De smaak - Bouwbedrijf MJ De Nijs en Zonen BV

1
De smaak
van de 19 eeuw
Inleiding
De Open Monumentendag is bedoeld om de publieke belangstelling voor monumen-
ten en het draagvlak voor monumentenzorg te vergroten. Traditiegetrouw zijn er daarom
op de 2 e zaterdag van september diverse monumentale gebouwen gratis opengesteld
en wordt u in de gelegenheid gesteld ons cultureel erfgoed te bekijken. In Hoorn,
Blokker en Zwaag staan op verschillende plaatsen de deuren open om u te ontvangen.
U kunt de deelnemende panden herkennen aan de bekende OMD-vlag. Zonder verdere
vermelding bent u tussen 11:00 uur en 17:00 uur welkom.
Ook dit jaar zijn naast de ‘klassiekers’ zoals de verschillende kerken weer een aantal
nieuwe panden geopend zoals de Jozefschool op het Achterom en enkele woonhuizen.
Hoorns grootste monument, de voormalige staatsgevangenis op het Oostereiland,
zal eveneens geopend zijn voor het publiek. Het complex wordt momenteel gerestaureerd
maar het grootste deel van de gebouwen is te bezichtigen inclusief de binnenplaats.
Gebouwen, die in restauratie zijn, worden op eigen risico betreden.
Naast de verschillende opengestelde monumenten zijn er uiteraard nog veel meer
mooie gebouwen in onze gemeente te bekijken. Daarom zijn in deze gids twee fietsroutes
(respectievelijk 12 en 5 kilometer lang) opgenomen die ons langs ons gebouwd
erfgoed leiden. Deze routes door Blokker, Zwaag, Risdam en Hoorn-Noord voeren u
ook langs zowel opengestelde als niet opengestelde monumentale panden die dit jaar
niet zijn opengesteld maar zeker het bewonderen waard zijn.
Vanwege het jaarthema ‘De smaak van de 19 e eeuw’ is tevens een wandelroute (2,5
kilometer lang) door de binnenstad uitgezet. Aan de hand van een historische stadskaart
uit 1891 voeren wij u langs een keur aan 19 e -eeuwse gebouwen met verschillende
functies en in verschillende bouwstijlen om u een klein stukje van deze bijzondere
eeuw te laten proeven. De fiets- en wandelkaarten zijn opgenomen in deze gids.
Op een aantal locaties zijn muzikale optredens en orgelconcerten. Hiervoor verwijzen
wij u naar het activiteitenoverzicht.
Ook dit jaar wordt de Open Monumentendag Hoorn weer mogelijk gemaakt dankzij
financiële steun van de gemeente Hoorn, de Rabo Vastgoedgroep en de adverterende
bedrijven. Daarnaast is deze dag tot stand gekomen door een groot aantal vrijwilligers,
bureau Erfgoed gemeente Hoorn en het comité Open Monumentdag Hoorn.
Wij wensen u een monumentale dag toe.
Inhoudsopgave
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Voorwoord
Inleiding
Overzicht opengestelde panden
Wandelroute Open Monumentendag:
De smaak van de 19e eeuw
Fietsroute door Hoorn-Noord,
Zwaag, Blokker en Risdam
Kaart fietsroute
Overzicht muziekoptredens
Open Monumentendag
Overzicht orgelwandeltocht
Thema’s
•
•
•
•
Winkelpuien in de 19
Gemeente architecten
Hoorn anno 1884
Architect A.C. Bleijs
e
e eeuw

De Tuynkamer
brasserie - restaurant
Gedempte Turfhaven 44
0229-270808
www.detuynkamer.nl
BESTE APPELTAART
van NOORD-HOLLAND
(Algemeen Dagblad Appeltaarttest, maart 2005)
CIJFER: 8,5!!!!!!!
geniet ook van onze binnentuin
2
- huisgemaakte
appeltaart
- speciale broodjes
- brunch- en lunchbuffet
op zondag
- high-tea
- verrassende avondkaart

Opengestelde panden 2010
1. Achter de vest 1 Maria- of kruittoren
2. Achterom 15-17 St. Jozefhuis
3. Achterom 19 St. Jozefschool
4. Achterom 53 Parkhotel
5. Berkhouterweg 26 Joodse begraafplaats
6. Binnenluiendijk 2 Loge vrijmetselarij
7. Breed 38 De gekroonde jaagschuit
8. Dal 3 Timmermansgildehuis
9. Dal 9 St. Pietershof
10. Dampten/Keern
11. van Dedemstraat 8
12. Drieboomlaan/Holenweg
13. Grote Noord 31
14. Grote Noord 16
15. Grote Oost 2
16. Grote Oost 28
17. Grote Oost 43
18. Grote Oost 53
19. Grote Oost 58-60
20. Hoofd 2
21. Kerkelaan 8
22. Kerkplein
23. Kerkplein
24. Kerkstraat 15
25. Kerkplein 39
26. Kleine Noord 32
27. Koewijzend 4
28. Korenmarkt 15
29. Korte Achterstraat 2a
30. Korte Achterstraat/Weeshuistuin
31. Munnickenveld
32. Nieuwstraat 20
33. Nieuwstraat 23 / Nieuwsteeg
34. Nieuwstraat/Wisselstraat/Kerkplein
35. Onder de boompjes 24
36. Oostereiland
37. Oostereiland botterwerf
38. Pakhuisstraat 10
39. Ramen 4
40. Ramen 31a
41. Roode steen 1
42. Roode steen 8
43. Roode steen 9
44. Roode steen 15
Alg. begraafplaats, lijkenhuisje
Museumstoomtram
Rk begraafplaats
St. Cyriacuskerk
De vier jaargetijden
Drechterlandse huis
Post en Telegraafkantoor
Foreestenhuis
Kantongerecht
Claes Joesthuys / Oosterkerk
Hoofdtoren
Nh kerk en toren
Toren grote kerk
Admiraliteitspoortje
Drukkerij Schrickx
St.Jans Gasthuis
Noorderkerk
Historische fruittuinen en kassen
Woonhuis
Mariakapel
Mariaklooster/burgerweeshuis
Claes Stapelhof
Woonhuis
Statenpoort
poortjes
VOC- pakhuis
Speelgoedmuseum
Lutherse kerk
Doopsgezinde kerk verdieping
Westfries museum
Waag
Ridderikhof
Rozenkruizers
Vanaf 4 juni t/m 3 oktober 2010 is in het
affichemeuseum de bijzondere tentoonstelling
“Jules Chéret affiches uit de Belle Epoque
1860-1910”
3

1
De enig overgebleven verdedigingstoren
van de stadswal van 1508. Overdekte
en overkraagde weergang. De kraagstenen
van Bentheimer zandsteen tonen
nog het gotische peerkraalprofiel.
U ziet de Hoornse kunstenaar-kalligraaf
Joop Willems hier in zijn atelier zijn ambachtelijke
kunst uitoefenen.
2
Maria- of Kruittoren
Achter de Vest 1
Voormalig ‘R.K. Wees- en Oudeliedenhuis
St. Jozef’ uit 1773. Het gebouw bestaat
uit vier vleugels rondom een rechthoekig
binnenhof. De zuilengalerij van
de achtervleugel is in 1884 dichtgezet.
De voorgevel heeft een rijkversierde ingangspartij
met lofwerk in Lodewijk XVstijl.
In 1985 gerestaureerd en verbouwd
tot 31 woningen. In het toegangsportaal
een gedicht van Jan Bent. De regenten-
en regentessenkamer ter weerszijden
zijn nu vaste tentoonstellings- en voorlichtingsruimte
van de Stichting Nederlandse
Kaap Hoorn-vaarders. Door
kaarten, prenten, scheepsmodellen,
scheepsgerei, navigatie-instrumenten
3
Sint-Jozefhuis en museum Kaap Hoorn-vaarders
Achterom 15, 17
Sint Jozefschool
Achterom 19
Voormalige katholieke lagere school
voor jongens. Het ontwerp is van de
4
en andere voorwerpen wordt hier een
duidelijk overzicht gegeven van de historische
enerverende zeevaart om Kaap
Hoorn, het uiterste zuidelijke puntje van
Zuid-Amerika. Oorspronkelijk heette
het gebouw de ‘Barmhartigheid’. Het
schoorsteenstuk in de regentessenkamer
verwijst daar nog naar.
Zaanse architect S. B. van Sante wat
nog afleesbaar op het gedenkplateau
in de gang op de begane grond. Ten behoeve
van het schoolplein zijn in 1922
twee woningen gesloopt, Achterom 17
en 19. In 1951 is de school aan de westzijde
uitgebreid met onder andere een
gymnastieklokaal. Het interieur verkeert
nog grotendeels in oorspronkelijke staat
met ruime gangen met tegelvloeren en
tegellambriseringen. In deze lambriseringen
zijn bijzondere tegeltableaus opgenomen
met Hoornse stadsgezichten
en vergelijkingen tussen beroepen en
leefomstandigheden in de oudheid en
begin 20e-eeuw. De school wordt momenteel
als atelierruimte verhuurd.

4
Voormalig Parkhotel met voorgevel uit
1890 in Eclectische bouwstijl naar ontwerp
van de Hoornse architect T.C. van
der Sterr. Het portiek wordt geflankeerd
door natuurstenen zuiltjes met zinken
kapitelen en basementen. In de gevel
bevindt zich een fries van kunststeen
met figuratief metselwerk. In het pand is
biljartvereniging Horna gevestigd. Links
van het hotel was van 1852 tot 1967 de
entree van de voormalige schouwburg-
5
Parkhotel
Achterom 53
De in 1778 officieel in gebruik genomen
Joodse begraafplaats is in 1969 vanwege
de aanleg van de nieuwe wijk Grote Waal
verplaatst van de Westersingel naar de
noordoosthoek van de nieuwe algemene
begraafplaats aan de Berkhouterweg.
229 staande grafstenen, de oudste uit
1762, twee liggende grafstenen, waar-
6
Joodse begraafplaats
Berkhouterweg 26
Logegebouw
Binnenluiendijk 2
Voormalige Kamer van de Westindische
Compagnie. De huidige voorgevel met
5
zaal Het Park, hét sociale en culturele
centrum van West-Friesland.
van de grootste van de in 1796 overleden
vooraanstaande rabbijn Süssman,
en middenachter een verzamelgraf. Op
de grafstenen naast algemene grafsymbolen
(bijv. een treurboom) ook typisch
Joodse symbolen zoals een opengeslagen
thora tussen een besnijdenisklem
en -mes. Naast volledig Hebreeuwse opschriften
ook grafstenen met zowel Hebreeuwse
als Nederlandse tekst en zes
met geheel Nederlands opschrift.
verhoogde entree verving in 1784 de
gevels van de oorspronkelijke panden,
die zich hierachter bevonden.
Deze huizen waren in 1629 aangekocht
door de West-Indische Compagnie
(1621-1791) en ingericht tot haar “kamer”
(kantoor). In het fronton het monogram
GWCH (Geoctroyeerde West-
Indische Compagnie Hoorn). Sinds 1872
is het pand in gebruik als loge ‘West-
Friesland’ en loge ‘De Eenhoorn’. Oude
vrijmetselaarsalmanakken uit 1778 en
1780 maken melding van een loge in
Hoorn: L’Esprit de Corps. Dit was een militaire
loge, behorende bij het in Hoorn
gelegerde regiment dat nu en dan van
standplaats wisselde.
Sommige gebruiken die nog in de loge
in zwang zijn vinden daar hun oorsprong.
De vestibule met 18e-eeuws
stucwerk biedt toegang tot de ‘werkplaats’
of ‘tempelruimte’.

