Zeven verdedigingen en de doolhof van dwalingen der medici

hun laboratorium of werkplaats kwamen en zich niet langer
puur op hun werk stortten maar anderen de les gingen lezen,
zeer veel energie deed weglekken. Paracelsus liet veel kostbare
tijd verloren gaan met een pennenstrijd en met het bevechten
van anderen die niet bereidwillig leken te zijn om hem te
volgen.
De overlevering biedt ons dus niet alleen de geniale
vernieuwers van de wetenschap aan, met hun toentertijd
baanbrekende vondsten, maar ook de schildering van hoe zij
zich tegenover anderen opstelden die niet zo verlicht waren als
zij. Dit vertroebelt hun nagedachtenis. Aan de andere kant is het
wel zo eerlijk dat al hun aspecten aan de orde komen, en zeker
ook het betrekkelijke van genialiteit, wanneer die buiten de
context van een tijdperk wordt getrokken.
Aan de verschillende wegingen van het karakter van Paracelsus
zien we, dat de boodschap en de boodschapper door elkaar
gaan lopen. Zo werd over hem gezegd: “In de hele geschiedenis
en zeker in die van de geneeskunde, is er niet één figuur over
wie zoveel uiteenlopende veronderstellingen zijn gedaan als
over Paracelsus. Zimmermann vindt hem een ezel; Hans Locher
vindt hem de grootste onder de Zwitserse artsen; Freind noemt
hem een luidruchtige blaaskaak; Jules Andrieu vindt hem een
allerbeste vent; dr. Dalton noemt hem een onnozele zwerver;
Creighton vindt hem een scherpzinnig hervormer; Thorpe
noemt hem een waardeloze charlatan; Baas vindt hem een
professional met een groot verstand; Monsarrat vindt hem een
parasiet die aan de rokken van de wetenschap hangt; en Venable
vindt hem de toorts die de duisternis van zijn tijd verlicht.” 2
Vastgesteld moet worden, dat de geneeskunde - en de
wetenschap in het algemeen - onvermijdelijk eclectisch is. Uit
2 Victor Robinson, Pathfinders in medicine (Wegbereiders in de
geneeskunde), 1912. Zie mijn vertaling op www.archive.org.
10