. Want als iemand een braadstuk wil eten, komt het vlees uit het ene land, het zout uit een ander, en de kruiden komen uit weer een ander land. Als de dingen moeten reizen voordat ze naar u toe komen, moet ook gij reizen, totdat gij datgene verkrijgt wat niet naar u toe kan komen. Want kunsten hebben geen voeten waarmee ze de slagers naar u kunnen opdrijven. Men kan ze ook niet in kuipen doen, noch in een vat opslaan. Omdat ze die tekortkomingen hebben, moet gij hetzelfde doen wat zij zouden moeten doen. De Engelse humores zijn niet Hongaars, noch zijn die van Napoli Pruisisch. Daarom moet gij daar naartoe gaan waar ze zijn. En hoe meer gij ze daar zoekt, en hoe meer gij ervaart, des te groter is uw begrip in uw vaderland. Ook is het noodzakelijk dat de arts een alchemist is. 99 “uns Parabolanis”. Vermoedelijk identificeerde Paracelsus zich met deze titel, die betrekking heeft op de oorspronkelijke παραβολανοι. Zij vormden een (politiek niet onomstreden) groep van Griekse vrijwillige ziekenverzorgers en lijkbezorgers. Paracelsus had mogelijk hun opofferingsgezindheid voor ogen, en wilde de nederigheid beklemtonen waarmee de artsen volgens hem te werk moeten gaan. 56
Als hij die wil zijn, moet hij de moeder zien, uit wie de mineralen groeien. Nu lopen de bergen hem niet achterna, doch hij moet hen achterna lopen. Waar de mineralen liggen, daar zijn de kunstenaars. Wil een kunstenaar het zoeken in het scheiden en bereiden der natuur, dan moet hij zoeken op de plek waar de mineralen zijn. Hoe kan iemand de bereiding der natuur achterhalen, wanneer hij die niet zoekt waar ze is? Moet men het mij dan kwalijk nemen, dat ik mijn mineralen ben nagegaan, en er het gemoed en hart van heb ervaren; dat ik hun kunst in mijn handen heb genomen, die mij leren hoe ik het zuivere van de drab kan scheiden, waardoor ik veel ellende voorkom? Desalniettemin moet ik de filosofische spreuk citeren, dat wijsheid alleen door de onwetenden veracht wordt, en kunst eveneens, door hen die haar niet kennen. Om maar te zwijgen over iemand die van hot naar her trekt, allerlei mensen leert kennen en allerlei gebaren en zeden ervaart, maar zijn schoenen en hoed nog zou verslijten voordat hij die 100 ziet. En ik zwijg over grotere dingen dan deze. Een minnaar bewandelt toch een lange weg opdat hij een leuke meid ziet? Hoeveel te meer loopt hij een mooie kunst achterna? Is de koningin van het einde van de zee naar Salomo gekomen, alleen opdat zij zijn wijsheid verneemt? Wat is er de reden van geweest dat een dergelijke koningin de wijsheid van Salomo is nagegaan? Die is, dat de wijsheid een gave van God is. Waar hij die afgeeft, daar moet men haar zoeken, en waar hij de kunst plaatst, daar moet ook die gezocht worden. Het is een groot besef binnen de mens, dat de mens zoveel begrijpt, dat hij de gave Gods daar zoekt waar zij ligt, en dat wij gedwongen zijn, die te onderzoeken. Als dit een drang is, hoe kan men dan iemand verachten of bespotten die het doet? Degenen die bij de kachel zitten, eten een veldhoen, en zij die de kunsten onderzoeken, eten een melksoep. De hoekblazers 101 dragen 100 Onduidelijk. Mogelijk verwijst Paracelsus hier naar de wijsheid in de voorafgaande zin. 101 “Winkelblaser”. Kennelijk een scheldwoord. 57
- Page 5 and 6: BRONVERMELDING Sieben Defensiones (
- Page 7 and 8: INLEIDING VAN DE VERTALER In Parace
- Page 9 and 10: vloed. Omdat het menselijk lichaam
- Page 11 and 12: al de oude geschriften heeft zich i
- Page 13 and 14: daarin waarnemen, en de gelijkenis
