29.09.2013 Views

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vereniging van ne<strong>de</strong>rlandse verkeersvliegers <strong>januari</strong> <strong>2012</strong><br />

Analyseren of<br />

Archiveren?<br />

Jongensboek<br />

Remember<br />

riding this one?


ABN AMRO PILOTENDESK:<br />

OOK VOOR FISCALE<br />

AANGELEGENHEDEN UW STARTPUNT<br />

In weinig tijd veel kunnen regelen. Dat kan bij <strong>de</strong> ABN AMRO<br />

Piloten<strong>de</strong>sk. Hier werken professionals die volledig thuis zijn<br />

in uw wereld, weten wat voor u belangrijk is en bovendien<br />

beschikken over essentiële fiscale kennis voor <strong>de</strong> bancaire<br />

dienstverlening. Hierdoor hoeft u weinig uit te leggen en<br />

komt u samen met uw banker vliegensvlug tot <strong>de</strong> kern. Ook bij<br />

fiscale aangelegenhe<strong>de</strong>n met betrekking tot onze producten en<br />

diensten kan <strong>de</strong> Piloten<strong>de</strong>sk daarom uw startpunt zijn. Laat u<br />

bij complexe fiscale vragen echter ook altijd adviseren door een<br />

belastingadviseur.<br />

‘ONZE UITDAGING? OP EEN<br />

VERANTWOORDE MANIER VOOR ELKE<br />

KLANT DE SLIMSTE OPLOSSING ZOEKEN’<br />

“Standaardoplossingen kennen we hier eigenlijk niet. Ook wel<br />

logisch, omdat <strong>de</strong> persoonlijke situatie van een verkeersvlieger<br />

nogal specifiek is”, legt Jan Depping, preferred banker op <strong>de</strong><br />

Piloten<strong>de</strong>sk Schiphol uit. “Zo’n situatie vraagt om individueel<br />

maatwerk, bre<strong>de</strong> kennis en inventiviteit. Neem piloten die in<br />

Ne<strong>de</strong>rland wonen, maar vliegen voor een buitenlandse<br />

maatschappij en daarom buitenlands belastingplichtig zijn. We<br />

hebben dan te maken met twee fiscale regimes. Ondanks <strong>de</strong>ze<br />

complexiteit kunnen we bijvoorbeeld toch een woningfinanciering<br />

op een Ne<strong>de</strong>rlands on<strong>de</strong>rpand verstrekken. Door bei<strong>de</strong> regimes<br />

goed te verwerken kunnen en mogen we het buitenlandse inkomen<br />

vrijwel volledig meenemen binnen <strong>de</strong> huidige Gedragsco<strong>de</strong><br />

Hypothecaire Financieringen. Deze oplossing lever<strong>de</strong> een klant<br />

recentelijk nog <strong>de</strong> door hem gewenste hypotheek op. Daardoor<br />

kon hij met zijn partner in Ne<strong>de</strong>rland een huis kopen. Het ging<br />

om een Ne<strong>de</strong>rlandse piloot met een studieschuld die in dienst is<br />

bij een Duitse maatschappij en daardoor Duits belastingplichtig<br />

is. Samen met het Ne<strong>de</strong>rlandse inkomen van zijn partner is het<br />

bij <strong>de</strong>ze complexe aanvraag toch gelukt om <strong>de</strong> financiering rond<br />

te krijgen. Ook voor <strong>de</strong> financiering van onroerend goed in het<br />

buitenland kunnen we <strong>de</strong> piloot van dienst zijn. Daarbij maakt het<br />

voor ons niet uit of er sprake is van Ne<strong>de</strong>rlands of buitenlands<br />

inkomen. Voor ons is het een uitdaging om op verantwoor<strong>de</strong> wijze<br />

bij elke vraag <strong>de</strong> best mogelijke oplossing voor <strong>de</strong> klant te zoeken.<br />

Daar gaat het ons om.”<br />

Ook ú bent voor gespecialiseerd advies van harte welkom bij onze<br />

Piloten<strong>de</strong>sk. Onze preferred bankers nemen graag alle tijd voor u.<br />

Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/piloten


<strong>januari</strong> <strong>2012</strong><br />

evi<strong>de</strong>nt p. 2<br />

voorwoord p. 3<br />

analyseren of archiveren p. 4<br />

uit <strong>de</strong> post geplukt p. 8<br />

remember riding this one? p. 10<br />

portret p. 13<br />

jongensboek p. 14<br />

vnv-feest <strong>2012</strong> p. 16<br />

luchtvaartverhalen p. 18<br />

van het bestuur p.19<br />

van <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad p.28<br />

ABN AMRO Piloten<strong>de</strong>sk<br />

Aanbiedingen m.i.v. 1 juli 2009<br />

■ Preferred Banking-bediening<br />

■ Persoonlijk Financieel Plan<br />

■ BIJZONDER Preferred Banking<br />

■ Prestige Pakket<br />

■ VNV Studielening<br />

■ (Buitenland) Hypotheek tegen VNV-(rente)tarieven<br />

■ Kortingen op tarieven Formaat Notarissen<br />

■ Premiekortingen op particuliere scha<strong>de</strong>verzekeringen<br />

■ Premiekorting op Ne<strong>de</strong>rlandse Luchtvaartpool Loss of License-verzekering<br />

■ Extra <strong>de</strong>kking Doorlopen<strong>de</strong> Reisverzekering<br />

■ Premiekorting op Overlij<strong>de</strong>nsrisicoverzekering<br />

Arrangement voor <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van<br />

<strong>de</strong> Vereniging van Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

Verkeersvliegers<br />

Uw Flightplan op pagina 6<br />

1


2<br />

evi<strong>de</strong>nt<br />

Evert van Zwol, presi<strong>de</strong>nt<br />

<strong>Op</strong>passen geblazen!<br />

Schiphol is weer <strong>de</strong> nummer 4 van<br />

Europa qua passagiersaantallen.<br />

Een goe<strong>de</strong> prestatie waar we trots<br />

op mogen zijn. Deze prestatie wordt<br />

geleverd door alle betrokkenen rondom <strong>de</strong><br />

luchthaven en zeker niet in <strong>de</strong> laatste plaats<br />

door <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen die er hun<br />

thuisbasis hebben en <strong>de</strong> prachtige netwerken<br />

die zij daarmee aan <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse economie<br />

aanbie<strong>de</strong>n. Ook op vrachtgebied is Schiphol<br />

een toonaangeven<strong>de</strong> luchthaven. Het is een<br />

beetje jammer dat sommige concurrenten<br />

op oneerlijke wijze misbruik maken van al<br />

het moois dat Schiphol te bie<strong>de</strong>n heeft, maar<br />

daar ligt dan tegelijkertijd weer een mooie<br />

uitdaging voor overheid en bedrijfsleven in<br />

Ne<strong>de</strong>rland om daar weerstand tegen te bie<strong>de</strong>n<br />

en han<strong>de</strong>lend op te tre<strong>de</strong>n. Het is in ons aller<br />

belang om <strong>de</strong>ze goe<strong>de</strong> uitgangspositie nog<br />

beter te maken door gericht in <strong>de</strong> luchthaven<br />

te investeren en vooral niet in <strong>de</strong> valkuil te<br />

trappen om <strong>de</strong> tarieven flink op te voeren. Het<br />

zou van échte visie getuigen als we niet alleen<br />

een heel erg goe<strong>de</strong> luchthaven zou<strong>de</strong>n hebben<br />

maar tegelijkertijd ook nog eens een relatief<br />

goedkope, of ben ik nu aan het dagdromen?<br />

In mijn nieuwjaarsspeech refereer<strong>de</strong> ik aan ‘<strong>de</strong><br />

vijand’ die weer traditioneel buiten zit, daarbij<br />

on<strong>de</strong>r meer doelend op <strong>de</strong> gesubsidieer<strong>de</strong><br />

carriers uit het Mid<strong>de</strong>n-Oosten die inmid<strong>de</strong>ls<br />

ook lekker met hun boodschappenkarretje<br />

door Europa aan het rij<strong>de</strong>n zijn. Air Berlin<br />

en mogelijk straks ook Spanair zijn al in het<br />

karretje gelegd en gaan proberen met vers<br />

olie- en gaskapitaal <strong>de</strong> concurrentie met ons<br />

te verhevigen. Dit alles uiteraard tot grote<br />

vreug<strong>de</strong> van veel Europese politici, die <strong>de</strong>nken<br />

dat ons ‘vrijemarkt<strong>de</strong>nken’ ook door <strong>de</strong> rest<br />

van <strong>de</strong> wereld volgens <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> regels wordt<br />

omarmd. In dit nieuw begonnen jaar zullen<br />

bedrijven, vakbon<strong>de</strong>n en an<strong>de</strong>re stakehol<strong>de</strong>rs<br />

alles op alles moeten zetten om <strong>de</strong>ze steeds<br />

groter wor<strong>de</strong>n<strong>de</strong> bedreiging te bestrij<strong>de</strong>n; onze<br />

toekomst staat immers op het spel!<br />

Terwijl op diverse plekken in Europa en el<strong>de</strong>rs<br />

(cargo) airlines omvallen of in zeer zwaar weer<br />

zitten of kampen met stakingen, gaan <strong>de</strong> VNV<br />

en <strong>de</strong> bedrijven in een goe<strong>de</strong> sfeer kijken naar<br />