7
Winkelpand, in 1878 gebouwd in rijke
neorenaissancestijl naar ontwerp van
de bekende Hoornse architect A.C. Bleijs
voor de Hoornse koffiebranderij en handel
in koffie, thee en tabak van de familie
Kaag. Thans is hier een bakkerij gevestigd.
Grotendeels nog oorspronkelijke
winkelinrichting. De rijk bewerkte gevelsteen
toont o.m. een voorstelling van
een trek- of jaagschuit. Mogelijk staat
deze voorstelling hier in verband met de
vertrek- en aankomstplaats van de trekschuit
naar Amsterdam en Alkmaar. Deze
bevond zich bij de 200 meter westelijker
gelegen Westerpoort (gesloopt 1872),
nabij de huidige schouwburg (2004).
8
De Gekroonde Jaagschuit
Breed 38
Eenvoudig pand van baksteen, het enig
overgebleven gildehuis van Hoorn, nu in
gebruik bij het Westfries Genootschap.
9
Timmermansgildehuis
Dal 3
Sint-Pietershof
Dal 9
Van oorsprong een klooster van de Kruisherenbroeders.
Na de hervorming is het
‘Oude Mannen- en Vrouwenhuis’geworden.
Heeft ook als dolhuis en gevangenis
dienst gedaan. Thans zijn hier 45
woningen voor senioren ondergebracht.
Het geheel bestaat uit drie binnenhoven,
waarvan de grootste toegankelijk is.
Toegang via het hoofdgebouw van 1692
in laat Hollands classicisme. Links de
wapenschilden van regenten en rechts
van burgemeesters. In het fronton op de
6
17de-eeuws schilderwerk op wanden,
houtskelet en zoldering van de vergaderkamer
van de gildevoogden op de
eerste verdieping. Voorlichting en verkoop
van boeken over de geschiedenis
van Westfriesland.
voorgevel de eenhoorn van het Hoornse
wapenschild. De westelijke en oostelijke
gevelwanden en het klokkentorentje
van de binnenhof dateren van 1617,
de galerijen die om privacy-redenen
niet toegankelijk zijn, zijn van iets latere
datum. Tuinaanleg ten dele in 18deeeuwse
trant. Twee vroeg 19de-eeuwse
waterpompen. I.v.m. privacy bewoners
is uitsluitend de binnenhof zelf toegankelijk,
tenzij tijdens een rondleiding.
Het complex wordt binnenkort gerestaureerd
en het is de bedoeling dat de
monumentale regentenkamer daarna
opengesteld kan worden.

10 Algemene Begraafplaats
Dampten/Keern
De begraafplaats is aangelegd omstreeks
1830 wegens het verbod van 1-1-1829
op begraven in kerken. Tot 1871 was het
ook in gebruik voor rooms-katholieken.
De 19e-eeuw is een eeuw van industriële
revolutie en technologische vernieuwingen,
waarvan het spoor en de stoomlocomotief
heel belangrijke symbolen zijn.
Een van de grootste collecties op dit ge-
7
Op de begraafplaats bevindt zich een
bergruimte in chaletstijl ontworpen
door gemeentearchitect
Joh. van Reijendam in 1903. Kenmerkend
voor deze stijl is de toepassing van
vakwerkbouw bestaande uit stijl- en regelwerk.
11 Museumstoomtram
Van Dedemstraat 8, Noordzijde station Hoorn, van 11.00 – 16.00 uur
12 R.-k. begraafplaats
Drieboomlaan/Holenweg
Rooms-katholieke begraafplaats uit 1871
met kapel en gemetselde toegangsbrug
waarop smeedijzeren hek. Het geheel is
ontworpen door de bekende Hoornse architect
A.C. Bleijs. De neogotische kapel
heeft een dakbedekking van zeldzame
Oegstgeester pannen. Grafmonumenten
van 1871 tot heden.
Twee monumentaal beschermde platanen
en een paardekastanje.
bied in ons land bevindt zich bij de Museumstoomtram
Hoorn-Medemblik.
Een museum waar de beroemde Bello
en de andere locomotieven niet alleen
prachtig worden onderhouden, maar
bovendien nog steeds rijden op een kolenvuur
om mensen te vervoeren.
Op het emplacement kunnen ook een
klein spoorwegmuseum, een oud seinhuis
en de herstelplaats ‘de lange loods’
bezocht worden. Beleef de bijzondere
sfeer van dit levende museum in de museumwerkplaats
te Hoorn, die dit weekend
gratis toegankelijk is.

Winkelpuien in de 19 e eeuw
Ruim voor de ontwikkeling van onze huidige winkelstraten,
wordt het stadsbeeld van Hoorn veel meer
gekenmerkt door de handel op straat. De koopwaar
en producten worden verhandeld op de markt, aan
de deur verkocht, of bij de boer verkregen. Vanaf de
middeleeuwen worden de door de ambachtsman zelf
vervaardigde goederen, vooral vanuit zijn werkplaats
aan huis verkocht. Wanneer in de loop van de 19 e
eeuw de handel en nijverheid opbloeien door de ontwikkeling
van industriële productieprocessen treedt
hierin verandering op. Op grote schaal geproduceerde
consumptiegoederen, met name in de manufacturenbranche,
vinden hun weg naar de eerste ‘winkelhuizen’. Dit zijn gewone woonhuizen
waar in het voorhuis op de begane grond de verkoper zijn waar uitstalt.
Met het toenemen van de welstand groeit bij de hogere middenklasse de behoefte
om te kunnen ‘winkelen’. Om de aandacht te trekken van de voorbijgangers en deze
te verleiden tot het kopen van zijn artikelen probeert de winkelier zijn waren zo aantrekkelijk
mogelijk te presenteren. Een zorgvuldig ingerichte etalage moet laten zien
wat er in de winkel te koop is. Eerst gebeurt dit in eenvoudige houten etalagekasten
maar deze worden al snel gevolgd door etalagekozijnen in afzonderlijke winkelpuien.
In de 19 e eeuw worden veel woonhuizen verbouwd tot winkel en voorzien van een
winkelpui met een geheel eigen karakter.
Een fraaie winkelpui vormt het visitekaartje van de winkelier om klanten naar binnen
te lokken. De wens om de koopwaar goed zichtbaar uit te stallen vraagt om zo veel
mogelijk zicht op de etalage. Aan het eind van de 19 e eeuw is men in staat grotere
glasafmetingen te produceren dan voorheen en de puien en vitrines worden hierdoor
hoger en breder. De etalages krijgen door hun formaat en uiterlijk een steeds
dominantere invloed op het gevelbeeld. Op een historische foto van het Kleine Noord
rond de eeuwwisseling is de overgang zichtbaar van een straat met woonhuizen naar
een echte winkelstraat met winkelpanden.
De beleving van de stad wordt in voortschrijdende mate bepaald door de architectuur
van de winkelpuien. De toegepaste bouwstijlen zijn belangrijk voor de uitstra-
8

ling van een winkel en de verschillende architectuurstromingen spelen een belangrijke
rol. Vanaf de eerste overdekte passages rond 1800, worden bestaande en nieuwe
bouwstijlen verwerkt in het uiterlijk van winkelpuien; Neo-classicisme, Eclecticisme,
Neo-renaissance, Jugendstil, de architectuurstromingen volgen elkaar snel op. Architecten
als Bleijs, Faber, Van Reijendam, Hennink en Cramer maken dankbaar gebruik
van de mogelijkheden en de binnenstad vormt rond de eeuwwisseling een palet van
hun ontwerpen.
Winkels zijn bijzonder modegevoelig en erg veranderlijk van aard. Geen architectuur
is daarom zo tijdsgebonden en aan wijzigingen onderhevig als winkelarchitectuur.
Door de voortdurende vernieuwingen zijn oorspronkelijke 19 e eeuwse winkelpuien
inmiddels schaars geworden. Van belang is de nog aanwezige historische puien te
behouden en indien nodig op te waarderen. Vooral de samenhang van individuele
panden met hun eigen architectuur is bepalend voor de kwaliteit en het karakter van
de historische binnenstad. Winkelpuien vormen daarin de etalage van Hoorn.
Gemeentearchitecten
Belangrijk voor het stadsgezicht van Hoorn in de negentiende en twintigste
eeuw zijn de gemeentearchitecten geweest. Vanaf 1817 kennen we de functie
van gemeentearchitect, daarvoor werden de bouwmeesters fabricq of fabricqsmeester
genoemd. Deze werd bijgestaan door de zogenaamde rooimeesters.
Na 1954 kwam de titel gemeentearchitect te vervallen. Vanaf dat jaar spreken
we van Directeur Gemeentewerken, later Openbare Werken.
Overzicht Hoornse gemeentearchitecten
1817 Pieter Brouwer (fabricq)
1818-1833 Johannes van der Horst
1834-1874 Bastiaan Blanken
1874-1876 Arie de Kreuk
1876-1896 Gerrit Jan Hennink
1900-1905 Johannes van Reijendam Czn.
1905-1933 Jakob Faber
1933-1940 Marinus Westerink
1941-1946 Willem Hendrik Wessel
1946-1964 Cornelis Ruitenbeek
9

Vooral in de 19 e eeuw had de gemeentearchitect grote invloed op het bouwen.
Bijna alle gemeentelijke plannen, zowel civieltechnisch als bouwkundig, werden
door de gemeentearchitect zelf ontworpen. Daarnaast adviseerde hij het
college van burgemeester en wethouders over de bouwplannen van andere
architecten, aannemers en particulieren. In 1917 kreeg Hoorn een bouwplancommissie
(schoonheidscommissie) die de ze taak, voor wat betreft de architectuur,
overnam. Vanaf 1955 is dit de Welstandscommissie geworden (sinds
2007 gecombineerd met de Monumentencommissie).
Naast de gemeentearchitecten heeft ook een aantal particuliere architecten
zijn stempel op het uiterlijk van de stad gedrukt. Zonder volledig te zijn kunnen
voor de negentiende eeuw genoemd worden A.C. Bleijs, H. Linse, J. Posch en
W. van der Horst. Tussen 1900 en 1945 zijn het vooral H.J. Cramer, S.W. Langius,
V. Deen, M.J.E. Lippits en P. Snel die veel bouwen in de binnenstad. Tenslotte
dient opgemerkt te worden dat een groot deel van het Hoornse stadsgezicht
gerealiseerd is zonder dat er een architect of gekwalificeerd ontwerper bij de
planvorming betrokken was.
Gemeentearchitect J. van Reijendam
Tussen 1817 en 1954 heeft Hoorn tien opeenvolgende gemeentearchitecten gehad.
De productiefste en belangrijkste voor het stadsbeeld is Johannes van Reijendam
(1868-1959), gemeentearchitect van 1900 tot 1905. Eerder werkte hij in Haarlem als
architect en leraar aan de Ambachtsschool. Zijn leservaring is voor het Hoornse gemeentebestuur
een belangrijke reden om hem aan te nemen, omdat de functie van
gemeentearchitect sinds 1899 gekoppeld is aan die van directeur en leraar aan de
Burgeravondschool en Ambachtstekenschool.
Van Reijendam heeft in Hoorn ruim vijftig panden ge- en verbouwd, zowel voor de
gemeente als voor particulieren. Voor elke particuliere opdracht moet hij toestemming
vragen aan het college. Het grootste
deel van het Hoornse oeuvre van Van
Reijendam bestaat uit woon- en winkelhuizen,
veelal in een mengeling van Jugendstil
en chaletstijl.
Alle winkelpanden zijn inmiddels in
meer of mindere mate verbouwd. Van
de woonhuizen is gelukkig een aantal
wel in originele staat bewaard gebleven,
waaronder zijn eigen huis Baanstraat
38 en een rij herenhuizen aan de Oude
Doelenkade. De fraaie Jugendstil winkelpui
van apotheek “De Groote Gaper” aan
het Kleine Noord is in 1980 overgebracht
naar het Buitenmuseum in Enkhuizen.
Architect Van der Kloot Meijburg kon er
in 1917 nog niet veel waardering voor
opbrengen: “Bonte, brutaal zich opdringende
onderpui, slecht van samenstelling
en schreeuwend van kleur”.
In 1905 vertrekt Van Reijendam naar Nijmegen,
waar hij benoemd is als directeur
van de Ambachts- en Burgeravondschool.
10

woonhuis Hoorn
woonhuis Hoorn
conversie weeshuis Hoorn
conversie weeshuis Hoorn
11
kasteel Assumburg Heemskerk
kasteel Assumburg Heemskerk
woonhuis Amsterdam
woonhuis Amsterdam
TPAHG architecten www.tpahga.nl
TPAHG architecten www.tpahga.nl

Aannemingsbedrijf Wit Wognum B.V.
Open monumentendag
11 september 2010
A A N N E M E R S B E D R I J F W E S T- F R I E S L A N D
De Tuynkamer
brasserie - restaurant
Bouwen is een kwestie van vertrouwen.
Gedempte Turfhaven 44
Aannemersbedrijf West - Friesland
0229-270808
levert al tientallen jaren met trots
diverse bouwcreaties op.
www.detuynkamer.nl
BESTE APPELTAART
Met uiterst vakkundige medewer-
(Algemeen kers die in Dagblad de praktijk Appeltaarttest, bewezen maart 2005)
hebben CIJFER: gedegen werk 8,5!!!!!!!
te leveren.
Kenmerkend hierbij is de aandacht
voor detaillering en het toepassen
van kostenbesparende of esthetisch
verassende oplossingen.
van NOORD-HOLLAND
geniet ook van onze binnentuin
Vele fraaie bouwwerken hebben zij mogen realiseren; Restauratie
en renovatie van boerderijen en monumentale panden. Tot de
meest uiteenlopende creaties in de nieuwbouw van woonhuizen,
boerderijen, praktijk- en winkelruimten, kantoor- en industriële
bedrijfspanden. Zij kunnen alles bieden wat te maken heeft met
bouwen.
Kortom, voor de bouw van uw project bent u hier aan
het juiste adres. Kwaliteit, service, deskundigheid en
een persoonlijke benadering staan daarbij voorop.
Aannemersbedrijf
West-Friesland
Dr. Nuyensstraat 20
1617 KC Westwoud
Tel.: 0228 - 561733
Fax.: 0228 - 563786
E-mail: info@awfbouw.nl
www.awfbouw.nl
Nieuwbouw | Verbouw | Renovatie | Restauratie | 12Utiliteitsbouw
| Nieuw / verbouw van stolp boerderijen
- huisgemaakte
appeltaart
- speciale broodjes
- brunch- en lunchbuffet
op zondag
- high-tea
- verrassende avondkaart

