Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

werkt de natuur met ons samen in de schepselen Gods. Uit mijn
stelling volgt, dat niets als een eindstof begint. Alle dingen
worden uit een oerstof gemaakt. Vulcanus maakt die vervolgens
tot een eindresultaat, door de kunst van de alchemie. Dan volgt
Archaeus 231 , ofwel de inwendige Vulcanus, want die kan
circuleren en prepareren, op grond van de verschijnselen en
verdeling, zoals de Kunst dat vanuit zichzelf vermag, met
sublimeren, destilleren, versmelten, et cetera. De kunsten zitten
namelijk alle in de mens, zowel als in de hogere 232 alchemie, die
aan deze vooraf gaat. Hier lopen dus Vulcanus en Archaeus
uiteen. Alchemie is het voltooien van datgene wat nog niet
voltooid is; het lood van erts tot lood maken, en het lood daar te
verwerken waar het thuis hoort. Zo zijn er de alchemisten van
de metalen, en ook de alchemisten die mineralen hanteren; die
antimoon tot antimoon maken, die zwavel tot zwavel maken,
die van vitriool vitriool 233 , en van zout zout maken. Leer dus te
onderkennen wat de alchemie is, en dat deze als enige via het
231 Redgrove en Redgrove, over de visie van Van Helmont in dezen:
“Na God zijn er, volgens hem, strikt gesproken slechts twee oorzaken
der dingen, namelijk de materiële, ofwel de oorzaak ex qua, en de
efficiënte, ofwel de oorzaak per quam. De doeleinden (of vormen)
verblijven in de laatste en hebben geen bestaan buiten deze. De
materiële oorzaak (...) beschouwde hij als bestaande uit water. De
efficiënte oorzaak is een quasi-spiritueel beginsel: de „archaeus„ of
„meester werkman‟, wiens werkzaamheid gemanifesteerd wordt als
een „fermentatie‟. Deze activiteit wordt gestimuleerd. De kwaliteit
ervan wordt bepaald door bepaalde „gisten‟, die aanwezig zijn in de
materie waarop wordt ingewerkt.” H. Stanley Redgrove, B.Sc., F.C.S.,
en I.M.L. Redgrove, Joannes Baptista van Helmont, alchemist,
physician and philosopher, H. IV, 1922.
232 ”äußerlichen”. Vertaling onzeker. Kan ook „uiterlijke” betekenen.
233 Vermoedelijk is hiermee zwavelzuur bedoeld. Let wel, het woord
staat ook voor een alchemistisch proces, als volgt. „Visita Interiora
Terrae Rectificando Invenies Occultum Lapidem Veram Medicinam‟,
ofwel „Bezoek het binnenste van de aarde, en door te herstellen zult
gij de geheime steen van de ware geneeskunde vinden‟.
109