29.09.2013 Views

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

Op de Bok - januari 2012 - Vnv

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

vereniging van ne<strong>de</strong>rlandse verkeersvliegers <strong>januari</strong> <strong>2012</strong><br />

Analyseren of<br />

Archiveren?<br />

Jongensboek<br />

Remember<br />

riding this one?


ABN AMRO PILOTENDESK:<br />

OOK VOOR FISCALE<br />

AANGELEGENHEDEN UW STARTPUNT<br />

In weinig tijd veel kunnen regelen. Dat kan bij <strong>de</strong> ABN AMRO<br />

Piloten<strong>de</strong>sk. Hier werken professionals die volledig thuis zijn<br />

in uw wereld, weten wat voor u belangrijk is en bovendien<br />

beschikken over essentiële fiscale kennis voor <strong>de</strong> bancaire<br />

dienstverlening. Hierdoor hoeft u weinig uit te leggen en<br />

komt u samen met uw banker vliegensvlug tot <strong>de</strong> kern. Ook bij<br />

fiscale aangelegenhe<strong>de</strong>n met betrekking tot onze producten en<br />

diensten kan <strong>de</strong> Piloten<strong>de</strong>sk daarom uw startpunt zijn. Laat u<br />

bij complexe fiscale vragen echter ook altijd adviseren door een<br />

belastingadviseur.<br />

‘ONZE UITDAGING? OP EEN<br />

VERANTWOORDE MANIER VOOR ELKE<br />

KLANT DE SLIMSTE OPLOSSING ZOEKEN’<br />

“Standaardoplossingen kennen we hier eigenlijk niet. Ook wel<br />

logisch, omdat <strong>de</strong> persoonlijke situatie van een verkeersvlieger<br />

nogal specifiek is”, legt Jan Depping, preferred banker op <strong>de</strong><br />

Piloten<strong>de</strong>sk Schiphol uit. “Zo’n situatie vraagt om individueel<br />

maatwerk, bre<strong>de</strong> kennis en inventiviteit. Neem piloten die in<br />

Ne<strong>de</strong>rland wonen, maar vliegen voor een buitenlandse<br />

maatschappij en daarom buitenlands belastingplichtig zijn. We<br />

hebben dan te maken met twee fiscale regimes. Ondanks <strong>de</strong>ze<br />

complexiteit kunnen we bijvoorbeeld toch een woningfinanciering<br />

op een Ne<strong>de</strong>rlands on<strong>de</strong>rpand verstrekken. Door bei<strong>de</strong> regimes<br />

goed te verwerken kunnen en mogen we het buitenlandse inkomen<br />

vrijwel volledig meenemen binnen <strong>de</strong> huidige Gedragsco<strong>de</strong><br />

Hypothecaire Financieringen. Deze oplossing lever<strong>de</strong> een klant<br />

recentelijk nog <strong>de</strong> door hem gewenste hypotheek op. Daardoor<br />

kon hij met zijn partner in Ne<strong>de</strong>rland een huis kopen. Het ging<br />

om een Ne<strong>de</strong>rlandse piloot met een studieschuld die in dienst is<br />

bij een Duitse maatschappij en daardoor Duits belastingplichtig<br />

is. Samen met het Ne<strong>de</strong>rlandse inkomen van zijn partner is het<br />

bij <strong>de</strong>ze complexe aanvraag toch gelukt om <strong>de</strong> financiering rond<br />

te krijgen. Ook voor <strong>de</strong> financiering van onroerend goed in het<br />

buitenland kunnen we <strong>de</strong> piloot van dienst zijn. Daarbij maakt het<br />

voor ons niet uit of er sprake is van Ne<strong>de</strong>rlands of buitenlands<br />

inkomen. Voor ons is het een uitdaging om op verantwoor<strong>de</strong> wijze<br />

bij elke vraag <strong>de</strong> best mogelijke oplossing voor <strong>de</strong> klant te zoeken.<br />

Daar gaat het ons om.”<br />

Ook ú bent voor gespecialiseerd advies van harte welkom bij onze<br />

Piloten<strong>de</strong>sk. Onze preferred bankers nemen graag alle tijd voor u.<br />

Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/piloten


<strong>januari</strong> <strong>2012</strong><br />

evi<strong>de</strong>nt p. 2<br />

voorwoord p. 3<br />

analyseren of archiveren p. 4<br />

uit <strong>de</strong> post geplukt p. 8<br />

remember riding this one? p. 10<br />

portret p. 13<br />

jongensboek p. 14<br />

vnv-feest <strong>2012</strong> p. 16<br />

luchtvaartverhalen p. 18<br />

van het bestuur p.19<br />

van <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad p.28<br />

ABN AMRO Piloten<strong>de</strong>sk<br />

Aanbiedingen m.i.v. 1 juli 2009<br />

■ Preferred Banking-bediening<br />

■ Persoonlijk Financieel Plan<br />

■ BIJZONDER Preferred Banking<br />

■ Prestige Pakket<br />

■ VNV Studielening<br />

■ (Buitenland) Hypotheek tegen VNV-(rente)tarieven<br />

■ Kortingen op tarieven Formaat Notarissen<br />

■ Premiekortingen op particuliere scha<strong>de</strong>verzekeringen<br />

■ Premiekorting op Ne<strong>de</strong>rlandse Luchtvaartpool Loss of License-verzekering<br />

■ Extra <strong>de</strong>kking Doorlopen<strong>de</strong> Reisverzekering<br />

■ Premiekorting op Overlij<strong>de</strong>nsrisicoverzekering<br />

Arrangement voor <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van<br />

<strong>de</strong> Vereniging van Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