13 St. Cyriacus- en Franciscuskerk of Koepelkerk
Grote Noord 15
Driebeukige kruisbasiliek uit 1879-1882
met twee elegante fronttorens en grote
achthoekige vieringkoepel bekroond
door een lantaarn. Baanbrekend ontwerp
van de Hoornse architect A.C. Bleijs in een
combinatie van barokke, renaissance,
romaanse en zelfs oosterse vormen. Van
groot belang voor het stadsbeeld. Inwendig
galerijen met bovenlichten, houten
tongewelven met cassetten, deels houten
binnenkoepel, zijbeukgewelven en binnenmuren
van kunstzandsteen, kolommen
en pilasters van Nassaus marmer.
Muurschilderingen van Jan Dunselman
e.a., kruiswegstaties, houten biechtstoelen,
glas-in-loodramen van o.a. F. Nicolas
& Zonen in Roermond. Door Bleijs ontworpen
orgelkas van het Maarschalkerweerdorgel
(1883) met de eerste open
pijpopstelling in Nederland. De 15deeeuwse
houten piëta (Maria met de dode
Christus) en eikenhouten preekstoel (W.F.
Krayenschot, 1756) zijn afkomstig uit de
gesloopte voorganger, een schuilkerk.
14 De Vier Jaargetijden
Grote Noord 31
Pand uit de 18de eeuw met rococo deuromlijsting.
Hal en linker benedenkamer
met Lodewijk XVI stucwerk. Medaillon
15 Drechterlandse Huis
Grote Oost 2
Herenhuis gebouwd in 1728 naar aanleiding
van het huwelijk tussen Cornelis van
Foreest en Maria Everdina van Akerlaken.
Naderhand samen met het rechter buurpand
(nr. 2) gebruikt als Waterschapshuis
voor het waterschap Westfriesland.
Na het vertrek van de Duitse Ortskommandantur
in mei 1945 is de benedenverdieping
in neo-Lodewijk XVI-stijl
opnieuw ingericht. Thans is hier het Nederlands
Affichemuseum gevestigd.
13
met afbeelding van Hippocrates in de
schoorsteenmantel.
16 Post- en telegraafkantoor
Grote Oost 28, 30
Een mooi voorbeeld van een type overheidsgebouw
zoals in het laatste kwart
van de 19de eeuw veel gebouwd is.
Het ontwerp in neorenaissance-stijl is
van rijksbouwmeester Peters. Gebouwd
in 1876-’77 als Rijks Post- en Telegraafkantoor
en als zodanig dienst gedaan tot
2004. Momenteel in gebruik als kunstuitleencentrum
en appartementengebouw.

17 Foreestenhuis
Grote Oost 43
Voornaam woonhuis van de patriciërsfamilie
Van Foreest, in 1724 ontstaan door
samenvoeging van drie bestaande huizen
waarvoor een nieuwe zandstenen voorgevel
met attiek werd opgetrokken. De
gevel wordt bekroond door vier beelden
uit de Romeinse godenwereld: v.l.n.r. Minerva,
Amor, Fides en Mars. De deurpartij
en twee vensters erboven worden omlijst
door Lodewijk XIV beeldhouwwerk. Het
door twee atlanten gedragen balkon is
voorzien van een smeedijzeren hek waarin
het monogram van de opdrachtgever
Nanning van Foreest. In de vestibule
gestucte wanden en plafond met o.a. het
oordeel van Paris, een vanwege de drie
18 Kantongerecht
Grote Oost 53
Een kenmerkend 18de-eeuws woonhuis
met een sobere Lodewijk XV voorgevel.
Het is een samenvoeging van twee panden.
Lodewijk XV stucwerk, beschilderd
behangsel met arcadische landschappen,
18de-eeuwse lichtkoepel van gebrandschilderd
glas in Lodewijk XV-stijl (rococo).
Lodewijk XVI schouw.
Tot 15.00 uur geopend.
14
schaars geklede mooie godinnen veelvuldig
afgebeelde scène uit de Griekse
mythologie. Gedeeltelijk oorspronkelijk
smeedijzeren stoephek. Sinds 1815 in gebruik
als remonstrantse kerk. De achtertuin
is ingericht met bijbelse planten.
19 Ooster- of Sint-Anthoniskerk en Claes Joesthuys
Grote Oost 58, 60
Laatgotische kruiskerk met renaissance
voorgevel uit 1616 naar ontwerp van
de bekende Amsterdamse architect en
beeldhouwer Hendrick de Keyser. Vanouds
vooral een schippers- en visserskerk.
Prachtig Lodewijk XV snijwerk van
Bätzorgelfront, kast voor klokgewichten,
gebrandschilderde ramen, wenteltrap
naar klokkenzolder. Het voorhuis van het
naastgelegen 17de- of mogelijk 16deeeuwse
Claes Joesthuys is vanuit de kerk
toegankelijk. De ruimtelijke structuur is
nog intact: een 4,50 m hoog voorhuis
met daarachter twee verdiepingen. Ook
het houtskelet is nog aanwezig.

Hoorn Anno 1884
TToen de Fransman Henri Havard Nederland
bezocht (1874–1878) , beschreef hij Hoorn als een
dode stad. Al het bruisende leven van een wereld
handelstad, die Hoorn in de 16e en begin 17e eeuw
geweest was, was verdwenen.
De achteruitgang
In 1884 vertrokken vanuit Hoorn geen schepen
meer naar buitenlandse handelsgebieden, zoals
de Oostzee en de Middellandse Zee, laat staan de
Caribische Zee of de Indische Oceaan. Slechts
een enkel binnenvaartuig deed de haven nog aan. Gedurende de Franse Tijd waren naast de laatste
handelsactiviteiten ook de instellingen verdwenen, die Hoorn aan het eind van de 18e eeuw nog enig
aanzien hadden gegeven, zoals de V.O.C., de Admiraliteit (marine) en de Gecommitteerde Raden (
gewestelijk bestuur). Voor de werkgelegenheid in de stad was dit rampzalig. Een belangrijk deel van
de Stadsbevolking verhuisde dan ook naar elders. Zo is bekend, dat in het jaar 1622 de bevolking van
de stad uit 14.139 personen bestond. In 1795 telde Hoorn nog maar 9.551 inwoners, terwijl aangenomen
mag worden, dat dit verloop zich in de Franse Tijd heeft voortgezet. Deze leegloop van de
stad had tot gevolg, dat in de woonwijken rond de havens een grote leegstand van huizen ontstond.
Waardoor een verkrotting van deze wijken alleen gestopt kon worden door de huizen te slopen (b.v.
Baadland en Binnenluiendijk).
Van zeestand naar landstad
Na het vertrek van de Fransen in 1813 lijkt het wel alsof de stad en zijn bewoners zich weten aan te
passen aan de nieuwe situatie. Er is geen verdere achteruitgang, de economie handhaaft zich op een
gelijk, vrij laag, niveau. Het is net alsof de stad zich van de zee heeft afgekeerd en het gezicht naar
het omringende land heeft gewend. De markt en verzorgende functie van de stad voor het platteland
wordt aanzienlijk versterkt. Het belang van de handel in zuivelproducten en landbouwzaden neemt
toe. De bevolking stabiliseert en neemt gedurende de 19e eeuw weer wat toe. Zo heeft Hoorn in 1852
9.321 inwoners en in 1884 10.946 inwoners.Positieve impulsen voor de werkgelegenheid zijn verder
onder meer de vestiging van een militair garnizoen en een ‘correctiehuis’ voor bedelaars. Een structurele
oplossing voor het probleem van de werkgelegenheid is er echter in de 19e eeuw nooit gekomen.
Mede omdat in Hoorn de industrialisatie is uitgebleven. Slechts enkele nijverheidsbedrijven kunnen
in dit verband genoemd worden, zoals zilverfabriekjes en tabaksverwerkende bedrijven, die een
verzorgende taak hadden voor het, relatief welvarende, omringende platteland.
Activiteiten
Als één van de oorzaken van de achteruitgang wordt gezien de ligging ten opzichte van de rest van
het land. Men is er van overtuigd dat Hoorn en Westfriesland beter bereikbaar moeten worden. En in
1884 wordt één van de belangrijkste stappen op weg naar die ontsluiting genomen: De ingebruikname
van de spoorlijn Zaandam – Hoorn. Dit traject vormde een onderdeel van een internationale lijn, die
West-Nederland met het Noorden van het land en Noordwest- Duitsland moest verbinden.
In het kader hiervan werd de lijn in 1885 naar Enkhuizen doorgetrokken. Daardoor had in de stad
zelf, wel het één en ander aan activiteiten plaats gevonden. De stad diende al snel nl. aan de te verwachten
verkeersstroom aangepast te worden. Daartoe werd de stadssingel voor de Noorderstraat en
de Noorderveemarkt gedempt, alsook het Waaitje (nu Veemarkt) en de Turfhaven met de Martelaarsgracht.
Op de plaats waar de grachten gelopen hadden, werd tegelijkertijd een riolering aangelegd.
Vanaf dit moment kon de zo ontstane Gedempte Turfhaven gebruikt worden als standplaats voor
de weekmarkt, de kermis en de plaats waar de harddraverij gehouden kon worden. In 1884 vond de
eerste harddraverij plaats! De verzorgende functie van Hoorn kan mede afgeleid worden uit de scholenbouw
in de periode rond 1884. Want naast de twee (lagere) Stadsscholen die gebouwd werden,
waarvan de eerste in de Kruisstraat en de tweede in de Muntstraat (anno 1884), kende de stad diverse
instellingen voor voortgezet onderwijs. In 1881 waren twee nieuwe Burgerscholen (voorlopers van
de MAVO) in gebruik genomen. Ook waren er een Hogere Burgerschool (al sinds 1867) en een
Normaalschool, tot opleiding van onderwijzers, aanwezig. Dat ook op andere gebieden de activiteiten
niet stil lagen, bewijst wel het feit, dat na een bouw van vier jaar, in 1883 twee van Hoorns meest
imposante gebouwen in gebruik genomen werden: de Grote Kerk en de Nieuwe Katholieke Kerk aan
het Grote Noord.
Was Hoorn anno 1884 een dode stad? Misschien wel als je haar vergelijkt met haar roemrijke verleden.
Daar staat tegenover, dat de Horinezen van rond 1884 best wel initiatief toonden, zo werd in
1880 al het Westfries Museum geopend, en dat er veel (bouw)-activiteiten plaatsvonden. De conclusie
ligt niet voor de hand en is afhankelijk van de manier, waarop wij naar het verleden terugkijken.
C.C. de Jong in ‘De school te kijk’, 100 jaar prinses Ireneschool, Muntstraat, Hoorn, 1984.
15

Oostereiland, te koop 27 woningen
In de 17e eeuw groeide Hoorn zo sterk dat er behoefte was aan uitbreiding van
de haven. Daarom werden rond 1650 in de toenmalige Zuiderzee het Oostereiland
en het Westereiland, nu Visserseiland, aangelegd als locatie voor pakhuizen en
scheepswerven. De ruimte tussen de eilanden vormde een nieuwe haven. In de eeuwen
daarna heeft het Oostereiland tal van andere functies gehad zoals marinewerf,
kazerne en bedelaarshuis. Vanaf ongeveer 1830 doen de gebouwen dienst als gevangenis,
later als rijkswerkinrichting en daarna weer als gevangenis. De gevangenisgebouwen
staan rond een gesloten binnenplaats. Het totale complex is rijksmonument.
Het Oostereiland is in 2007 door de gemeente Hoorn aangekocht. Er is veel overleg
met de Hoornse bevolking geweest over een nieuwe bestemming.
In augustus 2008 heeft de gemeenteraad besloten dat het eiland volgens het historisch
scenario ontwikkeld moest worden en dat het een toeristische en culturele
bestemming moet krijgen. In een deel kan gewoond worden.
Het Filmhuis Hoorn en het Museum van de Twintigste Eeuw krijgen een nieuwe plek
op het eiland, evenals een aantal cultuur gerelateerde bedrijven. Voor de verzorging
van de inwendige mens kunnen bezoekers en bewoners van het eiland terecht in het
Grand Café. Bij dit grand café komt ook een lowbudget hotel. Alle plannen zijn door
de gemeente ontwikkeld en worden in opdracht van de gemeente uitgevoerd.
Het hele Oostereiland wordt openbaar gebied waar men lopend op de wandelpromenade
of zittend op een bankje kan uitkijken over het water en waar men kan
genieten van de vele varende of aangemeerde schepen. Er zijn plannen om voor de
historische schepen en de bruine vloot een museumhaven te realiseren.
De restauratie van de gebouwen is mei 2011 gereed. Vanaf nu zijn de woningen die
in het complex komen te koop. Het gaat om 27 luxe appartementen die allemaal
verschillend zijn in afmetingen, indeling en karakteristieke historische details.
Geïnteresseerden in deze unieke woningen kunnen contact opnemen met de
makelaars Van Overbeek (tel. 0229 271777) en Vlieg (tel. 0229 212987).
17

