Tussen Leden en Leiders.pdf - PvdA

en de beschikbare tijd tussen de amenderingsdeadline en het versturen van de
beschrijvingsbrief, nagenoeg ondoenlijk is. De wijze die wordt voorgesteld om inperking
van het aantal amendementen te realiseren is te weinig effectief: zelfs al zou het
presidium 50 of 100 amendementen weten samen te voegen, dan nog blijven er vele
honderden over. De in 2008 voorgestelde deelsessies op het congres zijn niet
georganiseerd.
In 2008 is ook voorgesteld dat de mogelijkheden van internet beter benut moeten
worden door het in ‘real-time’ uitzenden van het congres. Dit is inmiddels standaard
praktijk. Het onderzoek naar de mogelijkheden tot het op afstand gebruik maken van
spreekrecht en eventueel stemrecht en meningspeilingen via internet, is er niet van
gekomen.
Ondanks het feit dat leden nu stem –en spreekrecht hebben gekregen, weegt nog steeds
de stem van afgevaardigden een stuk zwaarder. Ook het feit dat individuele leden niet
het recht hebben om amendementen en moties in te dienen bevestigt dat de nadruk ligt
op de afgevaardigden en dus op meer representatieve vormen van ledendemocratie. De
invloed van leden op de besluitvorming door afgevaardigden is beperkt tot de aanstelling
van betreffende afgevaardigden en al dan niet functionerende
verantwoordingenmechanismen voor en na het congres.
De commissie heeft moeten constateren dat het moeilijk is vast te stellen in hoeverre
voorstellen van afgevaardigden draagvlak genieten onder leden. In sommige afdelingen
zoals Amsterdam, wordt er met online enquêtes en inspraakbijeenkomsten succesvol
gewerkt aan het vergroten van dit draagvlak en daarmee de legitimiteit van de
besluitvorming. Maar vaak geldt dat afgevaardigden eigenstandig besluiten welke
amendementen ze indienen en hoe ze stemmen. Ook zonder daar achteraf
verantwoording over af te leggen.
Daarnaast wordt er in zeer beperkte mate samengewerkt met andere afdelingen om
meer draagvlak te creëren voor eigen voorstellen en amendementen onder de
stemgerechtigden. Hiervoor ontbreekt vaak de tijd en afgevaardigden weten elkaar
onvoldoende te vinden. Het congres wordt hierdoor overspoeld met voorstellen met een
minimaal draagvlak. Hierdoor ontstaat de situatie waarin de functie van het congres
wordt geminimaliseerd tot die van stemmachine met weinig ruimte voor daadwerkelijk
debat. Congresdeelnemers kunnen zich door de enorme hoeveelheid nauwelijks goed
voorbereiden, in de meeste gevallen wordt dan ook het preadvies van het partijbestuur
gevolgd. De theoretische macht van de afgevaardigden blijkt veel te versnipperd,
hierdoor slaagt het congres er onvoldoende in om daadwerkelijk een tegenmacht te
organiseren ten aanzien van het Partijbestuur. Daarnaast wijst de praktijk uit dat het
Partijbestuur er voor kiest, of simpelweg niet de mankracht heeft, om aan een aanzienlijk
deel van de moties daadwerkelijk uitvoering te geven.
Uit de enquête blijkt dat de procedures op het congres maar weinig bekendheid genieten
onder gewone leden. Voor zowel de respondenten met als zonder functie geldt dat
slechts een minderheid op de hoogte is van het feit dat ook anderen dan afgevaardigden
op het congres of de Politieke Ledenraad mogen stemmen. Voor leden zonder functie
geldt dat slechts een kwart hiervan op de hoogte is. Slechts een kwart van de leden
zonder functie (individueel lid) geeft aan dat hun stem er toe doet op een congres. Van
de leden met functie geef de helft aan dat de stem van een individueel lid ertoe doet.
Daarnaast is 30% van de leden met functie van mening dat individuele leden voldoende
invloed hebben op besluitvorming op het congres. Verder is 40% van de leden met
functie van mening dat congresafgevaardigden teveel invloed hebben op de
besluitvorming. Slechts 35% vindt dat het congres voldoende tegenmacht vormt.
13