<strong>de</strong> problematieken van dit moment. Ik heb<br />

nogmaals aangegeven dat <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur van <strong>de</strong> VNV<br />

altijd openstaat voor <strong>de</strong> constructieve dialoog.<br />

Ik wens u en <strong>de</strong> uwen al het goe<strong>de</strong> voor <strong>2012</strong>.<br />

Afwachten<br />

voorwoord<br />

Francis van Haaff, hoofdredacteur<br />

Het nieuwe jaar lijkt spannend<br />

te gaan wor<strong>de</strong>n, voor <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen,economisch<br />

gezien. Gaat <strong>de</strong> dollar<br />

weer stijgen? De olieprijs weer<br />

wat naar bene<strong>de</strong>n? Blijft <strong>de</strong> rente<br />

stabiel? Houdt <strong>de</strong> euro stand?<br />

Kunnen kosten beheerst wor<strong>de</strong>n<br />

zon<strong>de</strong>r dat het <strong>de</strong> kwaliteit<br />

van het product of het bedrijf<br />

aantast? Het is afwachten. Maar<br />

misschien is afwachten, net<br />

als <strong>de</strong> Europese ministers en<br />

banken met Griekenland ook<br />

hebben gedaan, niet iets dat<br />

oplevert. Juist in een tijd waarin<br />

er <strong>de</strong>uken komen in bedrijven<br />

en organisaties, moet men zich<br />

on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n. Maar hoe?<br />

Het antwoord daarop kunnen<br />

we afwachten, maar we proberen<br />

het voor te zijn.<br />

<strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong> wil nog steeds graag<br />

online. Een ‘app’ om meer dan<br />

alleen platte tekst aan te kunnen<br />

klikken. De mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

wor<strong>de</strong>n ineens zoveel groter,<br />

zoals een filmpje van een<br />

spreker en een interview met<br />

bijzon<strong>de</strong>re gasten. Er kan meer<br />

en beter een beeld gegeven<br />

wor<strong>de</strong>n van hoe en waaraan<br />

<strong>de</strong> VNV werkt. De wens en <strong>de</strong><br />

plannen zijn gevormd, hoewel...<br />

hoe moet het bijvoorbeeld met<br />

Social Media. Kunnen we dat<br />

aan? Durven we dat? Is het wel<br />

handig? Is het ‘leuk’? We willen<br />

dit niet meer afwachten. We<br />

gaan er aan geloven.<br />

De VNV heeft een bijzon<strong>de</strong>re<br />

organisatie met vele specialisten.<br />

Een jaar zal niet genoeg<br />

zijn om te vertellen waar <strong>de</strong><br />

VNV mee bezig is, aan meewerkt<br />

en aan mee<strong>de</strong>nkt. Een<br />

wens voor het nieuwe jaar is om<br />

dit niet alleen te <strong>de</strong>len met <strong>de</strong><br />

le<strong>de</strong>n, maar ook dit naast het<br />

werk en gedachten van an<strong>de</strong>re<br />

vliegervakbon<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> rest<br />

van <strong>de</strong> wereld te leggen. Met<br />

name <strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën en het werk dat<br />

gedaan wordt in Parijs en <strong>de</strong> VS<br />

moeten nodig naast die van ons<br />

gelegd wor<strong>de</strong>n. En niet alleen<br />

die. Ook IFALPA en ECA moeten<br />

nodig journalistiek bekeken<br />

wor<strong>de</strong>n, vooral nu er bestuur<strong>de</strong>rs<br />

uit eigen gele<strong>de</strong>ren daar in<br />

<strong>de</strong> board zitten. René <strong>de</strong> Groot<br />

en Nico Voorbach, we staan binnenkort<br />

op <strong>de</strong> stoep!<br />

Juist in een tijd waarin er <strong>de</strong>uken komen in<br />

bedrijven en organisaties, moet men zich<br />

on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n, maar hoe?<br />

<strong>Op</strong>nieuw tra<strong>de</strong>n er drie redacteuren<br />

toe tot <strong>de</strong> redactie. Het<br />

wordt nu een grote groep met<br />

vooral jonge le<strong>de</strong>n. Bij een eerste<br />

bijeenkomst bleek ie<strong>de</strong>reen<br />

elkaars taal goed te spreken.<br />

Dit jaar gaat <strong>de</strong> groep zich<br />

verdiepen in alles waar het zijn<br />

neus graag in wil steken, in <strong>de</strong><br />

goe<strong>de</strong> zin van het woord. Meer<br />

schrijvers maken meer smaken,<br />

meer visies. De grootste vindingrijkheid<br />

put men immers uit<br />

dat wat men zelf meegemaakt<br />

heeft, of waar men zelf het<br />

meest in geïnteresseerd is.<br />

3


Analyseren<br />

of archiveren? 5<br />

Tekst: David Treffers, assistent bestuurslid Vliegtechnische Zaken<br />

Een vlieger weet als geen an<strong>de</strong>r hoe belangrijk het is<br />

om van in het verle<strong>de</strong>n gemaakte fouten te leren. En<br />

nog belangrijker, om mogelijke fouten in <strong>de</strong> toekomst<br />

te voorkomen. Zo weten we ook dat gemaakte fouten<br />

grondig moeten wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht om <strong>de</strong> juiste lessen te leren.<br />

In <strong>de</strong> luchtvaart analyseren we (serious) inci<strong>de</strong>nts en acci<strong>de</strong>nts om<br />

waar mogelijk procedures en regelgeving aan te passen en daarna<br />

te controleren of <strong>de</strong> aanpassing(en) hebben gewerkt; lees: tot<br />

min<strong>de</strong>r (serious) inci<strong>de</strong>nts en acci<strong>de</strong>nts hebben geleid.<br />

Klinkt mooi en werkzaam, toch? Speciaal voor<br />

dit doel is er het Analyse Bureau Luchtvaartvoorvallen<br />

(ABL), dat on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el is van IVW en<br />

werkt volgens het eer<strong>de</strong>rgenoem<strong>de</strong> principe van<br />

analyseren, aanpassen en controleren.<br />

Melding voorvallen<br />

Wat is precies <strong>de</strong> rol van het ABL? Alle ingevul<strong>de</strong><br />

formulieren ‘melding voorvallen’, voor <strong>de</strong> meeste<br />

vliegers een air safety report (ASR), komen bij<br />

het ABL terecht. In het meren<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> gevallen<br />

gebeurt dit via <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling Flight Safety van<br />

<strong>de</strong> maatschappij, maar rechtstreekse meldingen<br />

zijn ook mogelijk. Denk hierbij aan <strong>de</strong> ballonvaartmaatschappijen,<br />

general aviation, etc. Alle<br />

meldingen wor<strong>de</strong>n geclassificeerd, gecategoriseerd<br />

en geco<strong>de</strong>erd. Door op <strong>de</strong>ze manier een<br />

database op te bouwen kunnen trendanalyses<br />

wor<strong>de</strong>n gemaakt, hotspots gepinpoint en rapportages<br />

wor<strong>de</strong>n opgemaakt. Een voorbeeld: aan <strong>de</strong><br />

hand van <strong>de</strong> meldingen over birdstrikes kan het<br />

aantal birdstrikes per jaar, per maand, vergelijkingen<br />

met voorgaan<strong>de</strong> jaren, <strong>de</strong> locaties en <strong>de</strong><br />

trend die dit laat zien wor<strong>de</strong>n aangetoond. Zo is<br />

uit <strong>de</strong> analyses van het ABL op te maken dat het<br />

aantal birdstrikes van 135 in 2008 is gestegen<br />

tot 310 in 2010, er in <strong>de</strong> zomermaan<strong>de</strong>n een<br />

forse piek is in het aantal vogelaanvaringen, <strong>de</strong><br />

meeste voorkomen op Schiphol, 60% tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />

na<strong>de</strong>ring en landing plaatsvindt en 33% bij <strong>de</strong><br />

start en het uitklimmen.<br />

Doorsturen naar IVW<br />

Dat is echter niet het enige wat het ABL doet.<br />

Binnen <strong>de</strong> overheid is het ABL het eerste filter<br />

om te bepalen of er mogelijk sprake is van opzet<br />

en/of grove nalatigheid. Ook in <strong>de</strong>ze just cultureomgeving<br />

– gericht op het leren van gemaakte<br />

fouten – wordt bij een vermoe<strong>de</strong>n van opzet en/<br />

of grove nalatigheid <strong>de</strong> melding het vervolgtraject<br />

ingestuurd, met als mogelijk eindstation<br />

het <strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM). Om een vermoe<strong>de</strong>n<br />

te toetsen maakt het ABL gebruik van<br />

<strong>de</strong>skundigen om hier een oor<strong>de</strong>el over te geven.<br />

Dit zijn <strong>de</strong> inspecteur-vliegers van <strong>de</strong> Inspectie<br />

