Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

Daarmee moet men ook begrijpen wat theorie is voor de
gewetensvolle arts 263 , namelijk datgene wat met onbetwistbare
waarheid de afkomst, oorsprong, inhoud, oorzaak, eigenschap,
het wezen en alle beginselen, middelen en het einde van iedere
ziekte bevat en aanduidt. Ook haar genezing valt er onder, de
wijze waarop die moet plaatsvinden, en waarmee; en het hoe en
wat van alle dwaling. Op dezelfde wijze als iemand die een
zaad zaait, het zaad kent. Hij weet werkelijk wat eruit groeit en
voortkomt. Plant iemand een tak, en kent hij die, dan zal hij
weten wat eruit zal voortkomen en wat haar vruchten zijn. Dat
is de theorie van het land, of de theorie van de plant. Wanneer
nu iemand - ter vergelijking - een wond wordt toegebracht, weet
iedereen wel, hoe die hem is toegebracht. Dat is de theorie van
de chirurgie. Wat ermee gebeurt zonder artsenij, en ook met
artsenij, is verder eveneens de theorie der chirurgie. En hoe de
wond te genezen is, wat men nemen moet, en hoe daarmee moet
worden omgegaan: ook dat is de theorie en praktijk van de
chirurgie. Wanneer die verder begrepen wordt, zal men van alle
ziekten de oorzaak blootleggen, en op grond van hoe het door
het zaad is aangeduid, overeenkomstig theoretiseren. Want
iedere ziekte stamt uit een zaadje, en als dat is opgegroeid, zit
het in de boom en ook in zijn vruchten. Het zwaard is het zaad
van zijn wonden. Ook weet ik, dat alle dingen uit zaad
stammen, en daaruit volgt, dat de arts zaden van alle ziekten 264
moet kennen en begrijpen. Dan kan hij erover theoretiseren als
een boer over de akker die hij heeft ingezaaid. Wanneer de arts
niet net zo eenvoudig 265 en gemakkelijk van zijn theorie afweet
als de boer, verkeert hij in grote dwaling, en misleidt hij
zichzelf en anderen.
Ook is het zo, dat velen geschreven hebben over de oorsprong
van de ziekten en veel navolgers hebben, doch vanaf het begin
is het al niets waard. De tijd wijst dat uit, want de mond der
263 “Medicae Religionis”.
264 “Semina omnium Morborum”.
265 “gering”.
125