December '10

びじゅつ ぶんか
美術と文化
door: Pim Omes
Yasunari Kawabata’s Sneeuwland
Waarde lezers,
De meesten van jullie zijn wellicht bekend met
de Japanse auteur Haruki Murakami. In zijn
thuisland vinden zijn boeken gretig aftrek, om-
dat zijn boeken treffend de tijdsgeest van het
hedendaagse Japan weergeven. Hij portretteert
een Japan dat zich in een spagaat bevind tussen
de oude traditioneel Japanse waarde en de nog
immer toenemende invloed van het Westen.
Dat deze wrijving tussen oud en nieuw Japan
al langer aan de gang is, behoeft voor Japanolo-
gen geen uitleg.
Al sinds de Meiji restauratie van 1868
trachten de Japanners de onvermijdelijke in-
stroom van Westers cultuurgoed te kanaliseren.
Op literair gebied speelde de schrijver Yasunari
Kawabata (1899 – 1972) een rol van betekenis
in dit proces, en hiervoor ontving hij zelfs de
nobelprijs voor de literatuur van 1968. Omdat
één van Kawabata’s meest bekende romans,
Yukiguni (in het Nederlands vertaald als
‘Sneeuwland’) (1947), gelezen kan worden als
een werk dat met de toenmalige identiteitscrisis
van Japan probeert om te gaan, wil ik jullie een
beknopte samenvatting van de plot geven, als-
mede een uitleg hoe Kawabata Japanse traditie
in moderne vorm wist voort te zetten.
Het plaatsje Yuzawa vormt het decor waarte-
gen de plot van Yukiguni zich afspeelt. Cen-
traal staat de liefdesaffaire tussen de uit Tokyo
afkomstige dilettant Shimamura en de in Yu-
zawa werkzame geisha Komako. Shimamura is
een welgestelde, zelfbenoemde balletexpert en
reist af naar het Sneeuwland om te ontsnappen
18 • yasunari kawabata’s snEEuwland
aan het hectische Tokyo. Tijdens zijn verblijf
in Yuzawa houdt Komako hem gezelschap. De
relatie tussen Shimamura en Komako is vanaf
het begin af aan gedoemd om te mislukken.
Deze mislukte relatie vormt het centrale thema
van de roman.
Komako is geisha geworden zodat zij de
dokterskosten van de zieke jongeman Yukio kan
betalen. Het wordt niet duidelijk of hij haar ver-
loofde is of niet. Shimamura is een flink aantal
jaren ouder dan Komako en bovendien getrouwd.
Nadat Shimamura acht dagen in de bergen
rond Yuzawa heeft doorgebracht gaat hij naar
de onsen (traditionele badgelegenheid waarvan
het water aan een geiser ontspringt) en vraagt
hij om het gezelschap van een geisha. Omdat
alle geisha het echter druk hebben met een fes-
tival in het dorp is Shimamura aangewezen op
leerling geisha Komako.
Shimamura is een dromerige estheet,
die het leven nooit met beide handen aangrijpt
maar het liever vanaf een veilige afstand gade
slaat. Komako is juist de tegenpool van Shi-
mamura en leeft haar leven juist vol overgave.
Het onvermogen van Shimamura om werkelijk
lief te hebben staat telkens weer in sterk con-
trast met de allesverzengende liefde die Koma-
ko voor Shimamura koestert. Na een tijd echter
keert Shimamura terug naar Tokyo en bezoekt
het Sneeuwland meer dan een jaar later pas
voor de tweede maal.
Bij terugkeer is Komako een echte gei-
sha geworden. Hun relatie blijft problematisch.
Komako ziet in dat haar gevoelens voor Shima-
mura zinloos zijn en probeert hem uit haar
wezen te bannen. Ze kan Shimamura echter