You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
IVN afdeling Oost Achterhoek<br />
VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEU-EDUCATIE<br />
JANUARI 2011 NR. <strong>84</strong>
IVN-afdeling Oost-Achterhoek<br />
Voorzitter: Piet Schadee, Wolfersweg 10, 7161 WR Neede,<br />
tel. 0545-475341, e-mail: p.schadee2@chello.nl.<br />
Vice-voorzitter: Jacqueline Borgers-Collou, Looweg10, 7152 AL Eibergen,<br />
tel. 0545-479997, e-mail: jborgers-collou@hetnet.nl.<br />
Secretaris: Gertrude Bomer, Haverkorteweide 9, 7152 KJ Eibergen,<br />
tel. 0545-472457, e-mail: gertrudebomer@chello.nl.<br />
Penningmeester: Henriëtte ter Braak, Tongerlosestraat 17, 7131 WH Lichtenvoorde,<br />
tel. 0544-373277, e-mail: hterbraakvdk@planet.nl.<br />
Public Relations: André Hendriks, Dorpsstraat 85, 7136 LJ Zieuwent,<br />
tel. 0544-352043, e-mail: hendriks.wopereis@hotmail.com.<br />
Lid : Nel de Haas, Beltrumseweg 66a, 7151 EX Eibergen,<br />
tel. 05454-472373.<br />
Lid: Jan Dirk Focker, Hoge Boekelderweg, 7531 EG, Enschede.<br />
tel. 053-8507382, e-mail: focker@planet.nl.<br />
Website : www.ivn.nl/oost-achterhoek<br />
Webmaster: webmasterivnoostachterhoek@gmail.com<br />
Contributie: Leden € 17.50,<br />
Huisgenoten € 11.00,<br />
Jeugdlid € 8.00,<br />
Donateur € 11.00 (mag meer).<br />
Bankrekening: Rabobank Eibergen, nr. 31.64.40.116 t.n.v. IVN.<br />
Redactie <strong>Gentiaan</strong>:<br />
Paula Bouma, Borculoseweg 22, 7161 HA Neede,<br />
Marja Hoffmann, K. Doormanstraat 90, 7141 WH Groenlo,<br />
Jos Kleine Punte, Polbrug 4, 7152 AZ Eibergen,<br />
Peter Polter, Pierssonstraat 10, 7103 HC Winterswijk,<br />
Kees de Rooij, Veneriet 9, 7161 MK Neede.<br />
E-mail redactie: redactiegen@hetnet.nl.<br />
Postadres redactie: Marja Hoffmann, K. Doormanstraat 90, 7141 WH Groenlo.<br />
Telefoon redactie: 0544-462501.<br />
VAN DE BESTUURSTAFEL<br />
Allereerst voor diegenen die wij niet op de nieuwjaarsreceptie ontmoetten:<br />
GELUKKIG 2011!!!<br />
Wij danken al die actieve leden weer voor hun inspanningen in 2010 en we we nodigen iedereen uit om<br />
ook in 2011 (weer) mee te doen. Want het IVN Oost-Achterhoek blijft in beweging!<br />
We kunnen in dit stukje niet alle nieuwtjes noemen, maar we pikken er willekeurig even een paar<br />
tussenuit.<br />
Nel de Haas verlaat binnenkort het bestuur. Nel, bedankt voor 6 jaar trouwe dienst!<br />
Marcel Karperien wil deze plek wel opvullen. Marcel, van harte welkom!<br />
Onze afdeling heeft een aanhangwagen van de gemeente te leen gekregen met verkeersborden die<br />
ingezet kunnen worden bij het landschapsbeheer.<br />
De werkgroep thema-avonden organiseerde eind november in Neede een thema-avond met Karel<br />
Bonsen over bomen. Boeiend en ondanks het slechte weer redelijk goed bezocht!<br />
De werkgroep cursussen verzorgt korte cursussen en beginnen in maart met de cursus „Lezen van<br />
het landschap‟.<br />
Voor het koffieschenken tijdens de wandel- en fietstochten is Lucie Wolters beschikbaar gevonden.<br />
Lucie, heel fijn dat we je mogen verwelkomen!<br />
De landelijke IVN organiseert haar zomerweek in Winterswijk en heeft ons, als plaatselijke afdeling,<br />
gevraagd om medewerking te verlenen bij het organiseren van excursies en dergelijke. Vanuit diverse<br />
werkgroepen leveren wij een bijdrage.<br />
Ondertussen blijven alle „normale‟ activiteiten gewoon doorlopen.<br />
We blijven volop in beweging.<br />
Ook in 2011…. Jan Dirk Focker<br />
2
VAN DE REDACTIE GENTIAAN IN EEN NIEUWE JAS<br />
Later dan anders en met een ander uiterlijk heeft u hier de overvolle <strong>Gentiaan</strong>. Elk jaar probeert de redactie<br />
de januarigentiaan rond de vijftiende uit te laten komen en elk jaar blijkt dat niet haalbaar door kerstvakantie,<br />
nog niet beschikbare jaarplannen, en activiteiten die nog in het nummer moeten worden opgenomen.<br />
Dit keer kwam daar nog bij: een andere drukker, andere software en de helft in kleur. De lettergrootte<br />
veranderde en advertenties of adverteerders wisselden. Dus: schuiven, rekenen en verplaatsen om alles<br />
passend te krijgen en kleur en zwart-wit goed te verdelen. De in jaren opgebouwde, vaste indeling<br />
moest anders. Nog niet alle plannetjes en veranderingen konden meteen uitgevoerd.<br />
De nieuwe jas heeft voordelen en in deze tijd, waar uitstraling zo belangrijk is, moeten we mee. Een<br />
mooi uiterlijk is leuk, maar wat mooi is, wisselt met de mode. Kleur, lay-out en opmaak zijn belangrijk,<br />
maar niet belangrijker dan de inhoud. Ik had een prachtige lay-out, met uitgekiende witruimtes en leegtes,<br />
maar daarvoor moest ik een artikel en wat foto’s weglaten. De eindredacteur koos er voor de kopij toch op<br />
te nemen en veel foto’s te plaatsen, een volle <strong>Gentiaan</strong> dus. En dat terwijl niet eens alle werkgroepen kopij<br />
instuurden. Geen verslag over de IVN-stand op de fair, geen Nacht van de Nachtverslag, geen aankondiging<br />
van het reisje. Volgende keer wel?<br />
Veel aankondigingen van andere afdelingen, er zijn goede cursussen, interessante wandelingen en excursies,<br />
we willen u graag een ruime keus aan activiteiten bieden. Daarnaast willen we laten zien wat onze<br />
eigen afdeling voor u in petto heeft. Dat in de volgende <strong>Gentiaan</strong>. Daarvoor hebben we de gegevens<br />
van alle activiteiten bijtijds nodig. Werkgroepen stuur ons de plannen en nodige informatie zo<br />
vroeg mogelijk. En stuur een verslagje. Niet meer dan 500 woorden in Word, zonder opmaak, foto’s<br />
apart aangeleverd, met bronvermelding. Gebruik vooral eigen foto’s, pluk niet zomaar van internet.<br />
Houd er rekening mee dat de redactie redigeert en soms kopij zal inkorten.<br />
Zo, en nu: blader door deze <strong>Gentiaan</strong>, bekijk de nieuwe advertenties, duik in activiteiten, zoek een cursus<br />
uit, lees over de Vrijwilliger, Jeugdvrijwilligers van het jaar en onze bezorgers, lees de, hopelijk, interessante<br />
rubrieken. Ik dank alle medewerkers en wens u namens de redactie veel plezier met nr. <strong>84</strong>.<br />
Inzenddatum kopij voor nr. 85: 15 maart 2011 naar redactiegen@hetnet.nl, of<br />
marjahoffmann@hetnet.nl, of naar Karel Doormanstraat 90, 7141 WH Groenlo. Ik beantwoord uw mail,<br />
als u geen bericht ontvangt dat de kopij is aangekomen, is hij niet door mij ontvangen! Marja Hoffmann<br />
ZWARTWIT ADVERTENTIE<br />
(advertentie)<br />
3
ALGEMENE LEDENVERGADERING 16 MAART 2011 BOTENHUIS ‘T VONDER, EIBERGEN<br />
Algemene leden vergadering<br />
16 maart 2011<br />
aanvang om 20.00 uur<br />
Als bestuur zullen wij verantwoording afleggen over het jaar 2010.<br />
Tevens gaan we de voornemens voor 2011 bekendmaken.<br />
We zullen het vervolg presenteren van ons vierjarenplan 2007-2010, het vijfjarenplan 2011-2015.<br />
Ook willen we de zittingstermijn van bestuursleden verlengen van 3 naar 5 jaar, dit is nodig omdat de secretaris<br />
en penningmeester een langere tijd nodig hebben om bekend te raken bij allerlei instanties.<br />
Let op:<br />
Afdeling : Oost Achterhoek<br />
Deze keer is de vergadering in het<br />
Botenhuis ‘t Vonder, Koeweidepad in Eibergen<br />
In de Jaar-Informatiefolder 2011staat dus een verkeerde locatie.<br />
Na de pauze<br />
komt Rob Reijnen, de natuurfotograaf die in 2009 de fotowedstrijd won van National Geographic !!!<br />
Hij voert ons langs vele delen van de wereld om in Winterswijk te eindigen,<br />
een unieke kans om die mooie foto’s op een groot scherm te zien.<br />