Verkeer en Waterstaat (IVW).<br />

Een an<strong>de</strong>re, zorgelijke functie van het ABL is <strong>de</strong><br />

doorstuurfunctie naar <strong>de</strong> inspectie. Alle binnengekomen<br />

meldingen wor<strong>de</strong>n één op één<br />

doorgestuurd naar <strong>de</strong> inspectie. Wel wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

meldingen geanonimiseerd, maar je hoeft geen<br />

Sherlock Holmes te zijn om met vluchtnummer<br />

en datum te achterhalen wie <strong>de</strong> vliegers in dit<br />

verhaal waren. De inspectie kan dit eenvoudig<br />

gerechtelijk laten opvragen bij <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong><br />

maatschappij. Hiermee rijst <strong>de</strong> vraag hoe goed<br />

<strong>de</strong> mel<strong>de</strong>r dan eigenlijk wordt beschermd? Terwijl<br />

bescherming toch een van <strong>de</strong> ankerpunten is<br />

van het ABL.<br />

Binnen <strong>de</strong> overheid is het ABL het<br />

eerste filter om te bepalen of er<br />

mogelijk sprake is van opzet en/of<br />

grove nalatigheid.<br />

Totdat er Europese regelgeving kwam voor <strong>de</strong><br />

melding van voorvallen in <strong>de</strong> luchtvaart, was een<br />

melding niet meer dan het woord inhoudt. Erna<br />

was het klaar. De Europese richtlijn 2003/42/EG<br />

‘Melding van voorvallen in <strong>de</strong> burgerluchtvaart’<br />

moest zorgen voor een Europees meldingssysteem<br />

met een individuele invulling per lidstaat,<br />

gebaseerd op het European Co-ordination<br />

Centre for Aviation Inci<strong>de</strong>nt Reporting Systems<br />

(ECCAIRS). Met dit systeem kon<strong>de</strong>n voorvallen<br />

(verzameling van inci<strong>de</strong>nts, serious inci<strong>de</strong>nts en<br />

acci<strong>de</strong>nt) wor<strong>de</strong>n gecategoriseerd en geanalyseerd<br />

op Europees niveau.<br />

De beginjaren<br />

In Ne<strong>de</strong>rland grepen <strong>de</strong> inspectie, beroepsverenigingen,<br />

maatschappijen en verkeerslei<strong>de</strong>rs<br />

<strong>de</strong> richtlijn aan om in een samenwerkingsverband<br />

het ABL te starten. En in 2007 was het<br />

zover. Het ABL was geboren en ging in <strong>de</strong> beginfase<br />

voortvarend van start. Het ABL werd als het<br />

ware in het diepe gegooid en bleek (nog) niet zo<br />

goed te kunnen zwemmen. De drie starten<strong>de</strong><br />

FTE’s had<strong>de</strong>n onvoldoen<strong>de</strong> mankracht en knowhow<br />

om ongeveer 11.000 à 12.000 ASR’s per jaar


6<br />

te kunnen categoriseren. Daar kwam nog bij<br />

dat <strong>de</strong> meeste ASR’s zeer beknopt wer<strong>de</strong>n, en<br />

wor<strong>de</strong>n, ingevuld waardoor het voor <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers<br />

niet goed dui<strong>de</strong>lijk is in welke categorie<br />

<strong>de</strong> ASR thuishoort. Het was bijvoorbeeld lastig<br />

om een Go-Around (G/A) op waar<strong>de</strong> te schatten<br />

en dus juist te categoriseren. Een on<strong>de</strong>rscheid in<br />

G/A vanwege een niet vrije baan, technisch mankement,<br />

ATC request, WX of pilot induced kon in<br />

veel gevallen niet wor<strong>de</strong>n gemaakt. Deze ASR’s<br />

kwamen terecht in <strong>de</strong> bak ‘G/A algemeen’, maar<br />

<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rliggen<strong>de</strong> oorzaak, die hier juist het<br />

belangrijkste is, blijft onbekend en <strong>de</strong> Go-Around<br />

zelf is niet eens meldingsplichtig.<br />

ABL Plus<br />

Naast het ABL, is er het ABL+. Deze pluscomponent<br />

bestaat uit luchtvaart<strong>de</strong>skundigen uit<br />

<strong>de</strong> sector en overheid, als het ware <strong>de</strong> ‘kennispool’.<br />

Zij hou<strong>de</strong>n zich on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re bezig met<br />

het interpreteren van trends, het opstellen van<br />

classificatiemo<strong>de</strong>llen en het bepalen van <strong>de</strong><br />

focusgebie<strong>de</strong>n (runway incursions, birdstrikes,<br />

laseraanstralingen, etc).<br />

Deze op afroep beschikbare kennispool trok in<br />

2009 aan <strong>de</strong> bel bij <strong>de</strong> IVW met <strong>de</strong> me<strong>de</strong><strong>de</strong>ling<br />

dat het functioneren van het ABL op onvoldoen<strong>de</strong><br />

niveau was en dat reorganiseren noodzakelijk<br />

was. Het ABL+ trok <strong>de</strong> analysecapaciteiten van<br />

het ABL in twijfel, met als basis het (on)vermogen<br />

om op <strong>de</strong> correcte manier het grote aantal<br />

ASR’s te kunnen categoriseren en vervolgens te<br />

analyseren.<br />

Na on<strong>de</strong>rzoek door <strong>de</strong> commissie Van Del<strong>de</strong>n<br />

is het aantal FTE’s binnen het ABL verhoogd<br />

naar vijf. Dit zijn drie vaste me<strong>de</strong>werkers en<br />

twee FTE’s wor<strong>de</strong>n ingevuld door inspecteurs en<br />

me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> IVW die parttime assisteren<br />

bij het verwerken van binnengekomen ASR’s.<br />

Voor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong>ze ‘samenwerking’ is dat <strong>de</strong><br />

luchtvaartkennis van <strong>de</strong> IVW-inspecteurs binnen<br />

het ABL wordt gebracht wat het categoriseren<br />

ten goe<strong>de</strong> komt. Door <strong>de</strong>ze betere categorisering<br />

heeft <strong>de</strong> database van het ABL meer waar<strong>de</strong><br />

gekregen en kunnen er op termijn ook waar<strong>de</strong>volle<br />

analyses uit voortkomen.<br />

Flight safety<br />

Binnen <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen zijn het <strong>de</strong><br />

flight safety-af<strong>de</strong>lingen waar een door <strong>de</strong> vlieger<br />

ingedien<strong>de</strong> ASR wordt behan<strong>de</strong>ld. Concreet<br />

houdt dit in dat wanneer je als vlieger een melding<br />

(ASR) van een voorval doet, <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong><br />

flight safety-af<strong>de</strong>ling <strong>de</strong>ze melding verwerkt<br />

in haar eigen database en afhankelijk van <strong>de</strong><br />

ernst van <strong>de</strong> situatie actie kan on<strong>de</strong>rnemen om<br />

herhaling in <strong>de</strong> toekomst te voorkomen. Naast<br />

<strong>de</strong>ze werkzaamhe<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling is er <strong>de</strong><br />

wettelijke verplichting om als vlieger voorvallen<br />

te mel<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> controleren<strong>de</strong> instantie, IVW.<br />

De praktische afhan<strong>de</strong>ling hiervan wordt in het<br />

algemeen ook door <strong>de</strong> flight safety-af<strong>de</strong>ling van<br />

<strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong> maatschappij gedaan. Deze zal<br />

een geanonimiseer<strong>de</strong> kopie van <strong>de</strong> melding doen<br />

toekomen aan het ABL.<br />

72 uur<br />

Om KLM als voorbeeld te nemen, gaat dit als<br />

volgt. De ASR’s kunnen op twee manieren<br />

binnenkomen, schriftelijk en/of digitaal. Deze<br />

rapporten wor<strong>de</strong>n handmatig overgezet in <strong>de</strong><br />

Sentinel database. Als dit is gebeurd zullen<br />

<strong>de</strong> rapportages door het Inci<strong>de</strong>nt Assessment<br />

Team (IAT) wor<strong>de</strong>n geclassificeerd in een van<br />

vijf categorieën: low risk, medium risk, high<br />

risk, serious inci<strong>de</strong>nt en als laatste categorie,<br />

acci<strong>de</strong>nt. De binnengekomen en geclassificeer<strong>de</strong><br />

rapporten wor<strong>de</strong>n verzameld en drie maal per<br />

week naar het ABL verstuurd – dit om aan <strong>de</strong><br />

wettelijke eis te voldoen dat een voorval binnen<br />

72 uur aan <strong>de</strong> controleren<strong>de</strong> instantie wordt<br />

gemeld. De gegevens wor<strong>de</strong>n vóór het verzen<strong>de</strong>n<br />

geanonimiseerd, maar vluchtnummer en datum<br />

moeten vermeld zijn en blijven. Per maatschappij<br />

kunnen er verschillen zijn in het verwerkingsproces<br />

van ASR’s. Zo is het bij KLM voorgeschreven<br />

om in geval van een voorval niet alleen een<br />

ASR in te dienen, maar ook altijd <strong>de</strong> dispatcher<br />

te informeren.<br />

De gegevens wor<strong>de</strong>n vóór het<br />

verzen<strong>de</strong>n geanonimiseerd, maar<br />

vluchtnummer en datum moeten<br />

vermeld zijn en blijven.<br />

Leren en straffen<br />

Het overgrote <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> ASR’s die bij het ABL<br />

binnenkomen behelzen weinig interessante<br />

zaken voor <strong>de</strong> inspectie. Ze wor<strong>de</strong>n dan ook<br />

slechts gebruikt, via categorisering, om trendanalyses<br />

te maken en tijdig mogelijk onveilige<br />

situaties het hoofd te kunnen bie<strong>de</strong>n.<br />

Een binnengekomen melding waarbij mogelijk<br />

sprake is van opzet en/of grove nalatigheid wordt<br />

bij het ABL na<strong>de</strong>r getoetst door <strong>de</strong> inspecteurs<br />

van IVW en kan vervolgens via <strong>de</strong> hoofdinspecteur<br />

(HI) en <strong>de</strong> inspecteur-generaal (IG) naar het<br />

<strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM) gaan.<br />

Reeds jaren is artikel 5.3 uit <strong>de</strong> luchtvaartwet<br />

voer voor discussie met bijvoorbeeld het OM:<br />

Het is verbo<strong>de</strong>n op zodanige wijze aan het luchtverkeer<br />

<strong>de</strong>el te nemen dan wel luchtverkeersleidingsdiensten<br />

te verlenen dat daardoor personen<br />

of zaken in gevaar wor<strong>de</strong>n of kunnen wor<strong>de</strong>n<br />

gebracht.<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is er een vorm van consensus met het<br />

