Het rapport - De Nationale DenkTank

54
Dit maakt de doorstroom op universiteiten, de regelmaat waarmee werknemers kunnen overstappen
naar een andere functie, laag. Deze lage doorstroom zorgt dat aan het begin van de
wetenschappelijke carrière het merendeel van de promovendi en postdocs de universiteit moet
verlaten. 130 Zij worden hierbij onvoldoende begeleid. Hoewel meer dan de helft aangeeft misschien
buiten de wetenschap te willen werken, bespreekt slechts een op de vier deze mogelijkheid
met de begeleider. Van de promovendi en postdocs bespreekt 23 procent nooit de eigen
carrièremogelijkheden binnen de wetenschap met de begeleider, 62 procent bespreekt nooit
de carrièremogelijkheden buiten de wetenschap met de begeleider. 131 Dit tekent ook de rest
van het carrièreverloop van wetenschappers op universiteiten. Vaak richten ze hun aandacht
intern op onderzoek en hebben ze weinig aandacht voor andere talentbenutting, bijvoorbeeld
via bestuursfuncties of als beleidsmakers. Universitair docenten, universitair hoofddocenten en
hoogleraren zien het nog te vaak als een negatieve stap om hun wetenschappelijke positie te
verlaten. Het is zowel voor de wetenschap als het bedrijfsleven van belang dat er enthousiaste
mensen met een inhoudelijk wetenschappelijke carrière op invloedrijke plekken in de samenleving
terecht komen. Dit vergroot de inzetbaarheid van wetenschappers en de toepassing van
hun kennis buiten de wetenschap.
Oplossing
De Nationale DenkTank stelt voor jaarlijks landelijke carrièredagen voor promovendi en postdocs
te organiseren. Promovendi in hun derde of vierde jaar en alle postdocs moeten de mogelijkheid
krijgen om enkele dagen te werken aan het vormgeven van hun eigen carrière. Tijdens deze
dagen worden ze bewust van hun carrièremogelijkheden binnen en buiten de wetenschap. Ze
krijgen bijvoorbeeld persoonlijke begeleiding en wonen presentaties van oud-promovendi bij
over hun carrièrestappen binnen de wetenschap, het bedrijfsleven en de overheid. Ook zijn er
trainingen voor het ontwikkelen van praktische en persoonlijke vaardigheden. Deze vaardigheden,
zoals leiding geven, plannen en presenteren, zijn van nut buiten de wetenschap maar juist
ook op hogere posities binnen de universiteit.
De carrièredagen zijn expliciet geen werving en selectie-instrument voor de wetenschap of het
bedrijfsleven. Het is een moment voor promovendi en postdocs om belangrijke vragen te stellen
over hun eigen wensen en mogelijkheden. Zij ontvangen daar instrumenten om deze wensen te
realiseren. Ten slotte moedigt een terugkomdag aan om de opgedane kennis in praktijk te brengen
en actief te blijven voor de eigen carrière.
Enkele promovendi en postdocs van nu zijn de hoogleraren van morgen. Als deze personen
het belang van een goede carrièreoriëntatie inzien, zullen zij dit ook bij de volgende generatie
promovendi en postdocs aanmoedigen. Op de lange termijn kan hierdoor de cultuur op universiteiten
veranderen van intern gefocust tot midden in de maatschappij. Daarbij is het verlaten van
een wetenschappelijke positie ook een belangrijke doorstroom.
Implementatie
De Nationale Danktank heeft contact gelegd met verschillende universiteiten en organisaties om
Promostroom te bespreken. De aandacht voor het onderwerp is op universiteiten aanwezig maar
deze verschilt sterk per universiteit en per faculteit. Daar waar het onderzoeksgebied eenvoudiger
te vertalen is naar praktijktoepassingen, bijvoorbeeld op technische universiteiten, is de
begeleiding van uitstroom over het algemeen al goed.
130 De Mooij & Oostrom. (2011). Mobiliteit van Universitair Personeel 2006-2008.
131 Onderzoek van de Nationale DenkTank 2011 naar Ervaringen in het werken in de wetenschap onder 329 respondenten,
zijnde wetenschappelijk personeel van de Vrije Universiteit Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam, Universiteit
Utrecht en Erasmus Universiteit Rotterdam.