Tot 16 maart 2011, Botenhuis ‘t Vonder, Koeweidepad, Eibergen<br />
VRIJWILLIGER VAN HET JAAR 2010 ANNIE VENDERBOSCH<br />
Ook dit jaar heeft het bestuur een aantal voordrachten ontvangen van de leden voor de verkiezing van<br />
onze vrijwilliger van het jaar. Fijn dat daar zoveel waardering voor medeleden uit blijkt! Dank dus aan<br />
iedereen die een voordracht heeft gedaan.<br />
Dan komt het moeilijke werk voor het bestuur: wie gaan we dit jaar met de vrijwilligersprijs huldigen voor<br />
zijn of haar inzet voor onze IVN-afdeling?Het bestuur is natuurlijk heel blij met alle inzet van al die vrijwilligers.<br />
Zonder hen zou de IVN-afdeling Oost-Achterhoek niet kunnen realiseren wat er nu allemaal wordt<br />
gedaan. Toch is het goed om één persoon eens extra in het zonnetje te zetten vanwege de getoonde inzet.<br />
Natuurlijk wordt dan niet alleen gekeken naar de inzet gedurende het afgelopen jaar, maar ook in de<br />
periode daarvoor.<br />
Na intensief overleg hebben we een keuze kunnen maken voor een persoon die zich al jaren bijna onmisbaar<br />
heeft gemaakt voor onze IVN-afdeling. Maandelijks werd er minimaal eenmaal een beroep op<br />
haar gedaan en dat was nooit tevergeefs. Door kou, storm of regen liet deze vrijwilliger zich niet ontmoedigen.<br />
Zij liet nooit verstek gaan.<br />
Annie Venderbosch, want dat is de persoon waarover we praten, was jarenlang<br />
maandelijks op iedere derde zondag van de maand aanwezig om halverwege de publiekswandeling de<br />
inwendige mens te verzorgen. De laatste jaren zette Annie ook thee en koffie wanneer er op de vierde<br />
zondag van de maand een fietstocht werd gehouden.<br />
Deze taak, die zij op zich genomen heeft toen Henk Smeenk zich terugtrok, heeft ze steeds meer dan<br />
voortreffelijk uitgevoerd. Zij heeft heel veel mensen een enorm plezier gedaan en laten genieten van haar<br />
koffie of thee met een heerlijk plakje koek. Voor de kinderen was er een glaasje limonade.<br />
4
Dit jaar heeft Annie Venderbosch laten weten te willen stoppen met deze werkzaamheden. Dat betreuren<br />
we natuurlijk, maar we begrijpen het ook heel goed. Mede daarom willen we de voordracht van de<br />
‘werkgroep wandelingen’ honoreren en<br />
Annie in het zonnetje zetten en benoemen<br />
tot vrijwilliger van het jaar 2010.<br />
Annie, namens alle leden en het vele<br />
publiek tijdens de wandelingen willen<br />
we je heel erg bedanken voor jouw<br />
betrokken inzet. Het was vaak niet<br />
makkelijk tevoren in te schatten hoeveel<br />
mensen er op een wandeling of fietstocht<br />
af zouden komen, maar toch was er altijd<br />
genoeg voor iedereen.<br />
Fijn dat je dat al die jaren voor ons wilde<br />
doen. Je was namens de IVN-afdeling<br />
Oost-Achterhoek de perfecte gastvrouw.<br />
Heel veel dank voor al jouw<br />
werkzaamheden! Het bestuur<br />
Kleuradvertentie<br />
BEDANKJE VAN ANNIE VENDERBOSCH<br />
Blij verrast was ik met mijn benoeming tot Vrijwilliger van het jaar<br />
2010. Deze Nieuwjaarsbijeenkomst zal me nog lang bijblijven.<br />
Ik ben blij dat mijn werk zo gewaardeerd werd, ik heb het altijd met<br />
veel plezier gedaan.<br />
Heel erg bedankt, allemaal. Het bestuur voor de benoeming,<br />
de werkgroep voor de nominatie en alle wandelaars voor de<br />
leuke koffiepauzes. Annie Venderbosch<br />
(advertentie)<br />
5
NIEUWJAARSRECEPTIE MET AFWISSELEND PROGRAMMA<br />
Onze IVN-afdeling heeft zondag 9 januari het nieuwe jaar ingeluid met een afwisselend programma tijdens<br />
de nieuwjaarsreceptie. Ook dit jaar werd de bijeenkomst in het Needse Natuurhûs druk bezocht.<br />
Na de nieuwjaarstoespraak van het bestuur werden de vrijwilligers van het jaar bekend gemaakt. Bij de<br />
volwassenen heeft Annie Venderbosch deze titel verdiend. Richard Bats en Jaap Hettinga mogen<br />
zich bij de jeugd vrijwilliger van het jaar noemen. (zie elders in deze <strong>Gentiaan</strong>)<br />
Verder werden de<br />
bezorgers van de<br />
<strong>Gentiaan</strong> in de bloemen<br />
gezet.<br />
Welverdiend!<br />
Ook namens de redactie,<br />
bedankt, zonder jullie<br />
komt de <strong>Gentiaan</strong> niet bij<br />
de leden.<br />
Uiteraard was er tijdens de receptie volop gelegenheid<br />
medeleden in een informele en ongedwongen sfeer te<br />
ontmoeten en elkaar het beste te wensen voor 2011.<br />
6<br />
Tijdens de receptie konden de aanwezigen<br />
alvast intekenen voor het jaarlijkse uitstapje van<br />
de afdeling en hield de jeugdwerkgroep…
nog een verloting (met een uitgebreid prijzenpakket).<br />
Peter Polter<br />
NIEUWE LEDEN EN DONATEURS<br />
Als nieuwe leden of donateur mogen we verwelkomen:<br />
Mevrouw W. Schreibelt uit Geesteren<br />
De heer G. Borgers uit Eibergen<br />
Mevrouw I. van den Hoorn uit Eibergen<br />
De heer J. van Leuteren uit Neede<br />
De heer Bernesen uit Eibergen.<br />
Welkom, mensen en veel natuurplezier gewenst.<br />
KLEURADVERTENTIE<br />
(advertentie)<br />
7
WERKGROEP LANDSCHAPSBEHEER<br />
Als ik naar buiten kijk ligt er sneeuw, het is volop winter en het is nog maar half december. Toch willen we<br />
vooruit kijken maar het programma voor komend jaar:<br />
8 Januari wilgenknotten Twistdijk, Gelselaar<br />
5 februari wilgenknotten Ramsbeekweg, Eibergen<br />
5 maart Vrijwilligersdag Landschapbeheer Gelderland in Renkum<br />
12 maart wilgenknotten Schuppendijk, Gelselaar<br />
2 april onderhoud geologisch pad Needse berg, Neede<br />
We werken „s morgens van 9-12 uur.<br />
Heb je belangstelling? Neem dan gerust contact op: tel.:0545 471988<br />
Verder wil ik alle medewerkers het beste toewensen voor het nieuwe jaar.<br />
WERKGROEP WANDELINGEN THEMA SOEPWANDELING<br />
Op zondag 1 mei: themawandeling met Sjef Taken uit Ruurlo.<br />
Op deze middag gaan we wandelen in de omgeving van huize Ruurlo en gaan op zoek naar kruiden die<br />
we kunnen gebruiken om soep te maken.<br />
Het is voor de meest mensen onkruid wat er groeit langs de weg, maar deze middag willen we laten<br />
zien en proeven wat je er nog meer mee kunt. De kruiden die we zo al tegenkomen en kunnen gebruiken<br />
zijn brandnetel, paardenbloemblad, smalle en brede weegbree, dovenetel, zevenblad, schapenzuring,<br />
hondsdraf, madelief, watermunt en ga maar door.<br />
We gaan ze onder weg plukken en maken er een heerlijke soep van die we na de wandeling nuttigen.<br />
Het belooft een boeiende en interessante wandeling te worden. Wil je mee wandelen? Geef je dan van<br />
tevoren op, dan weten we hoeveel soep en stokbrood we in huis moeten halen.<br />
Opgeven bij André Hendriks 0544-352043. Startplaats bij Sjef Taken Muldersweg 3 in Ruurlo,<br />
IVN borden aan de weg tussen Ruurlo en Lichtenvoorde, de Batsdijk.<br />
Tot ziens bij de soep André Hendriks<br />
WERKGROEP THEMA-AVONDEN<br />
Thema-avonden, een nieuwe loot aan de stam van het IVN Oost-Achterhoek<br />
8<br />
Frans Baks<br />
Met ingang van 6 oktober 2010 is een nieuwe werkgroep van start gegaan, bestaande uit Jan Hartman,<br />
Ben ter Braak en Gijs Verkerk als coördinator. De werkgroep is opgericht om thema-avonden te organiseren.<br />
Het doel van thematische avonden is het IVN op een andere manier onder de aandacht te brengen<br />
van leden en niet-leden.<br />
Voor het jaar 2011 koppelen wij de thema-avonden aan andere aandachttrekkers van het IVN, zoals<br />
wandelingen en fietstochten. Het thema van een avond is dan een uitdieping van een onderwerp, dat bij<br />
een wandeling, of fietstocht extra aandacht kreeg. Om aansluiting te houden bij een voorafgaande activiteit<br />
