Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

HET ZESDE HOOFDSTUK - OVER HET BOEK DER
GENEESKUNDE DAT ERVARING HEET, EN HOE DE
ARTS DIE MOET ONDERGAAN
De arts moet in ervaring bedreven zijn. 236 De geneeskunde is
niets anders dan een grote, zekere ervarenheid, omdat alles wat
ze doet, op ervaring berust. En ervaring bestaat uit hetgeen als
juist en waarachtig wordt bevonden. Wie zijn onderwerpen niet
met ervaring en met de waarheid die daarin ligt, geleerd heeft,
is een twijfelachtige arts. Datgene waarover de ervaring, die als
een rechter is, oordeelt of niet oordeelt, kan men aannemen of
niet aannemen. Daarom moet deze ervaring gelijk oplopen met
kennis, want kennis is ervaring. Ongeacht of men ooit ervaring
verwerft, en die ervaring getoetst heeft, is die met kennis tot
ervaring omgevormd, en men begrijpt dat ze zo verder kan
worden aangewend. Waar kennis echter ontbreekt, gaat het
verder om een experiment zonder kennis. Want daar gaan het
experiment en de ervaring uiteen. Veel experimenten werken
zonder kennis, doch de ervaring - met de zekerheid waar die
aangewend moet worden - werkt met kennis. Want kennis is de
moeder van de ervaring, en zonder kennis is er niets aanwezig.
Ook al purgeert de scammonea 237 , het is een experiment.
Sophia 238 heelt de breuk aan benen, en verscheuringen. Het is
een experiment. Ook saffier, dat anthrax heelt 239 , is een experi-
236
“So nun der Arzt in der Experienz erfahren soll sein”. In feite
wordt hier twee keer hetzelfde begrip gebruikt.
237
Het betreft het sap van de wortel van de convolvulus scammonia,
een winde.
238
Sudhoff noemt dit „kopersulfaat‟. Het wordt ook gebruikt ter
ontsmetting en als bloedstelpend middel.
239
Hier lijkt dus sprake te zijn van een praktijkgeval waarbij het
principe van het similia similibus curantur aan de orde is. Anthrax
(ανθραχ) en karbonkel (carbunculus) staan beide voor kool en
112