Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

alleen de weifelaars 95 , die zonder slede, kar en wagen niet voor
de deur kunnen komen, en niet weten hoe ze met hun kunst om
een paar schoenen naar een schoenmaker moeten gaan, behalve
dan op een ezel en met één dukaat. Wanneer gij zonder dukaten
niet om een paar schoenen kunt komen, dan zijt gij zelf een ezel
en een dukaat. Ook zijn ze geen Perambulani 96 . Daarom haten
zij datgene wat zij niet zijn. Wat beter is, haten zij, omdat zij
slechter zijn. Maar ik weet, dat het rondreizen niet tot verderf
leidt, maar beter maakt. Maakt het rondreizen niet iedere handel
beter? Geeft rondreizen niet méér begrip dan bij de kachel
zitten? Een arts moet niet kleinzielig 97 zijn. Hij moet zich
kenbaar maken. Niettemin is het zo, dat zoals zij thans in mijn
tijdsgewricht in de wereld zijn gezet, het hun ontbreekt aan lust
tot rondreizen en tot leren. Daarbij brengen zij het volk ertoe,
dat het hun steeds meer geld geeft, ofschoon zij in feite niets
weten. Nu zij aan de boeren merken, dat die niet weten hoe een
arts moet zijn, blijven ook zij maar bij de haard zitten, omringen
zich met boeken, en varen aldus in een narrenschip 98 .
95 “Polsterdrucker”.
96 Verderop spreekt Paracelsus over “Parabolanis”. Sudhoff verwijst
bij het laatste naar de tweede druk (Huser).
97 “kein Nudeldrucker”.
98 Paracelsus verwijst mogelijk naar het gedicht Narrenschiff van
Sebastian Brant, 1494. Het past qua inhoud goed bij zijn kritiek op de
artsen, hoewel in het gedicht naar reizigers wordt verwezen, terwijl
Paracelsus zijn onderwerp - de artsen - juist verwijt dat zij bij de haard
blijven zitten. Het gedicht luidt als volgt. “Wir faren umb durch alle
landt / All port durchsuchen wir, und gstadt / Wir faren umb mit
grossem Schad / Und künnent doch nit treffen wol / Den staden do
man lenden sol / Unser umbfaren ist on end / Dann keyner weisz, wo
er zu lend / Und hart doch keyn ruw tag, und naht / Uff wiszheyt unser
keyner acht.” (Wij varen rond door ieder land / Alle havens en standen
doorzoeken wij / Wij varen rond met grote schade / En kunnen niet
goed vinden / De plek waar men moet landen / Ons rondvaren kent
geen einde / Want niemand weet waar hij moet landen / En heeft dag
noch nacht rust / Niemand van ons acht wijsheid).
55