December '10

どうそうかい
かいわ
同窓会と会話 door: Guan van Zoggel
Op de koffie bij: Daan Kok
Voor elke editie van de Tatanukiki gaan we op de koffie bij een alumnus die aangesloten is bij de
Alumnikai. De ene keer is het een onbekend gezicht, de andere keer is het misschien wel een docent.
Deze keer praten we met alumnus Daan Kok. Hij is PhD-kandidaat Asian Studies en het einde van
zijn promotieonderzoek begint in zicht te komen. Daarnaast doceert hij het derdejaars vak ‘Boeken
om te leren en om te lachen: De informatierevolutie van vroegmodern Japan’. Waar zijn onderzoek
over gaat, legt hij zelf uit.
De hamvraag. ‘Waarom Japans?’
Op de middelbare school wilde ik eigenlijk industriële vormgeving
gaan studeren, maar op de beste academie daarvoor in Eindhoven
werd ik niet toegelaten, dus ben ik wat anders gaan zoeken. Ik hoo-
rde een interessant verhaal van een Nederlandse gitarist die Chinees
had gestudeerd, waarop ik naar een open dag gegaan ben van de tolk-
tenopleiding in Maastricht, waar je Arabisch, Chinees en Japans kon
studeren. Ik wist al dat Chinees niet mijn eerste keuze zou zijn, maar
het leek me boeiend om een exotische taal te studeren en, net als die
gitarist, gitaar te blijven spelen, wat ik overigens nog steeds doe.
Zo ben ik begonnen met Japans in Maastricht in 1996. Ik was
nog nooit in Japan geweest en had geen speciale band met Japan. De
enige relatie was dan ook dat ik van Japans design hield. In het tweede jaar kreeg ik de kans om naar
Japan te gaan. Toen realiseerde ik me dat ik meer van de cultuur wilde weten dan het programma in
Maastricht aanbood en ben ik overgestapt naar Leiden. Ik mocht hier instromen in het tweede jaar,
maar ik ben gewoon helemaal opnieuw begonnen. Begonnen in 1998 en afgestudeerd in 2003.
Waar doet u als promovendus precies onderzoek naar?
Mijn onderzoek gaat over surimono. Wat het precies is, daar ben ik mijn proefschrift over aan het
schrijven. Maar wat minder precies: de surimono is een bepaald type Japanse prent, gedrukt van
houtsnedes, zo rond 1800. Het interessante aan deze Japanse prenten is dat er geen commercieel
aspect aan zit. Er worden gedichten op afgedrukt van een bepaald licht humoristisch type, die heten
kyôka, en de dichters schrijven hun gedichten in gezelschappen, echt een joint effort. Die laten de
beste van hun gedichten afdrukken in boeken en op prenten, die laatste worden daarom ook kyôka-
surimono genoemd (er zijn ook varianten met haikai, een ander soort dichtvorm).
De surimono worden tussen relatief rijke stedelingen uitgewisseld bij nieuwjaarsbijeen-kom-
sten. Los van het kenmerk dat ze non-commercieel geproduceerd worden, gedichten bevatten en de
voorstelling betrekking heeft op de inhoud van de gedichten, zijn ze dankzij ruimte investeringen
van bijzonder hoge kwaliteit: het mooiste papier, de mooiste pigmenten en een beperkte oplage.
22 • op dE koffiE bij: daan kok