zal een thema-avond 8 of 10 dagen na de betreffende tocht worden gehouden. De avonden beginnen<br />
steeds om 20.00 uur en eindigen om 22.00 uur, met uiteraard een koffiepauze.<br />
In de maanden juli, augustus en december worden geen thema avonden gehouden.<br />
Mogelijk komen er in overleg met de werkgroep cursussen ook thema-avonden als promotie van korte<br />
cursussen, die worden opgezet door die werkgroep.<br />
Omdat onze afdeling een vrij uitgebreid gebied omvat, zullen de thema-avonden in vijf verschillende<br />
kernen worden gehouden, te weten:<br />
Neede, (Natuurhûs Koeweidedijk);<br />
Eibergen, (de Huve);<br />
Groenlo, (filmzaal in het stadsmuseum);<br />
Winterswijk, (de Huusker) en<br />
Lichtenvoorde (nog af te spreken locatie).<br />
De eerstvolgende thema-avond staat gepland voor 26 januari 2011 in de Huve in Eibergen. Het thema zal<br />
zijn “Bossen in de winter” en sluit aan op de wandeling van 16 januari door het Kerkloobos bij Eibergen.<br />
Vervolgens zijn gepland: 28 februari in Winterswijk, 30 maart in Groenlo, 25 april in Winterswijk, 25 mei<br />
in Neede, 27 juni in Lichtenvoorde, 28 september in Neede, 24 oktober in Winterswijk en 30 november in<br />
Lichtenvoorde. En nu maar hopen dat de nieuwe loot aanslaat. Aan de werkgroep zal het niet liggen.<br />
Gijs Verkerk
WERKGROEP CURSUSSEN HET LEZEN VAN HET LANDSCHAP<br />
Korte cursus IVN Oost-Achterhoek: ‘Het lezen van het landschap’<br />
U maakt tijdens deze cursus kennis met de elementen die de basis vormden/vormen voor een landschap.<br />
U leert ze kennen en herkennen en leert op basis daarvan het verhaal van een landschap te herleiden en<br />
te lezen<br />
We leven in een tijd waarin landschappen om ons heen snel aan het veranderen zijn. De docenten geven<br />
u inzicht in het landschap: hoe is het ontstaan, welke factoren hebben door de tijd heen geleid tot veranderingen<br />
ervan en hoe kan het landschap er in de toekomst uitzien?<br />
Doelgroep: iedereen die geïnteresseerd is in ‘landschap’ en zijn ontwikkeling.<br />
Aandachtsgebieden, o.a.: Needse Achterveld / ’t Vleer & Mallem / ’t Loo<br />
Samenstelling: 4 theorie avonden en 2 excursie-ochtenden<br />
Locatie: Natuurhûs Koeweide, Koeweidendijk 27a, Neede<br />
Data en tijd:<br />
-theorie donderdag 3, 10, 24 en 31 maart, 19.30-21.30 uur<br />
-excursie zaterdag 12 maart en 2 april, 10.00-12.00 uur<br />
Kosten: € 30 p.p. inclusief lesmateriaal<br />
Deelname: minimaal 15 / maximaal 25 personen<br />
Aanmelden per e-mail: erika.ordelman@gmail.com<br />
Telefonische informatie: 0545-295327 (alleen ’s avonds) of<br />
www.ivn.nl/oost-achterhoek<br />
WERKGROEP VLEERMUIZEN<br />
Nu de vleermuizen genieten van hun winterslaap en hopelijk een goed plekje hebben gevonden om de, tot<br />
nu toe al koude winter, door te komen, is de vleermuiswerkgroep al weer druk bezig met het plannen van<br />
de activiteiten voor 2011.<br />
Uiteraard is er aandacht voor de lopende zaken, die ook in de winter hun aandacht vragen. Zo was er<br />
de vraag van een dierenartsenpraktijk waar een gevonden vleermuis werd binnen gebracht:’Help: hoe helpen<br />
we deze vleermuis de winter door?’<br />
En wat dacht U van een kunstenares, die in haar atelier enkele werkstukken wilde verplaatsen en tot<br />
haar grote verrassing grootoorvleermuizen achter de schilderijen aan trof. Prachtige foto’s heeft ze er van<br />
gemaakt. En waar maak je vleermuisgidsen blijer mee dan met zulke plaatjes?(Zie elders in deze<br />
<strong>Gentiaan</strong>.)<br />
De excursies voor 2011 zijn weer gepland, afspraken met de eigenaren van de uitgezochte locaties gemaakt,<br />
dus wij zijn weer klaar voor het nieuwe seizoen. Maar laat de vleermuizen nog maar lekker even<br />
hangen, voordat voor hen het nieuwe jachtseizoen weer gaat beginnen.<br />
Vanuit de laatste groep gediplomeerde IVN gidsen is Kevin Collins bij de vleermuiswerkgroep gekomen,<br />
waar we heel erg blij mee zijn. Zeker ook omdat Kevin inspirerende ideeën heeft voor het maken van<br />
PowerPoint presentaties en bezig is dit steeds te verbeteren.<br />
Ook al zijn de vleermuizen in winterslaap, de vleermuisgidsen zijn nog volop actief zoals U kunt lezen.<br />
We houden U op de hoogte! Anke Hollink, coördinator vleermuiswerkgroep<br />
WERKGROEP WANDELINGEN<br />
Met blijdschap geeft de Werkgroep Wandelingen kennis van het vinden van een koffieverzorgmens,<br />
plaatsvervangster van de trouwe Annie Venderbosch.<br />
Vanaf nu zijn de koffiepauzes in de verzorgende handen van Linie Wolters, uit Lichtenvoorde.<br />
Ze is pas lid van onze afdeling en Ruud wist haar te strikken tijdens haar eerste wandeling met het IVN.<br />
Linie heeft lang nagedacht en gelukkig toch besloten om zich te binden aan die zondagse wandelingen.<br />
“Je ziet nog eens andere mensen en je moet er even lekker op uit,” aldus Linie.<br />
Voor de kost doet zij administratief werk. Ze houdt van in de tuin werken, sporten en koken, en is gek op<br />
koffie. Dat zit dus wel goed. Linie wandelt graag, ze wel elke dag op stap, maar dat lukt niet altijd.<br />
De werkgroep is heel blij dat Linie Wolters de koffietaak op zich wil nemen, hopen dat zij er veel plezier<br />
aan mag beleven en dat er samen van de koffie(pauze) genoten mag worden.<br />
9
KIJK EENS NAAR: De rubriek waarin een redactielid u een dier voorstelt.<br />
BOOMKLEVER SITTA EUROPAEA<br />
Vorige keer besprak ik de boomkruiper, nu is de boomklever–<br />
Sitta Europaea aan de beurt.<br />
De boomklever is ongeveer zo groot(iets groter) als een koolmees<br />
en heeft een merkwaardig langwerpige vorm, een platte<br />
kop in lijn met de rug en een korte, rechte staart die hij niet als<br />
steun gebruikt. Hij is prachtig van kleur; bovenzijde kop en lichaam<br />
grijsachtig blauw, onderzijde oranjeachtig. Wat zwart<br />
aan het uiteinde van de vleugels en een zwarte streep over het<br />
oog die op de zijkant van de hals eindigt. Daaronder een witte<br />
wangvlek.<br />
Hij kan zowel van beneden<br />
naar boven als van boven<br />
naar beneden(met zijn kop<br />
omlaag) de stam van een<br />
boom „bewandelen‟, hetgeen<br />
hem ook zijn naam<br />
heeft bezorgd.<br />
Het is een levendige vogel,<br />
opgewekt, en hij beweegt<br />
zich met snelle<br />
sprongetjes en korte vluchten<br />
van tak tot tak. Met zijn<br />
sterke klauwen kan hij zich<br />
aan de schors vasthouden<br />
terwijl hij luid op voedsel<br />
hamert, dat in de schors wordt geklemd. In het voorjaar is hij<br />
zeer luidruchtig.<br />
Hij komt bij ons het gehele jaar voor en is in de winter een graag<br />
geziene gast op voedertafels in onze tuinen, bij voorkeur aan pindanetjes<br />
of bij zonnebloempitten. Hij foerageert nerveus en schokkerig<br />
en als hij even aan het pindanetje hangt, vliegt hij weer snel<br />
weg naar een boom.<br />
Het is een bosvogel die op de grond en tussen de wortels en afgevallen<br />
takken of hoog in de boomkruinen foerageert. Hij komt<br />
voor in gemengde bossen, loofbossen, maar vooral in eiken- en<br />
beukenbossen en in parken en tuinen.<br />
De broedtijd is in april. Hij maakt zijn nest in holen of nissen, ook<br />
wel in een oud nest van een specht of in nestkastjes. Hij heeft de<br />
merkwaardige gewoonte om modder rond de ingang van zijn nest te<br />
smeren om zo het vlieggat de juiste maat te geven, zodat wezels en<br />
grotere vogels er niet in kunnen Als nestmateriaal<br />
worden voornamelijk stukjes<br />
boomschors gebruikt, bij voorkeur van<br />
