Het rapport - De Nationale DenkTank

Toename arbeidsparticipatie voor het ondervangen van het tekort op de
arbeidsmarkt
Gemeten in voltijdbanen, kan de arbeidsparticipatie in Nederland met 16 procent toenemen.
Hiervoor moeten meer mensen deelnemen aan de arbeidsmarkt en moeten mensen meer uren
werken. Vooral vrouwen en ouderen kunnen een grotere bijdrage leveren aan de arbeidsmarkt
dan nu het geval is. Om dit mogelijk te maken, moet de Nederlandse beroepsbevolking duurzamer
worden ingezet. Hiervoor moeten organisaties knelpunten op het gebied van beloning,
beeldvorming, flexibiliteit, passende baan, ontwikkeling, gezondheid en dialoog wegnemen.
Van de werkgevers vindt driekwart dat beloning en prestatie niet meer in verhouding zijn bij
oudere werknemers. Toch staat werkend Nederland positief tegenover salarisverlaging aan het
einde van de loopbaan: 94 procent van de ondervraagden vindt dit geen probleem. Echter,
cao-maatregelen die oudere werknemers relatief duur maken, belemmeren deze salarisverlaging.
Daarnaast is er onvoldoende dialoog: 87 procent van de leidinggevenden meent dat hij
de ontwikkeling van zijn medewerkers voldoende bespreekt, terwijl slechts 42 procent van de
medewerkers deze mening deelt.
Door het wegnemen van bovenstaande knelpunten zal een groter deel van de potentiële
beroepsbevolking in staat zijn om op een duurzame manier meer uren en tot op hogere leeftijd
te werken.
Verhoging arbeidsmotivatie voor toename in arbeidsproductiviteit en arbeidsparticipatie
Motivatie verhoogt het welzijn, de gezondheid en de prestaties van zowel werknemers als organisaties.
Verhoging van het arbeidsmotivatieniveau in Nederland maakt de toename in arbeidsproductiviteit
en arbeidsparticipatie mogelijk.
De Nationale DenkTank heeft in kaart gebracht welke behoeften de arbeidsmotivatie van
werknemers beïnvloeden en in hoeverre hieraan wordt voldaan. De inhoud van het werk en de
werksfeer zijn over het algemeen de grootste drijfveren voor de motivatie van werknemers. Daarnaast
zijn de individuele behoeften ook sterk afhankelijk van geslacht, sector, opleidingsniveau
en leeftijd.
De motivatiebehoeften met het grootste verbeterpotentieel zijn zelfontplooiing, waardering,
inspraak in beleid en instemming met visie en doelen van de organisatie. Ook flexibiliteit draagt
bij aan een hoog motivatieniveau. Om deze behoeften zichtbaar en bespreekbaar te maken,
moet de dialoog tussen leidinggevenden en werknemers verbeteren.
Toename van verandervermogen van organisaties voor langdurige welvaartsgroei
In een dynamische markt moeten organisaties in staat zijn zich continu aan te passen aan veranderende
omstandigheden. Door snel in te kunnen spelen op ontwikkelingen, creëren organisaties
een groot verandervermogen. Dit stelt hen in staat veranderingen die zich richten op het
verhogen van de arbeidsproductiviteit, de arbeidsparticipatie en de arbeidsmotivatie sneller
in te voeren. De Nationale DenkTank heeft vier stappen in het veranderproces geïdentificeerd:
willen veranderen, zien waarheen te veranderen, weten hoe te veranderen en kunnen veranderen.
Deze stappen zijn uitgesplitst naar elf factoren. De Nationale DenkTank heeft zich op vier
factoren gericht die het bereiken van een groot verandervermogen in de weg staan: gevoel van
urgentie, interne en externe kennisdeling en wet- en regelgeving. Als de noodzaak tot verandering
niet organisatiebreed wordt gevoeld, als structuren voor interne en externe kennisdeling
onvoldoende aanwezig zijn en als wet- en regelgeving veranderingen niet ondersteunt, wordt
het veranderproces belemmerd.
3