Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

De titels van de zeven hoofdstukken van de Defensiones zijn
inconsistent; in verwoording, maar ook omdat de eerste en de
derde persoon daarin moeiteloos uitgewisseld worden. Verder
zijn de titels niet overal even kort en zakelijk, en bevatten ze
soms een soort betoog.
De hoofdstukken van de Labyrinthus zijn evenmin gelijkvormig.
De titel waarmee het tweede boek wordt ingeleid,
spreekt over “von Hochenheim”; de titel van het voorwoord
over “von Hohenheim”.
De eerste drie boeken worden bovendien opgesomd als eerste,
tweede en derde boek, maar de boeken daarna krijgen niet de
vermelding vierde, vijfde, et cetera, boek.
Paracelsus heeft zijn tekst met tal van Latijnse woorden
doorspekt. Afhankelijk van de context heb ik die al dan niet in
de tekst laten staan, en zo nodig voorzien van een verklarende
voetnoot. Gewoontegetrouw heb ik Latijnse en Griekse
begrippen cursief gezet, behalve wanneer het benamingen voor
ziekten en planten betreft.
Sommige termen van Paracelsus zijn voor meerderlei uitleg
vatbaar. Zo kan het Duitse begrip „Kunst‟ duiden op iemands
beroep, op de reguliere en de arcane wetenschap, op kunde of
kundigheid, vernuft, of op een beroepsmatige beheersing. In
bepaalde gevallen wordt er techniek mee bedoeld. Hetzelfde
geldt voor „Ursache‟, dat staat voor oorzaak, principe, motivering,
wetmatigheid, bron, achtergrond, et cetera. Met „Arznei‟
worden zowel de geneeskunde bedoeld, als de toegepaste
geneeswijze, de geneesmiddelen, de artsenij. De Duitse termen
„kennen‟, „erkennen‟ en „wissen‟ zijn verwant. En „Scientia‟
duidt op kennis en op wetenschap.
15