Nieuwsbrief 22 - Zeesleepboot Holland

NIEUWSBRIEF
Stichting Zeesleepboot Holland
PESK
Jaargang 11
Nieuwsbrief 22
Najaar 2011
Geef uw e-mailadres door aan
info@zeesleepbootholland.nl
en blijf op de hoogte van alle
actualiteiten!

2
Colofon
Deze nieuwsbrief wordt
uitgegeven door de Stichting
Zeesleepboot Holland en is
bestemd voor haar vrijwilligers,
sponsoren, begunstigers, donateurs,
werknemers en andere
belangstellenden.
Nummer 22, november 2011
Redactie:
Rob Balke
Karin Lodder
Tom Schoonhoff
Pam van Vliet
Deze nieuwsbrief is ook digitaal
beschikbaar op:
www.zeesleepbootholland.nl
Vormgeving Pam van Vliet
Oplage 3500 ex.
Stichting
Zeesleepboot Holland
Postbus 26
8860 AA Harlingen
T: 0517-433848
F: 0517-433836
E: info@zeesleepbootholland.nl
W: www.zeesleepbootholland.nl
Niets uit deze uitgave mag
worden vermenigvuldigd op
welke manier dan ook zonder
schriftelijke toestemming van
het bestuur van de Stichting
Zeesleepboot Holland.
FLEVODRUKHARLINGEN
FLEVODRUK HARLINGEN
FLEVOMEDIAHARLINGEN
Zeesleepboot Holland
The Helpful Hand Of The North Sea
Het meest aansprekende werk dat de Holland op Terschelling verrichtte
was uiteraard het bergingswerk. In de periode 1951-1975
heeft de snelle bergingsjager 161 schepen behouden binnen kunnen
brengen. In de zomermaanden zette de rederij de Holland in
als extra veer voor de dienst Harlingen-Terschelling. In dit kader
waren fraaie salons ingericht. Hiervan is de ‘eerste klas’ in oude
luister hersteld.
Omdat de scheepvaart steeds veiliger werd kregen de bergers het
steeds moeilijker. Ook voor Doeksen bleek het niet meer rendabel een
schip met stand-by bemanning op station te houden.
Daarom werd besloten een andere bestemming voor de Holland te
zoeken. Tussen 1975 en 1998 werd de Holland verhuurd aan Rijkswaterstaat,
directie Noordzee. Aan het eind van deze periode verscheen
het doemscenario ‘sloop’ aan de horizon.
Dankzij de oplettendheid van enkele liefhebbers werd dit unieke schip
op het nippertje gered en ondergebracht in de Stichting Zeesleepboot
Holland. Deze stichting beoogt de Holland in zo oorspronkelijk
mogelijke staat te behouden voor het nageslacht door middel van
museale exploitatie voortvloeiende uit en voortbordurend op haar
vroegere taken.
Dankzij uw steun werd het mogelijk enkele forse restauratietrajecten
in gang te zetten. Na twee intensieve restauratieronden in de winters
van 2004-2005 en 2005 -2006 vond in 2010 een derde forse renovatie
plaats. In beide eerstgenoemde perioden werden onder andere
de complete boeg en het dek vervangen. Van december 2006 tot en
met maart 2007 waren het interieur en de hoofdmotor aan de beurt.
Om optimaal te kunnen functioneren in haar derde levensfase werd
de Holland onder andere voorzien van eigentijdse kombuisvoorzieningen.
De motor werd gereviseerd en er werd veel aandacht besteed
aan veiligheid aan boord. Diverse bedrijven en onze ploeg van vrijwilligers
hebben een prachtklus geleverd.
Dat deed men opnieuw in de winter van 2007-2008 toen alle leidingwerk
werd vervangen en de gastenverblijven werden voorzien van
douche- en toiletvoorzieningen. Dankzij een spontane sponsoractie
van een aantal goede bekenden kon in de winter van 2008 en 2009
de redershut worden gerenoveerd. Verder werden de pompen aan
boord overhaald en kregen we een luchtdroger ten behoeve van het
pneumatische besturingssysteem van de machinekamer. Opgeteld
vergden de aanschaf van de Holland, alsmede de genoemde renovatierondes
een financiële investering van een slordige twee en een half
miljoen euro. Ook voor de toekomst staan nog de nodige restauraties
op stapel. Hiervoor, en voor haar voortbestaan, is de Holland in hoge
mate afhankelijk van de inzet van vrijwilligers en de steun van sponsoren,
begunstigers en donateurs.
De Holland is ingeschreven als Varend Monument bij het Nationaal
Register Varende Monumenten van de Stichting Federatie Oud Nederlandse
Vaartuigen.
Woord van de
voorzitter
Inmiddels loopt het vaarzeizoen weer
ten einde. We hebben het weer wát druk
gehad met zijn allen. Vooral de reis naar
Schotland (6 weken uit en thuis!) was
voor veel bemanningsleden een slijtageslag.
Overigens heeft eenieder, met
name de passagiers, genoten, ook al was
het deze keer vaak slecht weer. Volgend
jaar slaan we een keer over, want we zijn
ingepland voor een aantal belangrijke
andere buitenlandse evenementen. Daar
vertel ik volgende keer méér over.
In zijn algemeenheid krijgen we het
gelukkig steeds drukker. Dit stelt ook
steeds meer eisen aan mens en schip, en
we zullen eens moeten kijken of we voor
sommige functies wel genoeg vrijwilligers hebben. Tja, het wordt steeds meer een
bedrijfje, dat goed georganiseerd moet worden.
Graag wil ik even stilstaan bij een paar persoonlijke gebeurtenissen. Hilda Boesjes,
u welbekend, gaat stoppen bij de Holland. Ze is tot manager van het Bezoekerscentrum
van het Stoomgemaal bij Lemmer benoemd, wat een dagtaak is. We
vinden het jammmer dat Hilda ons verlaat en we bedanken haar voor alles wat
ze voor de Holland heeft gedaan. In haar hart houdt ze vast een plekje voor de
Holland.
Ons aller Tom Schoonhoff is, natuurlijk aan boord van de Holland, getrouwd! Winnifred
en hij hebben een onvergetelijke dag aan boord beleefd, waarbij Tom er af
en toe zichtbaar moeite mee had dat anderen alles regelden. Jammer, dat het zulk
slecht weer was, maar de stemming heeft daar niet onder geleden.
Aanstaande winter moeten we weer het dok in. Een dure grap en dus moet ik het
toch weer over centen hebben. We zijn naarstig op zoek naar nieuwe sponsoren,
om onze financiering te verzekeren. Eenieder die daar iedeeën of contacten over
kan aanbrengen is hartelijk welkom. Het blijft nu eenmaal goed financieel plannen
om onze Holland in de vaart te houden.
Nieuwe plannen zijn er ook. Zo wordt gedacht aan vaartochten van twee dagen
naar Helgoland, Bremerhaven en Antwerpen. Als er dan 40 gasten mee kunnen
wordt dat financieel een interessante mogelijkheid. We komen daarop terug.
Het nieuwste plan is om onze radiohut weer tot leven te wekken. Een radio-amateur
die laatst aan boord was, Ron Havelaar, heeft hiervoor een plan gemaakt dat
er goed uitziet. Dat leidt tot een nieuwe activiteit aan boord, inclusief een nieuwe
vrijwilliger! Dit laatste schrijvende besef ik dat ook dit weer een beroep doet op
de vrijwilligers. Reden te meer om een en ander goed te organiseren, zodat het
voor iedereen leuk blijft.
André A.A. Olijslager
3

