CLAIRLIEU - Canons Regular Blog

84 KRONIEK
R. Noel, Localises gaumaises a la fin du Moyen Age. Aspects de geographie humaine,
p. 292-325. De auteur beschrijft de topografische ontwikkeling van enkele steden
in La Gaume, een gebied in het Zuid-Oosten van de Belgische provincie Luxemburg
en een hieraan grenzend klein gedeelte van Noord-Frankrijk. Vanzelfsprekend treft
men onder deze besproken steden VIRTON aan, de hoofdstad van La Gaume.
Ook CARIGNAN, in het Noord-Oosten van Frankrijk, dep. Ardennes, behoort tot
La Gaume en de ontwikkeling van deze stad werd eveneens bestudeerd.
Voor de geschiedenis van de orde der Kruisheren zijn de beschrijvingen van deze
twee steden van betekenis. Juist voor deze twee steden constateert de auteur, dat
zij beide sedert de ommuring gedurende de dertiende eeuw zich niet meer zoals
de meeste steden uitzetten en in omvang toenamen. Van de gebouwen die zich buiten
de ommuring bevonden, vermeldt de auteur er slechts enkele. Wanneer we echter
de door de auteur toegevoegde plattegronden van Virton en Carignan (resp. p. 307
en 304) bekijken, dan bemerken we dat de Kruisherenkloosters van beide steden
zich buiten de ommuring bevonden. Te Virton vlakbij de Noordelijke poort van de
stad en te Carignan vlakbij de Zuidelijke poort van de stad. Te Virton verbleven
de Kruisheren sinds 1341 en te Carignan sinds 1286. De graaf van Chiney, onder
wiens rechtsgebied beide steden vielen, vroeg de Kruisheren van Carignan zich ook
te Virton te vestigen, om aldaar dezelfde werkzaamheden te verrichten als te
Carignan, namelijk het hospitaalwerk. Aan beide kloosters waren derhalve hospitalen
verbonden, waar pelgrims, doortrekkende reizigers en armen een hartelijk onthaal
ontvingen. Voor steden als Virton en Carignan waren deze hospitalen van grote
betekenis ; immers beide steden lagen aan verkeersaders, die door de steden heendraaiden
en beide steden in twee helften sneden. Te Virton herinnert de rue de
Vhopital aan het verblijf der Kruisheren ; op de plaats van het klooster is nu het
stedelijk kerkhof. Te Carignan staan nog twee grote gebouwen aan weerskanten van
de oude toegangsweg tot de stad. Qua stijl dateren zij uit de zeventiende eeuw.
Carignan is in deze eeuw geheel verwoest. De Kruisheren zullen na de verwoesting
hun kloostergebouwen van de grond af hebben moeten optrekken. Bij de beschrijving
van de geografische ontwikkeling van de stad behoren niet alleen de kastelen en
kerken ter sprake gebracht te worden, maar ook de hospitalen. De stichting hiervan is
een van de meest sprekende uitingen van het godsdienstig maatschappelijk leven in de
Middeleeuwen. Jammer dat dit de auteur ontgaan is.
P. v. d. B.
In het jaar 1930 verscheen te CHAUNY (Frankrijk, dep. Aisne) een boek,
gewijd aan de geschiedenis van deze stad. Het was van de hand van J. Turpin en
droeg de titel : Chauny et ses Environs. In 1955 volgde een tweede editie. Hoewel
dit boek niet van recente datum is, kunnen enkele mededelingen hierover instructief
zijn. Immers, v66r de Franse Revolutie waren de Kruisheren te Chauny gevestigd,
en eveneens te Condren, aux environs de Chauny, hoewel ze op het einde van de
vijftiende eeuw uit deze laatste plaats vertrokken zijn.
Het boek van J. Turpin is een bundeling van courantenartikelen, door zijn
vrienden na zijn dood in boekvorm uitgegeven. Het is dus geen wetenschappelijk
verantwoord historisch werk. Turpin geeft zijn bronnen niet aan. Het blijkt echter
wel, dat hij zich in hoofdzaak baseerde op een zeventiende-eeuwse geschiedwerk :
Histoire de Chauny, van P. Labbe, 1665-1716, pastoor van de Sint Martinus, een
van de twee parochiekerken te Chauny. Een bundeling van courantenartikelen heeft
ook, zoals hier, nog het nadeel, dat de schrijver meestal in herhalingen vervalt.
Over de Kruisheren is Turpin erg spaarzaam ; alleen in zijn artikel over Condren,