Stadskaart Hoorn anno 1891
18

Wandelroute “De smaak van de 19 e eeuw “
Om u een stukje van de verschillende smaken te laten proeven die de 19e-eeuw
ons heeft nagelaten, leiden we u aan de hand van een stadswandeling langs een
aantal bijzondere of kenmerkende panden in de binnenstad. De wandeling is
2,5 kilometer lang (Station tot aan Botterwerf).
De in de tekst aangegeven [nummers] verwijzen naar de lijst van opengestelde panden
in de gids.
De start van de wandeling is bij het station, of, zo u wilt bij het VVV kantoor op de
hoek van de Veemarkt. Het stationsgebouw dateert van 1881 en is gebouwd in de
stijl van de neorenaissance. Als u bij het station begint kunt de loopbrug over de rails
gebruiken om de remise van de stoomtram, oorspronkelijk voor de stoomtrein, te
bekijken. Ook kunt u hier een ritje met de stoomtram maken.
U gaat langs het VVV-kantoor de Veemarkt op. De Veemarkt was vroeger een gracht,
maar is in 1879 gedempt ten behoeve van een betere toegang tot de stad vanaf het
station. De gietijzeren hekken zijn aangewezen als rijksmonument.
U loopt door tot juist voorbij het bankgebouw aan uw linkerhand waarachter een
binnenplaats ligt, het kazerneplein. Links in de hoek en achter de voormalige garageloodsen
ziet u appartementengebouwen die voorheen de kazernes voor de soldaten
van het garnizoen (± 1880) zijn geweest. Het kleine bakstenen gebouwtje rechts is
het gildehuis van de huistimmerlieden, het St. Josephgilde, waarvan de toegang om
de hoek op het Dal is. [8]
19
U gaat rechtsaf, langs Blokker, over het
Breed. U kruist het Grote Noord en het
Kleine Noord met rechts de voormalige
apotheek De Hertekop uit 1902. Op de
volgende hoek links vindt U het winkelpand
'De Gekroonde Jaagschuit' in 1878
gebouwd door de Hoornse architect A.C.
Bleijs voor koffiehandel Kaag [7]. Op de
andere hoek staat de voormalige banketbakkerij
De Drie Kronen in neorenaissance
stijl uit 1881, nu makelaardij.

U gaat weer terug over het Breed, bij de kruising
van de winkelstraat Grote Noord ziet u een lange
rij huizen met beneden winkel- en boven woonruimte.
Een groot aantal van deze huizen zijn in
de 19e eeuw door de opeenvolgende stadsarchitecten
verbouwd. U loopt rechtdoor, kruist het
Nieuwe Noord aan uw rechterhand en na ongeveer
50 meter gaat u rechtsaf de Ramen in. Het
hoekpand uit 1873 is uitgevoerd met een mooie
ronde hoek met in de voordeur het, voor die tijd,
zeer moderne gebogen glas. Het pand waar nu de Action in is gevestigd werd in
1864 gebouwd als Doopsgezinde kerk in een in een rondboogstijl. [40] De kerk heeft
oorspronkelijk ook een sierlijke toren gehad zoals nog op een historische afbeelding
van de Ramen zichtbaar. Aan de overkant bevindt zich een voormalige bakkerij met
19 e -eeuwse gevelstenen.
U loopt door naar de Lutherse kerk uit 1768 aan uw linkerhand. [39] De dubbele poort
aan de overkant is ontworpen door de eerder genoemde Bleijs. Het winkelpand op
de hoek met het torentje is ontworpen door de Hoornse architect H.J. Cramer. Het
gebouw is nagemaakt naar een warenhuis dat de opdrachtgever G. J. Smits in Berlijn
had gezien. Hier gaat u linksaf de Nieuwsteeg in.
Het hele blok aan uw rechterhand was in de middeleeuwen
kloostergebied. Waar de winkels rechts
ophouden staat nog de Ceciliakapel, kijkt u maar
omhoog naar het torentje. Het complex is na de reformatie
verbouwd als logement voor de Gecommitteerde
Raden (vandaar de huidige naam Statenlogement).
Later werd het stadhuis en na een
recente restauratie is de oude eetzaal in gebruik
als trouwlocatie. Bijzonder in het pand is ook het
koninklijke toilet dat speciaal voor het bezoek van
koningin Wilhelmina is gemaakt. [33]
Aan het eind van de Nieuwsteeg is op de vijfsprong
veel te zien. Het winkelpand Gouw 1 op de hoek is
ontworpen door architect A. Jacot, een bekende
ontwerper van deftige winkelbedrijven zoals Maison
de Bonneterie
in Amsterdam.
In de Achterstraat
(achter de Hema) staat weer een kloosterkerk; de Mariakapel
uit 1506 waarvan de voorgevel na een brand
in 1877 is vernieuwd. Deze kapel was ooit munitieopslagplaats
van de Gecommitteerde Raden, dan weer
RK-kerk, daarna Gereformeerde kerk en dan nu Filmhuis.
[29]
In de Muntstraat ziet u rechts (naast het hoekhuis) een
pand met plat dak uit 1900 van gemeentearchitect
van Reijendam. Het is gebouwd als uitbreiding van de
20

school in het naastgelegen pand dat dienst deed als de tweede vergaderplaats van
de VOC. Let u op de kenmerkende dakoverstekken, de ijzeren draagbalk en de boogvullingen
boven de vensters in de voorgevel.
Daartegenover staat de voormalige school nr. 2, van architect G.J. Hennink uit 1883.
De school in stijl van het laat 19 e -eeuws Classicisme is ook bekend als de Prinses Ireneschool
en sinds 1985 in gebruik als atelierruimte.
U gaat de Nieuwstraat in,
richting de Grote Kerk. Het
huis rechts naast het poortje
aan uw linkerhand is wederom
een overblijfsel van
een van de kloosters en was
vermoedelijk de eerste vergaderplaats
van de VOC. Het
pand even verderop rechts,
waarin momenteel een ijssalon
is gevestigd, is gebouwd
in sobere Jugendstil door architect
van Reijendam in 1901 en verbouwd in 1983. Let u vooral op de loden pironnen
op het dak van nr. 3, de jaartallen 5614 en 1854 duiden op een joodse opdrachtgever.
Op het Kerkplein staat de Grote Kerk gebouwd in 1881-1883 door architect C. Muysken
op de plek waar de vorige kerk door brand verloren was gegaan. Nu zijn er twee winkels
gevestigd en onder het dak van de kerk en in de consistorie in totaal 32 appartementen.
Vanaf de balkons van de toren kunt u op 20 meter hoogte over de stad uitkijken. [22]
U loopt rechtdoor richting de Roode Steen, rechts ziet u een fraai winkelpand voor
koffie, thee, tabak, snuif en sigaren uit 1901[24]. Op de Roode Steen, ofwel de Kaasmarkt,
vindt u links op nr. 9 het restaurant
Ridderikhoff met aan de achterzijde
een zogenaamde wintertuin uit 1881
met bijzondere muurschilderingen, ontworpen
door architect A.C. Bleijs. [43]
21

U steekt het plein schuin over en loopt
via de Proostensteeg langs het Westfries
Museum naar het Achterom waar u rechts
afslaat. Voorbij het Sint Jozefhuis staat op
nr. 19 de voormalige Katholieke Lagere
School voor jongens; de Sint Jozefschool.
De school is in 1922 gebouwd in opdracht
van het R.K. Parochiaal Kerkbestuur van de
H.H. Cyriacus en Franciscus te Hoorn. Het
ontwerp van de Zaanse architect S.B. van
Sante is in een door het Rationalisme, Art Déco en de Amsterdamse school beïnvloede
bouwtrant. In het grotendeels nog originele interieur zijn meerkleurige tegeltableaus
opgenomen met Hoornse stadsgezichten en vergelijkingen tussen beroepen in die tijd
en de middeleeuwen. Deze tableaus zijn voor Hoornse begrippen uniek. [3]
Tegenover de school staat de Koepelkerk of St. Cyriacus- en Franciscuskerk. Deze monumentale
kerk in Eclectische bouwstijl is ontworpen door architect A.C. Bleijs en gebouwd
tussen 1879 en 1882. [13] U vervolgt u route langs de kerk door de Gelderse
steeg naar het Grote Noord. Op nr. 20 vindt u een vroeg ontwerp (1865) van dezelfde
Hoornse architect in zgn. Franse renaissancestijl. De originele kleurstelling is in 1990
weer aangebracht. Ook de voorgevel van de voormalige pastorie hier schuin tegenover
is van zijn hand. In de gevel
is veel kunststeen toegepast,
een typisch 19e-eeuwse methode
om de duurdere echte
natuursteen te imiteren.
Lopend richting de Roode
Steen staat aan de rechterzijde
naast de voormalige
burgemeesterswoning nr. 15
een fraai gemetselde poort
uit ca. 1870 voor de koets van
de toenmalige burgervader,
jonkheer mr. W.C.J. de Vicq.
Architect A.C. Bleijs
De belangrijkste 19e-eeuwse architect die Hoorn heeft voortgebracht is Adrianus
Cyriacus Bleijs (1842-1912). Geboren als zoon van een timmerman volgt hij de stadstekenschool
waar hij met kop en schouders boven zijn medeleerlingen uitsteekt. Op
15-jarige (!) leeftijd wordt hij opzichter bij de bouw van de Hoornse gasfabriek. Twee
jaar later gaat Bleijs naar de bekende architect P.J.H. Cuypers in Roermond die hem
een betere opleiding belooft dan hij kan krijgen aan de Koninklijke Academie voor
Schone Kunsten in Antwerpen. Omdat Cuypers hem echter voor driekwart van de tijd
gebruikt als opzichter, besluit Bleijs een jaar later alsnog bouwkunde te gaan studeren
aan de Antwerpse academie. Drie jaar later studeert hij af als beste student van
zijn jaar en ontvangt voor zijn ontwerpen de eerste Prix d’ Excellence met bijbehorende
gouden medaille. Terug in Hoorn vestigt Bleijs zich als zelfstandig architect. In
zijn geboortestad zijn enkele tientallen panden van hem bewaard gebleven, waaronder
de voorgevel van Grote Oost 26 uit 1865-1866, de voormalige koffie-, thee- en
tabakswinkel Breed 38 uit 1878, en de gezichtsbepalende Cyriacus- en Franciscuskerk
22

aan het Grote Noord uit 1879-1882. Zoals vaker schetst Bleijs voor de laatste twee
gebouwen ook varianten in andere bouwstijlen waaruit de opdrachtgever een keuze
kan maken. Omdat hij steeds meer opdrachten van buiten de regio krijgt, verhuist
Bleijs in 1880 naar het centraler gelegen Amsterdam, waar hij onder meer de St.-Nicolaaskerk
tegenover het Centraal Station bouwt.
U steekt het plein wederom schuin over
richting het Grote Oost. De meeste huizen
hier zijn van oorsprong 15e en 16e
eeuws, maar met later vernieuwde voorgevels.
Voordat u rechts afslaat, de Appelsteeg
in, loopt u iets verder en kijkt
u nog even naar de crèmekleurige Villa
Alewijn nr. 26. Dit is het eerste huis in
Hoorn dat bewust rechtop is gebouwd
in plaats van ‘op vlucht’, dus voorover
hellend. Het ontwerp in een eclectische
bouwstijl met renaissance kenmerken is
wederom van Bleijs die een architectonisch
stempel op de binnenstad heeft
gedrukt. Iets verder staat het voormalige
post- en telegraafkantoor dat in 1876 in
neorenaissance bouwstijl is gebouwd. Het ontwerp is van rijksbouwmeester Peters
die in die tijd veel postkantoren heeft gerealiseerd. In de voorgevel is een gietijzeren
wapenschild aangebracht, het enige metalen exemplaar in Hoorn. [16]
In de Appelsteeg vindt u aan de linkerkant
een rijtje 19 e eeuwse arbeidershuizen.
Aan het einde van deze korte steeg
gaat u de Hoge Brug op. Achteruitkijkend
ziet u 19e eeuwse kaaspakhuizen
waarin tegenwoordig appartementen.
Vooruitkijkend ziet u eveneens kaaspakhuizen;
op de hoek De Zon (1874),
dan een 16e eeuws bierpakhuis en daarnaast
het dubbelpakhuis Alkmaar en
Gouda (1903) waarin het Museum van
de Twintigste eeuw is gevestigd.
Rechtdoor loopt u langs pakhuis De Zon
naar het Venidse, waar u over het water
uitzicht heeft over de Nieuwendam. Het gat tussen de huizen daar is de plaats van
twee zeventiende eeuwse pakhuizen. Al meer dan een halve eeuw bestaan er plannen
voor herbouw maar is het er nog niet van gekomen. Linksaf gaande ziet u de
achterkant van het museum en de andere (pak)huizen van de Bierkade.
Over de Engeltjesbrug komt u op de Korenmarkt. Het dubbele pand tegenover u dateert
van ca. 1875, en is in 1950 aangekocht door de gemeente als burgemeesterswoning.
Op de gevel zijn verschillende ornamenten van terracotta aangebracht.
Het linkerpand is in de originele 19e-eeuwse kleurstelling geschilderd. [28] Achter
het pand staat het voormalige koetshuis dat nu de entree vormt voor een aantal appartementen.
U gaat echter rechtsaf, richting de haven.
23