4
Van de kapitein
XXL Art
Je maakt wat mee……..
Het ene moment is je schip één groot muziekinstrument
als openingsact van Oerol (2005),
een ander moment wordt het gebruikt als
super(schilders)ezel.
Op maandag 18 juli gingen we met een kunstschildercollectief,
XXL Art genaamd, op pad.
Hun idee is om de hele Nederlandse kust op
doek te zetten. Van de Belgische grens tot en
met de Eemshaven. Hiervoor worden schepen
ingehuurd om op diverse locaties, liefst zo’n
500 m uit de kust, voor anker te gaan. De kunstenaars
moeten dan in vijf uur tijd hun doek
van tweeënhalve meter bij vijftig centimeter
af hebben. De schilderijen moeten bij elkaar
aansluiten en elke schilder krijgt zijn/haar stuk
kust aangewezen.
De Holland was een van die schepen. De kosten
hiervan werden gesponsord door De Drie
Morgen, een veehouderij die Wagyu runderen
fokt. Dat zijn van die beesten die dat heerlijke
malse vlees leveren.
Het geheel moet een soort Panorama Mesdag
worden met een lengte van zo’n 350 meter!
Degene die hierin geïnteresseerd is kan kijken
op www.xxlart.com. Hier staan foto’s en filmpjes
over dit unieke project.
Die maandag was het beestenweer; stormachtige
ZW wind, buien, koud, kortom een echte
Hollandse zomerdag. De bedoeling was dat de
Friese pers en Omrop Fryslân met deze kunstenaars
en hun werk kennis zouden maken even
buiten de Harlinger haven. We gingen hier
voor anker en in de stromende regen begon
het schilderen. De verf waaide ongeveer van
de penselen, de doeken moesten met klemmen
op de ezels worden vastgezet en deze op
hun beurt weer met touwen aan de verschansing
worden gesjord. Maar er ontstonden toch
schilderijen: Harlingen gezien vanaf het wad.
In mijn ogen een hele prestatie.
Nadat we de pers weer aan de wal hadden
gezet gingen we naar Terschelling. Volgens
het programma zouden we gaan ankeren ter
hoogte van paal 3. Dat is aan de westkant van
het eiland.
Dit ging nu even niet door. Er staat wel water
genoeg, maar je moet de weg weten, want er
liggen geen boeien. Bovendien stond er teveel
zeegang om te kunnen werken. In plaats
daarvan zijn we voor anker gegaan even oost
van de haven, waar men West-Terschelling
en Dellewal vanuit zee heeft geschilderd. Het
was inmiddels droog, maar wel koud met nog
steeds een harde wind. Dorien van Diemen,
een van de kunstenaressen, schilderde in de
machinekamer, de slimmerd! De volgende
morgen kreeg ik van de schipper van de reddingboot,
Harmen Schuttel, de benodigde
inlichtingen om veilig bij paal drie te kunnen
komen. De wind was in de loop van de nacht
gaan liggen, dus waagden we het erop. Alles
ging goed en men heeft een zonnige kustlijn,
met op de achtergrond de vuurtoren Brandaris
kunnen vereeuwigen. Tijdens deze sessie
kwam de reddingboot een groep kunst- en
Hollandliefhebbers aan boord brengen. Een
aantal doeken werd meteen verkocht! Dorien
kreeg tevens de opdracht om ook een schilderij
te maken van de Holland op zee en een van
het stuurhuis.
De volgende dag, woensdag, was het prachtig
weer. Er stonden voor die dag twee locaties
op het programma, één ter hoogte van paal
10 en de andere bij paal 20, beide op het
Noordzeestrand. Er werd voor gekozen om
eerst het verste punt te doen, in verband met
de vaartijd. Helaas moesten we zo’n 800 meter
uit de wal blijven, zodat we met laagwater
nog een meter water onder de kiel zouden
houden. Uiteindelijk waren dat maar 40 cm,
maar da’s ook genoeg.
Vanaf het schip leek het alsof er bijna geen
branding stond, deining was er praktisch niet.
Dus… Dorien gaat naar het strand om de Holland
op zee te schilderen. Twee RIB’s te water:
de kleine met Dorien, haar schildersspullen en
Tjip erin en de grote met Rob en Hans om de
kleine van het strand te kunnen trekken.
Enfin, de kleine gaat naar het strand met een
lijn aan de grote die buiten de, toch wel tegenvallende,
branding blijft. Wat blijkt? Lijn te
kort, nog een erop gestoken, nog te kort. Dan
de ankerlijn met anker eraan vast en het anker
over boord, zodat ze zichzelf naar dieper
water kunnen trekken.
Dorien en haar spullen komen goed op het
strand, maar dan moet het bootje terug. En
jawel, het anker houdt niet! Om een lang verhaal
kort te houden, Hans springt overboord,
met een redvestje om, zwemt naar de kleine
om Tjip te helpen, Rob wordt naar de Holland
terug geroepen om een lijnwerptoestel te
halen om een langere sleeplijn naar de kleine
te kunnen schieten. Ik ga met Rob mee en we
schieten de lijn over. Op dat moment komt de
kleine vlot en samen varen we terug naar het
‘moederschip’.
Na een uur of vier zien we door de kijker dat
Dorien is gaan zwemmen. Conclusie: zij is
klaar.
Maar dan moeten we haar weer, met haar
spullen, aan boord zien te krijgen om háár
gedeelte van het eiland te kunnen schilderen.
Zij komt natuurlijk nooit droog door die
branding. Goede raad was niet zo duur: de
plaatselijke zeehondenman Hessel Wiegman
gebeld en gevraagd of hij haar met de jeep
van het strand naar de haven wilde brengen.
Dat was geen probleem. Daarvandaan hadden
we vervoer geregeld met Rederij Noordgat,
die haar met een (zeer) snelle hulpverleningsboot
weer terug aan boord bracht, voor een
sponsorprijsje, voor niets dus. Hiervoor nogmaals
bedankt!
We hebben gewacht tot Dorien in de auto zat
en zijn toen ankerop gegaan om bij paal 10
weer te ankeren voor het laatste stuk kustlijn.
Het bleef prachtig weer zodat dit stuk kust
toch nog in zijn geheel kon worden vereeuwigd.
Tijdens de terugtocht naar Harlingen begon
Dorien het interieur van het stuurhuis op
het doek te zetten, wat de volgende morgen
in de haven werd afgemaakt. Het resultaat
ziet u hierbij afgedrukt. Voor meer werken
van haar kijk op www.dorienvandiemen.com
Al met al was het een inspirerende tocht,
zodanig dat ik mijn eigen schilderskissie weer
van zolder heb gehaald!
Bert Vliegers
5