Verkeersvliegers<br />

Uw Flightplan op pagina 6<br />

1


2<br />

evi<strong>de</strong>nt<br />

Evert van Zwol, presi<strong>de</strong>nt<br />

<strong>Op</strong>passen geblazen!<br />

Schiphol is weer <strong>de</strong> nummer 4 van<br />

Europa qua passagiersaantallen.<br />

Een goe<strong>de</strong> prestatie waar we trots<br />

op mogen zijn. Deze prestatie wordt<br />

geleverd door alle betrokkenen rondom <strong>de</strong><br />

luchthaven en zeker niet in <strong>de</strong> laatste plaats<br />

door <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen die er hun<br />

thuisbasis hebben en <strong>de</strong> prachtige netwerken<br />

die zij daarmee aan <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse economie<br />

aanbie<strong>de</strong>n. Ook op vrachtgebied is Schiphol<br />

een toonaangeven<strong>de</strong> luchthaven. Het is een<br />

beetje jammer dat sommige concurrenten<br />

op oneerlijke wijze misbruik maken van al<br />

het moois dat Schiphol te bie<strong>de</strong>n heeft, maar<br />

daar ligt dan tegelijkertijd weer een mooie<br />

uitdaging voor overheid en bedrijfsleven in<br />

Ne<strong>de</strong>rland om daar weerstand tegen te bie<strong>de</strong>n<br />

en han<strong>de</strong>lend op te tre<strong>de</strong>n. Het is in ons aller<br />

belang om <strong>de</strong>ze goe<strong>de</strong> uitgangspositie nog<br />

beter te maken door gericht in <strong>de</strong> luchthaven<br />

te investeren en vooral niet in <strong>de</strong> valkuil te<br />

trappen om <strong>de</strong> tarieven flink op te voeren. Het<br />

zou van échte visie getuigen als we niet alleen<br />

een heel erg goe<strong>de</strong> luchthaven zou<strong>de</strong>n hebben<br />

maar tegelijkertijd ook nog eens een relatief<br />

goedkope, of ben ik nu aan het dagdromen?<br />

In mijn nieuwjaarsspeech refereer<strong>de</strong> ik aan ‘<strong>de</strong><br />

vijand’ die weer traditioneel buiten zit, daarbij<br />

on<strong>de</strong>r meer doelend op <strong>de</strong> gesubsidieer<strong>de</strong><br />

carriers uit het Mid<strong>de</strong>n-Oosten die inmid<strong>de</strong>ls<br />

ook lekker met hun boodschappenkarretje<br />

door Europa aan het rij<strong>de</strong>n zijn. Air Berlin<br />

en mogelijk straks ook Spanair zijn al in het<br />

karretje gelegd en gaan proberen met vers<br />

olie- en gaskapitaal <strong>de</strong> concurrentie met ons<br />

te verhevigen. Dit alles uiteraard tot grote<br />

vreug<strong>de</strong> van veel Europese politici, die <strong>de</strong>nken<br />

dat ons ‘vrijemarkt<strong>de</strong>nken’ ook door <strong>de</strong> rest<br />

van <strong>de</strong> wereld volgens <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> regels wordt<br />

omarmd. In dit nieuw begonnen jaar zullen<br />

bedrijven, vakbon<strong>de</strong>n en an<strong>de</strong>re stakehol<strong>de</strong>rs<br />

alles op alles moeten zetten om <strong>de</strong>ze steeds<br />

groter wor<strong>de</strong>n<strong>de</strong> bedreiging te bestrij<strong>de</strong>n; onze<br />

toekomst staat immers op het spel!<br />

Terwijl op diverse plekken in Europa en el<strong>de</strong>rs<br />

(cargo) airlines omvallen of in zeer zwaar weer<br />

zitten of kampen met stakingen, gaan <strong>de</strong> VNV<br />

en <strong>de</strong> bedrijven in een goe<strong>de</strong> sfeer kijken naar<br />

<strong>de</strong> problematieken van dit moment. Ik heb<br />

nogmaals aangegeven dat <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur van <strong>de</strong> VNV<br />

altijd openstaat voor <strong>de</strong> constructieve dialoog.<br />

Ik wens u en <strong>de</strong> uwen al het goe<strong>de</strong> voor <strong>2012</strong>.<br />

Afwachten<br />

voorwoord<br />

Francis van Haaff, hoofdredacteur<br />

Het nieuwe jaar lijkt spannend<br />

te gaan wor<strong>de</strong>n, voor <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen,economisch<br />

gezien. Gaat <strong>de</strong> dollar<br />

weer stijgen? De olieprijs weer<br />

wat naar bene<strong>de</strong>n? Blijft <strong>de</strong> rente<br />

stabiel? Houdt <strong>de</strong> euro stand?<br />

Kunnen kosten beheerst wor<strong>de</strong>n<br />

zon<strong>de</strong>r dat het <strong>de</strong> kwaliteit<br />

van het product of het bedrijf<br />

aantast? Het is afwachten. Maar<br />

misschien is afwachten, net<br />

als <strong>de</strong> Europese ministers en<br />

banken met Griekenland ook<br />

hebben gedaan, niet iets dat<br />

oplevert. Juist in een tijd waarin<br />

er <strong>de</strong>uken komen in bedrijven<br />

en organisaties, moet men zich<br />

on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n. Maar hoe?<br />

Het antwoord daarop kunnen<br />

we afwachten, maar we proberen<br />

het voor te zijn.<br />

<strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong> wil nog steeds graag<br />