Het voormalig kaaspakhuis op nr. 10 heet
De Hoop en heeft een 19 e -eeuwse topgevel
voor een ouder pakhuis. Het grote
pakhuis op nr. 8 dateert van 1560 en is
gerestaureerd door vereniging Hendrick
de Keyser. Hier heeft u zicht op de nog
andere kaaspakhuizen aan de overkant
van het water. U gaat over de brug linksaf,
de Veermanskade op. Het rijtje kleine
huisjes dateert uit de 19 e eeuw, de rest
van de huizen is veel ouder. Aan het eind
van de straat, vlak voor de Hoofdtoren
staat café het Schippershuis, een voorbeeld van een 16e eeuws huis dat gerestaureerd
is met typisch eind 19e eeuwse opvattingen. Men kon toen wel de vorm van het
huis restaureren, maar deed dat met nieuwe machinaal gemaakte stenen.
Terugkijkend ziet u over het water de huizen
van de Oude Doelenkade met rechts
van het midden een rij huizen in chaletstijl
uit 1903. Deze woningen in chaletstijl
met de kenmerkende geveloverstekken
zijn ontworpen door de gemeentearchitect
Joh. van Reijendam. De Hoofdtoren
dateert uit 1532 en werd ongeveer gelijk
gebouwd met de andere verdedigingswerken
van Hoorn waaronder de Mariatoren
die dateert uit 1508. Het torentje
op het dak dateert uit 1651. De houten
steiger in zee, diende ervoor om zeilschepen
een stukje de zee in te kunnen
trekken, zodat ze ook bij tegenwind weg
konden varen.
Nu loopt u de brug over naar het Oostereiland
naar de voormalige strafgevangenis
die tot 2002 in gebruik is geweest.
[36] In de 19 e eeuw functioneerde het
complex als bedelaarsgesticht en Rijkswerk-inrichting. In de volksmond staat het
complex ook bekend als de krententuin.
De verschillende gebouwen worden op dit moment gerestaureerd en verbouwd
tot woningen, filmzalen en museum. Het eerste gebouw dat u tegenkomt, het admiraliteitsgebouw,
is van oorsprong 17 e -eeuws maar met een 19 e -eeuwse voorgevel
in neoclassicistische bouwstijl. Ook de overige gebouwen dateren uit de 19 e eeuw.
Het laatste gebouw heet het alkovengebouw en dateert uit 1873. De alkoven waren
stalen kooien waarin de gevangen sliepen in hangmatten en waarover de bewakers
konden lopen voor toezicht.
Het einde van de wandeling is bij de Botterwerf, achter op het eiland. Het scheepstype
Botter, heeft net als de meeste vissersschepen rond de Zuiderzee zijn grootste
bloei gekend in de 19 e eeuw. Het oudste schip dat nog rondvaart is een kleine blazer
uit de dertiger jaren van die eeuw. [37]
24

20 Hoofdtoren en Houten Hoofd
Hoofd 2
Als verdedigingstoren in 1532 gebouwd
tegen aanvallen vanuit zee. Laatgotische
opzet. De bakstenen westgevel was oorspronkelijk
voorzien van een trapgevel.
De zeezijde is opgebouwd van lichte ledesteen.
Als baken voor de scheepsvaart
reeds van verre zichtbaar. Aan deze zijde
is ook een z.g. lichtkooi te zien. De gevels
zijn voorzien van een boogfries ter
hoogte van de weergang. Het torentje
met lantaarn uit 1750 is een kopie van
een verbrande voorganger uit 1651. Op
de walmuur links van de toren, uitkijkend
over zee, de beeldengroep
De scheepsjongens (Rolf, Hajo en Padde)
van Bontekoe. Het daarachter gelegen
Houten Hoofd dateert oorspronkelijk uit
1464.
21
Hervormde kerk
Kerkelaan 8, Zwaag
25
Eenbeukige gotische kerk met een smaller
en lager koor dat nog deels uitgevoerd
is in tufsteen en kloostermoppen.
Boven de noordelijke ingang tufstenen
maaswerk. De toren telt drie geledingen
en wordt bekroond door een achthoekige
gemetselde spits. Boven de toreningang
latei en boogvulling van rode
zandsteen met gotische drie- en vierpasmotieven.
Inwendig houten tongewelven,
eiken preekstoel uit 1659 (achterschot
18de-eeuws) met snijwerk, ebben
kussenpanelen en fraaie koperen Lodewijk
XIV lezenaar (tweede kwart 18de
eeuw), doophek met koperen voorzangerslezenaar,
kaarsenarm, beide 17deeeuws,
en fraaie koperen Lodewijk XIV
doopboog uit 1748 bekroond door een
pelikaan met jongen als symbool voor
Christus, memoriebord uit hetzelfde
jaar, twee psalmbordjes uit 1696, en een
tweeklaviers Van-Damorgel (1881). Tussen
kerk- en dienstruimte 18de-eeuws
gemarmerd schot met vier deuren. De
klok in de toren is in 1468 gegoten door
de bekende Utrechtse klokkengieter Steven
Butendiic.

22 Grote Kerk
Kerkplein
Wonen en winkelen gaan tegenwoordig
samen in deze uit 1881-1883 daterende
voormalige hervormde kerk, gebouwd
in neo-Hollandse renaissancestijl naar
ontwerp van de Amsterdamse architect
C. Muysken. Torenspits in 1939 in soberder
vorm vernieuwd. Verbouwd in 1985
23 Admiraliteitspoortje
Kerkplein
Rechts in de hoek van het Kerkplein het
Admiraliteitspoortje, het enig overgebleven
bouwdeel van het daarachter
gestaan hebbende Admiraliteitsgebouw
en Prinsenhof. Het poortje dateert van
1607. Het wapenschild draagt het wapen
van de Westfriese Admiraliteit: het
wapen van West-Friesland met twee gekruiste
ankers en de letters PPP die staan
voor Pugno Pro Patria (ik vecht voor het
vaderland). De leeuwen- en mannen-
24 Jugendstil winkelpand
Kerkstraat 15
Voormalige koffie-, thee- en tabakswinkel,
in 1901-’02 gebouwd in Jugendstil
naar ontwerp van architect P. Snel uit
Schagen. Zowel uit- als inwendig nog
25 Sint-Jansgasthuis
Kerkplein 39
26
tot twee winkels en 32 woningen. In
1838 is zijn gotische voorganger jammerlijk
in vlammen opgegaan. Het was
een bouwwerk van vergelijkbare statuur
als de Grote Kerk in Haarlem en Alkmaar.
Sinds de terugkeer van een carillon in
1939 waaien weer regelmatig de feestelijke
klanken van de beiaard over de
stad. De toren kan tijdens de Open Monumentdag
beklommen worden.
koppen lijken afkomstig te zijn uit de
werkplaats van Hendrick de Keyser in
Amsterdam.
nagenoeg geheel in oorspronkelijke
staat. De tegeltableaus in de voorgevel
zijn vervaardigd door de bekende Amsterdamse
plateelbakkerij De Distel.
Op het achtererf een bijbehorend pakhuis
uit 1903 dat tevens dienst deed als
koffiebranderij en tabakskerverij.
Dit in vroeg-renaissancestijl gebouwde
gasthuis uit 1563 diende oorspronkelijk
voor verzorging van zieken en onderkomen
van vreemdelingen.Tot 1841 was
hier het gasthuis gevestigd en daarna
deed het gebouw o.a. dienst als magazijn
van het Hoornse garnizoen en als
botermarkt. Oorspronkelijke kleuren van
de koppen en maskers op de kraagstenen
onder de eerste verdiepingsvloer.
Nu tentoonstellingsruimte van Kunstenaarsvereniging
Hoorn en omstreken.
Het pand wordt in verschillende fasen
gerestaureerd.

26 Noorder- of Vrouwekerk
Kleine Noord 32
Driebeukige gotische hallenkerk uit de
15de eeuw. De westgevel aan het Kleine
Noord telt drie topgevels waarvan de
middelste met uithangende wijzerplaat.
Het koor was na de hervorming eeuwenlang
ingericht als ‘armenkerk’. Kansel
(1635) en koorhek (1642) rijk voorzien
van snijwerk, evenals de uit de afgebrande
Grote Kerk afkomstige gotische eiken
spiltrap. Beschildering balken en houten
gewelven in gotisch trant. In de dakruiter
hangen twee klokken uit 1606. De kerk is
27 Historische fruitkwekerij
Koewijzend 4, Blokker
Een van de laatste fruitkwekerijen waar
het gebied Bangert/Koewijzend sinds de
19de eeuw om bekend stond. Op dit bedrijf
vindt u nog drie zogenaamde kniekassen
(serres) uit het eind van de jaren
’20 van de vorige eeuw. In een daarvan
wordt nog steeds de Aliante-druif geteeld.
Een in 1943 herplaatst warenhuis
afkomstig uit Oudendijk is eveneens bewaard
gebleven, met een naastgelegen
ketelhuis uit hetzelfde jaar. Schuin achter
het in 1930 gebouwde woonhuis een
28 19 e eeuw dubbel woonhuis
Korenmarkt 14-15
27
nog steeds in gebruik voor de eredienst,
maar ook voor culturele activiteiten.
bewaarschuur voor appelen uit 1938.
In de voortuin staat een beschermde
hoogstamboom, een blonde goudreinet
‘Boskoop’. Het grootste deel van de kassen
staat helaas op de nominatie om gesloopt
te worden.
Groot dubbelwoonhuis uit ca. 1875 met
voorgevel in Eclectische bouwstijl. De
benedenverdieping is onderkelderd en
heeft twee toegangspartijen met portieken
en natuurstenen trappen. Boven de
vensters en deuren zijn gebogen frontons,
de daklijst wordt gesteund door 14
voluutconsoles. Ook tegen het basement
zijn de bijzondere voluutconsoles. Aannemer
P.J. Blauw heeft beide woningen
gelijktijdig gebouwd met het monumentale
koetshuis aan de Gedempte Appelhaven
als één complex. In 1950 is nummer
14 door de gemeente aangekocht
en verbouwd tot ambtswoning van de
burgemeester. Nr. 15 is opengesteld en
als architectenbureau in gebruik.