6
Nieuws in het kort
Sterke stijging aantal
donateus
Een iets directere aanpak bij de benadering
van potentiële nieuwe donateurs heeft zijn
vruchten afgeworpen. Als mensen die hebben
meegevaren persoonlijk benaderd worden, is
de positieve respons behoorlijk hoog. Vooral
Sake Weima heeft veel nieuwe zieltjes weten
te winnen. In de vorige nieuwsbrief meldden
we nog een donateursaantal van 1000, nu zijn
het er al meer dan 1250. Behalve inschrijvingen
aan boord, ontvingen we ook veel getekende
formulieren per post en via de website.
Alle nieuwe donateurs hartelijk welkom aan
boord!
Meevaren voor donateurs
Wij bieden onze donateurs de exclusieve
mogelijkheid om mee te varen van en naar
locaties.
Hier zijn een paar spelregels:
• Donateurschap verplicht in lopend kalenderjaar.
• Kosten € 65,- p.p. (inclusief eten en drinken)
per enkele reis.
• Kosten voor overig vervoer voor eigen rekening
donateur.
• Aanvraag per e-mail bij Petra op kantoor
(info@zeesleepbootholland.nl).
• De kapitein of het management kan te
allen tijde besluiten van deze regeling af te
wijken.
• Soms is het mogelijk om zowel heen als
terug mee te varen naar en van dezelfde
locatie. U dient er dan wel rekening mee te
houden dat u de tussenliggende tijd, dus de
tijd die wij voor een specifieke opdrachtgever
dienen te varen, zelfstandig elders (dus
niet aan boord!) doorbrengt.
• Deze vaartochten worden in principe alleen
per e-mail aan belangstellenden bekendgemaakt.
Zorg dus dat het correcte e-mailadres
bij onze administratie bekend is.
Harmen Roeland
en de Holland
In de periode tussen 1976 en 2003 maakte
Harmen Roeland, bekend van onder andere
het NOS-journaal, verschillende reportages
aan boord van de Holland. Zoals een reportage
over de berging van het voor Terschelling
gestrande Duitse schip Linda Buck. Dit
item werd uitgezonden in het journaal van 26
februari 1993. Het beeldmateriaal van deze
uitzending is gearchiveerd bij Beeld en Geluid
in Hilversum en via de zoeksite www.zoeken.
beeldengeluid.nl op te vragen. Vul hiervoor
de zoektermen Berging en Terschelling in.
(Kosten € 34,95).
Het Duitse ro-ro schip Linda Buck kwam op
maandag 21 februari 1993 als gevolg van een
defecte stuurinstallatie op het Terschellinger
strand terecht, tussen paal 17 en paal 18 ter
hoogte van Oosterend.
Een zware storm bracht die dag vele schepen
op de Noordzee in gevaar. Een hoge golf had
het voorste raam van de stuurhut kapotgeslagen.
Daardoor was de besturing van het schip
vernield en was de hoofdmotor uitgevallen.
Door de storm dreef het stuurloze schip in de
richting van het Terschellinger strand en liep
daar vast
Veel toeschouwers kwamen het vastgeraakte
schip van dichtbij bekijken. Toeristen te voet
en de Terschellingers met hun Landrovers en
andere terreinwagens.
Op 26 februari, ongeveer half één ‘s nachts,
werd de Linda Buck weer vlot getrokken.
(Bron: website Fokke Sytema)
Machtige Friezen
2x 1:100
Het werk van modelbouwer
Wicher Patje
zit erop. Beide scheepsmodellen
zijn klaar en
het resultaat mag er
zijn. Wicher bouwde
een model in opdracht
en een model voor
zichzelf. Hier staan ze
nog even gezusterlijk
naast elkaar.
Wie zijn de invloedrijkste Friezen? De Leeuwarder
Courant probeert antwoord te geven
op deze vraag. De krant heeft een lijst met 192
namen gepubliceerd en verzoekt haar lezers
te stemmen op de volgens hen drie invloedrijkste
Friezen. Op de lijst staan drie bestuursleden
van stichting Zeesleepboot Holland:
Sake Wijma (investeerder), André Olijslager
(beroepsbestuurder) en Age Offringa (toezichthouder).
Geef uw e-mailadres door
Wilt u op de hoogte gehouden worden van
actuele zaken zoals extra vaartochten? Geef
dan uw e-mailadres door aan info@zeesleepbootholland.nl,
onder vermelding van uw
naam en adres.
Havendagen Rotterdam
Op de website www.akwanaut.com troffen we
deze foto’s van de Holland in Rotterdam.
7