OM. Om <strong>de</strong>ze te laten groeien zijn er verschillen<strong>de</strong><br />

overlegplatformen. Een daarvan is het<br />

casusoverleg tussen OM, IVW en <strong>de</strong> sectorpartijen,<br />

inclusief <strong>de</strong> VNV. Hier wor<strong>de</strong>n fictieve en<br />

feitelijke meldingen besproken om te bepalen of<br />

zo’n melding zou moeten wor<strong>de</strong>n gedaan aan het<br />

<strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM).<br />

Zoals eer<strong>de</strong>r gesteld moeten voorvallen gemeld<br />

wor<strong>de</strong>n om er überhaupt van te kunnen leren.<br />

Het maken van eerlijke fouten – nobody goes to<br />

work to do a bad job – en het leren ervan, moet<br />

een veiliger werkomgeving en betere procedures<br />

voortbrengen. Just Culture heeft voor ogen te<br />

leren van eerlijk gemaakte fouten en opzet en/of<br />

grove nalatigheid te bestraffen.<br />

Het beoor<strong>de</strong>len van <strong>de</strong>ze meldingen<br />

op opzet en/of grove nalatigheid is<br />

moeilijk wanneer je niet over alle<br />

feiten en kennis kunt beschikken.<br />

Bekendheid vergroten<br />

Naast dat er wettelijke bepalingen zijn die stellen<br />

welke voorvallen gemeld moeten wor<strong>de</strong>n,<br />

speelt <strong>de</strong> meldingsbereidheid een extreem grote<br />

rol. Uit <strong>de</strong> onlangs gehou<strong>de</strong>n enquête van het<br />

Directoraat Generaal Luchtvaart en Maritiem<br />

is gebleken dat het met <strong>de</strong> meldingsbereidheid<br />

on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> verkeersvliegers niet slecht is gesteld.<br />

Ook kwam naar voren dat <strong>de</strong> bekendheid van het<br />

ABL zeer klein is. En daarmee dus ook <strong>de</strong> kennis<br />

van <strong>de</strong> taken van het ABL. Je zou hieruit kunnen<br />

conclu<strong>de</strong>ren dat maar weinig vliegers ervan op<br />

<strong>de</strong> hoogte zijn dat hun ingevul<strong>de</strong> ASR bij het ABL<br />

terechtkomt, die <strong>de</strong> ASR weer doorstuurt naar<br />

<strong>de</strong> inspectie, met als ultimo het OM.<br />

<strong>Op</strong> het ASR, dan wel het formulier melding<br />

voorvallen, kan men wel aangeven dat men niet<br />

wil dat <strong>de</strong>ze melding wordt doorgestuurd naar <strong>de</strong><br />

inspectie. Dit neemt natuurlijk niet weg dat wanneer<br />

er een vermoe<strong>de</strong>n is van opzet en/of grove<br />

nalatigheid dit altijd zal wor<strong>de</strong>n beoor<strong>de</strong>eld door<br />

<strong>de</strong> inspecteur-vlieger(s) van IVW en dan mogelijk<br />

alsnog het vervolgtraject wordt ingegaan met als<br />

eindstation het OM.<br />

Samengevat heeft <strong>de</strong> instantie die <strong>de</strong> ASR’s<br />

binnen <strong>de</strong> muren van <strong>de</strong> overheid verwerkt en<br />

analyseert een zware taak. Het beoor<strong>de</strong>len van<br />

<strong>de</strong>ze meldingen op opzet en/of grove nalatigheid<br />

is moeilijk wanneer je niet over alle feiten en<br />

kennis kunt beschikken. Dit soort meldingen zijn<br />

er (gelukkig) maar bar weinig.<br />

Ook al die an<strong>de</strong>re duizen<strong>de</strong>n meldingen moeten<br />

handmatig verwerkt wor<strong>de</strong>n. Met <strong>de</strong> uitbreiding<br />

van het aantal werknemers en <strong>de</strong> kennis<br />

bij het ABL is dit naar een hoger niveau getild.<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is het zover dat er ook daadwerkelijk<br />

geanalyseerd kan wor<strong>de</strong>n en zijn <strong>de</strong> eerste rapportages<br />