online. Een ‘app’ om meer dan<br />

alleen platte tekst aan te kunnen<br />

klikken. De mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

wor<strong>de</strong>n ineens zoveel groter,<br />

zoals een filmpje van een<br />

spreker en een interview met<br />

bijzon<strong>de</strong>re gasten. Er kan meer<br />

en beter een beeld gegeven<br />

wor<strong>de</strong>n van hoe en waaraan<br />

<strong>de</strong> VNV werkt. De wens en <strong>de</strong><br />

plannen zijn gevormd, hoewel...<br />

hoe moet het bijvoorbeeld met<br />

Social Media. Kunnen we dat<br />

aan? Durven we dat? Is het wel<br />

handig? Is het ‘leuk’? We willen<br />

dit niet meer afwachten. We<br />

gaan er aan geloven.<br />

De VNV heeft een bijzon<strong>de</strong>re<br />

organisatie met vele specialisten.<br />

Een jaar zal niet genoeg<br />

zijn om te vertellen waar <strong>de</strong><br />

VNV mee bezig is, aan meewerkt<br />

en aan mee<strong>de</strong>nkt. Een<br />

wens voor het nieuwe jaar is om<br />

dit niet alleen te <strong>de</strong>len met <strong>de</strong><br />

le<strong>de</strong>n, maar ook dit naast het<br />

werk en gedachten van an<strong>de</strong>re<br />

vliegervakbon<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> rest<br />

van <strong>de</strong> wereld te leggen. Met<br />

name <strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën en het werk dat<br />

gedaan wordt in Parijs en <strong>de</strong> VS<br />

moeten nodig naast die van ons<br />

gelegd wor<strong>de</strong>n. En niet alleen<br />

die. Ook IFALPA en ECA moeten<br />

nodig journalistiek bekeken<br />

wor<strong>de</strong>n, vooral nu er bestuur<strong>de</strong>rs<br />

uit eigen gele<strong>de</strong>ren daar in<br />

<strong>de</strong> board zitten. René <strong>de</strong> Groot<br />

en Nico Voorbach, we staan binnenkort<br />

op <strong>de</strong> stoep!<br />

Juist in een tijd waarin er <strong>de</strong>uken komen in<br />

bedrijven en organisaties, moet men zich<br />

on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n, maar hoe?<br />

<strong>Op</strong>nieuw tra<strong>de</strong>n er drie redacteuren<br />

toe tot <strong>de</strong> redactie. Het<br />

wordt nu een grote groep met<br />

vooral jonge le<strong>de</strong>n. Bij een eerste<br />

bijeenkomst bleek ie<strong>de</strong>reen<br />

elkaars taal goed te spreken.<br />

Dit jaar gaat <strong>de</strong> groep zich<br />

verdiepen in alles waar het zijn<br />

neus graag in wil steken, in <strong>de</strong><br />

goe<strong>de</strong> zin van het woord. Meer<br />

schrijvers maken meer smaken,<br />

meer visies. De grootste vindingrijkheid<br />

put men immers uit<br />

dat wat men zelf meegemaakt<br />

heeft, of waar men zelf het<br />

meest in geïnteresseerd is.<br />

3


Analyseren<br />

of archiveren? 5<br />

Tekst: David Treffers, assistent bestuurslid Vliegtechnische Zaken<br />

Een vlieger weet als geen an<strong>de</strong>r hoe belangrijk het is<br />

om van in het verle<strong>de</strong>n gemaakte fouten te leren. En<br />

nog belangrijker, om mogelijke fouten in <strong>de</strong> toekomst<br />

te voorkomen. Zo weten we ook dat gemaakte fouten<br />

grondig moeten wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht om <strong>de</strong> juiste lessen te leren.<br />

In <strong>de</strong> luchtvaart analyseren we (serious) inci<strong>de</strong>nts en acci<strong>de</strong>nts om<br />

waar mogelijk procedures en regelgeving aan te passen en daarna<br />

te controleren of <strong>de</strong> aanpassing(en) hebben gewerkt; lees: tot<br />

min<strong>de</strong>r (serious) inci<strong>de</strong>nts en acci<strong>de</strong>nts hebben geleid.<br />

Klinkt mooi en werkzaam, toch? Speciaal voor<br />

dit doel is er het Analyse Bureau Luchtvaartvoorvallen<br />

(ABL), dat on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el is van IVW en<br />

werkt volgens het eer<strong>de</strong>rgenoem<strong>de</strong> principe van<br />

analyseren, aanpassen en controleren.<br />

Melding voorvallen<br />

Wat is precies <strong>de</strong> rol van het ABL? Alle ingevul<strong>de</strong><br />

formulieren ‘melding voorvallen’, voor <strong>de</strong> meeste<br />

vliegers een air safety report (ASR), komen bij<br />

het ABL terecht. In het meren<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> gevallen<br />

gebeurt dit via <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling Flight Safety van<br />

<strong>de</strong> maatschappij, maar rechtstreekse meldingen<br />

zijn ook mogelijk. Denk hierbij aan <strong>de</strong> ballonvaartmaatschappijen,<br />

general aviation, etc. Alle<br />

meldingen wor<strong>de</strong>n geclassificeerd, gecategoriseerd<br />

en geco<strong>de</strong>erd. Door op <strong>de</strong>ze manier een<br />

database op te bouwen kunnen trendanalyses<br />

wor<strong>de</strong>n gemaakt, hotspots gepinpoint en rapportages<br />

wor<strong>de</strong>n opgemaakt. Een voorbeeld: aan <strong>de</strong><br />

hand van <strong>de</strong> meldingen over birdstrikes kan het<br />

aantal birdstrikes per jaar, per maand, vergelijkingen<br />

met voorgaan<strong>de</strong> jaren, <strong>de</strong> locaties en <strong>de</strong><br />

trend die dit laat zien wor<strong>de</strong>n aangetoond. Zo is<br />

uit <strong>de</strong> analyses van het ABL op te maken dat het<br />

aantal birdstrikes van 135 in 2008 is gestegen<br />

tot 310 in 2010, er in <strong>de</strong> zomermaan<strong>de</strong>n een<br />

forse piek is in het aantal vogelaanvaringen, <strong>de</strong><br />

meeste voorkomen op Schiphol, 60% tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />

na<strong>de</strong>ring en landing plaatsvindt en 33% bij <strong>de</strong><br />