h
.w.k.
Weetjes uit de machinekamer
Door Gerrit Vlot
Waterinstallaties
Zowel de drinkwater- als de zeewaterhydrofoorinstallatie
worden vernieuwd. In samenwerking
met Speck is er een capaciteitberekening
gemaakt, waar uitkwam dat het type PM
20/200 (buffer 200 liter) voldoende is voor de
Holland. Zowel de zeewater- als drinkwaterinstallatie
worden in dit type uitgevoerd.
De afmeting is gelukkig van dien aard dat
deze door de ingang van de machinekamer via
de schroefastunnel naar de achtermachinekamer
getransporteerd kan worden (gaat net).
We hoeven dus niet te branden of te snijden
om het geheel naar binnen te krijgen.
/ HUCH
750 min-1 liter
rde motorspanslede,
ng (CE) en een TüV
iel. Aansluitklaar
t een beluchtingsmanometer.
De twee installaties zien er hetzelfde uit maar
de pomponderdelen zijn anders (verschil tussen
drinkwater- en zeewateruitvoering).
Inzetgebied
De units worden komende winter geplaatst op
Waterverzorging in woonhuizen, op schepen
de plek waar de oude hydro unit van de kraan
en in de landbouw.
stond (achter BB).
Voor de e.motor Materialen is gekozen voor 380 Volt, dit
in verband met Gietijzeren betrouwbaarheid. huis, messing of bronzen Er zullen kleppen,
ook reserve pakkingsetjes messing of RVS cylinder, geleverd Simrit worden.
zuiger,
NBR dichtingen, RVS as.
Galvanisch volbad verzinkte ketel, kunststof
Dit type zorgt zelf voor een luchthelm, dus
beschermkap.
vullen met perslucht behoort tot het verleden.
Het gewicht Asafdichting leeg is 92 kg en gevuld maximaal
300 kg. Samen Meervoudig dus 600 afgedichte kg. stopbus, drupdicht.
Aangezien het gewicht van de oude hydro
unit veel hoger was, zal plaatsen op de genoemde
locatie met betrekking tot de sterkte
geen probleem mogen zijn.
en
37 kW 8
Capaciteit
1,0 m
Inhoud ketel Gewicht
3 /h 100 liter 60 kg
37 kW 1,0 m3 /h 200 liter 82 kg
55 kW 1,5 m3 /h 100 liter 61 kg
Voor het nu aangesloten drinkwater noodsysteem
is een klein expansievat besteld in
drinkwateruitvoering, dat het ‘jutteren’ van
de pomp zal beperken.
Een hydrofoorinstallatie is een installatie die
de waterdruk in waterleidingen verhoogt.
Het bestaat uit een ketel die onder druk staat
en een pomp die het water oppompt naar de
ketel.
Watermaker
Gedurende de Schotlandreis is de watermaker
voor de eerste keer lang in bedrijf gesteld.
Uit zeewater is er tijdens deze reis 15.000 liter
drinkwater geproduceerd. Het verdampingsproces
werkt in het kort als volgt:
In een vat wordt zeewater onder vacuüm aan
de kook gebracht bij ongeveer 80 graden
Celsius. Deze warmte wordt onttrokken aan
het koelwater van een hulpmotor die voor de
elektriciteit zorgt.
Aan de bovenkant binnenzijde van het vat
zit een opvangbak waar het gecondenseerde
water neerslaat en opgevangen wordt . Dit is
drinkwater en wordt – uiteraard na controle –
naar de drinkwatertank gepompt.
Rotterdam – Antwerpen v.v.
In het voor- of najaar van 2012 is de Stichting
Zeesleepboot Holland van plan om een driedaagse
reis vanuit Rotterdam naar Antwerpen
te maken. We willen graag inventariseren of
daar onder onze donateurs belangstelling
voor is.
De data staan nog niet vast, maar te denken
valt bijvoorbeeld aan vrijdag 30 maart t/m
zondag 1 april en/of aan vrijdag 14 t/m zondag
16 september of vrijdag 12 t/m zondag 14
oktober.
Wat is het plan?
Vrijdag
09.00 uur vertrek Holland uit Rotterdam
17.00 uur aankomst in Antwerpen
18.00 uur Dinerbuffet
20.00 uur ontschepen en inchecken in hotel
Zaterdag
Deze dag kunt u geheel vrij besteden in de
bruisende stad Antwerpen
Zondag
10.00 uur uitchecken uit hotel
11.00 uur vertrek Holland uit Antwerpen
18.00 uur Dinerbuffet
19.00 uur aankomst in Rotterdam
Geschatte kosten, o.a. afhankelijk van bezetting:
ca € 400,- per persoon.
Daarbij is inbegrepen:
- Lunch en Dinerbuffet op vrijdag & zondag
aan boord;
- Drinken (non alcohol) aan boord
- Twee hotelovernachtingen in het centrum
van Antwerpen (incl. ontbijt), vrijdag op
zaterdag en zaterdag op zondag.
Graag vernemen we van u of er bij u belangstelling
bestaat voor een dergelijke trip. Bij
voldoende animo zullen we de reis gaan uitvoeren.
Vrijblijvende voorinschrijving kan naar
info@zeesleepbootholland.nl onder vermelding
van Antwerpen 2012.
9