sparren. Er is 1 legsel per jaar, dat uit 6<br />
tot 8 witte eieren (20 x 14 mm) met roodbruine<br />
vlekken bestaat. Het vrouwtje<br />
broedt 14 tot 18 dagen en de jongen worden<br />
door beide ouders ongeveer 23 dagen<br />
verzorgd. Het voedsel van de boomklever<br />
bestaat uit insecten, kleine dieren<br />
en zaden. De insecten vindt hij voornamelijk<br />
als hij in bomen op en neer klimt in<br />
de schors. Een prachtige vogel, die het<br />
bekijken zeker waard is.<br />
Paula Bouma<br />
10
Een rubriek, waarin IVN-verslaggever Kees u op de hoogte houdt van ontwikkelingen,<br />
ontmoetingen en wetenswaardigheden in en met de natuur.<br />
Duurzaamheid, verkoopargument of overlevingskans?<br />
Vanouds is de natuur bestaansvoorwaarde voor de mensheid. De aarde is een ecosysteem waar de<br />
mens deel van uit maakte. Maar het leven daarop wordt steeds meer afhankelijk van menselijke beslissingen,<br />
met het oog op de geldeconomie en de groei van productie en consumptie. Dit is mogelijk door<br />
goedkope verbrandingsenergie uit gas, olie en steenkool. Het gevolg is een desastreuze exploitatie van<br />
de natuur. Moet deze uitputtende exploitatie in duurzaamheid veranderen?<br />
De huidige economie wordt beoordeeld in termen van groei en geld. Maar “duurzaam” produceren doet<br />
verkopen. De aarde biedt aan mens, dier en plant geweldige levensmogelijkheden en kansen. Duurzaam<br />
leven is het doorgeven van deze mogelijkheden aan de generaties mensen, dieren en planten na ons.<br />
(Wubbo Okkels).<br />
Een duurzame economie wordt bepaald door de mogelijkheden en kansen binnen de context van natuur,<br />
klimaat en schaarsheid aan grondstoffen.<br />
Het groeidenken daarentegen doet de aarde uitputten, omdat er grenzen aan de groei zijn(Club van Rome).<br />
Nog steeds wordt onze lieve aarde behandeld als een groot voorraadvat en tegelijkertijd als een grote<br />
stortplaats. De menselijke hebzucht leidt dan tot een weergaloze aanslag op de levensvoorwaarden<br />
van mens en dier ten behoeve van geld. Juist nu is het nodig de mensheid en de politiek een spiegel voor<br />
te houden en te wijzen op de noodzaak en mogelijkheden van een totaal andere, werkelijk duurzame economie.<br />
De natuur zelf leert ons wat duurzaamheid is. Tijd voor natuureducatie met de natuur als gids, bij<br />
uitstek IVN!<br />
Hiernaast een plaatje van een groepje leeuwen.<br />
Heerlijk genietend in de schaduw van wat struiken.<br />
Ze slapen en luieren, ze zijn zuinig met energie.<br />
Waarom zouden ze rennen als het niet nodig<br />
is? Ze sparen energie tot het wel nodig is. Dan<br />
halen ze een oude en trage zebra op, en het luieren<br />
begint weer opnieuw. Ze teren niet in op de<br />
voedselvoorraad, waardoor hun bestaan en die<br />
van de zebra‟s blijvend is.<br />
In onze geldeconomie zouden ze dank zij goedkope<br />
verbrandingsenergie- alle zebra‟s machinaal<br />
laten vangen en verwerken. Dure reclamecampagnes<br />
garanderen de afzet en dus economische<br />
groei! Maar tenslotte zouden ze naast een stapel bankbiljetten dood gaan van de honger, omdat er geen<br />
zebra‟s meer waren. Zowel leeuw als zebra hebben geen kans meer. Maar de bankrekening is vol en<br />
geen leeuw kan het uitgeven, omdat ze niet meer zijn...<br />
Goedkope grootschalige verbranding geeft de mensheid enorme mogelijkheden zijn eigen welvaart op te<br />
voeren ten koste van z‟n eigen levensvoorwaarden als klimaat en milieu. Hij verbrandt volledige ecosystemen,<br />
en dwingt daarna het land tot grote opbrengsten veevoer t.b.v. de mondiale bio-industrie.<br />
In oude beschavingen echter leverde waterkracht, zon en wind de energie voor allerlei stuwkrachten.<br />
Hoogontwikkelde beschavingen konden zich daardoor ontwikkelen.<br />
Duurzame energiewinning is gebaseerd op zon, water en wind. Het klimaatprobleem is dan weliswaar<br />
deels opgelost, duurzaam betekent ook een ingrijpende herschikking van ons leefpatroon, zodat het gehele<br />
ecologische systeem met alle levensvormen van de aarde weer in balans kan komen.<br />
De mate van duurzaamheid, mogelijkheden voor hen na ons en diversiteit van het systeem worden<br />
dan economische sleutelwoorden.<br />
Misschien moeten we primair meer gericht zijn op lokale economieën en niet meer op mondiale. Het zou<br />
in ieder geval veel vervoer overbodig maken en daarmee de wel zeer uitgebreide infrastructuur.<br />
Bij lokale economieën zijn zowel producenten als consumenten aandeelhouder van dezelfde regionale<br />
coöperatie. Dit houdt in, dat de belangrijkste markt de lokale markt is, dus niet de mondiale. Overschotten<br />
worden door de coöperatie geëxporteerd en tekorten geïmporteerd.<br />
Voorbeeld: Energieopwekking en verbruik is regionaal, slechts overschotten gaan het koppelnet op en de<br />
regio uit. De infrastructuur wordt daarbij dus alleen bepaald door het handelsverkeer tussen de regio.<br />
Kees de Rooij<br />
11
JEUGD<br />
Jeugd IVN 21 november 2010<br />
Wij zijn met de jeugd ivn naar ROUMAAT<br />
in Groenlo geweest. Ik kreeg al snel koude<br />
voeten en volgens mij kregen er nog<br />
meer koude voeten. Het gebied waar<br />
ROUMAAT op zit is echt heel groot maar<br />
we zijn toch overal geweest in 2 uur. We<br />
hebben heel veel geleerd. We vonden het<br />
allemaal super leuk en willen er best nog<br />
wel een keer heen.<br />
groetjes,<br />
Kerstin te Bogt.<br />
… HET<br />
HELE<br />
STEL<br />
MET...<br />
D<br />
E<br />
J<br />
A<br />
A<br />
R<br />
L<br />
I<br />
J<br />
K<br />
S<br />
E<br />
K<br />
E<br />
R<br />
S<br />
T<br />
K<br />
N<br />
U<br />
T<br />
S<br />
E<br />
L<br />
O<br />
C<br />
H<br />
T<br />
E<br />
N<br />
D<br />
.<br />
.<br />
12<br />
… HET<br />
GEWELDIGE<br />
EIND-<br />
RESULTAAT!
Eén keer in de maand komen in de Kruidenhof de kinderen van de jeugd-IVN bij elkaar, om iets te ondernemen<br />
in de natuur. Het is een leuke groep kinderen, die geïnteresseerd zijn in alles wat groeit en bloeit<br />
en alles wat zich met of zonder poten voortbeweegt. Ze zijn graag bezig, het liefst in de buitenlucht. Dit<br />
jaar willen we twee van deze kinderen in het zonnetje zetten.<br />
Het zijn twee jongens die beide uit de kleinste hoeken en gaten beestjes te voorschijn toveren, sprinkhanen<br />
in het Korenburgerveen, spinnen op het Lievelderveld en kikkers in de Kruidenhof.<br />
Richard Bats<br />
is lid sinds 2009. In de nog maar vrij korte periode<br />
dat hij lid is, heeft hij laten zien dat hij oog voor detail<br />
heeft. Hij vindt dan ook overal interessante diertjes.<br />
Of het nu slakkeneitjes uit de vijver zijn, die in<br />
een opgerold blaadje zitten of honderden babyspinnetjes,<br />
waarmee hij de meiden laat schrikken. Het<br />
kan niet anders of hij brengt veel tijd buiten door.<br />
JEUGDLEDEN VAN HET JAAR 2010<br />
Jaap Hettinga is al sinds 2007 lid. Net als Richard, vindt<br />
ook hij overal kikkers, libellen en andere beesten. Hij maakt prachtige<br />
gedetailleerde tekeningen. Het liefst werkt hij, denken we, in de natuur.<br />
Wilgen knotten, dennetjes trekken of een grote berk omzagen,<br />
Jaap draait er z’n hand niet voor om en redt zich daar prima mee. Het<br />
uitje van afgelopen jaar eindigde voor hem in een nat pak. Waarom<br />
zouden de meiden dat toch gedaan hebben?<br />
Richard en Jaap jullie zijn echte jeugd-IVNers met gevoel voor de<br />
natuur!<br />
13<br />
Jeugdgroepleiding en bestuur<br />
EN ZO GING DE UITREIKING VAN HARTE GEFELICITEERD!