een feit.<br />

7


uit <strong>de</strong> post<br />

geplukt<br />

8<br />

Uitgerust aan het<br />

werk<br />

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit<br />

FAA heeft – nadat<br />

hierover al jaren werd gesproken<br />

– een aantal maatregelen<br />

afgekondigd die ervoor moeten<br />

zorgen dat piloten beter uitgerust<br />

in <strong>de</strong> cockpit verschijnen.<br />

Het maximum aantal uren<br />

waarop piloten een vliegtuig<br />

mogen besturen, of dat op <strong>de</strong><br />

grond is of in <strong>de</strong> lucht, is naar<br />

negen uur bijgesteld. Daarnaast<br />

gaat <strong>de</strong> minimale rusttijd tussen<br />

diensten omhoog van acht<br />

naar tien uur. Van die tien uur<br />

moeten vliegers acht uur kunnen<br />

slapen. Ook heeft <strong>de</strong> FAA<br />

on<strong>de</strong>r meer het aantal dagen<br />

vastgelegd dat piloten maximaal<br />

per maand mogen werken.<br />

De maatregelen zijn het gevolg<br />

van <strong>de</strong> crash van een vliegtuig<br />

van Colgan Air in februari 2009,<br />

waarbij 48 mensen omkwamen.<br />

Bij dat ongeluk zou vermoeidheid<br />

van <strong>de</strong> gezagvoer<strong>de</strong>r een<br />

rol hebben gespeeld.<br />

De wetgeving gaat alleen op<br />

voor <strong>de</strong> rusttij<strong>de</strong>n van piloten<br />

van grote passagierstoestellen.<br />

Verschillen<strong>de</strong> organisaties<br />

willen dat <strong>de</strong> regels ook<br />

gaan gel<strong>de</strong>n voor vliegers van<br />

vrachttoestellen en kleinere<br />

passagiersvliegtuigen. Zo ook<br />

<strong>de</strong> Amerikaanse on<strong>de</strong>rzoeksraad<br />

voor <strong>de</strong> transportveiligheid,<br />

NTSB. Zij staat achter<br />

<strong>de</strong> plannen, maar betreurt<br />

het tegelijkertijd dat <strong>de</strong> regels<br />

alleen gel<strong>de</strong>n voor vluchten met<br />

grotere passagierstoestellen.<br />

De vakbon<strong>de</strong>n die <strong>de</strong> piloten van<br />

vrachtmaatschappijen UPS en<br />

FedEx vertegenwoordigen zijn<br />

boos omdat <strong>de</strong> nieuwe wetgeving<br />

volledig voorbij gaat aan<br />

piloten die vracht vervoeren.<br />

Bron: luchtvaartnieuws.nl<br />

Luchtvaart<br />

veiliger<br />

Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium<br />

(NLR)<br />

stelt vast dat 2011 een van <strong>de</strong><br />

veiligste jaren voor <strong>de</strong> luchtvaart<br />

was.<br />

Ook IATA stelt dat <strong>de</strong> veiligheid<br />

in <strong>de</strong> luchtvaart is in 2011 wereldwijd<br />

sterk verbeterd. Vooral<br />

<strong>de</strong> Afrikaanse luchtvaartmaatschappijen<br />

zijn er flink op<br />

vooruit gegaan op dit gebied. Dit<br />

in tegenstelling tot Rusland en<br />

<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n die tot het<br />

Gemenebest van Onafhankelijke<br />

Staten (GOS) horen.<br />

IATA geeft aan dat van <strong>januari</strong><br />

tot eind november negen in het<br />

westen gebouw<strong>de</strong> vliegtuigen<br />

verloren gingen, tegenover<br />

zeventien vorig jaar. In<br />

Europa en Noord-Azië gingen<br />

zelfs helemaal geen westerse<br />

toestellen verloren. In bijna alle<br />

regio’s zijn het afgelopen jaar<br />

<strong>de</strong> veiligheidscijfers verbeterd.<br />

In Noord-Amerika bleef het<br />

resultaat stabiel.<br />

In West-Europa en Noord-<br />

Amerika waren er op 18 miljoen<br />

vluchten slechts twee do<strong>de</strong>lijke<br />

ongevallen. Wereldwijd wer<strong>de</strong>n<br />

24 fatale vluchten geteld, waarbij<br />

455 passagiers omkwamen.<br />

Alleen in het GOS, zijn<strong>de</strong><br />

Rusland en an<strong>de</strong>re voormalige<br />

Sovjet-staten, steeg het aantal<br />

ongelukken in vergelijking met<br />

vorig jaar. Het totale aantal<br />

vliegtuigongelukken kwam<br />

wereldwijd uit op 75, waarvan<br />

22 fataal, tegenover 92 een jaar<br />

eer<strong>de</strong>r.<br />

Bron: <strong>de</strong> Telegraaf en luchtvaartnieuws.nl<br />

Lufthansa in <strong>de</strong><br />

fout<br />

Tussen KLM en Lufthansa is<br />

ruzie over <strong>de</strong> tulpenvluchten<br />

van KLM vanuit Zuid-Amerika.<br />

De Duitse luchtvaartmaatschappij<br />

wordt ervan beschuldigd<br />

op slinkse wijze vluchten<br />

met snijbloemen in te pikken.<br />

Het gaat om <strong>de</strong> import van<br />

snijbloemen uit Colombia en<br />

Ecuador, die vanuit Zuid-Amerika<br />

naar <strong>de</strong> veiling in Aalsmeer<br />

wor<strong>de</strong>n gebracht. Met die import<br />

is jaarlijks meer dan tien miljoen<br />

euro gemoeid. KLM heeft als<br />

enige toestemming <strong>de</strong>ze directe<br />

vluchten uit te voeren. Lufthansa<br />

mag dat niet.<br />

Door met <strong>de</strong> Colombiaanse bloemen<br />

aan boord een tussenlanding<br />

te maken in <strong>de</strong> Caribische<br />

vrijstaat Puerto Rico en dan alsnog<br />

naar Amsterdam te vliegen,<br />

probeert <strong>de</strong> Duitse luchtvaartmaatschappij<br />

on<strong>de</strong>r dat verbod<br />

uit te komen. Lufthansa schendt<br />

hiermee <strong>de</strong> luchtvaartverdragen,<br />

aldus KLM.<br />

Lufthansa heeft toegegeven een<br />

keer in <strong>de</strong> week met bloemen<br />

van Colombia naar Puerto<br />

Rico te vliegen. Omdat <strong>de</strong><br />

bloemen daar door <strong>de</strong> douane<br />

gaan mag je vervolgens van<br />

twee aparte vluchten spreken,<br />

volgens Lufthansa. Het is dan<br />

geen directe verbinding meer,<br />

waarmee er volgens <strong>de</strong> Duitse<br />

maatschappij niets illegaals<br />

gebeurt.<br />

Bron: <strong>de</strong> Telegraaf<br />

ArkeFly vliegt<br />

fans naar EK<br />

In juni gaan alle tien vliegtuigen<br />

van ArkeFly voetbalfans<br />

naar het EK voetbal in Polen en<br />

Oekraïne vliegen.<br />

ArkeFly beschikt over vijf<br />

Boeing 737’s en vijf Boeing<br />

767’s met een totale capaciteit<br />

van ongeveer 2.300 stoelen.<br />

Bij reisorganisatie TUI wordt<br />

rekening gehou<strong>de</strong>n met drie-<br />

tot vierduizend Oranjesupporters<br />

die tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> groepsfase<br />

van Euro <strong>2012</strong> naar Kharkov, <strong>de</strong><br />

speelstad van het Ne<strong>de</strong>rlands<br />

Elftal, willen reizen. Naast<br />

Foto: André Bonacin<br />

tweedaagse reizen voor een<br />

wedstrijd kunnen voetbalfans<br />

die al een wedstrijdticket hebben<br />

ook op een dag heen en<br />

weer naar Kharkov.<br />

Bron: luchtvaartnieuws.nl


Remember<br />

riding this one?<br />

Voor <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>, maar blinken<strong>de</strong> Boeing 367-80 jet staan twee<br />

Amerikaanse gepensioneer<strong>de</strong> vliegers. De heren geven<br />

rondleidingen door het Udvar-Hazy Museum, on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van<br />

het Smithsonian Instituut te Washington DC. Ze heten Harry<br />

en Walt en lijken evenveel aan elkaar vergroeid als aan het<br />

museum. Vliegen doen ze, tot hun spijt, al menig <strong>de</strong>cennium<br />

niet meer. Het vliegersvuur is echter nog verre van gedoofd.<br />

Vol passie weten <strong>de</strong> twee grijsaards over alles in het museum<br />

Het voorgaan<strong>de</strong> is <strong>de</strong> inleiding van een verslag<br />

van een rondleiding door Harry en Walt dat jaren<br />

terug is geschreven voor <strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong>. Niet lang<br />

gele<strong>de</strong>n doken <strong>de</strong> A4-tjes op in een map toen het<br />

redactiearchief werd opgeschoond. ‘Vulgair, niet<br />

geschikt voor publicatie’ staat er met ro<strong>de</strong> letters<br />

op. Hoezo?, vroeg <strong>de</strong> redactie zich af, er staat<br />

geen schunnig woord in. Vandaar nu alsnog:<br />

Samen met nog zeven an<strong>de</strong>ren luister ik<br />

aandachtig naar wat <strong>de</strong> gewezen vliegers<br />

met hun kraken<strong>de</strong> stemmen vertellen.<br />

“Deze Boeing 367 is <strong>de</strong> voorloper van<br />

<strong>de</strong> 707. U weet wel, die boven Lake Washington<br />

die legendarische ‘barrel-roll’ maakte”, vertelt<br />

Harry. “Weet je nog, Harry ol’ boy, that iron lady?”<br />

“‘Oh yeah!” Harry trekt zijn wenkbrauwen hoog<br />

op, “een zij<strong>de</strong>n schoonheid in <strong>de</strong> ochtenddauw.<br />

Een stuk knapper dan die gigantische wi<strong>de</strong>bodies<br />

van tegenwoordig met hun ETOPS. That’s<br />

not real flying.”<br />

“Nope, geef mij maar slank, rank en nice curves.<br />

Straight jets, dat waren tij<strong>de</strong>n!”<br />

“Straight jets, straight shooters!”<br />

“No chaser!”<br />

“<strong>Op</strong> een ou<strong>de</strong> piston moet je het leren, maar eenmaal<br />

jets en ‘you’re hooked”, zegt Walt die ineens<br />

tientallen jaren jonger lijkt.<br />

“Look at those pipes”, verzucht Harry terwijl hij<br />

met zijn wan<strong>de</strong>lstok een tikje tegen een motorcowling<br />

geeft. “Geen grotere furie dan <strong>de</strong> furie<br />

van die stalen gordingen, fluiten<strong>de</strong> ventielen en<br />

krassen<strong>de</strong> nagels.”<br />

“Ze rookte wel behoorlijk. Marlene Dietrich was<br />

er niks bij.”<br />

“Yeah, but her perfume, lord sta me bij. Inhaleren<br />

was ongezond, maar bedwelmend.”<br />

Even vallen <strong>de</strong> mannen stil, overmand, zo lijkt<br />

het, door hun herinneringen. De toehoor<strong>de</strong>rs<br />

kijken wat ongemakkelijk om zich heen.<br />

“En ze lustte ook wel een slokje”, zet Walt <strong>de</strong> trip<br />

down memory lane voort. “Dat <strong>de</strong><strong>de</strong>n ze natuurlijk<br />

allemaal. Dat was <strong>de</strong> generatie, <strong>de</strong> tijd. En<br />

niets van dat stille gefluister. Echte passie, volle<br />

bak.”<br />

“Als <strong>de</strong>ze baby loskwam, dan wist ie<strong>de</strong>reen het in<br />

<strong>de</strong> wij<strong>de</strong> omgeving.”<br />

“Hou op man! Burnin’ rubber!”<br />

“Helemaal niet. Toen had je nog geen Aircraft<br />

I<strong>de</strong>ntification Detection System. Dat was niet<br />

nodig. Goed luisteren, kijken en voelen, dan wist<br />

je zo welke valve wat extra maintenance nodig<br />

had.”<br />

Een van <strong>de</strong> toehoor<strong>de</strong>rs verontschuldigt zich naar<br />

het toilet. Een twee<strong>de</strong> verbaast zich over <strong>de</strong> tijd<br />

en maakt zich uit <strong>de</strong> voeten. Onverstoord lopen<br />

Walt en Harry ver<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vleugels.<br />

“Kijk naar die flaps. Zo wor<strong>de</strong>n ze niet meer<br />

gemaakt. Gesmeerd en toch nog piepen, heerlijk.<br />

Soms een klein vastlopertje.”<br />

“Ach, niets dat een beetje flapvet niet kon verhelpen.<br />

<strong>Op</strong> naar <strong>de</strong> stuurhut. Daar kun je zien waar<br />

echte mannen mee moesten werken.”<br />

Terwijl <strong>de</strong> twee oudjes <strong>de</strong> trap op stiefelen,<br />

maken <strong>de</strong> drie jongste le<strong>de</strong>n van het groepje zich<br />

stilletjes uit <strong>de</strong> voeten. In het voorbijgaan hoor ik<br />

ze fluisteren: “Saai gemekker over ouwe prullen.”<br />

Ik snel <strong>de</strong> trap op, <strong>de</strong> cockpit in. De twee knarren<br />

hebben zich in <strong>de</strong> vliegerstoelen genesteld. <strong>Op</strong> <strong>de</strong><br />

stoel van <strong>de</strong> boordwerktuigkundige zit een man<br />

van in <strong>de</strong> vijftig. Hij en ik zijn <strong>de</strong> laatsten die zijn<br />

overgeblevenen van <strong>de</strong> rondleiding. Onze gidsen<br />

praten zon<strong>de</strong>r om te kijken door.<br />

“Kijk die flaphan<strong>de</strong>l. Gewelf<strong>de</strong> vormen, robuust<br />