start en het uitklimmen.<br />

Doorsturen naar IVW<br />

Dat is echter niet het enige wat het ABL doet.<br />

Binnen <strong>de</strong> overheid is het ABL het eerste filter<br />

om te bepalen of er mogelijk sprake is van opzet<br />

en/of grove nalatigheid. Ook in <strong>de</strong>ze just cultureomgeving<br />

– gericht op het leren van gemaakte<br />

fouten – wordt bij een vermoe<strong>de</strong>n van opzet en/<br />

of grove nalatigheid <strong>de</strong> melding het vervolgtraject<br />

ingestuurd, met als mogelijk eindstation<br />

het <strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM). Om een vermoe<strong>de</strong>n<br />

te toetsen maakt het ABL gebruik van<br />

<strong>de</strong>skundigen om hier een oor<strong>de</strong>el over te geven.<br />

Dit zijn <strong>de</strong> inspecteur-vliegers van <strong>de</strong> Inspectie<br />

Verkeer en Waterstaat (IVW).<br />

Een an<strong>de</strong>re, zorgelijke functie van het ABL is <strong>de</strong><br />

doorstuurfunctie naar <strong>de</strong> inspectie. Alle binnengekomen<br />

meldingen wor<strong>de</strong>n één op één<br />

doorgestuurd naar <strong>de</strong> inspectie. Wel wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />

meldingen geanonimiseerd, maar je hoeft geen<br />

Sherlock Holmes te zijn om met vluchtnummer<br />

en datum te achterhalen wie <strong>de</strong> vliegers in dit<br />

verhaal waren. De inspectie kan dit eenvoudig<br />

gerechtelijk laten opvragen bij <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong><br />

maatschappij. Hiermee rijst <strong>de</strong> vraag hoe goed<br />

<strong>de</strong> mel<strong>de</strong>r dan eigenlijk wordt beschermd? Terwijl<br />

bescherming toch een van <strong>de</strong> ankerpunten is<br />

van het ABL.<br />

Binnen <strong>de</strong> overheid is het ABL het<br />

eerste filter om te bepalen of er<br />

mogelijk sprake is van opzet en/of<br />

grove nalatigheid.<br />

Totdat er Europese regelgeving kwam voor <strong>de</strong><br />

melding van voorvallen in <strong>de</strong> luchtvaart, was een<br />

melding niet meer dan het woord inhoudt. Erna<br />

was het klaar. De Europese richtlijn 2003/42/EG<br />

‘Melding van voorvallen in <strong>de</strong> burgerluchtvaart’<br />

moest zorgen voor een Europees meldingssysteem<br />

met een individuele invulling per lidstaat,<br />

gebaseerd op het European Co-ordination<br />

Centre for Aviation Inci<strong>de</strong>nt Reporting Systems<br />

(ECCAIRS). Met dit systeem kon<strong>de</strong>n voorvallen<br />

(verzameling van inci<strong>de</strong>nts, serious inci<strong>de</strong>nts en<br />

acci<strong>de</strong>nt) wor<strong>de</strong>n gecategoriseerd en geanalyseerd<br />

op Europees niveau.<br />

De beginjaren<br />

In Ne<strong>de</strong>rland grepen <strong>de</strong> inspectie, beroepsverenigingen,<br />

maatschappijen en verkeerslei<strong>de</strong>rs<br />

<strong>de</strong> richtlijn aan om in een samenwerkingsverband<br />

het ABL te starten. En in 2007 was het<br />

zover. Het ABL was geboren en ging in <strong>de</strong> beginfase<br />

voortvarend van start. Het ABL werd als het<br />

ware in het diepe gegooid en bleek (nog) niet zo<br />

goed te kunnen zwemmen. De drie starten<strong>de</strong><br />

FTE’s had<strong>de</strong>n onvoldoen<strong>de</strong> mankracht en knowhow<br />

om ongeveer 11.000 à 12.000 ASR’s per jaar


6<br />

te kunnen categoriseren. Daar kwam nog bij<br />

dat <strong>de</strong> meeste ASR’s zeer beknopt wer<strong>de</strong>n, en<br />

wor<strong>de</strong>n, ingevuld waardoor het voor <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers<br />

niet goed dui<strong>de</strong>lijk is in welke categorie<br />

<strong>de</strong> ASR thuishoort. Het was bijvoorbeeld lastig<br />

om een Go-Around (G/A) op waar<strong>de</strong> te schatten<br />

en dus juist te categoriseren. Een on<strong>de</strong>rscheid in<br />

G/A vanwege een niet vrije baan, technisch mankement,<br />

ATC request, WX of pilot induced kon in<br />

veel gevallen niet wor<strong>de</strong>n gemaakt. Deze ASR’s<br />

kwamen terecht in <strong>de</strong> bak ‘G/A algemeen’, maar<br />

<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rliggen<strong>de</strong> oorzaak, die hier juist het<br />

belangrijkste is, blijft onbekend en <strong>de</strong> Go-Around<br />

zelf is niet eens meldingsplichtig.<br />

ABL Plus<br />

Naast het ABL, is er het ABL+. Deze pluscomponent<br />

bestaat uit luchtvaart<strong>de</strong>skundigen uit<br />

<strong>de</strong> sector en overheid, als het ware <strong>de</strong> ‘kennispool’.<br />