- Page 15 and 16: De titels van de zeven hoofdstukken
- Page 17 and 18: medisch gebied er ook van langs. Ma
- Page 19 and 20: dezelfde die in zijn jongere jaren
- Page 21 and 22: gemeenteraad af, en ruimde hij tege
- Page 23 and 24: september 1541 zijn noodlot voltrok
- Page 25 and 26: Wundarznei, en wel etiologisch, kli
- Page 27 and 28: de leefgewoonten en het klimaat van
- Page 29 and 30: evinden zich in het menselijk licha
- Page 31 and 32: menige bijdrage. Ze laten ons in zi
- Page 33 and 34: leerstelling presenteert die accept
- Page 35 and 36: DE EERSTE VERDEDIGING - AANGAANDE D
- Page 37 and 38: geven en uitvoeren. 43 Dus hoewel v
- Page 39 and 40: tevens kunnen zeggen: “Onderzoek
- Page 41 and 42: DE TWEEDE VERDEDIGING - AANGAANDE D
- Page 43 and 44: enamingen gewijzigd zijn. Hoewel so
- Page 45 and 46: Mij is ook tegengeworpen, dat ik de
- Page 47 and 48: DE DERDE VERDEDIGING - AANGAANDE HE
- Page 49 and 50: Er is niets wat geen gif bevat. Sle
- Page 51 and 52: ook mogelijk om uit het kwade het g
- Page 53 and 54: DE VIERDE VERDEDIGING - AANGAANDE M
- Page 55: alleen de weifelaars 95 , die zonde
- Page 59 and 60: DE VIJFDE VERDEDIGING - AANGAANDE H
- Page 61 and 62: worden. Het behoort niemand te bevr
- Page 63 and 64: daarentegen allen gelijk acht, zoda
- Page 65 and 66: DE ZESDE VERDEDIGING - TER VERONTSC
- Page 67 and 68: verdedigd met deze analyse. Weliswa
- Page 69 and 70: veertig of zestig regels 125 , wein
- Page 71 and 72: te komen. Want met de verborgen zie
- Page 73 and 74: schied? 137 En als de schade in de
- Page 75 and 76: SLOTREDE Wanneer gij, lezer, mij al
- Page 77 and 78: HET TWEEDE BOEK, LABYRINTHUS MEDICO
- Page 79 and 80: loffelijke heren in de gemeente van
- Page 81 and 82: ven. Zoals de meester is, is ook de
- Page 83 and 84: Theophrastus - De Lezer Heil 159 On
- Page 85 and 86: HET EERSTE HOOFDSTUK - OVER HET EER
- Page 87 and 88: eweegreden is als volgt. Wie kent h
- Page 89 and 90: HET TWEEDE HOOFDSTUK - OVER HET TWE
- Page 91 and 92: Want de arts wordt gedwongen - zoal
- Page 93 and 94: Christus spreekt: waar het lichaam
- Page 95 and 96: herkent als een boek waarin de filo
- Page 97 and 98: tegen de aard van de moeder kunnen
- Page 99 and 100: voortgang immers niets van en weet
- Page 101 and 102: HET VIERDE HOOFDSTUK - OVER HET LIC
- Page 103 and 104: dat er de aderen van de cypres zijn
- Page 105 and 106: en gij moet u niet door de substant
E<strong>en</strong> arts moet in <strong>de</strong> eerste plaats e<strong>en</strong> astronoom zijn. De<br />
noodzaak vereist, dat zijn og<strong>en</strong> hem er kond <strong>van</strong> moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong><br />
dat hij zo iemand is. Zon<strong>de</strong>r dit getuig<strong>en</strong>is is hij slechts e<strong>en</strong><br />
astronomische kletskous. Het vereist ook, dat hij e<strong>en</strong> kosmograaf<br />
is. Niet om <strong>van</strong> <strong>de</strong> land<strong>en</strong> te beschrijv<strong>en</strong> hoe ze daar<br />
broek<strong>en</strong> drag<strong>en</strong>, doch om stoutmoedig aan te vatt<strong>en</strong> welke<br />
ziekt<strong>en</strong> ze daar hebb<strong>en</strong>. Ongeacht of het uw plan mocht zijn dat<br />
ge die nationale kledij kunt mak<strong>en</strong>, <strong>en</strong> wel met datg<strong>en</strong>e wat gij<br />
in het land geleerd hebt - hetge<strong>en</strong> voor u e<strong>en</strong> excuus is om u<br />