maar toch elegant.”<br />

“Met remous moest je haar stevig vast hou<strong>de</strong>n.<br />

Iets wat jou, Harry, niet altijd lukte.”<br />

“Oh ja, Walt, je was erbij?”<br />

“Ja, zeker weten. Alsof jij je dat niet herinnert.<br />

Samen opstap, dat was me het tripje wel.”<br />

“Nou je het zegt, dat is waar ook. Dat was die<br />

keer met die turbulentie als hemelse spasmen.”<br />

“Alle hoeken van <strong>de</strong> enveloppe. Mo<strong>de</strong>rate to<br />

heavy loss of control. Klie<strong>de</strong>rboel!”<br />

“Grasp and hold! Tight in my arms!”<br />

“Ze kon zelfs uit <strong>de</strong> bocht vliegen, ze liet haar<br />

bank niet limit-en. En niets van <strong>de</strong> nieuwerwetse<br />

enhanced ground proximity onzin. Gewoon op<br />

gevoel: een beetje duwen, beetje trekken.”<br />

“Waar nodig waterinjectie, voor die extra boost.<br />

Helemaal als <strong>de</strong> temperaturen opliepen.”<br />

“En die landingseigenschappen. Je moest<br />

haar leid<strong>de</strong>n, trimmen. Maar als je dat kunstje<br />

eenmaal on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> knie had, dan gleed ze naar<br />

binnen.”<br />

Harry maakt een wegwerpgebaar. “Dat eeuwige<br />

gezever over trimmen en lei<strong>de</strong>n. Ze heeft zich<br />

nooit laten leid<strong>de</strong>n. Dat weet je net zo goed als ik,<br />

Walt. Te onstuimig, te rauw en eigenzinnig.”<br />

“Harry, dat is onzin. Je wist gewoon niet hoe je<br />

met haar om moest gaan. Je had gewoon niet the<br />

right stuff.”<br />

“Really, Walt? Van wie was die laatste very hard<br />

landing, mister-ik-prik-hem-er-flapless-weleven-in?”<br />

“Never judge a pilot by his landings. Kon ze nog<br />

vliegen?”<br />

“Bah, little double humper hier had meer klachten<br />

dan ik ooit kon accepteren voor een volgen<strong>de</strong><br />

vlucht.”<br />

“Nonsense. Je had gewoon te weinig ervaring om<br />

met een echt vliegtuig te durven vliegen. Admit<br />

it! Een beetje onsetbuffet en mijnheer liet gelijk<br />

zijn neus zakken.”<br />

talloze verhalen te vertellen. 11


Stilletjes schuifelt <strong>de</strong> vijftiger <strong>de</strong> cockpit uit.<br />

Onverstoord praten Harry en Walt door.<br />

“My lord, wat had ik haar graag nog een keer<br />

mee willen nemen op een vluchtje. Gewoon lekker<br />

vliegen”, verzucht Harry.<br />

“Het mooiste”, zegt Walt fluisterend, “was bij het<br />

opstarten die slight vibration of the innner core.”<br />

“Of die light rumble bij <strong>de</strong> cut off.”<br />

De gepensioneer<strong>de</strong> vliegers sluiten glimlachend<br />

hun ogen.<br />

“That roar that escapes her, when she’s put into<br />

rest”, murmelt Walt nu nog zachter.<br />

Ook Harry zegt nog iets, binnensmonds, maar<br />

dat kan ik niet meer verstaan. Ik laat ze, pruttelend<br />

slapend, achter in <strong>de</strong> cockpit.<br />

Jaarlijkse reünie 315 Sqn vliegers<br />

op 16 april in Officiers Casino Soesterberg<br />

Aanmel<strong>de</strong>n via e-mail: 315rip@kpnmail.nl<br />

Kosten voor <strong>de</strong> avond zijn € 15 per persoon. Voor 1 maart over te maken op<br />

rekening 3311.806.697 t.n.v. C.J. Stoutjesdijk te Westzaan o.v.v. RIP <strong>2012</strong> en<br />

je e-mailadres (en/of telefoonnummer). Bij tijdige annulering (voor 31 maart)<br />

wordt het bedrag volledig teruggestort, na die datum niet meer.<br />

Voor meer informatie kun je bellen met Bart Woortman, tel. 053-5696112 of<br />

mail naar bovenstaand e-mailadres.<br />

VAKANTIE IN ZUID FRANKRIJK<br />

ROMANTISCHE BOERENHOEVE MET PRIVÉ ZWEMBAD 14p,<br />

GITE 6p, TORENHUISJE 4p. MET GEZAMENLIJK ZWEMBAD.<br />

PRIVÉVALLEI OMRINGD DOOR EIKENBOSSEN EN AKKERTJES, EIGEN ERF 20 HA.<br />

ALLE MOGELIJKE COMFORT. SAT. TV, WIFI, GOLF OP EIGEN TERREIN! IN DE<br />

OMGEVING ZWEEFVLIEGEN, KANOËN, PARACHUTESPRINGEN, WANDELEN, ETC.<br />

www.bouteille.nl 0725 894555<br />

contactmogelijkhe<strong>de</strong>n met het Onafhankelijk<br />

Vertrouwensteam Burgerluchtvaart (OVB)<br />

12<br />

Marlies van Beek<br />

telefoon 023 531 49 49<br />

KLM postvak 1079<br />

Ruud Hijmans<br />

telefoon 0529 47 07 30<br />

KLM postvak 9051<br />

Stijn Konings<br />

telefoon 013 889 00 36<br />

ArkeFly postvak SKO<br />

Onno Pohlman<br />

telefoon 0228 52 17 77<br />

KLM postvak 1369<br />

Te huur in La Croix Valmer<br />

(vlakbij St. Tropez)<br />

VAKANTIEHUIS voor 5 personen,<br />

aan wijngaard met uitzicht op zee,<br />

5 min. lopen van het centrum van La Croix Valmer.<br />

Gelegen in rustig kleinschalig park met<br />

gemeenschappelijk zwembad.<br />

Voorzien van alle gemakken, o.a. airco,<br />

vaatwasser, wasmachine.<br />

Voor inlichtingen: Camiel.Bik@KLM4U.com<br />

Thijs van Roo<strong>de</strong>n<br />

coördinator<br />

telefoon 023 527 22 10<br />

KLM postvak 726<br />

Peter Zwager<br />

telefoon 0514 56 92 35<br />

* ) Of gebruik <strong>de</strong> OVB-postbus<br />

in het Bemanningencentrum,<br />

beg. grond, rechts v.d. trap.<br />

Secretariaat OVB<br />

Wagenweg 26, <strong>2012</strong> ND<br />

Haarlem<br />

www.vertrouwensteam.nl<br />

portret<br />

Ruud Geurtsen<br />

(Foto: Maarten van Haaff)<br />

Werkt <strong>de</strong>ze week voor het laatst in het ‘aquarium’,<br />

op het Bemanningencentrum.<br />

Hij werkte 13 jaar – in <strong>de</strong> ogen van menig vlieger<br />

dag in dag uit – aan het on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> printers<br />

voor <strong>de</strong> vliegplannen. Ruud woont met zijn<br />

moe<strong>de</strong>r in Nieuwegein. Hij ging zes dagen in <strong>de</strong><br />

week, met zijn lunch in <strong>de</strong> tas, om zeven uur <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>ur uit en was daarna om zes uur weer thuis.<br />

“Als een PC uitviel, ging ik dat doorbellen. Een<br />

printer wordt gauw te warm. Je moet ‘m er dan<br />

even uittrekken, af laten koelen en weer terugzetten.”<br />

“Om me te plagen gaven sommige vliegers<br />

een trap tegen <strong>de</strong> printers, zo van: hé Ruud,<br />

weer een naar <strong>de</strong> moeren! Grappig toch?”<br />

“Stiekem hoop ik dat ik een keer terug mag<br />

komen, maar an<strong>de</strong>rs moet ik iets nieuws zoeken,<br />

zoals pakketjes rondrij<strong>de</strong>n.”<br />

“Door Pier, Kees, Franciene en ook alle vliegers<br />

heb ik het hier erg naar m’n zin gehad.”


14<br />

Jongensboek<br />

Tekst: Francis van Haaff<br />

Het verhaal van <strong>de</strong> ex F-16 vlieger die vorige maand<br />

veroor<strong>de</strong>eld werd tot vijf jaar onvoorwaar<strong>de</strong>lijke<br />

gevangenisstraf voor spionage, is een soort jongensboek. Een<br />

slecht jongensboek welteverstaan. Want het heldhaftige heeft<br />

niet <strong>de</strong> boventoon en het heeft vooralsnog ook nog geen goed<br />

ein<strong>de</strong>.<br />

Chris ‘Omelet’ V. is weliswaar al uit <strong>de</strong> Luchtmacht,<br />

maar hij is een vlieger, een echte vlieger,<br />

zoals hij zelf zegt. Vandaar dat <strong>de</strong> redactie zijn<br />

zaak heeft gevolgd.<br />

Alle informatie komt overigens uit <strong>de</strong> rechtbankuitspraak,<br />

die publiekelijk is.<br />

Dat er iets in <strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong> over geschreven kan<br />

wor<strong>de</strong>n, heeft te maken met <strong>de</strong> vraag in hoeverre<br />

<strong>de</strong> schul<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> financiële last, van Chris V. van<br />

belang waren bij zijn motieven.<br />

Elke zaak is an<strong>de</strong>rs, en niemand han<strong>de</strong>lt op<br />