ZWARTWIT ADVERTENTIE<br />
(advertentie)<br />
(Voormalig)<br />
Lensdragers<br />
gezocht<br />
In het kader van een onderzoek naar nieuwe contactlensmaterialen is<br />
Hofland Optiek<br />
op zoek naar mensen die problemen hebben gehad met hun contactlenzen.<br />
Deze problemen moeten zich vooral bevinden op het gebied van:<br />
- droge ogen(al dan niet aan het einde van de dag),<br />
- irritatie in geairconditioneerde ruimten,<br />
- werkzaamheden met beeldschermen,<br />
- rokerige ruimten.<br />
Graag willen wij mensen uitnodigen om een afspraak te maken.<br />
Aan het onderzoek zijn geen kosten verbonden.<br />
Contactlenzen en aanpassingen worden gratis ter beschikking gesteld tijdens dit onderzoek.<br />
OPROEP AAN FOTOGRAFEN NEDERLANDS LANDSCHAP IN BEELD<br />
De stichting Saxifraga wil het Nederlandse landschap op een systematische manier in beeld brengen. Op<br />
deze manier kunnen ook de veranderingen in het landschap worden vastgesteld. De stichting zoekt vrijwilligers<br />
die hun eigen omgeving op de foto willen zetten.<br />
“Streetview van Google fotografeert op grote schaal, maar die opnamen betreffen niet het landschap,<br />
maar de zijkant van verharde wegen. Voor kleinere gebieden heeft men meermalen foto‟s over een langere<br />
periode gemaakt. “Als je die foto‟s ziet, dringt pas goed tot je door hoe snel die veranderingen zich voltrekken.<br />
Die veranderingen hebben grote invloed op het voorkomen van planten en dieren”, aldus Jan van<br />
der Straaten van de stichting.<br />
De bedoeling is om centraal in elk kilometerhok in Nederland vier foto’s te maken, in de richting van de<br />
vier windstreken. Het project is overlegd met SOVON en De Vlinderstichting. Zij willen op dit punt samenwerken<br />
met Saxifraga, zodat het gezamenlijke materiaal voor een analyse van het landschap voor een<br />
eventuele volgende verspreidingsatlas kan worden gebruikt. Alle foto‟s worden op de website van Saxifraga<br />
geplaatst en zijn voor iedereen toegankelijk en vrij te gebruiken.<br />
Geïnteresseerden kunnen meer informatie vinden op de website www.saxifraga.nl of een e-mail sturen<br />
aan saxifraga@planet.nl. Peter Polter<br />
HART VOOR NATUUR EEN MOMENT VOOR DE NATUUR<br />
Ruim twintig natuur- en milieuorganisaties, waaronder natuurlijk het IVN, hebben een coalitie gevormd om<br />
samen protest te laten horen tegen de geplande bezuinigingen van veertig procent op de rijksbijdragen<br />
aan de diverse natuurorganisaties. Waar deze organisaties heel goed begrijpen dat ze moeten bezuinigen,<br />
zoals er overal bezuinigd moet worden, vinden ze een vermindering van hun budgetten met veertig<br />
procent te ingrijpend en onverantwoord.<br />
Zorgen zijn er vooral over de grotere projecten in de natuur, zoals de ecologische hoofdstructuur, waar<br />
de laatste jaren zoveel aan gedaan is. Ook de overwogen verkoop van natuurgebieden klinkt onverteerbaar.<br />
Verwacht wordt dat meer planten- en dierensoorten zullen verdwijnen en dat landschappen ver-<br />
14
ommelen.<br />
De coalitie Hart voor Natuur organiseert een estafetteactie, die doorgaat tot aan de verkiezingen voor de<br />
Provinciale Staten in maart. De eerste actie vond plaats op zondag 2 januari. Op tweehonderd locaties in<br />
het hele land betuigden zo‟n veertigduizend mensen hun steun tijdens hun bezoek aan deze natuurgebieden.<br />
Wij gingen even de grens over naar Twente en bezochten het Buurserzand en betuigden zo ook onze<br />
steun aan de actie. Evenals zo‟n 170 andere bezoekers konden we genieten van chocolademelk of glühwein<br />
en praten met een boswachter.<br />
Het Buurserzand is een belangrijk natuurgebied in verband met de grote hoeveelheid jeneverbessen,<br />
waarvan sommige exemplaren 150 jaar oud zijn, en die zich hier ook voortplanten. Ondanks zijn naam is<br />
het Buurserzand een overwegend nat gebied met grote bestanden van dopheide. Ook het gentiaanblauwtje<br />
komt hier voor, net als dan natuurlijk ook de klokjesgentiaan.<br />
U<br />
kunt<br />
de<br />
verdereactiesvolgen<br />
op:<br />
www.hartvoornatuur.nu. Ook kunt u daar misschien nog een nieuwjaarskaart sturen naar Mark Rutte met<br />
uw persoonlijke wensen. Jos Kleine Punte<br />
KIJK EENS NAAR: De rubriek waarin Iet Hensbroek u een plant voorstelt.<br />
MADELIEFJE BELLENIS PERENNIS<br />
Over het madeliefje is al veel gezegd, al was het maar dat menigeen<br />
het uit zijn gazon verwijderd wil hebben. Al was het maar een<br />
droom van vroeger: kransjes maken van madeliefjes, zodat je er uit<br />
zag als een elfje. Of dat je de bloemblaadjes aftelde: zij mint mij wel,<br />
zij mint mij niet… Het tellen was des te leuker, omdat je niet wist dat<br />
het madeliefje altijd een oneven aantal bloemblaadjes heeft. Tel ze<br />
maar na op de linker afbeelding.<br />
Het bloempje bestaat uit talloze gele<br />
buisbloempjes die het hart van het madeliefje<br />
vormen. Die buisbloempjes zijn<br />
vruchtbaar. Daaromheen staan de witte<br />
(lint)bloempjes, die niet vruchtbaar zijn.<br />
Zij hebben de taak de aandacht te trekken<br />
van insecten, die dan van de buisbloempjes komen snoepen. Het madeliefje<br />
is dus, net als bijvoorbeeld de zonnebloem en de paardenbloem, een composiet<br />
(een samengesteld bloemige).<br />
Het blad is spatelvormig en vormt een rozet direct op de grond. Zo beschermt<br />
het plantje zichzelf tegen begrazing en houdt ruimte om uit te breiden.<br />
De bloemstengels worden meestal niet langer dan 5 centimeter. Alleen als ze<br />
met rust worden gelaten kunnen ze wel 15 centimeter worden.<br />
Het madeliefje heeft een wortelstok en kan zich dus goed onder de grond verder<br />
verspreiden. Zeker als het vaak gemaaid wordt, zal het zich op die manier<br />
willen handhaven. Daarnaast worden de zaadjes, die aan het eind van de<br />
bloemschijf zitten door wind en mieren meegenomen.<br />
15
De Latijnse naam Bellenis perennis wil zoveel zeggen: als ´de eeuwige (per annis) mooie (bella)‟ en als<br />
het niet harder vriest dan nu (10 graden), dan bloeit deze bloem het hele jaar door. In de weilanden en<br />
langs de bermen, vooral op zonnige plaatsen. En hebt u ook gezien, dat het bloempje niet alleen wit is,<br />
maar soms ook roze? Vooral jonge plantjes krijgen die kleur.<br />
Nu wilt u misschien ook weten of je het madeliefje kunt eten. Ja zeker! Vooral als het bloempje nog net<br />
niet open is heeft het een nootachtige smaak.<br />
Madeliefjes kunnen haast wonderen verrichten. Als een kleine dreumes zit te jengelen boven zijn soep<br />
kun je op de proppen komen met madeliefjes. Als de bloemen nog half dicht zijn gaan ze floep, weer helemaal<br />
open als je ze op de hete soep legt. Kinderen vinden dat schitterend en roepen al gauw: „Doe dat<br />
nog eens.‟ Je kunt dan afspreken dat je dit oogverblindend schouwspel nog eens wilt laten gebeuren, als<br />
hij of zij eerst een lepel soep met madelief en al naar binnen werkt.<br />
Ook medicinaal is de madelief aantrekkelijk. Als kinderen zich vroeger verwondden bij het spelen in het<br />
veld legde men madeliefjes op de wond. Het madeliefje bevat saponine en dat wordt als geneesmiddel<br />
gebruikt bij hoesten. De saponine werkt licht irriterend op de slijmvliezen waardoor dit makkelijker op te<br />
hoesten is. Zo werd het vroeger ook gebruikt bij constipatie.<br />
“Het madeliefje is een voortreffelijk middel tegen vermoeide ledematen, doet kropgezwellen verdwijnen,<br />
is goed tegen jicht en pijnlijke heupen en verdrijft overtollig vocht.” Zo schreef men al in 1543. Het madeliefje<br />
toch maar niet uit het grasveld verwijderen? Iet Hensbroek<br />
Bronnen: Anne Tanne Kruidenklets; Kruidjes.be<br />
MOMENT VOOR CURSUS ’VOGELS VOOR GEVORDERDE BEGINNERS’ IVN MARKELO<br />
Terugblik op de cursus “Vogels voor gevorderde beginners” bij de collegavereniging.<br />
In de regionale krant stond dit najaar de aankondiging voor de cursus “Vogels voor gevorderde beginners”<br />
georganiseerd door IVN Markelo. De cursus zou worden gegeven in de wintermaanden van 2010/2011.<br />
Deze cursus leek me wel wat, maar ik twijfelde over mijn niveau; ben ik wel een gevorderde beginner?<br />
Hoewel ik daar niet helemaal van overtuigd was, ben ik toch begonnen aan deze cursus.<br />
We zijn op 18 november 2010 gestart met de eerste theorieavond in het IVN gebouw in Markelo, onder<br />
winterse omstandigheden. Het was koud en het bleef koud, ook tijdens de volgende theorieavonden en<br />
tijdens de excursies.<br />
De cursus werd gegeven door Arie Langendoen en Theo Aarsen, beiden actief binnen de Vogelwerkgroep<br />
