schoolopdracht - Joods Historisch Museum

INFORMATIE over
JOODSE EMANCIPATIE
‘Zonder onderwijs, zonder opvoeding, zonder cultuur komen wij er nooit.’
Henri Polak (1868 - 1943) Nederlands vakbondsbestuurder en politicus
Diamantlijptafel
JHM-nummer 08535
Aan het eind van de negentiende eeuw werkten
er door de industrialisatie steeds meer mensen
in fabrieken. Mede door de slechte
werkomstandigheden, zijn werknemers zich
gaan organiseren in vakbonden om een sterkere
positie te krijgen. Mede door deze stroming,
politiek gesteund door het socialisme is de
politieke en sociale emancipatie van de
arbeiders op gang bracht. In de
arbeidersbeweging waren veel joden actief en zij
speelden vooral in de Algemene Nederlandse
Diamantbewerkers Bond (ANDB) een
belangrijke rol. Onder leiding van Henri Polak
behaalde de vakbond ANDB grote successen,
zoals de invoering van de achturige werkdag..
Het vakbondbestuur vond echter niet alleen de verbetering van de arbeidsomstandigheden belangrijk,
maar ook de geestelijke en culturele ontwikkeling van de leden. Om die reden werd bijvoorbeeld een
bibliotheek in het vakbondsgebouw ingericht. De arme en achtergebleven joodse bevolkingsdell kreeg zo
toegang tot kennis en de gelegenheid zich te ontwikkelen wat de integratie in de Nederlandse
samenleving ten goede kwam. Ook joodse vrouwen lieten van zich horen in de arbeiders- en in de
vrouwenbeweging. Sientje Prijes en Roosje Vos zorgden in 1897 voor de oprichting van de eerste
vakbond van vrouwen in Nederland: de Algemene Nederlandse Naaistersbond. Alida de Jong werd in
1912 de eerste vrouwelijke betaalde vakbondsbestuurder van Nederland. Maar de bekendste feministe
was Aletta Jacobs. Zij heeft onder andere gestreden voor het vrouwenkiesrecht.
Ga verder op de volgende bladzijde
28