met vreem<strong>de</strong> land<strong>en</strong> vertrouwd te mak<strong>en</strong> -, wat gaat het <strong>de</strong> arts<br />
aan, dat gij kleermaker zijt? Aangezi<strong>en</strong> <strong>de</strong> ding<strong>en</strong> die we zojuist<br />
g<strong>en</strong>oemd hebb<strong>en</strong>, ervar<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, zijn ze niet <strong>van</strong> ons<br />
Parabalani 99 te scheid<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ook niet <strong>van</strong> <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong>, waar<br />
ze bij hor<strong>en</strong>. Het is dus nodig, dat <strong>de</strong> arts e<strong>en</strong> filosoof is, <strong>en</strong> dat<br />
zijn og<strong>en</strong> hem me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>en</strong> dat hij zulks is. Wil hij zo iemand<br />
zijn, dan moet hij <strong>de</strong> ding<strong>en</strong> verzamel<strong>en</strong> in <strong>de</strong> oord<strong>en</strong> waar ze<br />
zijn. Want als iemand e<strong>en</strong> braadstuk wil et<strong>en</strong>, komt het vlees uit<br />
het <strong>en</strong>e land, het zout uit e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r, <strong>en</strong> <strong>de</strong> kruid<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> uit<br />
weer e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r land. Als <strong>de</strong> ding<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> reiz<strong>en</strong> voordat ze<br />
naar u toe kom<strong>en</strong>, moet ook gij reiz<strong>en</strong>, totdat gij datg<strong>en</strong>e<br />
verkrijgt wat niet naar u toe kan kom<strong>en</strong>. Want kunst<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
ge<strong>en</strong> voet<strong>en</strong> waarmee ze <strong>de</strong> slagers naar u kunn<strong>en</strong> opdrijv<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong> kan ze ook niet in kuip<strong>en</strong> do<strong>en</strong>, noch in e<strong>en</strong> vat opslaan.<br />
Omdat ze die tekortkoming<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, moet gij hetzelf<strong>de</strong> do<strong>en</strong><br />
wat zij zoud<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. De Engelse humores zijn niet<br />
Hongaars, noch zijn die <strong>van</strong> Napoli Pruisisch. Daarom moet gij<br />
daar naartoe gaan waar ze zijn. En hoe meer gij ze daar zoekt,<br />
<strong>en</strong> hoe meer gij ervaart, <strong>de</strong>s te groter is uw begrip in uw<br />
va<strong>de</strong>rland. Ook is het noodzakelijk dat <strong>de</strong> arts e<strong>en</strong> alchemist is.<br />
99 “uns Parabolanis”. Vermoe<strong>de</strong>lijk id<strong>en</strong>tificeer<strong>de</strong> Paracelsus zich met<br />
<strong>de</strong>ze titel, die betrekking heeft op <strong>de</strong> oorspronkelijke παραβολανοι. Zij<br />
vormd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> (politiek niet onomstred<strong>en</strong>) groep <strong>van</strong> Griekse vrijwillige<br />
ziek<strong>en</strong>verzorgers <strong>en</strong> lijkbezorgers. Paracelsus had mogelijk hun<br />
opofferingsgezindheid voor og<strong>en</strong>, <strong>en</strong> wil<strong>de</strong> <strong>de</strong> ne<strong>de</strong>righeid beklemton<strong>en</strong><br />
waarmee <strong>de</strong> arts<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s hem te werk moet<strong>en</strong> gaan.<br />
56
Change language