Stichting Guusjen – Historie
Despina 30 juli 1956,
een verhaal apart
Net als de afgelopen zomer was de zomer van
1956 niet om over naar huis te schrijven. Het
KNMI noemt augustus van dat jaar zelfs een
echte herfstmaand.
Dat er nu in deze nieuwsbrief toch aandacht
aan wordt besteed heeft alles te maken
met de zomerstorm van 29 juli. Gelet op de
weerberichten gaat de Holland op die dag uit
voorzorg naar de Vlieree, klaar voor actie.
Waarschijnlijk omdat op 16 juni de nieuwe
Friesland in de vaart is gekomen, is de Holland
in 1956 niet nodig voor de passagiersdienst.
Een uitbreiding van de passagierscapaciteit
met maximaal 1270 passagiers driemaal per
dag is dan ook niet niks!
Op maandag 30 juli om 5.40 uur geeft de
Costaricaanse Despina Mayday met trouble
aan stearing gear, in positie 25 mijl noord
van Texel vuurschip. De Holland gaat meteen
onderweg en door middel van radiopeilingen
komt men erachter dat haar positie veel
Door Kees Dekker
noordelijker is dan werd opgegeven. Maar om
9.00 uur is de Holland ter plaatse. Via de radio
wordt Lloyds Open Form geaccepteerd en kan
begonnen worden met verbinding maken.
Er staat een hoge zee en bij het werken op
het achterschip van de Holland worden op
een gegeven moment alle matrozen tegen
de verschansing gesmakt, waarbij twee man
gewond raken.
Door het overschieten van een lijn lukt het
om verbinding te maken en een halfuur later
staat de 5” voorloop vast op het voordek van
de Despina. Daar dit alles zich afspeelt in het
mijnenveld wordt ervoor gekozen om in de
kortst mogelijke tijd weer in de geveegde
route te komen.
Wegens de hoge zee en om breken van de
sleeptros te voorkomen kan echter slechts geringe
voortgang worden gemaakt. Er staat een
WZW storm met zware regenbuien.
’s Avonds wordt vanaf de Despina gevraagd
om zo snel mogelijk een haven of rede op te
zoeken, omdat de bemanning angstig en ziek
is geworden.
In de vroege ochtend van dinsdag 31 juli
neemt de storm iets in kracht
af en is het getij gunstig om
richting het Stortemelk te
gaan. Om 8.55 uur wordt de
verkenningston gepasseerd.
Tijdens het binnenlopen van
dit zeegat, waar hoge grondzeeën
lopen, heeft de sleeptros
het zwaar te verduren.
Als op de Vlieree de loods aan
boord komt raadt hij dan ook worden.
aan om een nieuwe sleepverbinding
met de Despina te
maken. De Stortemelk II, die gevraagd is om
te komen assisteren, maakt om 11.15 uur vast
op de Despina. Met deze sleepboot als stuurboot
vervolgt de sleep de reis naar Harlingen
en om 13.40 uur, als afgemeerd wordt in de
Harlinger haven, zit de klus erop. Wel blijft de
Holland nog tot 3 augustus langszij de Despina
in Harlingen liggen. Dan is wel duidelijk dat
door de opgelopen averij de Despina toch niet
onverwacht zee zal kunnen kiezen.
Eenmaal veilig binnen menen
de twee Duitse stokers recht
op het schip te hebben omdat
het door hun inzet gered kon
Het verhaal is dan echter nog niet afgelopen!
Het vervolg is ontleend aan persberichten uit
de Harlinger Courant en de Leeuwarder Courant
uit die dagen.
Het blijkt dat de Griekse bemanning geen
enkele andere taal beheerst. Wel zijn er twee
Duitse stokers aan boord en
die hebben tijdens de berging
de radio-communicatie
waargenomen. Eenmaal veilig
binnen meent dit duo recht
op het schip te hebben omdat
het door hun inzet gered kon
worden. Als nieuwe eigenaren
jagen ze hun Griekse collega’s
van boord. Door tussenkomst
van de Harlinger politie worden
de twee Duitsers echter
gearresteerd en bij Nieuweschans
als ongewenste vreemdeling over de
grens gezet.
De Grieken kunnen nu weer aan boord, maar
de kapitein wil het over de radio – door de
Duitsers – afgesproken Lloyd’s Open Form
contract ‘No cure – no pay’ niet ondertekenen.
Ruim een week nadat de Despina in Harlingen
is afgeleverd gebeurt dit alsnog, mede door
tussenkomst van de agent van de Despina
in Harlingen, de Scheepvaart en Steenkolen
Proefvaart van de gloednieuwe ‘Friesland’(1) (Foto Archief Doeksen) De Stortemelk II na in 1954 van een nieuw voorschip te zijn voorzien. (Foto Archief Doeksen)
10 11