Midden Overijssel.<br />
Op de vier theorieavonden werden verschillende aspecten behandeld, zoals het waarnemen, vogeltopografie,<br />
biotopen, de bouw van een vogel, vogelgebieden, vogeltrek en vogels in de tuin. Daarnaast behandelden<br />
we elke theorieles een aantal vogels. Theo liet de dia‟s zien, voorzien van geluid van de desbetreffende<br />
vogels en Arie vertelde er het een en ander over. Om dit alles goed te kunnen volgen en het te kunnen<br />
onthouden hebben alle deelnemers een reader gekregen.<br />
Natuurlijk hadden we ook excursies om te kijken naar echte vogels, hier ging het uiteindelijk om.<br />
De eerste kijkdag (een zaterdag in november) zijn we bij de Domelaar, de televisietoren (Markelo) en in<br />
het Enterveen (Enter) geweest. De slechtvalk bij de televisietoren was niet thuis en door het grauwe mistige<br />
weer waren maar een beperkt aantal vogels te zien. Alleen op de laatste plek bij het Enterveen waren<br />
er meer vogels, zoals rietganzen, futen, aalscholvers, smienten en wintertalingen.<br />
De tweede excursie (december) ging niet door vanwege de sneeuw en de ijzel. Nu gaan we ter compensatie<br />
waarschijnlijk naar de Oostvaardersplassen. Voor mij persoonlijk kan ik zeggen dat ik mij daar erg op<br />
verheug, want ik ben daar nog nooit geweest om vogels te kijken.<br />
De laatste excursie (januari) was langs de IJssel. We zijn o.a. in Wijhe, Herxen, Hattem en Olst-Wijhe<br />
geweest. We hebben de IJssel dus van alle kanten bekeken. Ik ben op plekken geweest waar ik nog nooit<br />
ben geweest. We zagen een hele grote groep wilde zwanen, nonnetjes, een zaagbek, kuifeenden, smienten,<br />
witte reigers, kolganzen, brandganzen, grauwe ganzen, Canadese ganzen, wintertalingen en nog een<br />
roodhalsgans. Deze laatste gans mag ik niet meetellen, omdat deze in een vijver bij een huis zat en dus<br />
niet wild was.<br />
We hebben koffie gedronken in een leuk restaurantje bij de IJssel. We hadden het daar even over de<br />
glanskop en matkop. Beide vogels lijken erg op elkaar. De glanskop zit waarschijnlijk bij u op de voederplank<br />
en de matkop niet. De matkop houdt van een nattere biotoop. De ezelsbrug is: mat-nat.<br />
Via een pontje zijn we uiteindelijk weer over de IJssel naar het oosten terug gegaan. Het voelde aan als<br />
een vakantiedagje.<br />
16
Om nu terug te komen op de eerste vraag, ben ik een gevorderde beginner, is het antwoord, ja dat ben ik.<br />
Een groot deel van de vogels die ik in dit verslag heb genoemd kende ik alleen uit het boekje. De vogels<br />
die ik niet heb genoemd, maar die wel zijn behandeld, kende ik al. Dat zijn vooral de vogels die bij ons<br />
rondom het huis en in de bossen van Twente en de Achterhoek voorkomen. Van de ongeveer twintig medecursisten<br />
kreeg ik ook het beeld dat dit ongeveer de gemiddelde wijsheid was.<br />
Na het bovenstaande gelezen te hebben kunt u wellicht wat makkelijker nagaan tot welke groep u behoort.<br />
Bij de groep beginners, gevorderde beginners of zelfs bij de gevorderden. Al met al vond ik het erg<br />
leuk en heb ik weer veel geleerd. Kortom: gewoon meedoen! Marina Stap<br />
De cursus is bedoeld voor vogelliefhebbers, die nog meer willen weten over de vogelwereld en de bevolking<br />
daarvan. Het is een vervolg op de twee cursussen die er eerder waren:”Vogels Kijken” (voor echte<br />
beginners) en “Vogels in de Winter”. Tijdens de cursusavonden wordt een 65-tal vogels in beeld gebracht<br />
die niet in de andere bijeenkomsten aan de orde kwamen. Behalve de bespreking van het genoemde aantal<br />
vogelsoorten wordt ook dieper ingegaan op allerlei aspecten, die direct of indirect met de vogelwereld<br />
te maken hebben. Er wordt een reader gebruikt, waarin alle 65 vogels en (bijna) alle te bespreken onderwerpen<br />
te vinden zijn. Een fraaie Powerpoint presentatie met beeld en geluid fleurt de avonden extra op.<br />
Naast de theorie wordt er ook aan praktijk gedaan in een drietal excursies.<br />
Data theorieavonden: 18 en 25 november en 9 en 16 december (donderdagen)<br />
Tijd : van 19.30 tot omstreeks 21.30<br />
Plaats : het Hochhuisje, W de Göttelaan 3, 7475CJ Markelo.<br />
De data voor de excursies worden zoveel mogelijk in overleg vastgesteld.<br />
EEN RONDJE GELUK<br />
Bam, de ruit trilt. Dat is een grote vogel, of een botsing in volle vaart. De kat mauwt en klauwt tegen het<br />
glas. Toch wacht ik. Er vliegt bij deze zonnestand wel eens meer een, door buurkat, buurkind of sperwer<br />
opgejaagde voedertafelgast langs, of net tegen mijn raam. Meestal is de onfortuinlijke vlieger even verdwaasd,<br />
maar vliegt weer weg.<br />
De kat wijst me er nogmaals op dat dit keer anders is. Mauw, klauw. Ja,ja, ik kom. Ik ontwaar een snaveltje,<br />
een veertje dwarrelt op, het is duidelijk dat ik naar buiten moet. Het vriest hard en daar ligt een<br />
verenwezentje in de sneeuw, geen goede combinatie.<br />
Gewapend met een schone keukenhanddoek, open ik voorzichtig de keukendeur. Oogjes glinsteren,<br />
een kopje beweegt, nek dus niet gebroken. De vogel ligt in de sneeuw weggezakt, in zie geen bloed. Het<br />
is een keep, voor mijn gevoel een vrouwtje. Het oranje lijkt wat geler, alsof het diertje bleek ziet. Voor een<br />
zo zeldzame tuingast is ze niet bang. Of zou ze zich zo, gelaten en berustend, overgeven aan elke predator?<br />
Rustig leg ik de handdoek over haar heen en pak het hoopje veren op. Ik voel het hartje en een koud<br />
lijfje door de handdoek heen. Ze voelt goed aan, er steekt niets uit en de handdoek kleurt niet rood. Als<br />
het kopje beweegt, waag ik het haar om te draaien om buik en vleugels te bekijken. Alles lijkt heel. De<br />
vleugels laten zich spreiden, nat van de sneeuw. Drooggedept vouwen ze zich netjes op. Het staartje beweegt,<br />
ik masseer de verfomfaaide veertjes droog en ook die nemen hun natuurlijke stand aan. Ik draai<br />
mevrouw keep weer om, pak haar met een droog stukje handdoek, huidaanraking vermijdend om geen<br />
mensengeur over te dragen, en warm haar nog even op.<br />
Ondertussen zoek ik een veilige plek. De voedertafel, eten bij de snavel. Ze stribbelt tegen, kruipt tegen<br />
de hand met de handdoek. Wel kwetsbaar op die tafel, net sperwervoer, dat dus maar niet. Ze staat, dus<br />
haar pootjes zijn stevig genoeg. Gewillig laat ze zich opnieuw pakken en nestelt zich in de handdoekhand.<br />
Ik veeg met een hand de sneeuw van de taxus. Echt koud!. Zal ik haar mee naar binnen nemen? Verleidelijk,<br />
dat zachte hoopje dons, maar niet slim: te grote overgang en het is een wilde vogel, dat moet ze<br />
blijven. En in de schuur is ook niet veilig. Nee, droog en opgewarmd moet ze van mijn hand in het holletje<br />
van de taxustakken.<br />
Steeds verder sla ik de handdoek open en bewonder de prachtige tekening. Die combinatie van het<br />
oranjegeel met de bruine, witte en zwarte strepen, de stevige zwart met gele snavel en de zachte buik.<br />
Het is een plaatje. Ik hoor haar soortgenoten.<br />
Al weken babbelen ze in mijn tuin en kleuren sneeuw en voertafel, die ze rustig delen met groenlingen,<br />
mussen, vinken en merels. Duiven vinden ze te groot en de specht te lawaaiig, maar tussen de poten van<br />
de waterhoentjes pikken ze rustig een zaadje weg.<br />
Op veilige hoogte, uit sneeuw en wind, schuif ik de schoonheid tussen de taxusnaalden, duw een tegenstribbelend<br />
pootje op de tak, peuter teentjes van het tweede pootje van de badstof los en vouw ze om dezelfde<br />
tak. Ze kijkt me aan, ik loop achteruit weg, ze blijft kijken. De kat volgt alles vanachter het raam.<br />
17
Een kwartier later ga ik kijken, ze is iets dieper<br />
in de taxus gekropen, ze beweegt haar kopje<br />
en een vleugel. Gauw ga ik terug.<br />
Een half uur later schuift ze van me weg.<br />
Goed zo, meid. Een uur later is ze weg. Ik<br />
speur de tuin af, nergens een dode keep. Op<br />
de voedertafel overheerst het oranjegeel van<br />
de kepen. De kat zegt: ’mraauw’,slaat haar<br />
poot tegen het raam en geeft me een kopje.<br />
Haar jachtmekker is even later voor een koolmees.<br />
Mijn kat discrimineert.<br />
KLEURADVERTENTIE<br />
(advertentie)<br />
BURO OLLOU<br />
tuin & landschapsontwerp<br />
●Tuinontwerp voor particulieren, instellingen en bedrijven.<br />
●(Her)inrichting van boerenerven.<br />
●Landschapsplannen.<br />
●Cursussen tuinontwerp en tuinarchitectuur.<br />
18<br />
www.burocollou.nl<br />
Looweg 10 7152AL Eibergen 0545-479765 jac@burocollou.nl<br />
Buro Collou is lid van vereniging ‘Wilde Weelde’ vakgroep natuurrijke omgeving.