29 Mariakapel
Korte Achterstraat 2A
Kapel uit 1508, onderdeel van het voormalige
Mariaklooster. Het naastgelegen
complex werd na de hervorming burgerweeshuis
en de kapel zelf wapenarsenaal
voor de Staten van Holland en Westfriesland.
De gotische voorgevel is gepleisterd
en na een brand in 1877 voorzien
van een neoclassicistische toegangspartij.
Het gotische uiterlijk van de kapel is
goed waarneembaar vanuit de vroegere
weeshuistuin, via het poortje aan de
kant van de Turfhaven te bereiken. De
kapel is nu in gebruik als Filmhuis Hoorn
en tentoonstellingsruimte van het kunstenaarsinitiatief
Hotel Mariakapel.
30 Mariaklooster/Burgerweeshuis
Korte Achterstraat/Weeshuistuin
Toegankelijk via poortje aan de Weeshuistuin.
Dit is de voormalige binnentuin
van het Mariaklooster. Vanaf het
poortje gezien links de gotische kapel
uit 1508 en rechts de voormalige kloostergebouwen,
die na de hervorming tot
in de jaren 1960, dus bijna vier eeuwen
lang, als burgerweeshuis dienst deden.
De gevels van deze gebouwen dateren
grotendeels uit de 18de eeuw. Achter de
kapel zijn de fundamenten van de vroe-
31
Claas Stapelhofje
Munnicken 1, 13
Voormalig vrouwenhofje gesticht door
Claas Stapel en twee vrienden in 1682.
Twee historische waterpompen zijn nog
28
gere Catharinakapel boven het maaiveld
opgetrokken. Hardstenen waterpomp in
Lodewijk XV-stijl. Schuin daartegenover
in de hoek van de muur is nog een vroegere
wandpomp aanwezig. Een regenpijp,
nog uit loden delen bestaand, voert
het hemelwater naar een ondergrondse
waterverzamelbak, waar het water uit
opgepompt wordt. De paardekastanje,
de plataan en de linde zijn als monumentale
bomen beschermd.
aanwezig. Het renaissance toegangspoortje,
mogelijk uit de werkplaats van
Hendrick de Keyser, heeft in de Kruisstraat
gestaan als toegang tot het terrein
van het voormalige Ceciliaklooster, waar
de Latijnse school was gevestigd.

32 Nieuwstraat 20
Woonhuis bestaande uit twee bouwdelen
waarvan het rechterdeel over de
poort heen loopt. De ingang van de woning
is in de jaren ’60 van de vorige eeuw
naar dit rechterdeel van de voorgevel geplaatst
zoals zichtbaar op de historische
foto. Tot deze tijd bevond de entree zich
ter plaatse van het rechter schuifraam
(zoals zichtbaar op de historische foto).
In het snijraam van de omlijste deurpartij
bevindt zich een monogram.
De hal is voorzien van een bijzonder geschilderd
houten plafond. In de middeleeuwse
kapconstructie van het poortgebouw
zijn diep gehakte merktekens
aangebracht.
33 Statenlogement en Ceciliakapel
Nieuwstraat/Nieuwsteeg
Ontstaan uit het Ceciliakloostercomplex,
dat na de hervorming voor wereldlijke
doeleinden is geschikt gemaakt.
Het Hollandse renaissance hoofdgebouw
met de dubbele trapgevel is van 1613 en
deed dienst als logement voor de Ge-
29
committeerde Raden van Westfriesland
en het Noorderkwartier. De erachter liggende
Ceciliakapel van 1453 is het enige
overgebleven bouwdeel van het gelijknamige
klooster. De begane grond van
het westelijk deel van de kapel is in 1596
omgebouwd tot eetzaal der Gecommitteerden.
In 1795 kreeg de zaal de functie
van Schepenenzaal. De huidige inrichting
daarvan, met uitzondering van het
schilderij dat tegen de schouw hangt, is
in 1788 ontworpen in Lodewijk XVI-stijl
door de architect Leendert Viervant. Het
schilderij beeldt de slag op de Zuiderzee
voor de rede van Hoorn uit tussen de Watergeuzen
en Westfriezen en de Spaanse
vlooteenheden onder leiding van Bossu.
Het is van de hand van de Amsterdamse
schilder Jan Blanckerhoff en in 1668 geplaatst.
De zeer rijk gedecoreerde lijst is
van de Alkmaarse beeldhouwer Johannes
Kinnema.

34 Kloosterpoortjes en tuin
Nieuwstraat, Wisselstraat,
Kerkplein
Vanaf de Nieuwstraat, tussen nrs. 18 en
20, door het poortje de Wisselstraat in.
Een eenvoudige, bakstenen poortomlijsting,
die van zes natuurstenen blokjes is
voorzien. Let op de ongebruikelijke toepassing
van de houten sleutelstukken
als console voor de houten zolderingbalken.
Daarna, ongeveer 50 m. rechts in
de Wisselstraat, het kloosterpoortje van
het in 1606 gestichte Oude Vrouwenhuis,
dat weer op het terrein van het in
1602 afgebrande Geertenklooster is gesticht.
Boven de doorgang een fries met
jaartalcartouche en leeuwenkoppen
en hoger een door geblokte pilasters
geflankeerde moderne gevelsteen, die
geïnspireerd is op de sterk verweerde
oorspronkelijke voorstelling van twee
zittende met elkaar pratende vrouwen.
In het gebouw links van het poortje was
van 1639 tot 1885 de bank van lening gevestigd.
Het poortje geeft via een gang
die gedeeltelijk overwelfd is met een
kruisribgewelf en deels met een houten
tongewelf toegang tot een binnentuin.
Deze binnentuin van het vroegere Oude
Vrouwenhuis en Geertenklooster door,
volgt een poortje met omlijsting van
Namense steen met op de sluitsteen van
35 VOC-pakhuizen
Onder de Boompjes/Pakhuisstraat
Twee voormalige pakhuizen van de
Hoornse kamer van de Verenigde Oostindische
Compagnie. Het rechter pakhuis
van 1606 (verlengd tussen 1630 en
1639), het linker vermoedelijk van 1610.
Eenvoudige renaissance trapgevels tegen
hoog zadeldak. Boven de deur van
het rechter pakhuis een cartouche met
het bouwjaar 1606 en een geopende
baal met Oost-Indische specerijen.
In de linker voorgevel een grote gevelsteen
met 17de-eeuwse driemasters.
Inpandig heeft het rechter pakhuis aan
30
de boog het wapen van Hoorn. Vervolgens,
na een houten overwelfde gang
uitkomend op het Kerkplein, weer een
poortje namelijk van ‘Het Oude Vrouwen
Huys’. Dit poortje uit 1610 heeft
een Dorische poortomlijsting tussen
Ionische halfzuilen. Een bijzondere versiering
vormen o.a. de ‘scharnieren’ rond
de halfzuilen. In de bovenhoeken twee
putti met een zandloper en doodshoofd
als symbolen van vergankelijkheid, toepasselijk
voor een oude-vrouwenhuis.
Het fronton wordt doorbroken door het
wapen van Hoorn en geflankeerd door
twee zittende vrouwenfiguren.
de Onder de Boompjeskant een schouw
uit het laatste kwart van de 18de eeuw
met in reliëf een tak van de nootmuskaatboom,
Mercuriusstaf en twee specerijbalen
met het monogram van de
Hoornse VOC.
Dit gedeelte van het rechter pakhuis herbergt
het onderkomen van de Vereniging
Oud Hoorn met een voorlichtingsbalie
over de geschiedenis van Hoorn. In
het linker pakhuis is theater Het Pakhuis
voor amateurtoneel en toneelcursussen
gevestigd.

36 Admiraliteitsgebouwen/gevangenis
Oostereiland
Het Oostereiland is rond het midden van
de 17de eeuw aangelegd. Kort daarna
liet koopman Cornelis Schuyt er enkele
pakhuizen bouwen die het oudste deel
vormen van het huidige gebouwencomplex.
Vanaf 1692 was hier de Admiraliteit
van Westfriesland en het Noorderkwartier
gevestigd met een eigen
scheepswerf en haven (de naastgelegen
Grashaven). In 1814 heringericht tot militaire
gevangenis en daarna in gebruik
als verbeteringsgesticht voor bedelaars,
landlopers, alcoholisten, souteneurs,
enz. Vervolgens weer gevangenis, o.a. na
De voormalige zagerij van de gevangenis
‘De Krententuin’ doet nu dienst als lig- en
werkplaats voor historische vissersschepen.
Hier zijn o.a. de ijzeren schouwen
HN 1 van 1916 en de HN 20 van 1934
te zien en een uitgebreide verzameling
van oude scheeps- en visserijattributen.
31
de Tweede Wereldoorlog voor 500 collaborateurs
en kortgestrafte politieke gevangenen.
In de loop der eeuwen vele
malen verbouwd en uitgebreid. Na de
huidige restauratie worden hier o.a. Woningen
het Filmhuis en het Museum van
de Twintigste Eeuw gevestigd.
37 Stichting De Hoornse Schouw en Vereniging Botterbehoud
Oostereiland zuidpunt
38 Historische speelgoedverzameling
Pakhuisstraat 10
Een 17de-eeuws woonhuis met grotendeels
nog aanwezig houtskelet, dat gedeeltelijk
is te zien in het opengestelde
39 Lutherse kerk
Ramen 4
In sobere Lodewijk XV- of rococostijl
gebouwde kerk uit 1769. Rijkelijk van
rococo snijwerk voorziene mahoniehouten
kansel. Dooptuin met messing doopboog.
Oorspronkelijke banken.
Het orgel gebouwd door Pieter Müller,
zoon van de befaamde orgelbouwer
Christiaan Müller, wordt regelmatig bespeeld.
De middelste van de drie uit-
Mogelijkheid tot het maken van korte
vaartochtjes tegen geringe vergoeding.
en als winkel ingerichte voorhuis. Hier
bevindt zich een uitgebreide verzameling
historisch speelgoed en attributen van
niet meer gedane spelen en spelletjes.
gebeelde figuren op het orgel stelt de
harpspelende koning David voor. De
herenbank onder het orgel heeft een
rijkgesneden opzetstuk in Lodewijk XVstijl
met klok.

40 Doopsgezinde vermaning
Ramen 31 en 31a
Voormalige doopsgezinde vermaning
uit 1864-1865 gebouwd in rondboogstijl
naar ontwerp van de Hoornse civielingenieur
H. Linse. Kenmerkend zijn de
rondboogvensters en de combinatie van
rode baksteen met contrasterende gepleisterde
onderdelen zoals vensteromlijstingen,
pilasters en lijstwerk. De ingang
wordt geaccentueerd door een
rondboogportaal waarin hardstenen
41 Westfries Museum
Roode Steen 1
In het historische hart van Hoorn, aan
het centrale plein de Roode Steen, staat
het Westfries Museum. Gebouwd in
1631/32 als vergaderplaats voor de Gecommitteerden
van Westfriesland en het
Noorderkwartier. Rijk geornamenteerde
hardstenen gevel in renaissancestijl.
Behalve de zeer uitgebreide vaste permanent
tentoongestelde collectie van
voorwerpen met meer dan regionale betekenis
is het gebouw ook inpandig zeer
de moeite waard wegens zijn nog oorspronkelijke
renaissance constructie en
inrichting van verschillende historische
(woon-)interieurs.
42 Waag
Roode Steen 8
32
zuilen bekroond door zeldzame kapitelen
van gegoten zink, een in de 19de
eeuw nieuw bouwmateriaal. Het voorste
gedeelte van de kerk werd tot 1935
bekroond door een achtkantig torentje
op een koepelachtige onderbouw. Tot
1965 heeft het gebouw als vermaning
dienst gedaan. Bij een renovatie in 1995
is een verdiepingsvloer aangebracht. Op
de eerste verdieping, bereikbaar via het
buitentrappenhuis rechts, kunt u de oorspronkelijke
gestucte wand- en plafondafwerking
bekijken.
Het waaggebouw is in 1609 gebouwd
naar ontwerp van de bekende Amsterdamse
architect en beeldhouwer Hendrick
de Keyser. Bij de restauratie van
1912-1914 is de aangetaste buitenschil
van arduinsteen vervangen door hardsteen.
Thans ingericht tot café-restaurant.
De weegschalen zijn op één na
verwijderd, maar het mechaniek aan de
zoldering dat de schalen naar buiten kon
brengen, is nog aanwezig. Verder, ook de
verdieping, nagenoeg authentiek. Aan
de voorgevel beneden hangt nog het
klokje dat de opening en sluiting van de
waag aankondigde.