De Holland varend in de passagiersdienst, wat in
1956 dus niet het geval was! (Foto Cor Swart,
Archief Doeksen)
Maatschappij. Een paar dagen later is het weer
hommeles en wordt kapitein Marcos Pontikas
van boord gezet. De rest van de bemanning
stelt vervolgens bij acclamatie de kok aan als
waarnemend gezagvoerder.
Ondertussen wordt het schip gerepareerd
door Scheepswerf Welgelegen. Uiteindelijk
vertrekt de Despina op 20 augustus richting Piraeus
om daar de lading hout af te leveren die
in Leningrad geladen is, volgens de Leeuwarder
Courant met een Nederlandse kapitein, de
heer Versch(r?)oor uit Maassluis.
Over dit vertrek bericht de Leeuwarder
Courant van 21 augustus nog het volgende:
Ook op de laatste
dag van het verblijf
in de Harlinger
haven is het schip
niet onbesproken
gebleven. Toen
namelijk de trossen
waren losgemaakt,
sprongen drie Grieken
van het schip
op de wal. In grote
haast verdwenen
zij naar de stad en
het duurde ruim
een uur, eer zij
waren opgespoord.
Zijn waren nog ’n
12
De Despina afgemeerd in
Harlingen, met de Holland
langszij.
cafeetje binnengestapt om zich nog wat te laven
aan geestrijk vocht. De sleepboot ‘Alcyon’
van Kooyman heeft tenslotte de ‘Despina’ de
haven uitgesleept.
De rust keert dan weer terug in Harlingen!
De mensen achter de Holland
Martin Kuitert
Meestal is hij als machinist aan boord van
de Holland, maar als het zo uitkomt is hij
ook te vinden op de brug, als Vliegers op
vakantie is bijvoorbeeld. Hij heeft zijn
kapiteinspapieren tenslotte. Al elf jaar is
Martin Kuitert vrijwilliger, na een toevallige
ontmoeting met een andere vrijwilliger
die ook zijn hond liep uit te laten.
Hij is met pensioen, maar af en toe doet hij
nog een klusje op zee. ‘Ik doe toch nog wel
zo’n 60 à 100 dagen per jaar klusjes’, vertelt
hij. ‘Afgelopen zomer bijvoorbeeld nog als
kapitein van de Coastal Fighter, een werkboot
van het type multicat.’ Daar kwam hij onze
nieuwe vrijwilliger Jan Foeke tegen, die hij
besmette met het Holland-virus.
Stuurman, kapitein, machinist
Tijdens zijn carrière als zeeman was Kuitert
stuurman op de grote vaart en in de offshore.
Daarna werd hij kapitein bij het loodswezen
in Rotterdam. Hij koos voor het loodswezen
omdat hem dat iets meer gelegenheid bood
er ook een sociaal leven op na te houden. ‘Je
hebt in het loodswezen te maken met veel
bureaucratie en papierwerk. Daar moest ik
aan wennen. Het werd er ook steeds drukker.
Wat eerst door 20 man werd gedaan, moest
later door 14.’
Vlak voor zijn pensionering volgde hij de cursus
SWK, want dat kwam goed van pas voor
de Holland. Hij is gediplomeerd voor alles tot
5000 pk.
Als het maar vaart
‘Omdat ik met pensioen ben en mijn papieren
heb, word ik vaak ingepland’, aldus Martin.
‘Er zijn veel vrijwilligers nodig en ik heb nu
eenmaal meer vrije tijd dan de meeste anderen.
Door al die werkende, geëmancipeerde
vrouwen moeten de mannen tegenwoordig
ook veel meer thuis aan de bak, die kunnen
niet zomaar elk moment weg om te varen.
Mijn vrouw Lida is gelukkig ook helemaal gek
van de Holland en als het maar even kan vaart
ze mee. Als Bert mij wil inplannen, belt hij
Lida, dat is de kortste klap en dan
komt het meestal wel goed. Ik wil
altijd varen. Altijd al gehad. Ik vind
alles leuk, van waterjet tot mammoettanker,
als het maar vaart.’ Er is
één hobby van Martin die niets met
varen te maken heeft: de Fiat 500.
Hij heeft er twee. Hij knapte ze op
en maakt er toertochten mee. Hij
reed er zelfs mee naar Italië met zijn
jongste dochter.
Handwerk
Varen als stuurman of als machinist
maakt hem niet uit. ‘Allebei even
leuk. Behalve bij lange reizen zoals
naar Schotland. Dan zit je urenlang
alleen in de machinekamer.
Er is altijd minimaal een persoon
beneden tijdens het varen. Je leert
veel van elkaar. Je hebt hier nog te
maken met het echte handwerk. Zelf
kranen openzetten. Op moderne
schepen is dat alleen maar een kwestie
van op een knopje drukken. Bert weet alles
van dit schip, dat is geweldig. De kennis die we
met ons allen hebben, moeten we overdragen
op de jongere mensen zoals Liesbeth, Pelle
en nu Jan Foeke. Het is mooi dat die dezelfde
liefde voor dit schip hebben.’
Jan Foeke Frankena
Ons team vrijwilligers is uitgebreid met de 38-jarige Jan
Foeke Frankena, die zowel in de machinekamer als op
de brug inzetbaar is, gezien zijn opleiding tot Marof.
Hij werkt via een uitzendbureau voor zeevarenden en
kwam tijdens een reis op de Coastal Fighter van Acta
Marine onze machinist Martin Kuitert tegen. Ze raakten
aan de praat over de Holland en Jan Foeke werd steeds
enthousiaster. Hij meldde zich bij Bert Vliegers en in
september maakte hij zijn eerste vaartocht aan boord
van de Holland mee. Hij is nu al helemaal verslingerd aan
de Holland. Staand op de brug roept hij euforisch uit:
‘Geweldig! Je voelt elke klap van de schroef. Dit schip
lééft! Wat een machtig gevoel!’ Hij vindt het een eer nu
zelf deel uit te mogen maken van zoiets moois, wat door
eerdere generaties is opgezet. Jan Foeke is het liefst op
het water, zowel voor werk als in zijn vrije tijd. Welkom
aan boord!
13

14
In Schotland, zomer 2011
15

Schotlandreis
De reis naar Schotland kenmerkte zich dit jaar door onstuimig weer. Veel wind, regen
en stevige deining, waardoor we regelmatig genoodzaakt waren de beschutting van
een baai op te zoeken. De ene groep gasten trof het beter dan de andere, maar iedereen
heeft een prachtige reis aan boord van de Holland meegemaakt.
Hoewel we door de weersomstandigheden niet alle geplande programmaonderdelen
konden uitvoeren, bleef er genoeg over om van te genieten en vonden we als het nodig
was een alternatieve invulling van de dagen. De foto’s spreken voor zich!
16
17