NATUURMOMENT DECEMBER 2010 GROOTOREN ZOEKEN HET IN DE KUNST<br />
In Noordijk, gemeente Berkelland, is wel<br />
een heel aparte ontdekking gedaan. In<br />
het atelier op de deel van een boerderij<br />
aan de Benninkdijk hoorden de bewoners<br />
vreemde geluiden. Na wat speurwerk<br />
vonden ze de geluidmakers achter<br />
een van de schilderijen aan de muur.<br />
Muizen?<br />
Nadat het schilderij voorzichtig iets<br />
van de wand werd gehaald bleken het geen muizen,<br />
maar vleermuizen te zijn. Vijf ‘grootoren’ hadden hun<br />
intrek genomen binnen de lijst, achter het doek. Wel een<br />
heel kleurrijke plek om hun winterslaap door te brengen!<br />
Leonie Zieverink, eigenaresse van het atelier, legde dit bijzondere<br />
tafereel voor ons vast. Ze heeft snel het doek weer opgehangen<br />
en laat de dieren met rust, om de slaap te hervatten en<br />
zo de winter door<br />
te komen.<br />
Hoe het momenteel<br />
met het<br />
vijftal gaat is niet<br />
bekend. Het is<br />
van het grootste<br />
belang dat de<br />
dieren met rust<br />
gelaten worden<br />
tot het voorjaar<br />
aanbreekt en ze<br />
door hogere temperaturenvanzelf<br />
wakker worden.<br />
Met Peter Polter<br />
De natuur zelf werkte ook mee aan het<br />
welslagen van de afgelopen Natuurwerkdag.<br />
Na vele dagen met kou en regen<br />
ontzagen de hevige herfstbuien die<br />
zaterdag even ons land. Het Needse<br />
Achterveld was één van de 370 plekken<br />
waar jong en oud de handen uit de mouwen<br />
stak voor de jaarlijkse landelijke<br />
opknapbeurt van de natuur. Uiteraard<br />
trokken ook veel IVN’ers van onze afdeling<br />
de werkhandschoenen aan.<br />
Op weg naar Neede druppelt de laatste<br />
bui nog na op mijn autoruit.<br />
Heeft u ook een<br />
ervaringen met<br />
vleermuizen?<br />
Laat het de Werkgroep Vleermuizen of Stichting Vleermuizendorp<br />
Neede dan weten. En hoe bijzonder en kwetsbaar<br />
de vleermuis is, blijkt wel uit het feit dat 2011 is uitgeroepen<br />
tot het jaar van de Vleermuis! Erika Ordelman<br />
De rubriek waarin Peter u meeneemt de natuur in, al dan niet met andere IVN-ers.<br />
NATUURWERKDAG: BALANS TUSSEN HET NUTTIGE EN AANGENAME<br />
19
De onverharde Hoge Haarweg is na de regenval van<br />
de afgelopen dagen meer geschikt voor de vierwielaangedreven<br />
auto van Staatsbosbeheer dan voor de<br />
ongeveer twintig personenauto's van deelnemers.<br />
Met laarzen aan en voor de zekerheid de regenkleding<br />
bij de hand, melden we ons bij de boswachters<br />
van Staatsbosbeheer. Die zetten ons tot twaalf uur<br />
aan het werk. De deelnemers worden in drie groepen<br />
verdeeld; de werkzaamheden bestaan uit jonge<br />
boompjes uit de grond trekken en wat oudere boompjes<br />
omzagen. De allerjongste deelnemers sluiten<br />
zich bij de zaaggroep aan. “Omzagen spreekt kinderen<br />
meer aan dan boompjes trekken”, hoor ik als uitleg.<br />
Ik had het Needse Achterveld al enkele malen bezocht,<br />
maar vandaag mag ik hier alle normaal geldende<br />
regels overtreden. Ik verlaat het wandelpad en<br />
stap de kwetsbare natuur in. Daar gaan we boompjes<br />
uit de grond trekken.<br />
“Dat heet het schonen van de heide”, legt onze<br />
voorzitter Piet Schadee uit, die ons groepje begeleidt.<br />
“De open heidevelden zoals je die in het Needse<br />
Achterveld vindt zijn halfnatuurlijke landschappen,<br />
die zonder ingrijpen dicht groeien en uiteindelijk bos<br />
worden.”<br />
Ook dit jaar kent de Natuurwerkdag weer een prettige balans tussen het nuttige en het aangename. Hoewel<br />
de dag van tien uur ‟s ochtends tot vier uur ‟s middag duurt, zijn we bij lange na niet de zes volle uren<br />
aan het boompjes trekken of stammetjes aan het doorzagen. Na twee uurtjes werken staat al een uitgebreide<br />
lunch te wachten, met verse broodjes en warme soep. En dit smaakt nergens beter dan midden in<br />
de natuur van het Needse Achterveld!<br />
Na de lunch kunnen we kiezen tussen: de ochtendklus verder afmaken en een wandeling. Deze laatste<br />
onder leiding van onze IVN-gidsen. Wandelen doe ik al vaak in de weekenden, dus ik besluit verder te<br />
gaan met het schonen van de heide.<br />
De Natuurwerkdag werd dit jaar voor de tiende maal gehouden. Op 370 locaties zetten 12.000 vrijwilligers<br />
zich de eerste zaterdag van november voor de natuur in. Die inzet is volgens de organisatoren op dit moment<br />
meer dan ooit nodig. “Landschapsbeheer Nederland vreest dat wereldberoemde Nederlandse landschappen<br />
de komende jaren langzaam maar zeker zullen aftakelen. Dat komt doordat het kabinet zowel<br />
bezuinigt op het landschap, als de regierol erover opgeeft. Dit mag wat Landschapsbeheer Nederland betreft<br />
niet gebeuren”, is als toelichting op de website van de organisator van de Natuurwerkdag te lezen.<br />
Een paar weken later wandel ik weer door het Needse Achterveld. De heide ligt er prachtig bij. Mede<br />
dankzij alle deelnemers van de afgelopen Natuurwerkdag. Peter Polter<br />
20
WANDELINGEN, LEZINGEN EN EXCURSIES<br />
N. B. Kijk vooral ook bij de werkgroepberichten voorin deze <strong>Gentiaan</strong>.<br />
Zondag 16 januari: (IVN-OA): Wandeling Kerkloobos.<br />
Thema: Herfst.<br />
Start: parkeerplaats aan de Kerkloolaan, 7152 BN Eibergen.<br />
Donderdag 20 januari: (KNNV-Winterswijk): Lezing: libellen, overlevenden uit de oertijd.<br />
Aanvang: 20.00 uur, in het Natuuractiviteitencentrum De Huusker, Frerikshof 9 in Winterswijk.<br />
Spreker: Job Teeuwen uit Lochem:”Als je in een natuurgebied iemand opeens z’n schoenen en broek uit<br />
ziet trekken en met een netje het water in ziet rennen, dan ben ik dat.” Hij is gek van libellen. Hoe gek, dat<br />
kunt u deze avond horen.<br />
Zondag 30 januari: (KNNV-Winterswijk): Op pad met de boswachter in het Woold.<br />
Thema: Het afwisselende landschap van het Woold.<br />
Start om 10.00 uur vanaf de parkeerplaats achter Café-rest. Berenschot’s watermolen, Wooldseweg 74 in<br />
’t Woold.<br />
Zondag 13 februari: (IVN-NMA): Landgoed Ampsen, Lochem.<br />
Thema: ontwikkeling van het landgoed. Bosbouw, agrarisch gebruik en parkbeheer.<br />
Start om 14.00 uur.<br />
Inl. Tieme Bruins. Tel. 0573-252583. tiemebruins@hetnet.nl.<br />
Zondag 20 februari: (IVN-OA): Wandeling Winterswijk. Langs de Stortelersbeek.<br />
Thema: Winterwandeling langs de Stortelersbeek.<br />
Start: afslag Hettekampsweg aan de Brinkeweg.<br />
Zondag 27 februari: (KNNV-Winterswijk): Mossenexcursie met de mossenwerkgroep.<br />
Vertrek: om 09.00 uur vanaf de Balinkesstraat 4 in Winterswijk. Carpoolen, kostendeling.<br />
Leiding en info: Fred Bos (0543-515341) en Louis-Jan v.d. Berg (544-372594), mobiel 06-11140923.<br />
Ze nemen u mee naar ’t Rot en het Aarnink, twee bekende bosgebieden in het Woold. Er worden mossen<br />
gezocht en verzameld, die eventueel op een latere datum gedetermineerd worden.<br />
N.B. Bij sneeuw geen excursie.<br />
Zaterdag 12 maart: (KNNV-Winterswijk): Voorjaarswandeling rond de Slingeplas bij Bredevoort.<br />
Vertrek: 14.00 uur vanaf de Balinkesstraat 4 in Winterswijk. Carpooling i.v.m. het milieu, kostendeling.<br />
14.20 uur vanaf de parkeerplaats bij de Slingeplas.<br />
Leiding en info: Ed Grotenhuis (0543-520714). Meenemen: Vogelgids, kijker.<br />
Zondag 13 maart: (IVN-NMA): Landgoed den Wildenborch te Vorden.<br />