43 Restaurant Ridderikhoff
Roode Steen 9 en Grote Oost 5
Beide panden van eind 16de-eeuwse
oorsprong en in 2001 grondig gerestaureerd
en ingericht tot café/restaurant
met inzet van mensen met een arbeidshandicap.
Roode Steen 9 heeft o.a. een
eind 19de-eeuwse voorgevel en in de
voorgang een houten tweelingpoortje.
In gang stenen renaissance poortje. Alle
44 Gebouw Rozenkruizers
Roode Steen 15
Patriciërswoning ontstaan in 1744 na samenvoeging
van drie bestaande huizen.
33
verdiepingen tonen delen van het houtskelet.
Tijdens periode café Dalmeijer
werd de wintertuin van 1882 naar ontwerp
van de Hoornse architect A.C. Bleijs
gebouwd. Van 1924 tot 1995 was hier de
landelijk bekende kostuumverhuurderij
‘de erven Ridderikhoff’ gevestigd. Grote
Oost 5 herbergt een tentoonstellings-
en verkoopruimte van werken van geestelijk-
of lichamelijk gehandicapten.
Ruimtelijke structuur nog aanwezig.
Op de bovenste verdieping en zolder
(privé) is het houtskelet nog zichtbaar.
Tuin geopend, ook toegankelijk via het
Achterom.
Er worden lezingen gegeven om 11.00 uur, 12.30 uur en 14.00 uur.
45 Monumentale bruine beuk
Westerblokker 125, Blokker
Ruim 200 jaar oude bruine beuk die van
gemeentewege beschermd is. Met een
stamomtrek van ruim zeven meter is het
de dikste bruine beuk in Noord-Holland.
Lopend bereikbaar via de inrit naast het
huis.
Breed 33, 1621 KA Hoorn
Telefoon: (0229) 21 27 17
Fax: (0229) 21 10 22
E-mail: info@keizerskroonhoorn.nl
Website: www.keizerskroonhoorn.nl

Fietsroutes
Fietsroute door Hoorn-Noord, Zwaag, Blokker en Risdam
Deze fietsroute brengt u langs interessante objecten en wetenswaardigheden.
Zie routekaart op binnenkant omslag.
De lange fietsroute begint bij het Stoomtrammuseum in Hoorn en is 12 kilometer
lang.
De korte fietsroute begint bij de Nadorst, Westerblokker 171 in Blokker en is 5 kilometer
lang.
Museumstoomtram
Van Dedemstraat 8, Noordzijde station Hoorn, (opengesteld, zie tekst nr. 11 in gids)
Woningbouwcomplex Goed Wonen
Drieboomlaan 202-208, 234-280 en Liornestraat
2-12, 13-23
In 1920-1921 in opdracht van de “CoöperatieveArbeiderswoningbouwvereeniging
‘Goed Wonen’” gebouwd gelijknamig
woningbouwcomplex. Het door de
Amsterdamse architecten Z. Gulden en
M. Geldmaker ontworpen complex bestaat
uit zes blokken van in totaal veertig
arbeiderswoningen
gesitueerd aan de zuidoostzijde van de Drieboomlaan en
ter weerszijden van de Liornestraat. Het grootste blok telt twaalf
woningen en is in een U-vorm rond een hof gelegen. De woningen
tonen invloeden van de Amsterdamse School in onder
meer de verticaal gemetselde plint en de expressief vormgegeven
stijlen van de portieken. Dat ‘Goed Wonen’ voor haar eerste
woningbouwcomplex koos voor twee architecten uit Amsterdam
zal verband houden met hun ruime ervaring op dit terrein:
Gulden en Geldmaker hadden in de hoofdstad al enkele grote
woningbouwprojecten op hun naam staan.
Engelbewaarderskerk (niet toegankelijk)
Johannes Poststraat 26, Hoorn
R.-k. kerk van de H.H. Engelbewaarders
uit 1960-1961. De kerk met achterliggende
sacristie en pastorie is gebouwd
naar ontwerp van architect ir. W.A.S.
Witlox van architectenbureau Van Oerle-Schrama-Bos
in Leiden. Aanvankelijk
ontwierp het bureau in de stijl van de
bekende architect Kropholler, maar eind
jaren ’50 sloeg het bureau onder invloed
van het Functionalisme geheel nieuwe
wegen in. De Engelbewaarderskerk in
Hoorn is hiervan een duidelijk voorbeeld. Onder meer in de betonnen klokkentoren
met zijn afgeronde vormen is de invloed herkenbaar van de wereldberoemde kapel
Nôtre Dame du Haut (1953-1955) in Ronchamps (Fr.) van architect Le Corbusier.
34

TSH (niet toegankelijk)
Johannes Poststraat 71, Hoorn
Voormalige openbare lagere technische school, gebouwd in 1956-1959 in de stijl van
het Nieuwe Bouwen naar ontwerp van Architectenbureau Kuiper, Gouwetor, De Ranitz
en Bleeker uit Rotterdam. De nieuwe school bood ruimte aan 450 leerlingen en
verving de te klein geworden Ambachtsschool uit 1912 op de hoek van het Keern
en de Provinciale weg (in 1995 gesloopt). Het geheel bestaat uit een hoofdgebouw
waarachter een schoolplein met vrijstaande schoorsteen, een aan de Liornestraat gelegen
praktijkvleugel met zaagtanddak en, aan de Sint Jozefstraat, een westvleugel
(rond 1990 met een tweede verdieping verhoogd) met fietsenkelder en een gymnastieklokaal
annex stelloods. In de kelder onder het hoofdgebouw bevond zich de
commandopost voor West-Friesland van de Bescherming Bevolking.
R.-k. begraafplaats
Drieboomlaan/Holenweg, Hoorn (opengesteld, zie tekst nr. 12 in gids)
De Nadorst
Westerblokker 171, Blokker
Tot restaurant en partyboerderij verbouwde stolpboerderij van het West-Friese type
daterend uit omstreeks 1880. Kenmerkend voor een West-Friese stolp is dat de darsdeuren
zich aan de voorzijde bevinden.
De naam De Nadorst herinnert aan de
op de hoek van de Westerblokker en
de Holenweg gelegen gelijknamige
uitspanning die eeuwenlang het klassieke
eindpunt was van de zondagmiddagwandelingen
van de inwoners van
Hoorn. In 1954 is deze gesloopt voor de
aanleg van de Provinciale Weg.
Kadetjesland (niet toegankelijk)
tussen Westerblokker 159 en 161, Blokker
Perceel weiland met een in oorsprong vermoedelijk uit de late middeleeuwen daterend
profiel bestaande uit vier bolle stroken land (“kadetjes”) gescheiden door drie in
de lengterichting van het perceel gegraven (voormalige) greppels. De kadetjesstructuur
is ontstaan door het eeuwenlang uitbaggeren van de greppels en sloten en het
met de baggerspecie ophogen van het land ter verbetering van de afwatering. Vroeger
was een dergelijk microreliëf een algemeen verbreid landschapstype in Noord-
Holland, maar door ruilverkavelingen en oprukkende nieuwbouw is het inmiddels
een zeldzaam verschijnsel geworden. Binnen de gemeente Hoorn is dit perceel voor
zover bekend het laatst resterende kadetjesland.
Buitenrust (niet toegankelijk)
Westerblokker 159, Blokker
Stolpboerderij genaamd Buitenrust, in
zijn huidige vorm daterend uit 1862. De
stolp is van het zogenaamde gekeerde
West-Friese type. Kenmerkend hiervoor
is dat de darsdeuren zich in de zijgevel
bevinden. De voorgevel heeft twee deuren:
links de daagse voordeur die toegang
gaf tot de koestal, de trots van de
35

oer, en rechts van het midden de staatsiedeur voorzien van twee rijke gietijzeren
deurroosters, een bovenlicht met dito rooster en ter weerszijden pilasters. De rieten
kap heeft zowel aan de voor- als rechterzijde een pannenspiegel. Rechtsvoor een bijbehorend
ijzeren damhek en rechts op het achtererf een voormalige veestal die bij
een storm in januari 2007 is ingestort.
Renvooi
Dars
Woonruimte
Koestal
Vierkant hooiberging (tasruimte)
Staart (verlenging koestal)
Boerderijtypen
A Westfriese stolp
B Afgeleide Westfriese stolp
C Gekeerde Westfriese stolp
D Noordhollandse stolp
E Afgeleide Noordhollandse stolp
bron: De Stolp te kijk door J.J. Schilstra e.a.
Westerhout (niet toegankelijk)
Westerblokker 125, Blokker
Voormalige boerderij Westerhout bestaande uit een woonhuis uit 1917 waarachter
een aangebouwde stolpschuur van ouder datum. Het in Jugendstil opgetrokken
woonhuis verving een voorganger met klokgevel. Opdrachtgever voor de nieuwbouw
waren veehouder Pieter Portegies en zijn vrouw Catharina Karsten. De stolpschuur
is in 1917 verlengd. Onder de rechter helft van het woonhuis bevindt zich een
grote kelder uit de 17de of 18de eeuw met een vloer van groene en gele plavuizen in
schaakbordpatroon. Bijzonder zijn het zorgvuldig gedetailleerde metselwerk van de
voorgevel en de rolluiken uit 1917 die nog steeds functioneren. Links van het pand
staat een monumentale bruine beuk (zie hierna).
Monumentale bruine beuk
Westerblokker 125, Blokker
Ruim 200 jaar oude bruine beuk die van gemeentewege beschermd is. Met een stamomtrek
van ruim zeven meter is het de dikste bruine beuk in Noord-Holland. Lopend
bereikbaar via de inrit naast het huis.
36

Hervormde kerk Blokker
(niet toegankelijk)
Westerblokker 105, Blokker
In oorsprong middeleeuwse kerk die in 1830
herbouwd is met behoud van de laatgotische
toren en hergebruik van een deel van de oude
bouwmaterialen waaronder de middeleeuwse
kapspanten. Bij een verbouwing in 1863-1864
is achterin het schip een vergaderruimte gerealiseerd
(in 1976-’78 vergroot) en het driezijdig
gesloten koor, tot dan smaller dan het schip,
verbreed. De gepleisterde noordgevel van de
kerk wordt geleed door steunberen, de overige
gevels door pilasters die in combinatie met de
kroonlijst en de rondboogvensters het kerkgebouw
een neoclassicistische uitstraling geven,
in de 19de eeuw een populaire bouwstijl. In het
interieur onder meer een eiken preekstoel uit 1657 rijkelijk voorzien van snijwerk en
een Ypma-orgel uit 1871. De toren heeft een ingesnoerde spits en telt drie geledingen
met in de eerste de oorspronkelijke entree gevat in een hoge spitsboog en in
derde aan elke zijde twee gekoppelde galmgaten. In de toren hangt een door Goebel
Zael gegoten klok uit 1537.
Westerblokker 71 (niet toegankelijk)
Westerblokker 71, Blokker
Vrijstaand woonhuis daterend uit omstreeks 1910. De woning heeft een vooruitspringende
middenpartij van twee bouwlagen en lagere flankerende zijdelen. In het begin
van de vorige eeuw was dit een populair woningtype onder de beter gesitueerden
in Blokker en Zwaag. Het dakoverstek boven de middenpartij wordt verfraaid door
onder meer een makelaar en een sierspant dat de vorm volgt van de korfboog boven
de balkondeuren. In het boogveld bruine en gele tegels in schaakbordpatroon.
De Barmhartige Samaritaan (niet toegankelijk)
Westerblokker 39, Blokker
Stolpboerderij van het West-Friese type genaamd De Barmhartige Samaritaan, in het
gesneden deurkalf gedateerd 1659. Kenmerkend voor een West-Friese stolp is dat
de darsdeuren zich aan de voorzijde bevinden. Het niet uitstekende voorhuis links is
uitgevoerd als een trapgevel
met natuurstenen waterlijsten,
dekplaten en een toppilaster
op kopje. In de boogvelden
boven de deur en het
verdiepingvenster en in de
schoorsteen siermetselwerk.
Centraal in het deurkalf een
voorstelling van de Barmhartige
Samaritaan. In 1988-1989
is de boerderij in opdracht van
Stichting Stadsherstel Hoorn
gerestaureerd en in 1990
overgedragen aan de Vereniging
Hendrick de Keyser.
37

