joodse identiteit en ondernemerschap in het nederlandse ...
joodse identiteit en ondernemerschap in het nederlandse ...
joodse identiteit en ondernemerschap in het nederlandse ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
66 » Fransje de Jong & Judith Thiss<strong>en</strong><br />
ervan speeld<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> dagelijks lev<strong>en</strong> van grote groep<strong>en</strong> jod<strong>en</strong> <strong>in</strong> Nederland<br />
e<strong>en</strong> steeds m<strong>in</strong>der grote rol. Dit bracht <strong>in</strong> traditioneler <strong>in</strong>gestelde kr<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
onder meer angst voor e<strong>en</strong> teloorgang van de ‘<strong>joodse</strong> eig<strong>en</strong>heid’ teweeg. Initiatiev<strong>en</strong><br />
gericht op e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijke belev<strong>in</strong>g van <strong>joodse</strong> tradities zoals feestdag<strong>en</strong>,<br />
waarbij ondernemers sam<strong>en</strong>werkt<strong>en</strong> met verteg<strong>en</strong>woordigers van<br />
<strong>joodse</strong> <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, werp<strong>en</strong> ook licht op deze bredere t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>s<strong>en</strong>.<br />
Bronn<strong>en</strong><br />
In dit artikel hebb<strong>en</strong> wij nadrukkelijk gekoz<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> <strong>in</strong>tern perspectief.<br />
We bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is aan die ‘van b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> uit’ geschrev<strong>en</strong> is door de<br />
belangrijkste <strong>joodse</strong> weekblad<strong>en</strong> als voornaamste bron te gebruik<strong>en</strong>. Op basis<br />
van systematisch doorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> bioscoopadvert<strong>en</strong>ties rondom <strong>joodse</strong> feest-<br />
dag<strong>en</strong> <strong>en</strong> de algem<strong>en</strong>e berichtgev<strong>in</strong>g over <strong>het</strong> filmbedrijf <strong>en</strong> filmondernemers<br />
zijn de concrete praktijk<strong>en</strong> <strong>in</strong> kaart gebracht, waarmee ondernemers zich<br />
profileerd<strong>en</strong> b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> <strong>joodse</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties. Het <strong>in</strong> Amsterdam<br />
verschijn<strong>en</strong>de Nieuw Israëlietisch Weekblad is van week tot week doorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
voor de volledige periode van 1918 tot 1940 omdat dit <strong>het</strong> meest gelez<strong>en</strong><br />
blad <strong>in</strong> alle geled<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van joods Nederland was. De orthodoxe krant<strong>en</strong> <strong>het</strong><br />
Weekblad voor Israëlietische Huisgez<strong>in</strong>n<strong>en</strong> dat <strong>in</strong> Rotterdam versche<strong>en</strong>, ev<strong>en</strong>als<br />
<strong>het</strong> <strong>in</strong> Amsterdam uitgegev<strong>en</strong> C<strong>en</strong>traal Blad voor Israëliet<strong>en</strong>, zijn steekproefsgewijs<br />
geraadpleegd aan de hand van de <strong>joodse</strong> feestdag<strong>en</strong>kal<strong>en</strong>der. Beide<br />
blad<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> relatief grote oplage <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g met andere <strong>joodse</strong><br />
persorgan<strong>en</strong>, maar e<strong>en</strong> ger<strong>in</strong>gere verspreid<strong>in</strong>g dan <strong>het</strong> niw. 7 Voor elk van de<br />
drie blad<strong>en</strong> gold dat zij <strong>het</strong> <strong>joodse</strong> publiek op de hoogte hield<strong>en</strong> van <strong>joodse</strong><br />
activiteit<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> land, ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>gsnieuws, familiebericht<strong>en</strong> <strong>en</strong> allerhande<br />
discussies die <strong>in</strong> de <strong>joodse</strong> geme<strong>en</strong>schap plaatsvond<strong>en</strong>. In aanvull<strong>in</strong>g hierop<br />
zijn tot slot alle jaargang<strong>en</strong> van <strong>het</strong> culturele <strong>en</strong> populair-wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
verspl<strong>in</strong>ter<strong>in</strong>g. Wat betreft de <strong>in</strong>t<strong>en</strong>siteit waar<strong>in</strong> jod<strong>en</strong> hun jod<strong>en</strong>dom beleefd<strong>en</strong> war<strong>en</strong> er<br />
vele gradaties. Er was zowel sprake van <strong>in</strong>terne bloei van typisch joods lev<strong>en</strong> als van sterke<br />
t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>s<strong>en</strong> tot assimilatie, acculturatie <strong>en</strong> <strong>in</strong>tegratie. Jod<strong>en</strong> g<strong>in</strong>g<strong>en</strong> op allerlei niveaus met<br />
hun <strong>joodse</strong> <strong>en</strong> niet-<strong>joodse</strong> bur<strong>en</strong> om. Algeme<strong>en</strong> was net als <strong>in</strong> andere geme<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>in</strong><br />
Nederland sprake van e<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>de onkerkelijkheid. J.C.H. Blom <strong>en</strong> J.J. Cah<strong>en</strong>, ‘Joodse<br />
Nederlanders, Nederlandse jod<strong>en</strong> <strong>en</strong> jod<strong>en</strong> <strong>in</strong> Nederland (1870-1940)’, <strong>in</strong>: J.C.H. Blom,<br />
R.G. Fuchs-Mansfeld <strong>en</strong> I. Schöffer (eds.), Geschied<strong>en</strong>is van de jod<strong>en</strong> <strong>in</strong> Nederland (Amsterdam<br />
1995) 247-310.<br />
7. Het orthodoxe Weekblad voor Israëlietische Huisgez<strong>in</strong>n<strong>en</strong> versche<strong>en</strong> van 1870 tot 1940<br />
<strong>in</strong> Rotterdam. Het orthodoxe C<strong>en</strong>traal Blad voor Israëliet<strong>en</strong> <strong>in</strong> Nederland versche<strong>en</strong> van 1885<br />
tot 1940 <strong>in</strong> Amsterdam <strong>en</strong> onderscheidde zich onder meer van <strong>het</strong> niw door haar prozionistische<br />
oriëntatie. Zie voor de positioner<strong>in</strong>g van de drie blad<strong>en</strong> ook: L. Fuks, ‘Joodse<br />
pers <strong>in</strong> de Nederland<strong>en</strong>’, <strong>in</strong>: H. van Praag (ed.), Joodse pers <strong>in</strong> de Nederland<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>in</strong> Duitsland<br />
1674-1940 (Amsterdam 1969) 7-14 <strong>en</strong> I. Lipschits, Honderd jaar niw (Amsterdam: Polak <strong>en</strong><br />
Van G<strong>en</strong>nep 1966).
Change language