Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

Er is niets wat geen gif bevat. Slechts de dosis maakt, dat iets
geen gif is. Als voorbeeld dient, dat iedere spijs en iedere drank
die boven zijn dosis wordt ingenomen, een gif is. De afloop
bewijst dat. Ik geef ook toe, dat gif gif is. [Dat het daarom
verworpen zou moeten worden, is uit den boze]. Als er nu niets
is wat geen gif is, waarom maakt gij dan aanpassingen? De
enige reden is, dat het gif geen schade moet toebrengen. Als ik
dat nu eveneens doe, waarom straft gij mij dan? Gij weet, dat
argentum vivum 76 alleen maar giftig is, en de dagelijkse
ervaring bewijst dat ook. Dat past gij toe, want ge smeert daar
zieken mee in, veel sterker dan een schoenmaker er zijn leer
mee insmeert 77 . Gij rookt met het cinnaber 78 ervan, gij wast met
het sublimaat 79 ervan, en toch wilt gij niet dat men het een gif
noemt, terwijl het toch een gif is. En gij voert het de mens
binnen. Daarbij zegt gij, dat het gezond en goed is, en dat het -
omgewerkt met loodwit - zo is, als ware het geen gif. Gij brengt
het naar Neurenberg 80 om te laten zien wat gij en ik voor
recepten schrijven, en ge ziet daarin wie gif nodig heeft of niet.
Gij kent de aanpassing van kwikzilver niet, en ook niet zijn
dosis, maar ge blijft er maar mee smeren, zolang het wordt
opgenomen. Eén ding moet ik u te verstaan geven, ongeacht of
uw recepten, waarvan gij zegt dat ze zonder gif zijn, caducus 81
genezen of niet, of podagra, of apoplexie 82 , en ongeacht of ge
door middel van uw bier roos 83 , de St.-Vitusdans en
76
Kwikzilver.
77
In ieder geval werd kwik vroeger gebruikt bij het leerlooien.
78
Kwiksulfide. Bij verhitting geeft het een zwarte rook af. Het is
onduidelijk welk gebruik de medici er dit opzicht van maakten. Het
werd sinds de Tang-dynastie in China in medische recepten verwerkt.
Als cinnaber verhit werd, kwam kwik in de as terecht.
79
Kwikchloride. Gebruikt bij huidaandoeningen.
80
De Universiteit van Leipzig zorgde ervoor, dat het stadsbestuur van
Neurenberg in 1530 de druk van Paracelsus‟ werken verbood.
81
Epilepsie.
82
Beroerte.
83
“Rosat”, ofwel „Rosei‟, „Frischbier‟.
49