Zij hou<strong>de</strong>n zich on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re bezig met<br />

het interpreteren van trends, het opstellen van<br />

classificatiemo<strong>de</strong>llen en het bepalen van <strong>de</strong><br />

focusgebie<strong>de</strong>n (runway incursions, birdstrikes,<br />

laseraanstralingen, etc).<br />

Deze op afroep beschikbare kennispool trok in<br />

2009 aan <strong>de</strong> bel bij <strong>de</strong> IVW met <strong>de</strong> me<strong>de</strong><strong>de</strong>ling<br />

dat het functioneren van het ABL op onvoldoen<strong>de</strong><br />

niveau was en dat reorganiseren noodzakelijk<br />

was. Het ABL+ trok <strong>de</strong> analysecapaciteiten van<br />

het ABL in twijfel, met als basis het (on)vermogen<br />

om op <strong>de</strong> correcte manier het grote aantal<br />

ASR’s te kunnen categoriseren en vervolgens te<br />

analyseren.<br />

Na on<strong>de</strong>rzoek door <strong>de</strong> commissie Van Del<strong>de</strong>n<br />

is het aantal FTE’s binnen het ABL verhoogd<br />

naar vijf. Dit zijn drie vaste me<strong>de</strong>werkers en<br />

twee FTE’s wor<strong>de</strong>n ingevuld door inspecteurs en<br />

me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> IVW die parttime assisteren<br />

bij het verwerken van binnengekomen ASR’s.<br />

Voor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong>ze ‘samenwerking’ is dat <strong>de</strong><br />

luchtvaartkennis van <strong>de</strong> IVW-inspecteurs binnen<br />

het ABL wordt gebracht wat het categoriseren<br />

ten goe<strong>de</strong> komt. Door <strong>de</strong>ze betere categorisering<br />

heeft <strong>de</strong> database van het ABL meer waar<strong>de</strong><br />

gekregen en kunnen er op termijn ook waar<strong>de</strong>volle<br />

analyses uit voortkomen.<br />

Flight safety<br />

Binnen <strong>de</strong> luchtvaartmaatschappijen zijn het <strong>de</strong><br />

flight safety-af<strong>de</strong>lingen waar een door <strong>de</strong> vlieger<br />

ingedien<strong>de</strong> ASR wordt behan<strong>de</strong>ld. Concreet<br />

houdt dit in dat wanneer je als vlieger een melding<br />

(ASR) van een voorval doet, <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong><br />

flight safety-af<strong>de</strong>ling <strong>de</strong>ze melding verwerkt<br />

in haar eigen database en afhankelijk van <strong>de</strong><br />

ernst van <strong>de</strong> situatie actie kan on<strong>de</strong>rnemen om<br />

herhaling in <strong>de</strong> toekomst te voorkomen. Naast<br />

<strong>de</strong>ze werkzaamhe<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling is er <strong>de</strong><br />

wettelijke verplichting om als vlieger voorvallen<br />

te mel<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> controleren<strong>de</strong> instantie, IVW.<br />

De praktische afhan<strong>de</strong>ling hiervan wordt in het<br />

algemeen ook door <strong>de</strong> flight safety-af<strong>de</strong>ling van<br />

<strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong> maatschappij gedaan. Deze zal<br />

een geanonimiseer<strong>de</strong> kopie van <strong>de</strong> melding doen<br />

toekomen aan het ABL.<br />

72 uur<br />

Om KLM als voorbeeld te nemen, gaat dit als<br />

volgt. De ASR’s kunnen op twee manieren<br />

binnenkomen, schriftelijk en/of digitaal. Deze<br />

rapporten wor<strong>de</strong>n handmatig overgezet in <strong>de</strong><br />

Sentinel database. Als dit is gebeurd zullen<br />

<strong>de</strong> rapportages door het Inci<strong>de</strong>nt Assessment<br />

Team (IAT) wor<strong>de</strong>n geclassificeerd in een van<br />

vijf categorieën: low risk, medium risk, high<br />

risk, serious inci<strong>de</strong>nt en als laatste categorie,<br />

acci<strong>de</strong>nt. De binnengekomen en geclassificeer<strong>de</strong><br />

rapporten wor<strong>de</strong>n verzameld en drie maal per<br />

week naar het ABL verstuurd – dit om aan <strong>de</strong><br />

wettelijke eis te voldoen dat een voorval binnen<br />

72 uur aan <strong>de</strong> controleren<strong>de</strong> instantie wordt<br />

gemeld. De gegevens wor<strong>de</strong>n vóór het verzen<strong>de</strong>n<br />

geanonimiseerd, maar vluchtnummer en datum<br />

moeten vermeld zijn en blijven. Per maatschappij<br />

kunnen er verschillen zijn in het verwerkingsproces<br />

van ASR’s. Zo is het bij KLM voorgeschreven<br />

om in geval van een voorval niet alleen een<br />

ASR in te dienen, maar ook altijd <strong>de</strong> dispatcher<br />

te informeren.<br />

De gegevens wor<strong>de</strong>n vóór het<br />

verzen<strong>de</strong>n geanonimiseerd, maar<br />

vluchtnummer en datum moeten<br />

vermeld zijn en blijven.<br />

Leren en straffen<br />

Het overgrote <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> ASR’s die bij het ABL<br />

binnenkomen behelzen weinig interessante<br />

zaken voor <strong>de</strong> inspectie. Ze wor<strong>de</strong>n dan ook<br />

slechts gebruikt, via categorisering, om trendanalyses<br />

te maken en tijdig mogelijk onveilige<br />

situaties het hoofd te kunnen bie<strong>de</strong>n.<br />

Een binnengekomen melding waarbij mogelijk<br />

sprake is van opzet en/of grove nalatigheid wordt<br />

bij het ABL na<strong>de</strong>r getoetst door <strong>de</strong> inspecteurs<br />

van IVW en kan vervolgens via <strong>de</strong> hoofdinspecteur<br />

(HI) en <strong>de</strong> inspecteur-generaal (IG) naar het<br />

<strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM) gaan.<br />

Reeds jaren is artikel 5.3 uit <strong>de</strong> luchtvaartwet<br />

voer voor discussie met bijvoorbeeld het OM:<br />

Het is verbo<strong>de</strong>n op zodanige wijze aan het luchtverkeer<br />

<strong>de</strong>el te nemen dan wel luchtverkeersleidingsdiensten<br />

te verlenen dat daardoor personen<br />

of zaken in gevaar wor<strong>de</strong>n of kunnen wor<strong>de</strong>n<br />

gebracht.<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is er een vorm van consensus met het<br />