18
Aan de bemanning,
Wij waren erbij, met de Schotlandreis. Inmiddels hebben
we de opgedane indrukken verwerkt en realiseren
we ons goed dat wij een geweldige reis gemaakt hebben.
We gingen op avontuur, wel, het werd een erg
geslaagd avontuur. Waarbij opgemerkt mag worden
dat het gezelschap super was, de diners fantastisch en
de gastvrouw geweldig!
We willen vooral onze bewondering en grote dank
overbrengen voor de bijzonder goede verzorging
van de innerlijke mens – en dat onder niet altijd even
gunstige omstandigheden.
Wij wensen de prachtige zeesleepboot Holland nog
een jarenlange goede vaart met altijd weer zo’n bijzonder
prettige bemanning aan boord.
Hartelijke groeten,
Jan en Ingrid Foortse
Ongeval aan boord
Marian de Jong-Alkema won bij een actie
van de Leuwarder Courant een middag
meevaren op de Holland.
Zondag 28 augustus stapte ze samen met
haar man in Harlingen aan boord, met het
vooruitzicht ’s avonds de haven weer binnen
te varen. Het liep iets anders.
Marian vertelt: ‘Het was mooi weer die dag,
al stond er wel aardig wat wind. Op het
wad hadden we daar niet veel last van, dus
we zaten lekker voorop en genoten van de
buitenlucht en het uitzicht. Toen we tussen
Vlieland en Terschelling kwamen en een stukje
de Noordzee op gingen, kregen we opeens
veel meer deining. De eerste golf die we over
ons heen kregen vonden we nog wel grappig,
maar na een paar keer een breker dachten
we: wegwezen hier. Ik wilde weglopen maar
het dek was ook nat geworden en dus glad.
Ik gleed uit en hoorde mijn enkel knakken.
Mijn voet lag er ook heel raar bij dus ik wist
meteen dat het mis was. Meteen stonden er
een hoop mensen om me heen en iemand
verleende eerste hulp. Ik kreeg een zak om
mijn enkel die opgepompt werd en ik werd
op een plank gelegd, een soort brancard.
Intussen was de reddingboot opgeroepen.
Het duurde wel even voordat die er was, al
weet ik niet precies hoe lang. Het was een
hele klus me aan boord van de reddingboot te
krijgen vanwege de deining. Ik liet alles maar
over mee heen komen, veel keus had ik niet.
De reddingboot bracht me naar Vlieland en
met een ambulance werd ik naar de huisarts
gebracht, die de enkel bekeek en bevestigde
dat ik een gebroken enkel had. Er werd
besloten mij per helicopter naar Leeuwarden
te brengen. Het duurde nog een halfuurtje
voordat die er was. Een hele ervaring, zo’n
helicoptervlucht, al had ik het liever met een
leukere aanleiding meegemaakt. Gelukkig had
ik weinig pijn. Mijn man had een paar kennissen
gebeld die vlakbij de vliegbasis wonen, die
stonden te zwaaien toen we over kwamen. Ik
ben dezelfde avond nog geopereerd en bleef
die nacht in het ziekenhuis. Dat is geen pretje.
Al dat gesnurk en gedoe om je heen… De
volgende dag kon ik naar huis. Met een enkel
met een plaat met schroeven erin en pennen
die de boel bij elkaar houden. Ik mag mijn enkel
zes weken niet belasten en daarna moet ik
nog revalideren. Op zich was het een ontzettend
leuke vaartocht en de Holland is een erg
mooi schip; dat het zo gelopen is, is gewoon
domme pech. Ik ben al wel uitgenodigd door
de kapitein om als ik weer hersteld ben weer
een keer mee te gaan. Dat doe ik met plezier,
al blijf ik dan wel op het achterdek.’
19

De Holland als trouwlocatie
De Holland is zowel door Harlingen als Terschelling
erkend als officiële trouwlocatie. De
afgelopen jaren hebben al heel wat koppels
elkaar aan dek het ja-woord gegeven. Op deze
pagina’s treft u een impressie van twee bruiloften.
Op de linkerpagina die van onze eigen
Tom Schoonhoff en zijn bruid ???NAAM???,
op de rechterpagina Loes de Vos en Albert
[Achternaam??], gefotografeerd door Evert
Doorn van Weddingvision. Wilt u ook trouwen
aan boord van de Holland? Neem dan contact
op met ons kantoor via info@zeesleepbootholland.nl
of 0517-433848.
20
van deze foto’s de originelen
nog vragen!
21

Kunst te koop
De schilderijen die door het kunstenaarscollectief
XXL Art zijn gemaakt aan boord
van de Holland (zie ook de rubriek Van de
kapitein) zijn te koop. We tonen hier een
selectie uit het aanbod, maar er is veel
meer. Voor een volledig overzicht van
de kunstwerken kunt u kijken op www.
xxlart.nl. Prijzen kunt u opvragen door te
mailen naar sandra@xxlart.nl of te bellen
naar 020-6847781.
22
3
1. Boonstra
2. Smits
3. Schouten
4. Swart
5. Voss
1
2
4
5
23

24
Voorlopige vaaragenda 2012
Onderstaand de voorlopige vaaragenda 2012. Hierin zijn opgenomen de geplande
evenementen, maar of het schip daar daadwerkelijk aanwezig zal zijn is mede afhankelijk
van onze opdrachtgevers.
April
13 vr Donateurdag 1 *
14 za Donateurdag 2 *
15 zo Donateurdag 3 *
20 vr Sponsordag (op uitnodiging)
21 za Donateurdag 4 *
22 zo Donateurdag 5 *
Juni
9 za Vlaggetjesdag Scheveningen
15 - 17 vr - zo Oerol
20 wo Vertrek uit Harlingen naar Falmouth (UK)
22 - 30 vr - za Falmouth (J-Class Regatta)
Juli
1 zo Falmouth (J-Class Regatta)
2 ma Vertrek van Falmouth naar Cowes (UK)
3 - 22 di - zo Cowes (J-Class Regatta)
27 vr Vertrek van Cowes naar Weymouth (UK)
27 – 31 vr - di Weymouth (Olympische Spelen 2012)
Augustus
1 - 12 wo - zo Weymouth (Olympische Spelen 2012)
13 ma Vertrek uit Weymouth terug naar Harlingen
17 - 29 vr - wo Holland op Terschelling (Stichting Guusjen)
30 - 31 do - vr Visserijdagen Harlingen
September
1 zo Visserijdagen Harlingen
7 - 9 vr - zo Wereldhavendagen Rotterdam
Oktober
5 - 6 vr - za Furieade Maassluis
14 - 28 zo - zo Holland op Terschelling (Stichting Guusjen)
… … Dag met Oud-Opvarenden (op uitnodiging)
November
24 za Zeebenentocht voor donateurs *
25 zo Zeebenentocht voor donateurs *
Tussentijdse wijzigingen voorbehouden.
* U kunt zich pas inschrijven voor deze tochten nadat u van onze administratie daartoe nadere
berichtgeving per brief of mail hebt ontvangen.
Merchandise
U kunt onderstaande producten aan boord kopen of via e-mail of telefoon bestellen.
Hierbij moeten wij aantekenen dat de telefoon uitsluitend op de dinsdag en donderdagochtend
bezet is. Uw bestelling kunt u zelf afhalen op ons kantoor te Harlingen. U kunt
een en ander ook via de post laten bezorgen, hiervoor worden verzendkosten in rekening
gebracht.
Boek HOLLAND PESK
Prijs: € 24,50
Plus verzendkosten
à: € 8,50
12 verschillende ansichtkaarten
Zeesleepboot ‘Holland’e 4.90
Uitgave: Flevodruk Harlingen
Pakketje met 10 ansichtkaarten
van de
Zeesleepboot Holland
Prijs: € 4,90
Plus verzendkosten
à: € 3,50
100 jaar Rederij Doeksen.
Luxe gebonden
in linnen
omslag.
€ 37,50
Plus
verzendkosten
à: € 8,50
Documentaire
Zeesleepboot
Holland,
Paraat En
Start Klaar
Prijs: € 10,-
DVD Guusjen!
Prijs: per DVD
€ 15,-
Plus verzendkosten
à: € 4,00
Meeslepend is een boek over
mensen en hun band met de
legendarische Terschellinger
zeesleepboot Holland, verteld
in veertig interviews.
Boek Holland Meeslepend
Prijs: € 21,50
Plus verzendkosten à: € 7,50
Voor bestellingen bel: 0517-433 848 (dinsdag- en donderdagochtend)
of mail uw bestelling naar:
info@zeesleepbootholland.nl.
Uw contactpersoon is: Petra Hofstra.
Boek Guzjen
Prijs: € 7,50
Plus verzendkosten à: € 4,50
Fleecemuts
of pet met
borduring.
Deze mutsen
en petten zijn
enorm populair
en kosten € 10.-
Verzendkosten:
€ 4,50
Bouwpakket
Zeesleepboot Holland
Prijs: € 65,00
Plus verzendkosten à: € 8,50
25