<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> manier, maar een flinke financiële druk<br />

kent elke beginnen<strong>de</strong> vlieger. De financiële positie<br />

van <strong>de</strong>ze vlieger is een molensteen gebleken.<br />

Carrière<br />

Chris V. begint zijn loopbaan bij <strong>de</strong> NLS en is<br />

daarmee klaar in 1997. Van 1997 tot 2001 vliegt<br />

hij bij <strong>de</strong> Luchtmacht. Eerst Fokker 50 en Fokker<br />

60 op Eindhoven als Vaandrig, 2e en 1e Luitenant.<br />

Daarna wordt hij omgeschoold naar <strong>de</strong> F-16<br />

en zit van 2002 tot en met 2004 in <strong>de</strong> VS. Terug<br />

in Ne<strong>de</strong>rland vliegt hij als kapitein bij het 313<br />

squadron op Twenthe. Als <strong>de</strong> basis Twenthe sluit<br />

gaat hij met het 313 squadron over naar Volkel.<br />

In <strong>de</strong> winter van 2006/2007 wordt hij uitgezon<strong>de</strong>n<br />

naar Kandahar, Afghanistan. Daarna is hij op<br />

<strong>de</strong> vliegbasis Volkel hoofdzakelijk als coach van<br />

het Ne<strong>de</strong>rlandse <strong>de</strong>mo-team van F-16 vliegers<br />

werkzaam.<br />

Met ingang van 1 april 2010 wordt hem op eigen<br />

verzoek eervol ontslag verleend. Geduren<strong>de</strong> zijn<br />

KLu-carrière heeft hij 4.000 vlieguren gemaakt.<br />

Schul<strong>de</strong>n<br />

Ingezoomd op <strong>de</strong> financiële nood van Chris V.<br />

blijkt <strong>de</strong> studielening van <strong>de</strong> NLS in <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r<br />

jaren niet snel afgelost. Na veertien jaar blijkt er<br />

nog een studieschuld van € 100.000 te zijn. Na <strong>de</strong><br />

KLu-tijd is hij betrokken bij het opstarten van een<br />

bedrijf. Een partner uit dit bedrijf vor<strong>de</strong>rt na het<br />

mislukken van het project € 50.000. Daarnaast<br />

zijn er nog an<strong>de</strong>re, min<strong>de</strong>r grote schul<strong>de</strong>n en een<br />

hypotheek.<br />

Het OM heeft opgetekend hoe groot <strong>de</strong> financiële<br />

druk is. Volgens een getuige in <strong>de</strong> zaak is er bij<br />

Chris V. op dit gebied merkbaar lij<strong>de</strong>n te zien<br />

geweest.<br />

Natuurlijk werkt <strong>de</strong> gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> vlieger serieus<br />

aan het wegwerken van zijn/haar studiekosten.<br />

Dit geval lijkt een voorbeeld te zijn van uit <strong>de</strong><br />

hand gelopen financiën. De schuld van <strong>de</strong> NLS is<br />

niet <strong>de</strong> enige factor, maar het is wel een serieuze<br />

factor in <strong>de</strong> gehele optelsom, zeker als er geen<br />

regulier, substantieel salaris meer tegenover<br />

staat. Chris V. verklaar<strong>de</strong> op termijn bij <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong><br />

Arabische Emiraten F-16 te willen gaan<br />

vliegen.<br />

Het mag ontkend noch gebagatelliseerd wor<strong>de</strong>n<br />

dat veel vliegers tegen een enorme schuld<br />

aanhikken.<br />

Charles Dickens schreef dat als je inkomsten<br />

maar een kwartje meer zijn dan <strong>de</strong> uitgaven, dit<br />

geluk geeft. Zijn <strong>de</strong> uitgaven maar een dubbeltje<br />

meer dan <strong>de</strong> inkomsten: narigheid.<br />

Kafka<br />

Om nog een paar re<strong>de</strong>nen is het proces van Chris<br />

V. het meer dan waard om te volgen:<br />

Iemand moet al eer<strong>de</strong>r verdachte bewegingen<br />

of gedachten hebben gezien bij Chris V. Hij moet<br />

door iemand bij <strong>de</strong> MIVD of AIVD verlinkt zijn<br />

geweest. Dat maakte mogelijk dat hij gearresteerd<br />

werd met <strong>de</strong> Russische attaché in Den<br />

Haag.<br />

De vertrouwenspositie is voor wat betreft het<br />

han<strong>de</strong>len van een vlieger niet altijd dui<strong>de</strong>lijk.<br />

Zoals advocaat Knoops het zegt: “Als je een<br />

simpele PowerPoint-presentatie mee naar huis<br />

neemt riskeer je achter tralies te belan<strong>de</strong>n.”<br />

Dit is het zogenaam<strong>de</strong> lex certa-principe: voor<br />

het toekennen van een straf dient <strong>de</strong> (mis)daad<br />

dui<strong>de</strong>lijk omschreven te zijn. Dit geldt in dit geval<br />

veel min<strong>de</strong>r voor civiele piloten dan voor militaire<br />

piloten. Een parallel met bedrijfsgevoelige of<br />

beursgevoelige informatie is echter wel te trekken.<br />

Omdat het bewijs staatsgeheim is, heeft niemand<br />

het bewijs in kunnen/mogen zien, behalve<br />

<strong>de</strong> verdachte zelf. Ook het <strong>Op</strong>enbaar Ministerie<br />

niet, <strong>de</strong> advocaat niet en zelfs <strong>de</strong> rechter niet.<br />

De informatie die aan <strong>de</strong> Russische diplomaat<br />

Franz Kafka, vooral bekend van zijn boek ‘Het Proces’.<br />

overgegeven zou wor<strong>de</strong>n is alleen in grote lijnen<br />

beschreven. Het is aan specialisten met ‘insi<strong>de</strong>’<br />

kennis voorgelegd en toen als geheim bevestigd.<br />

Al met al heeft dit proces niet veel prece<strong>de</strong>nten.<br />

Het is als een scene uit Het Proces van Kafka<br />

waarbij niemand weet waarover het gaat.<br />

Geheimen<br />

Zeker in <strong>de</strong> Luchtmacht is het <strong>de</strong>len van belangrijke<br />

informatie vooral kwalijk als door die<br />

informatie collega’s in levensgevaar komen. Als<br />

het waar is dat het informatie is bijvoorbeeld<br />

over raketten (meer specifiek: o.a. informatie<br />

over Surface to Air Missile Threats, Tactical Air<br />

Designator-frequenties en F-16 Capabilities) dan<br />

dient er een zware straf te staan op het in gevaar<br />

brengen van je vrien<strong>de</strong>n. De advocaat zegt overigens<br />

dat het geen bijzon<strong>de</strong>re informatie betreft<br />

(SOP’s van <strong>de</strong> F-16) en dat dit gewoon op <strong>de</strong> sites<br />

van betreffen<strong>de</strong> fabrikanten staat. Dit lijkt echter<br />

niet aannemelijk, omdat er an<strong>de</strong>rs geen interesse<br />

geweest zou zijn van Russische zij<strong>de</strong>. De<br />

advocaat vecht <strong>de</strong>ze stelling ook aan.<br />

De aanklagers zeggen dat ze heus niet over een<br />

nacht ijs zijn gegaan voor wat betreft <strong>de</strong> getuigen,<br />

en het vaststellen om wat voor informatie<br />

het gaat. Het bewijs is ook wel overtuigend:<br />

sms-jes waarin een Russische diplomaat vlot<br />

gemaand wordt contact op te nemen [‘need to<br />

see you’], <strong>de</strong> afspraak zelf waarin Chris V. en <strong>de</strong><br />

diplomaat zijn opgepakt, twee Apple computers<br />

waar belasten<strong>de</strong> informatie op staat en een<br />

CD-ROM waar volgens <strong>de</strong> aanklager geheime<br />

informatie op staat.<br />

De verklaring van Chris V. is dat hij een afspraak<br />

met <strong>de</strong> Russische attaché had om gegevens over<br />

een vliegtuigongeval uit te wisselen. Een ongeval<br />

met een niet-Russisch vliegtuig op een vliegshow<br />

in Radom (Polen), augustus 2009. Dit vliegtuig<br />

kwam uit <strong>de</strong> Republiek Belarus (Wit-Rusland).<br />

De rechtbank acht <strong>de</strong>ze verklaring volstrekt<br />

onaannemelijk en ongeloofwaardig en kennelijk<br />

bedoeld als <strong>de</strong>kmantel voor zijn han<strong>de</strong>len.<br />

De straf is hoog: vijf jaar cel. De rechtbank rekent<br />

hem vooral aan dat hij zijn financieel gewin, zijn<br />

particuliere belang, zo voor heeft laten gaan op<br />

mogelijke scha<strong>de</strong> aan zijn eigen collega’s op <strong>de</strong><br />

F-16, die nota bene op dat moment aan het vechten<br />

waren in Libië.<br />

Al met al is <strong>de</strong>ze complexe zaak, met veel interessante<br />

gegevens voor militaire vliegers, maar<br />

ook civiele vliegers, nog lang niet gelopen. In <strong>de</strong><br />

week dat <strong>de</strong>ze woor<strong>de</strong>n geschreven wor<strong>de</strong>n is <strong>de</strong><br />

ver<strong>de</strong>diging in hoger beroep gegaan voor Chris V.<br />

Chris V. sprak in <strong>de</strong> rechtbank: “Niemand neemt<br />

een vlieger zijn trots af!”<br />

15


VNV-feest<br />

2 juni <strong>2012</strong><br />

<strong>Op</strong> zaterdag 2 juni <strong>2012</strong> opent Club Magenta haar <strong>de</strong>uren in<br />