OM. Om <strong>de</strong>ze te laten groeien zijn er verschillen<strong>de</strong><br />

overlegplatformen. Een daarvan is het<br />

casusoverleg tussen OM, IVW en <strong>de</strong> sectorpartijen,<br />

inclusief <strong>de</strong> VNV. Hier wor<strong>de</strong>n fictieve en<br />

feitelijke meldingen besproken om te bepalen of<br />

zo’n melding zou moeten wor<strong>de</strong>n gedaan aan het<br />

<strong>Op</strong>enbaar Ministerie (OM).<br />

Zoals eer<strong>de</strong>r gesteld moeten voorvallen gemeld<br />

wor<strong>de</strong>n om er überhaupt van te kunnen leren.<br />

Het maken van eerlijke fouten – nobody goes to<br />

work to do a bad job – en het leren ervan, moet<br />

een veiliger werkomgeving en betere procedures<br />

voortbrengen. Just Culture heeft voor ogen te<br />

leren van eerlijk gemaakte fouten en opzet en/of<br />

grove nalatigheid te bestraffen.<br />

Het beoor<strong>de</strong>len van <strong>de</strong>ze meldingen<br />

op opzet en/of grove nalatigheid is<br />

moeilijk wanneer je niet over alle<br />

feiten en kennis kunt beschikken.<br />

Bekendheid vergroten<br />

Naast dat er wettelijke bepalingen zijn die stellen<br />

welke voorvallen gemeld moeten wor<strong>de</strong>n,<br />

speelt <strong>de</strong> meldingsbereidheid een extreem grote<br />

rol. Uit <strong>de</strong> onlangs gehou<strong>de</strong>n enquête van het<br />

Directoraat Generaal Luchtvaart en Maritiem<br />

is gebleken dat het met <strong>de</strong> meldingsbereidheid<br />

on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> verkeersvliegers niet slecht is gesteld.<br />

Ook kwam naar voren dat <strong>de</strong> bekendheid van het<br />

ABL zeer klein is. En daarmee dus ook <strong>de</strong> kennis<br />

van <strong>de</strong> taken van het ABL. Je zou hieruit kunnen<br />

conclu<strong>de</strong>ren dat maar weinig vliegers ervan op<br />

<strong>de</strong> hoogte zijn dat hun ingevul<strong>de</strong> ASR bij het ABL<br />

terechtkomt, die <strong>de</strong> ASR weer doorstuurt naar<br />

<strong>de</strong> inspectie, met als ultimo het OM.<br />

<strong>Op</strong> het ASR, dan wel het formulier melding<br />

voorvallen, kan men wel aangeven dat men niet<br />

wil dat <strong>de</strong>ze melding wordt doorgestuurd naar <strong>de</strong><br />

inspectie. Dit neemt natuurlijk niet weg dat wanneer<br />

er een vermoe<strong>de</strong>n is van opzet en/of grove<br />

nalatigheid dit altijd zal wor<strong>de</strong>n beoor<strong>de</strong>eld door<br />

<strong>de</strong> inspecteur-vlieger(s) van IVW en dan mogelijk<br />

alsnog het vervolgtraject wordt ingegaan met als<br />

eindstation het OM.<br />

Samengevat heeft <strong>de</strong> instantie die <strong>de</strong> ASR’s<br />

binnen <strong>de</strong> muren van <strong>de</strong> overheid verwerkt en<br />

analyseert een zware taak. Het beoor<strong>de</strong>len van<br />

<strong>de</strong>ze meldingen op opzet en/of grove nalatigheid<br />

is moeilijk wanneer je niet over alle feiten en<br />

kennis kunt beschikken. Dit soort meldingen zijn<br />

er (gelukkig) maar bar weinig.<br />

Ook al die an<strong>de</strong>re duizen<strong>de</strong>n meldingen moeten<br />

handmatig verwerkt wor<strong>de</strong>n. Met <strong>de</strong> uitbreiding<br />

van het aantal werknemers en <strong>de</strong> kennis<br />

bij het ABL is dit naar een hoger niveau getild.<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is het zover dat er ook daadwerkelijk<br />

geanalyseerd kan wor<strong>de</strong>n en zijn <strong>de</strong> eerste rapportages<br />