26
Sponsoren van de zeesleepboot Holland
Hoofdsponsoren
• Delta Lloyd
• Koninklijke Doeksen B.V.
• Friesland Bank N.V.
• Heerema Group
• Holland Jachtbouw
• Stichting Guusjen
• Wärtsilä Netherlands B.V.
Sponsoren
• ACS Filters
• Boer & Croon Management B.V.
• Damen Shipyards Group
• Fairmount Marine B.V.
• Fugro N.V.
• Gemeente Harlingen
• Greenfield Capital Partners B.V.
• Hanzevast Shipping BV
• MVGM
• Mr. R. Meppelink, notaris, Amsterdam
• Nauta Holding B.V.
• Party Service Onder de Luifel B.V.
• Paques B.V.
• Waterschap Zuiderzeeland
Subsponsoren
• Ferus Smit Scheepswerven B.V.
• Marine Insurance International B.V.
• Radio Holland Netherlands
• Svitzer Salvage B.V.
Official suppliers
• Allship Marine Projects v.o.f.
• BDS Harlingen
• Deloitte, accountants
• Flevodruk Harlingen B.V.
• Huisartsenpraktijk Terschelling
• Kamera Express
• Lazy Jack
• Meeùs
• Mennens B.V.
• Studio Eke van Mansvelt
• Winder Limmen B.V.
Begunstigers
• ANWB Fonds
• Dorus Rijkers Fonds
• Holland Reders Fonds
• Kamer van Koophandel Noordwest-Holland
• Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
• Mondriaanstichting
• Nationaal Instituut voor Scheepvaart en
Scheepsbouw
• PBF Anjer Fonds
• Stichting TBI
• Rijksuniversiteit Groningen, Ubbo Emmius
Fonds
• VSB Fonds
Bovendien gesteund door
ABN AMRO Bank N.V. / ABB Turbocharging
BV / AEGON / Conyplex B.V. / Compass Group
Nederland Holding / Gemeente Den Helder /
Gemeente Terschelling / Holland Casino / IMSA
Amsterdam / ING Real Estate B.V. / Leeuwarder
Courant-NDC Media Groep / Maison van
den Boer / Maritiem Instituut Willem Barentsz
Terschelling / Maritieme Academie Harlingen
/ Petroplus N.V. / Piet Zoomers B.V. / Rederij
Doeksen / Royal FrieslandCampina / Rijkswaterstaat,
directie Noordzee / Sailtron / Sight
Partners Management B.V. - Familie Staatsen
/ Stadtlandet Shipping B.V. / Stichting Ouwe
Jongens Krentenbrood / Ted Peek / Terschellinger
Ondernemers Vereniging / N.V. T.E.S.O.
/ TuinmanSleijfer Advocaten / Van der Velde
Consultancy / Koninklijke Volker Wessels Stevin
nv / Koninklijke Vopak N.V. / Weitenberg Assurantiën
Bestuur
A.A. (André) Olijslager (voorzitter)
mr. K.A. (Karin) Lodder (secretaris)
drs. S. (Sake) Wijma RA (penningmeester)
mr. F.G.M. (Fritz) Conijn
J.H.J. (Jos) Paques
G. (Gerrit) Vlot
Raad van Toezicht
Mr.drs. A. Offringa (voorzitter)
mr. C.H.A. Collée, drs. J.W. Doeksen
Comité van Aanbeveling
dhr. M.J. van den Berg (commissaris van de Koningin in Groningen)
dhr. M.J.M. Borsboom (Vice-admiraal en Commandant der Zeemacht in Nederland)
dhr. mr. G.J. Doeksen (oud president-commissaris Doeksen Transport Group B.V.)
mevr. A. Jorritsma-Lebbink (burgemeester van Almere)
dhr. J. A. Jorritsma (commissaris van de Koningin in Fryslân)
dhr. J.W. Remkes (commissaris van de koningin in Noord-Holland)
dhr. P.H.M. Scheffer (burgemeester van Harlingen)
dhr. mr. J. Visser (burgemeester van Terschelling)
Stichting
L.G. (Bert) Vliegers (kapitein)
T.W. (Tom) Schoonhoff (manager)
D. (Danny) Offringa (commerciële zaken)
27

Inschrijfformulier donateurs
JA, ik monster aan als donateur...
en draag zo mijn steentje bij aan het in de vaart houden van de Zeesleepboot Holland
Naam: ......................................................................................................m/v
Geboortedatum: ..........................................................................................
Adres: ............................................................................................................
Postcode: .......................................................................................................
Plaats: ............................................................................................................
Tel: .................................................................................................................
E-mail adres: .................................................................................................
Datum: ...........................................................................................................
Ik heb € .......... (vanaf € 30,- per jaar) overgemaakt op rekening nr. 62.71.42.052
t.n.v. Stichting Zeesleepboot Holland, penningmeester te Harlingen o.v.v.
Donatie zslb Holland
Handtekening: NB22
Wij staan ervoor in dat uw gegevens alleen door ons gebruikt worden en niet
worden doorgegeven aan andere partijen.
S.v.p. opsturen naar Stichting Zeesleepboot Holland, Postbus 26, 8860 AA te Harlingen