Brinkhoven De Bongerd Hanzeheerd - Hanzeheerd, gastvrije zorg ...

Hanzemare | mei 2012
Pinksteren
De naam Pinksteren is afgeleid van het Griekse
woord ‘pentekoste’ dat vijftigste (dag) betekent.
Het is het feest van de vijftigste dag na Pasen.
Christelijk pinksterfeest
In de christelijke kerken wordt herdacht dat de
Heilige Geest neerdaalde over de apostelen.
Deze geschiedenis wordt beschreven in het
Nieuwe Testament, de Handelingen der Apostelen
2:1-6. Op Pinksteren verspreidden zich
tongen als van vuur over de apostelen. Deze
begonnen daarop alle volken in hun eigen taal
toe te spreken. Het betekende het begin van de
verbreiding van het christendom.
Niet-kerkelijke (wereldlijke) pinksterfeesten
Aan de vrije dagen rond Pinksteren hebben
zich in de loop der tijd ook allerlei feesten
gehecht, die losstaan van de kerkelijke pinksterviering
en die buiten worden gevierd, zoals
schuttersfeesten, kermissen, wedstrijden en
voorjaarsfeesten. Deze festiviteiten waren niet
altijd aan een bepaalde Pinksterdag gebonden.
Sommige begonnen al op pinksterzaterdag. In
verschillende plaatsen, o.a. in de Zaanstreek
en Zeeland, werd en wordt een derde pinksterdag
– pinksterdrie – gevierd op de dinsdag na
Pinksteren.
Veel gebruiken zijn verdwenen, andere zijn onder
voortdurende verandering blijven bestaan,
of zijn weer in ere hersteld en hebben nieuwe
vormen gekregen. Daarnaast zijn er ook steeds
nieuwe evenementen bijgekomen. In Deventer
wordt bijvoorbeeld het Pinksterkroonfeest en op
Schiermonnikoog het Kallemooifeest gevierd,
feesten die beide een lange geschiedenis kennen.
In verschillende plaatsen worden jaarlijks
kermissen of markten gehouden, zoals in Antwerpen
de Sinksenfoor (Sinksen = Pinksteren),
één van de grootste kermissen in Vlaanderen,
en in Purmerend de bokkiesmarkt (veemarkt).
Op Walcheren wordt met het ringrijden op
Pinksterdrie een bekende traditie voortgezet.
Nieuwe evenementen zijn bijvoorbeeld popconcerten,
zoals het Pinkpopfestival in Landgraaf.
10
Voorjaarsfeesten
De voorjaarsfeesten die vroeger algemeen
met Pinksteren verbonden waren, zijn nu zo
goed als verdwenen. In de negentiende eeuw
kenden ze nog een ruimere verspreiding. Hun
geschiedenis gaat terug tot de middeleeuwen.
De historische gegevens zijn echter schaars
en summier. De oudste vermeldingen dateren
uit de zeventiende eeuw. De feestelijkheden en
de samenstelling van de groepen feestvierders
hebben in de loop van de tijd voortdurend veranderingen
ondergaan en de vormen waarin
de feesten voorkwamen, konden van plaats tot
plaats verschillen.
Pinksterbloem of Pinksterbruid
Eén van de voorjaarsfeesten was de viering
van de Pinksterbloem (in oostelijke provincies
Pinksterbruid). Dit moet oorspronkelijk een
feest geweest zijn waarop het mooiste meisje
van het dorp of de buurt door de jongelingen
tot pinksterbloem of -bruid werd gekozen en
met bloemen werd versierd en gekroond; een
feest waarbij huwbare, jonge mannen en vrouwen
dansten, zongen en met elkaar kennis
maakten. De bloem of bruid symboliseerde een
nieuw begin, de aanvang van de zomer, en
tegelijk vrijage en huwelijk. Maatregelen om de
feesten te verbieden wegens overlast en misstanden
zijn er waarschijnlijk al sinds de late
middeleeuwen geweest, maar zijn pas vanaf
de zeventiende eeuw bekend. Uit die verordeningen
blijkt ook dat het feest toen al veranderd
was in een feest waaraan vooral kinderen