een feit.<br />

7


uit <strong>de</strong> post<br />

geplukt<br />

8<br />

Uitgerust aan het<br />

werk<br />

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit<br />

FAA heeft – nadat<br />

hierover al jaren werd gesproken<br />

– een aantal maatregelen<br />

afgekondigd die ervoor moeten<br />

zorgen dat piloten beter uitgerust<br />

in <strong>de</strong> cockpit verschijnen.<br />

Het maximum aantal uren<br />

waarop piloten een vliegtuig<br />

mogen besturen, of dat op <strong>de</strong><br />

grond is of in <strong>de</strong> lucht, is naar<br />

negen uur bijgesteld. Daarnaast<br />

gaat <strong>de</strong> minimale rusttijd tussen<br />

diensten omhoog van acht<br />

naar tien uur. Van die tien uur<br />

moeten vliegers acht uur kunnen<br />

slapen. Ook heeft <strong>de</strong> FAA<br />

on<strong>de</strong>r meer het aantal dagen<br />

vastgelegd dat piloten maximaal<br />

per maand mogen werken.<br />

De maatregelen zijn het gevolg<br />

van <strong>de</strong> crash van een vliegtuig<br />

van Colgan Air in februari 2009,<br />

waarbij 48 mensen omkwamen.<br />

Bij dat ongeluk zou vermoeidheid<br />

van <strong>de</strong> gezagvoer<strong>de</strong>r een<br />

rol hebben gespeeld.<br />

De wetgeving gaat alleen op<br />

voor <strong>de</strong> rusttij<strong>de</strong>n van piloten<br />

van grote passagierstoestellen.<br />

Verschillen<strong>de</strong> organisaties<br />

willen dat <strong>de</strong> regels ook<br />

gaan gel<strong>de</strong>n voor vliegers van<br />

vrachttoestellen en kleinere<br />

passagiersvliegtuigen. Zo ook<br />

<strong>de</strong> Amerikaanse on<strong>de</strong>rzoeksraad<br />

voor <strong>de</strong> transportveiligheid,<br />

NTSB. Zij staat achter<br />

<strong>de</strong> plannen, maar betreurt<br />

het tegelijkertijd dat <strong>de</strong> regels<br />

alleen gel<strong>de</strong>n voor vluchten met<br />

grotere passagierstoestellen.<br />

De vakbon<strong>de</strong>n die <strong>de</strong> piloten van<br />

vrachtmaatschappijen UPS en<br />

FedEx vertegenwoordigen zijn<br />

boos omdat <strong>de</strong> nieuwe wetgeving<br />

volledig voorbij gaat aan<br />

piloten die vracht vervoeren.<br />

Bron: luchtvaartnieuws.nl<br />

Luchtvaart<br />

veiliger<br />

Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium<br />

(NLR)<br />

stelt vast dat 2011 een van <strong>de</strong><br />

veiligste jaren voor <strong>de</strong> luchtvaart<br />

was.<br />

Ook IATA stelt dat <strong>de</strong> veiligheid<br />

in <strong>de</strong> luchtvaart is in 2011 wereldwijd<br />

sterk verbeterd. Vooral<br />

<strong>de</strong> Afrikaanse luchtvaartmaatschappijen<br />

zijn er flink op<br />

vooruit gegaan op dit gebied. Dit<br />

in tegenstelling tot Rusland en<br />

<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n die tot het<br />

Gemenebest van Onafhankelijke<br />

Staten (GOS) horen.<br />

IATA geeft aan dat van <strong>januari</strong><br />

tot eind november negen in het<br />

westen gebouw<strong>de</strong> vliegtuigen<br />

verloren gingen, tegenover<br />

zeventien vorig jaar. In<br />

Europa en Noord-Azië gingen<br />

zelfs helemaal geen westerse<br />

toestellen verloren. In bijna alle<br />

regio’s zijn het afgelopen jaar<br />

<strong>de</strong> veiligheidscijfers verbeterd.<br />

In Noord-Amerika bleef het<br />

resultaat stabiel.<br />

In West-Europa en Noord-<br />

Amerika waren er op 18 miljoen<br />

vluchten slechts twee do<strong>de</strong>lijke<br />

ongevallen. Wereldwijd wer<strong>de</strong>n<br />

24 fatale vluchten geteld, waarbij<br />

455 passagiers omkwamen.<br />

Alleen in het GOS, zijn<strong>de</strong><br />

Rusland en an<strong>de</strong>re voormalige<br />

Sovjet-staten, steeg het aantal<br />

ongelukken in vergelijking met<br />

vorig jaar. Het totale aantal<br />

vliegtuigongelukken kwam<br />

wereldwijd uit op 75, waarvan<br />

22 fataal, tegenover 92 een jaar<br />

eer<strong>de</strong>r.<br />

Bron: <strong>de</strong> Telegraaf en luchtvaartnieuws.nl<br />

Lufthansa in <strong>de</strong><br />

fout<br />

Tussen KLM en Lufthansa is<br />

ruzie over <strong>de</strong> tulpenvluchten<br />

van KLM vanuit Zuid-Amerika.<br />

De Duitse luchtvaartmaatschappij<br />

wordt ervan beschuldigd<br />

op slinkse wijze vluchten<br />

met snijbloemen in te pikken.<br />

Het gaat om <strong>de</strong> import van<br />

snijbloemen uit Colombia en<br />

Ecuador, die vanuit Zuid-Amerika<br />

naar <strong>de</strong> veiling in Aalsmeer<br />

wor<strong>de</strong>n gebracht. Met die import<br />

is jaarlijks meer dan tien miljoen<br />

euro gemoeid. KLM heeft als<br />

enige toestemming <strong>de</strong>ze directe<br />

vluchten uit te voeren. Lufthansa<br />

mag dat niet.<br />

Door met <strong>de</strong> Colombiaanse bloemen<br />

aan boord een tussenlanding<br />

te maken in <strong>de</strong> Caribische<br />

vrijstaat Puerto Rico en dan alsnog<br />

naar Amsterdam te vliegen,<br />

probeert <strong>de</strong> Duitse luchtvaartmaatschappij<br />

on<strong>de</strong>r dat verbod<br />

uit te komen. Lufthansa schendt<br />

hiermee <strong>de</strong> luchtvaartverdragen,<br />

aldus KLM.<br />

Lufthansa heeft toegegeven een<br />

keer in <strong>de</strong> week met bloemen<br />

van Colombia naar Puerto<br />

Rico te vliegen. Omdat <strong>de</strong><br />

bloemen daar door <strong>de</strong> douane<br />

