Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

INLEIDING KARL SUDHOFF
Theophrastus von Hohenheim heeft lange tijd tot de meest
omstreden figuren uit het medische verleden behoord. En ook
tegenwoordig wil de rustige huldiging van zijn grootte en
betekenis nog niet overal gelukken.
Hij werd tegen het einde van het jaar 1493 - wellicht op 10
november - vlakbij Einsiedeln in het kanton Schwyz geboren
als zoon van een adellijke vader uit Schwabing en een degelijke
Zwitserse. Vader Wilhelm stamde uit het geslacht der
Bombasten von Hohenheim en was licentiaat (magister) in de
geneeskunde. De geleerde beroepsscholing van zijn tijd had hij
vermoedelijk in Italië genoten. Ook was hij geschoold in de
chemische techniek van zijn tijd en moet hij een gedegen
medische bibliotheek hebben bezeten. Onder zijn vaderlijke
hoede, groeide zijn enige, weetgierige zoon op, die hij bij de
doop de naam Philippus Theophrastus had gegeven. De knaap
verloor vroeg zijn moeder, die een kind was van burgers uit
Einsiedeln. Na haar dood verliet de vader met zijn kind in het
jaar 1502 het kanton Schwyz, waar hij een decennium lang bij
de Teufelsbrücke, een goed uur lopen van Einsiedeln
verwijderd, zijn woonstede had gehad, en de ingezetenen en
pelgrims zijn geneeskundige hulp had geboden. De knaap
groeide op in Villach in het Kärntenland, waar zijn vader een
ambt had gevonden en hoogbejaard (op 77-jarige leeftijd) in
september 1534 overleed. Hij stopte al vroeg met het zelf
onderrichten van zijn zoon, die hij naar de hogeschool van het
nabijgelegen opper-Italië liet gaan. Daar nam deze de
toenmalige wetenschap in zich op, en promoveerde omstreeks
1515 in Ferrara tot doctor, onder de wijd en zijd beroemde,
bejaarde galenist 3 Niccolò Leoniceno, overleden in 1524 -
3 Aanhangers van Galenus, niet te verwarren met „galenisten‟: een
term voor de aanhangers van Galenus (ook: Gelenus) de Haan,
doopsgezind predikant, 1622-1706.
18