Schoorsteen (niet toegankelijk)
achter Kolenbergstraat 49, Blokker
De Bangert was vroeger een belangrijk centrum van fruitteelt en glastuinbouw. Deze
beeldbepalende schoorsteen is hieraan een tastbare herinnering. Samen met een
kleiner exemplaar achter Bangert 16 is het zelfs de laatste van de vele fabrieksschoorstenen
voor kasverwarming die in dit gebied gestaan hebben. De circa 18,5 meter
hoge schoorsteen behoorde bij een aan de Bangert 60 gelegen glastuinbedrijf met
elf druivenkassen en is met het naastgelegen ketelhuis gebouwd in 1929 of 1930 in
opdracht van tuinder Klaas Balk. Volgens overlevering is de schoorsteen met behulp
van een vliegende steiger gemetseld door een Duitse metselaar die naderhand is
omgekomen bij de bouw van een schoorsteen in Waalwijk. De radiaalstenen waaruit
de schoorsteen is opgetrokken zijn vervaardigd door de NV Canoy-Herfkens Steenfabrieken
in Venlo.
Historische fruitkwekerij
Koewijzend 4, Blokker (opengesteld, zie tekst nr. 27 in gids)
Lourdeskapel, Pastoor Nuijenstraat 2, Zwaag
Neogotische Lourdeskapel uit 1882 en daarmee een van de oudste Lourdeskapellen
in Nederland. In de zeshoekige kapel een kopie van de grot in Lourdes waar Bernadette
Soubirous in 1858 Maria zag verschijnen. Gebouwd voor rekening van de
toenmalige pastoor Masker die Lourdes had bezocht en de grot ter plaatse door een
deskundige exact had laten natekenen. Gebrandschilderde ramen met o.a. de Heilige
Familie, votiefstenen en gedenkplaat van wit marmer. Naast de kapel de nieuw aangelegde
tuin op het voormalige kerkhof. Dit kapel is dit jaar helaas niet geopend.
St. Martinuskerk Zwaag (niet toegankelijk)
Pastoor Nuijenstraat 3, Zwaag
Rooms-katholieke kruiskerk met hoektoren, in 1932-1933 gebouwd in de stijl van
de late Amsterdamse School naar ontwerp van de Haarlemse architect Jos. Bekkers.
Links van de kerk twee beelden, een priester en een franciscaan, afkomstig uit de
voorgevel van de gesloopte oude Martinuskerk die stond aan de Dorpsstraat.
Hervormde kerk Blokker, Westerblokker 103, Blokker (niet toegankelijk)
In oorsprong middeleeuwse kerk die in 1830 herbouwd is met behoud van de laatgotische
toren en hergebruik van een deel van de oude bouwmaterialen waaronder
de middeleeuwse kapspanten. Bij een verbouwing in 1863-1864 is achterin het schip
38

een vergaderruimte gerealiseerd (in 1976-’78 vergroot) en het driezijdig gesloten
koor, tot dan smaller dan het schip, verbreed. De gepleisterde noordgevel van de
kerk wordt geleed door steunberen, de overige gevels door pilasters die in combinatie
met de kroonlijst en de rondboogvensters het kerkgebouw een neoclassicistische
uitstraling geven, in de 19de eeuw een populaire bouwstijl. In het interieur onder
meer een eiken preekstoel uit 1657 rijkelijk voorzien van snijwerk en een Ypma-orgel
uit 1871. De toren heeft een ingesnoerde spits en telt drie geledingen met in de eerste
de oorspronkelijke entree gevat in een hoge spitsboog en in derde aan elke zijde
twee gekoppelde galmgaten. In de toren hangt een door Goebel Zael gegoten klok
uit 1537.De kerk is dit helaas niet geopend.
Raadhuis Zwaag (niet toegankelijk)
Dorpsstraat 131, Zwaag
Voormalig raadhuis van de gemeente
Zwaag met onderwijzerswoning en achterliggend
schoollokaal, in 1869 gebouwd
naar ontwerp van de Purmerendse architect
P. Mager. Tot de gemeentelijke herindeling
in 1979 heeft het gebouw dienst gedaan
als raadhuis. Het school- en woongedeelte
waren al eerder bij het raadhuis getrokken.
Bovenin de voorgevel bevindt zich het wapen van Zwaag, een ooievaar met een paling
in zijn bek. Opvallend zijn de overhoekse pilasters op de eerste verdieping.
Hervormde kerk
Kerkelaan 8, Zwaag (opengesteld, zie tekst nr. 21 in gids)
Beau Regard (niet toegankelijk)
Dorpsstraat 111, Zwaag
Voormalige tuinderswoning uit 1917 gebouwd
in opdracht van tuinder P. van
Kampen. Vergeleken met andere tuinderswoningen
in Blokker en Zwaag is dit huis
rijker uitgevoerd. Zo liggen op het dak geglazuurde
dakpannen en zijn de lekdorpels
onder de parterrevensters niet van hout,
maar van hardsteen. De voorgevel wordt
verfraaid door oranje siermetselwerk, geel
gefigureerd glas in de bovenlichten van de
vensters, kleurig tegelwerk boven de balkondeuren, en een ruim dakoverstek met
sierspant en makelaar. In de portiek links een Jugendstil paneeldeur met facetgeslepen
ruitjes en een geëtst bovenlicht tonend een schaal met bloemen. Rechts van
de portiek een witmarmeren eerste steen. De naam Beau Regard (mooi uitzicht) is
oorspronkelijk.
d’ Hofstede Swaegh (niet toegankelijk)
Dorpsstraat 14, Zwaag
Stolpboerderij van het West-Friese type daterend uit omstreeks 1840. Kenmerkend
voor de bouwtijd zijn onder meer de negenruits schuifvensters in de voorgevel. De
voordeur is uitgevoerd als een kussendeur verfraaid met gesneden ornament. Boven
de deur een geprofileerd kalf en een gesneden bovenlicht. De houten topgevel
wordt bekroond door een makelaar.
39

Geertje-hoeve (niet toegankelijk)
Dorpsstraat 7, Zwaag
Stolpboerderij van het West-Friese type genaamd Geertje-hoeve, in 1970 na brand
herbouwd met behoud van de 19de-eeuwse voorgevel. Kenmerkend voor een West-
Friese stolp zijn de darsdeuren aan de voorzijde. Links hiervan heeft de voorgevel een
symmetrische indeling met centraal een staatsiedeur. Deze door Ionische pilasters
geflankeerde tweepaneelsdeur is verfraaid met een rond en puntig ovaal kussen en
gesneden ornament. Boven de deur een kalf en eveneens fraai gesneden bovenlicht.
De halsgevel is in 1970 aangebracht.
Missiehuis (niet toegankelijk)
Blauwe Berg 5
Voormalig kleinseminarie van de Sint Joseph’s Congregatie van Mill Hill (bij Londen)
waar missionarissen werden opgeleid voor Afrika, India en het Verre Oosten. Het Sint
Bonifacius Missiehuis werd in 1927-1928 gebouwd naar ontwerp van de Hoornse
architect S.W. Langius. Bisschop Callier had aan zijn goedkeuring de voorwaarde
verbonden dat het nieuwe seminarie zeer ver van de bisschoppelijke seminaries in
Heemstede en Warmond kwam te liggen. Het gebouw bestaat uit vier vleugels rond
een binnenhof. De voorgevel wordt geflankeerd door haakse uitbouwen: rechts de
kapel en links het voormalige zusterhuis van de missiezusters van het Kostbaar Bloed.
Zij waren belast met de huishoudelijke werkzaamheden. Tot het complex behoorde
ook de achterliggende boerderij. In 1983 verhuisden de paters van Mill Hill naar Obdam
en werd het missiehuis verbouwd tot onderkomen van het Samenwerkingsorgaan
Westfriesland (SOW).
Rijkslandbouwproefstation (niet toegankelijk)
Keern 33
Dit voormalige proefstation is gebouwd tussen 1899 en 1901 in sobere neorenaissancestijl
naar ontwerp van de bekende architect Jacobus van Lokhorst, rijksbouwkundige
bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Naast een rijkslandbouwproefstation
was hier tevens een rijkszuivelstation gevestigd.
Algemene Begraafplaats
Dampten/Keern (opengesteld, zie tekst nr. 10 in gids)
Via de Van Dedemstraat komt u weer bij het Stoomtrammuseum uit wat tevens het
eindpunt van de fietsroute is.
40

De restauratie van monumentale boerderijen, woonhuizen
en panden is een kostbaar en gecompliceerd
proces. Daardoor wordt vaak besloten tot sloop en
nieuwbouw. Niet helemaal onbegrijpelijk, maar wél
jammer. Want met het verdwijnen van historische,
beeldbepalende gebouwen gaat waardevol en
onvervangbaar cultuurgoed verloren.
IntermarisHoeksteen is een ondernemende woningcorporatie
die werkt aan wonen in Hoorn, West­
Friesland, Purmerend en Waterland. Wij ontwikkelen,
realiseren en beheren niet alleen woningen maar
restaureren ook historische, monumentale panden.
www.intermarishoeksteen.nl
41
vestiging hoorn
Maelsonstraat 12
1624 NP Hoorn
t (0229) 25 85 00
f (0229) 24 53 24
vestiging purmerend
Gorslaan 60E
1441 RG Purmerend
t (0299) 31 37 00
f (0299) 31 37 01
postadres
Postbus 554
1620 AN Hoorn
info@intermarishoeksteen.nl

Overzicht van muziekoptredens op zaterdag
11 september 2010
Lokaties: Tijden: Optreden van:
Noorderkerk 13.30-14.00 Gemengd Slavisch koor
15.20-15.50 Alkonost
15.00-15.15 Start orgelwandeltocht langs historische
gebouwen en kerken met demonstraties
van het orgel door Rieuwert Blok
21.15-22.00 Avondconcert; Jacob Lekkerkerker, Orgel
en Afrikaans slagwerk, Toegangsprijs € 6,00
Westfries Museum 11.30–11.50 A capellakoor Vivace met liederen uit
velerlei landen en velerlei tijden
15.00-15.45 Binnentuin: concert door Hoorns Harmonie
Orkest
Grote Kerk 13.00-13.30 Carillon concert i.s.m. Hoornse Brassband
Oosterkerk 13.00-14.00 Programma voor kinderen: dans, spel en
Schilderkunst in de kerk en rond het orgel
door Katrein Kunst en Mark Heerink
16.30-16.45 Orgelwandeltocht met demonstratie van
het orgel door Rieuwert Blok
Lutherse Kerk 11.00-11.30 Blokfluitkwartet JG
12.00-12.30
13.30-14.00
15.30-15.45 Orgelwandeltocht met demonstratie van
het orgel door Rieuwert Blok
20.00-20.45 Avondconcert; Wim Dijkstra met Das
Wohltemperierte Klavier van J.S. Bach,
Toegangsprijs € 6,00
Maria- of Kruittoren 11.00-16.00 Afwisselend optreden van:
De Zoete Inval: anonieme Oud hollandse
muziek Duo Noord-West: traditionele
Zweedse dansmuziek uit de 19e eeuw
Statenpoort 14.30-15.00 Mozart Sextet + Margret Wiering, sopraan
speelt werken van Händel, Bach,
Boismortier Telemann, Mozart en
Beethoven onder de titel Barok en klassiek.
Bovendien zingt Margret Wiering enige
Romantische liederen uit de 19e eeuw!
Foreestenhuis 14.30-16.00 Kleinkoor Camerata Liocorno
16.00-16.15 Orgelwandeltocht met demonstratie van
het orgel door Rieuwert Blok
Sint Pieterhof 13.00-15.00 Scala, vocaal ensemble uit Amsterdam
verzorgen een optreden in de stijl van het
thema 19e eeuw
Koepelkerk 14.00-15.00 Orgelestafette door amateur organisten
17.00 Afsluiting orgelwandeltocht met demon-
stratie van van het orgel met Rieuwert Blok
42

Colofon
Comité Open Monumentendag Hoorn
Eddy Boom, Joost Buchner, Sandra Deen-Sijm, Anna Eising, Carel de Jong,
Cécile de Jong, Hans Lensink, Kees van Louvezijn, Dick van der Pijl,
Harm Stumpel, Ed Wagemaker.
De open Monumentendag Hoorn 2010 wordt mede mogelijk gemaakt
door:
- Gemeente Hoorn
- Rabobank Vastgoed
- alle adverteerders in dit boekje
Met dank aan:
- Eigenaren, bewoners en beheerders van alle opengestelde panden
- Alle vrijwilligers
- Bureau Erfgoed Gemeente Hoorn
- Geo Informatie Gemeente Hoorn
Tekstbijdragen
Joost Buchner, Jos van der Lee, Pieter Meijers, Harm Stumpel
Illustraties
Bureau Erfgoed, Ronald Plak, Harm Stumpel, Westfries Archief
Vormgeving
Pieter Meijers, Yvonne Roos-Bakker, Van Vliet Printing
Grafische afwerking en drukwerk
Van Vliet Printing, Hoorn
Overzicht ORGELWANDELTOCHT tijdens Open Monumentendag Hoorn op
zaterdag 11 september 2010 georganiseerd door STICHTING CONCERT-
FONDS HOORNSE ORGELS i.s.m. COMITE OPEN MONUMENTDAG HOORN
Wandeling o.l.v. een gids door Hoorn langs historische gebouwen en kerken met
demonstraties van de orgels in de Noorderkerk, Lutherse Kerk, Foreestenhuis,
Oosterkerk en Koepelkerk door Rieuwert Blok met als aandachtspunt het thema
van Open Monumentendag: de smaak van de 19e eeuw.
15.00 uur Noorderkerk
15.15 uur wandeling
15.30 uur Lutherse kerk
15.45 uur wandeling
16.00 uur Foreestenhuis
43
16.15 uur wandeling
16.30 uur Oosterkerk
16.45 uur wandeling
17.00 uur Koepelkerk

Verbouwen zonder zweetdruppels
op uw voorhoofd? Dat is het idee.
Als u gaat verbouwen doet u dat om er op vooruit te gaan. De Rabobank helpt u graag
met de financiering. Bent u ook van plan om te gaan verbouwen? Neem dan contact op
met onze Hypothekendesk. Zij zijn te bereiken op telefoonnummer 0229 - 280 830.
www.rabobank.nl/hoorn
of bel 0229 - 280 830
Ontdek wat voor u financieel handig is.
Let op! Geld lenen kost geld
44
Rabobank. Een bank met ideeën.