Zaandam. In welke kleur u ook vliegt, gaat vliegen of gevlogen<br />

heeft, <strong>de</strong> kleur magenta is bij ie<strong>de</strong>r VNV-lid bekend. Om die<br />

re<strong>de</strong>n zullen <strong>de</strong> monumentale pan<strong>de</strong>n van Taets Art Gallery<br />

<strong>de</strong>ze avond magenta kleuren.<br />

Tekst: Feestcommissie<br />

De feestcommissie is trots om namens het<br />

bestuur alle le<strong>de</strong>n uit te nodigen en heeft<br />

daarom een zeer speciale opzet gemaakt voor<br />

het feest.<br />

Zo kun je in <strong>de</strong> Event Area helemaal uit je dak<br />

gaan bij een optre<strong>de</strong>n van Glennis Grace. Zij is in<br />

2011 bij <strong>de</strong> Buma NL Awards door het Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

publiek voor <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> maal op rij uitgeroepen<br />

tot ‘beste zangeres van Ne<strong>de</strong>rland’. U<br />

kent haar vast van het nummer ‘Afscheid’, waarmee<br />

zij in april 2011 een nummer 1-hit scoor<strong>de</strong><br />

en zelfs Xan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Buisonjé wist te ontroeren.<br />

<strong>Op</strong> onze feestavond gaat ze live met <strong>de</strong> Boston<br />

Tea Party. Deze zevenkoppige topband wordt<br />

bijgestaan door drie zangeressen en staat garant<br />

voor een absolute spektakelshow van ou<strong>de</strong> en<br />

nieuwe dance&party classics. Houdt u van rock?<br />

Dan bent u hier op <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> plaats want het is<br />

Rochelle die ook zal optre<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> Boston<br />

Tea Party. Zij won in 2011 X-Factor en stond met<br />

haar single ‘No-air’ in no time op nummer 1 van<br />

alle belangrijke hitlijsten.<br />

Misschien vindt u het nu tijd wor<strong>de</strong>n om even bij<br />

te kletsen met uw collega en partner, want het is<br />

in het Concertgebouw goed gesproken had. In <strong>de</strong><br />

Gallery van Taets is er geen muziek, wel een bar.<br />

De mensen van Verhaaf Party Catering lopen<br />

af en aan met diverse overheerlijke hapjes en<br />

gerechtjes uit verschillen<strong>de</strong> windstreken.<br />

Met een schuin oog ziet u<br />

dan een podium staan in <strong>de</strong><br />

Event Gar<strong>de</strong>n met daarop <strong>de</strong><br />

heren van Cargo Vibes. Het<br />

zijn Vincent Vilouca en Duncan<br />

Bloom die u bereiken met een<br />

mix van akoestische gitaar,<br />

zang, percussie en diverse<br />

elektronische apparatuur, die<br />

zij zeer muzikaal bespelen en<br />

creatief bedienen. Vanuit een<br />

intense setting vullen zij <strong>de</strong><br />

lounge Event Gar<strong>de</strong>n aan, met<br />

een easy listening en midtempo<br />

gevoel van soul, pop en jazz.<br />

Met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n; een<br />

drietal zalen voor verschillen<strong>de</strong><br />

smaken, maar wel één groot feest voor één vereniging!<br />

Dit willen u en uw partner niet missen,<br />

hier gaat over nagepraat wor<strong>de</strong>n!!<br />

Houdt u vanaf februari goed <strong>de</strong> VNV website in<br />

<strong>de</strong> gaten. Hierop vindt u on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Club Magenta<br />

button aanvullen<strong>de</strong> informatie over artiesten,<br />

locatie en tickets. Deze site wordt regelmatig<br />

ververst wor<strong>de</strong>n.<br />

Wij hopen u 2 juni aanstaan<strong>de</strong> in groten getale te<br />

verwelkomen.<br />

Feestelijke groet,<br />

Ruud Jurgens, Christophe Knaepen, Cees Tanja,<br />

Ernst Wiesman<br />

Dressco<strong>de</strong>: Party Chique<br />

16 al weer 2,5 jaar gele<strong>de</strong>n dat u ze op het galafeest<br />

17


18<br />

Luchtvaartverhalen<br />

– boekbespreking –<br />

Eind november kreeg ik het nieuwe<br />

boek van Aart van Wijk in han<strong>de</strong>n.<br />

Wat een kunststuk! Niet per se door<br />

het geraffineer<strong>de</strong> schrijven van het<br />

boek, maar door het bijeenbrengen<br />

van zoveel eerlijke en oprechte ervaringen uit<br />

vroeger tij<strong>de</strong>n. Aart heeft ongeveer 700 over het<br />

algemeen korte vliegverhalen van gepensioneer<strong>de</strong><br />

bemanningsle<strong>de</strong>n in een boek gebun<strong>de</strong>ld. Wat<br />

een plezier, wat een verslaving om ze te lezen!<br />

Het boek is geen dingetje om mee te nemen<br />

op reis. Niet vaak ziet men zo’n blok papier.<br />

Misschien wel twee kilo. Het is, zou ik zeggen,<br />

bij uitstek een boek voor op <strong>de</strong> koffietafel. Om<br />

tussen <strong>de</strong> middag op het gemak uit te lezen. Om<br />

je te verbazen over vroeger tij<strong>de</strong>n. Om nostalgie<br />

te proeven, om beken<strong>de</strong> namen te lezen en te<br />

<strong>de</strong>nken: ach, ja zeg.<br />

Natuurlijk heeft het soms <strong>de</strong> toon van het Polygoon<br />

Journaal. Als het uitlegt over <strong>de</strong> DC-4, of<br />

als een reisverslag van een mevrouw gaat over<br />

Viruly en Parmentier.<br />

Maar <strong>de</strong> verhalen zijn allemaal zo persoonlijk,<br />

dat het voelt alsof je er naast had kunnen zitten.<br />

En geen oubollige verhalen hoor: ‘zweetkakken’,<br />

heet een verhaal, of ‘blote KLM-kalen<strong>de</strong>r’.<br />

En dacht u dat To Be Captain nieuw is? Of Het<br />

Nieuwe Vliegen nieuw is? Niks, <strong>de</strong> gezagvoer<strong>de</strong>r<br />

dacht natuurlijk steeds aan zijn passagiers,<br />

getuige vele verhalen. Een prachtig verhaal is<br />

‘Non-standard/Brandstofbesparen<strong>de</strong> na<strong>de</strong>ring’,<br />

waarbij <strong>de</strong> copiloot een onwrikbare captain laat<br />

zien hoe je hard en toch zuinig moet vliegen op<br />

waarschijnlijk een Electra. “snelheid in <strong>de</strong> daling<br />

laten oplopen naar 467 kts (Vne) met gas bijna<br />

dicht. 12 mijl uit gear down en motoren fijn pitch.<br />

Nou, dat <strong>de</strong>cellereert als <strong>de</strong> mieter!”<br />

Door gepensioneer<strong>de</strong> bemanningsle<strong>de</strong>n van<br />

verkeersvliegtuigen.<br />

Verzameld door Aart van Wijk<br />

ISBN 978-90-79058-00-6<br />

496 bladzij<strong>de</strong>n. Via www.glostermeteor.nl te<br />

bestellen. (€ 40,- zon<strong>de</strong>r portokosten)<br />

Ook in een viertal boekwinkels te koop.<br />

En een verhaal<br />

over een hork<br />

van een collega<br />

is natuurlijk<br />

niet alleen<br />

van <strong>de</strong>ze tijd.<br />

Smullen wordt<br />

het – dat wat<br />

wij ook wel<br />

eens meemaken<br />

– om te lezen over die ‘maat’ in een DC-8.<br />

Aart, wat een document! Ie<strong>de</strong>reen zou het<br />

moeten lezen om even veertig verle<strong>de</strong>n jaren<br />

luchtvaart bij te tanken.<br />

Er is een beperkte voorraad van dit boek. Het is<br />

in eigen beheer uitgegeven.<br />

Hopelijk komt er een vervolg. Hopelijk is <strong>de</strong> lezer<br />

van dit boek, <strong>de</strong> schrijver van het volgen<strong>de</strong>.<br />

oog voor vliegers<br />

Van Noort Gassler & Co<br />

accountants & adviseurs<br />

Bloemendaalseweg 169<br />

2061 CJ Bloemendaal<br />

T (023) 526 09 92<br />

E bloemendaal@noortgassler.nl<br />

www.noortgassler.nl


De “Wientjesvoort”<br />

F r i s o W o u d s t r a A r c h i t e c t e n b n a<br />

Fotografie: Thea van <strong>de</strong>n Heuvel/DAPh<br />

Neoklassiek<br />

Jugendstil<br />

Amsterdamseschool<br />

Amerikaanse nieuwe stijl<br />

(Frank Lloyd Wright)<br />

Hollandse <strong>de</strong>rtiger jaren woningen<br />

Gespecialiseerd in het nieuw<br />

bouwen van historische villas<br />

en appartementen<br />

Detaillering, materiaalgebruik, in<strong>de</strong>ling en gebruikte kleuren zijn authentiek.<br />

Verzorging ontwerp/bouwbegeleiding/budgetbewaking<br />

Ruurloseweg 83 | 7251 LC Vor<strong>de</strong>n | Tel. (0575) 519455 | Fax (0575) 519550 | www.frisowoudstra.nl | info@frisowoudstra.nl


p<br />

e

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!