Thema: Stinzenplanten.<br />
Start: 14.00 uur.<br />
Om de stinzenplanten te bewonderen en te horen waarom de planten tot deze flora behoren, kunt u deze<br />
wandeling met ons maken. Gidsen gaan in op dit thema, maar ook andere facetten van natuur en cultuur<br />
komen ter sprake. Een wandeling die u als geïnteresseerde niet mag missen.<br />
Inl. Klaske te Grotenhuis. tel. 0573-401077. kgrotenhuis@solcon.nl<br />
Donderdag 17 maart: (KNNV-Winterswijk): Lezing Vlinderstichting.<br />
Vlinders als graadmeter.<br />
Aanvang 20.00 uur in het natuuractiviteitencentrum De Huusker, Frerikshof 9 in Winterswijk.<br />
Spreker: Albert Vliegenthart van de Vlinderstichting.<br />
Vlinders staan in Nederland onder druk, alle onderwerpen die hier mee te maken hebben passeren de revue.<br />
Zondag 20 maart: (IVN-OA): Wandeling Zwolle.<br />
Thema: ontluikend voorjaar langs de Slinge.<br />
Start: parkeerplaats camping Marveld Elshofweg 6. 7141 DH Groenlo.<br />
21
Zondag 27 maart: (KNNV-Winterswijk): Op koninginnenjacht in de omgeving van de vuilnisbelt.<br />
(Ingang aan de Driemarkweg ten ZW van Winterswijk).<br />
Vertrek: om 14.00 uur vaaf de Balinkesstraat 4 in Winterswijk. Carpoolen, kostendeling.<br />
De bedoeling is om hommelkoninginnen te spotten, die nu uitvliegen om een goede plek voor hun nest te<br />
zoeken. In de buurt groeit veel klein hoefblad.<br />
Leiding en info: Fieke Bos (0543-515341). Meenemen: evt. insectengids.<br />
Zaterdag 2 april: (KNNV-Winterswijk): Heikikker excursie naar het Haaksbergerveen.<br />
Vertrek: LET OP! Om 13.30 vanaf het parkeerterrein van schouwburg De Storm, Haitsma mulierweg 11 in<br />
Winterswijk. Carpoolen, kostendeling.<br />
Leiding en info: Jan Stronks (0543-5304830).<br />
Ja, heikikkers. Vreemde wezentjes lijken de mannetjes in de paartijd. Ze krijgen dan een paarse kleur. Dit<br />
duurt maar een paar dagen. We hopen dit te zien, maar als zo vaak en zo veel dingen, het hangt af van<br />
het weer.<br />
Meenemen: Stevige schoenen of laarzen, kijker, vogelgids, evt. reptielen- en amfibieëngids.<br />
Zondag 10 april: (IVN-NMA): Velhorst, Kienveen, Lochem.<br />
Thema: Kenmerken van een landschap.<br />
Start: om 14.00 uur vanaf de parkeerplaats van natuurmonumenten aan de Lageweg nabij de Almenseweg.<br />
(Vanaf de N 346 de afslag Almen nemen, daarna bij kruising rechtsaf = Lageweg.<br />
Inl. Nienke Elshof. Tel. 0573-250903. j.a.elshof@hetnet.nl<br />
Zondag 17 april: (IVN-OA): Wandeling Zwillbrock.<br />
Start:kerkplein Zwillbrock.<br />
CURSUSSEN<br />
Oost-Achterhoek organiseert: LEZEN VAN HET LANDSCHAP.<br />
Lesavonden: Donderdag 3, 10, 24 en 31 maart<br />
Tijdstip: 19.30 tot 21.30 uur.<br />
Locatie: Natuurhus, Koeweidendijk in Neede.<br />
Excursies: 12 maart en 2 april<br />
Noord-Midden-Achterhoek organiseert: VROEGE VOGELCURSUS.<br />
Deze cursus is ieder jaar een groot succes, vooral door het praktische karakter van de cursus. Er wordt 2<br />
maal met een gids van de vogelwerkgroep naar vogels geluisterd en gekeken in het veld. Mooie plekjes<br />
om vogels te zien worden gekozen. Op de theorieavond komen er plaatjes met geluiden voorbij en wordt<br />
aandacht besteed aan specifieke soorten.<br />
Theorieavond, die vooraf gaat aan de excursies: dinsdag 15 maart om 19.30 tot 22.00 uur in ‘t Onderschoer<br />
te Barchem, Beukenlaan 1.<br />
Excursies: zaterdag 19 maart en zaterdag 16 april van 7.00 uur tot 9.00 uur.<br />
De excursies zijn in de eigen omgeving, de startplaats wordt op de theorieavond bekend gemaakt.<br />
Kosten voor de gehele cursus € 9,50, koffie tijdens de excursies inbegrepen.<br />
Cursus: NATUUR DOOR DE SEIZOENEN HEEN.<br />
Een cursus waarin u heel veel over de natuur in de eigen omgeving kunt leren. Er komen 8 aspecten van<br />
de natuur aan bod. Elk onderwerp bestaat uit een theorieavond, gevolgd door een excursie. We hebben<br />
een aantal deskundige docenten aangetrokken of uit ons midden gevraagd om deze cursus te geven. De<br />
excursies vinden zo veel mogelijk plaats in onze mooie omgeving, waar door de prachtige landgoederen<br />
met oude bomen, de Achterhoekse beken stromen. Waar in mei de mooiste bloemen bloeien die bezocht<br />
worden door een veelheid van insecten. Waar paddenstoelen verschijnen in de lanen en zoogdieren een<br />
eigen plek innemen. Kortom een uitgebreide cursus over veel facetten in de natuur op verschillende momenten<br />
in het jaar, door de seizoenen heen.<br />
Data en inhoud.<br />
-Geologie en landschap. Donderdag 24 februari en zaterdag 26 februari. Docent: Wim Mulder, IVN<br />
Zutphen.<br />
-Bomen en struiken in het voorjaar. Dinsdag 29 maart en zaterdag 2 april. Docent Gerard Doornbos uit<br />
de eigen IVN afdeling. Het gaat om de knopvorming en groei in het voorjaar.<br />
-Beken in de Achterhoek. Donderdag 14 en zaterdag 16 april. Docent: Gert Jan van der Veen, ecoloog<br />
bij het Waterschap Rijn en IJssel<br />
22
Wilde planten. Dinsdag 17 mei en zaterdag 21 mei. Docent Els Hendriks. Bekend als docent bij de Natuurgidsenopleiding<br />
-Insecten. Donderdag 25 augustus en zaterdag 27 augustus. Docent: Klaske ten Grotenhuis. Het accent<br />
ligt op de vlinders en de libellen.<br />
-Zoogdieren. Dinsdag 27 september en zaterdag 1 oktober. Docent: Chris Achterberg, lid van de Vereniging<br />
voor Zoogdieren en alom bekend door zijn lezingen en kennis van Dassen en Marterachtigen. We<br />
hopen een Dassenburcht te kunnen bekijken.<br />
-Paddenstoelen. Donderdag 13 en zaterdag 15 oktober. Docent: Herman ten Grotenhuis. Lid van de<br />
Nederlandse Mycologische Vereniging en kenner van paddenstoelen.<br />
-Bomen en struiken in het najaar. Dinsdag 1 november en zaterdag 5 november. Docent: Gerard<br />
Doornbos. Hij heeft ons het voorjaarsaspect van bomen laten zien, nu ligt het accent op de verschijnselen<br />
in het najaar.<br />
Alle theorieavonden zijn in ’t Onderschoer te Barchem, Beukenlaan 1. Van 19.30 tot 22.00 uur.<br />
De excursies beginnen op zaterdag om 9.30 uur tot 12.00 uur, plaats wordt door de docent bekend gemaakt.<br />
De kosten zijn € 52,- voor de gehele cursus. Er kan alleen voor de hele cursus worden ingeschreven. Betaling<br />
in 2 termijnen desgewenst mogelijk.<br />
Opgave bij: Klaske ten Grotenhuis, kgrotenhuis@solcon.nl of telefonisch: 0573 – 401077<br />
Verzoek aan alle werkgroepen.<br />
Stuur alle reeds bekende activiteitendata voor dit jaar a.u.b. meteen naar de redactie.<br />
Om een goed overzicht te maken is tijd nodig en heeft de redactie de juiste gegevens nodig: wat,<br />
waar, wanneer, wie, hoe, inlichtingen bij…<br />
Stuur uw kwartaalplanning zo gauw die rond is. Als u de inzenddatum niet haalt geef dat dan<br />
rond 15 maart door aan de redactie, dan kunnen we wel een plek inruimen. Geef ook extra informatie:<br />
waar gaat het over en waarom juist dat onderwerp, daar? Wat verwacht je op die wandeling<br />
te zien? En zo voort. Mailadres: redactiegen@hetnet.nl of marjahoffann@hetnet.nl<br />
Zwart-wit advertentie<br />
(advertentie)<br />
VOOR KWALITEIT TEGEN BETAALBARE PRIJZEN<br />
Dagelijks verse aanvoer van aardappelen groente en fruit<br />
Wij staan op de volgende markten:<br />
DINSDAG: EIBERGEN<br />
WOENSDAG: BORNE<br />
DONDERDAG: BELTRUM<br />
VRIJDAG: RUURLO<br />
23
Koude platvoeten<br />
tussen sneeuwduinen en ijs<br />
dromen van warmte<br />
24