gaan mag je vervolgens van<br />

twee aparte vluchten spreken,<br />

volgens Lufthansa. Het is dan<br />

geen directe verbinding meer,<br />

waarmee er volgens <strong>de</strong> Duitse<br />

maatschappij niets illegaals<br />

gebeurt.<br />

Bron: <strong>de</strong> Telegraaf<br />

ArkeFly vliegt<br />

fans naar EK<br />

In juni gaan alle tien vliegtuigen<br />

van ArkeFly voetbalfans<br />

naar het EK voetbal in Polen en<br />

Oekraïne vliegen.<br />

ArkeFly beschikt over vijf<br />

Boeing 737’s en vijf Boeing<br />

767’s met een totale capaciteit<br />

van ongeveer 2.300 stoelen.<br />

Bij reisorganisatie TUI wordt<br />

rekening gehou<strong>de</strong>n met drie-<br />

tot vierduizend Oranjesupporters<br />

die tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> groepsfase<br />

van Euro <strong>2012</strong> naar Kharkov, <strong>de</strong><br />

speelstad van het Ne<strong>de</strong>rlands<br />

Elftal, willen reizen. Naast<br />

Foto: André Bonacin<br />

tweedaagse reizen voor een<br />

wedstrijd kunnen voetbalfans<br />

die al een wedstrijdticket hebben<br />

ook op een dag heen en<br />

weer naar Kharkov.<br />

Bron: luchtvaartnieuws.nl


Remember<br />

riding this one?<br />

Voor <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>, maar blinken<strong>de</strong> Boeing 367-80 jet staan twee<br />

Amerikaanse gepensioneer<strong>de</strong> vliegers. De heren geven<br />

rondleidingen door het Udvar-Hazy Museum, on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van<br />

het Smithsonian Instituut te Washington DC. Ze heten Harry<br />

en Walt en lijken evenveel aan elkaar vergroeid als aan het<br />

museum. Vliegen doen ze, tot hun spijt, al menig <strong>de</strong>cennium<br />

niet meer. Het vliegersvuur is echter nog verre van gedoofd.<br />

Vol passie weten <strong>de</strong> twee grijsaards over alles in het museum<br />

Het voorgaan<strong>de</strong> is <strong>de</strong> inleiding van een verslag<br />

van een rondleiding door Harry en Walt dat jaren<br />

terug is geschreven voor <strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong>. Niet lang<br />

gele<strong>de</strong>n doken <strong>de</strong> A4-tjes op in een map toen het<br />

redactiearchief werd opgeschoond. ‘Vulgair, niet<br />

geschikt voor publicatie’ staat er met ro<strong>de</strong> letters<br />

op. Hoezo?, vroeg <strong>de</strong> redactie zich af, er staat<br />

geen schunnig woord in. Vandaar nu alsnog:<br />

Samen met nog zeven an<strong>de</strong>ren luister ik<br />

aandachtig naar wat <strong>de</strong> gewezen vliegers<br />

met hun kraken<strong>de</strong> stemmen vertellen.<br />

“Deze Boeing 367 is <strong>de</strong> voorloper van<br />

<strong>de</strong> 707. U weet wel, die boven Lake Washington<br />

die legendarische ‘barrel-roll’ maakte”, vertelt<br />

Harry. “Weet je nog, Harry ol’ boy, that iron lady?”<br />

“‘Oh yeah!” Harry trekt zijn wenkbrauwen hoog<br />

op, “een zij<strong>de</strong>n schoonheid in <strong>de</strong> ochtenddauw.<br />

Een stuk knapper dan die gigantische wi<strong>de</strong>bodies<br />

van tegenwoordig met hun ETOPS. That’s<br />

not real flying.”<br />

“Nope, geef mij maar slank, rank en nice curves.<br />

Straight jets, dat waren tij<strong>de</strong>n!”<br />

“Straight jets, straight shooters!”<br />

“No chaser!”<br />

“<strong>Op</strong> een ou<strong>de</strong> piston moet je het leren, maar eenmaal<br />

jets en ‘you’re hooked”, zegt Walt die ineens<br />

tientallen jaren jonger lijkt.<br />

“Look at those pipes”, verzucht Harry terwijl hij<br />

met zijn wan<strong>de</strong>lstok een tikje tegen een motorcowling<br />

geeft. “Geen grotere furie dan <strong>de</strong> furie<br />

van die stalen gordingen, fluiten<strong>de</strong> ventielen en<br />

krassen<strong>de</strong> nagels.”<br />

“Ze rookte wel behoorlijk. Marlene Dietrich was<br />

er niks bij.”<br />

“Yeah, but her perfume, lord sta me bij. Inhaleren<br />

was ongezond, maar bedwelmend.”<br />

Even vallen <strong>de</strong> mannen stil, overmand, zo lijkt<br />

het, door hun herinneringen. De toehoor<strong>de</strong>rs<br />

kijken wat ongemakkelijk om zich heen.<br />

“En ze lustte ook wel een slokje”, zet Walt <strong>de</strong> trip<br />

down memory lane voort. “Dat <strong>de</strong><strong>de</strong>n ze natuurlijk<br />

allemaal. Dat was <strong>de</strong> generatie, <strong>de</strong> tijd. En<br />

niets van dat stille gefluister. Echte passie, volle<br />

bak.”<br />

“Als <strong>de</strong>ze baby loskwam, dan wist ie<strong>de</strong>reen het in<br />

<strong>de</strong> wij<strong>de</strong> omgeving.”<br />

“Hou op man! Burnin’ rubber!”<br />

“Helemaal niet. Toen had je nog geen Aircraft<br />

I<strong>de</strong>ntification Detection System. Dat was niet<br />

nodig. Goed luisteren, kijken en voelen, dan wist<br />

je zo welke valve wat extra maintenance nodig<br />

had.”<br />

Een van <strong>de</strong> toehoor<strong>de</strong>rs verontschuldigt zich naar<br />

het toilet. Een twee<strong>de</strong> verbaast zich over <strong>de</strong> tijd<br />

en maakt zich uit <strong>de</strong> voeten. Onverstoord lopen<br />

Walt en Harry ver<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vleugels.<br />

“Kijk naar die flaps. Zo wor<strong>de</strong>n ze niet meer<br />

gemaakt. Gesmeerd en toch nog piepen, heerlijk.<br />

Soms een klein vastlopertje.”<br />

“Ach, niets dat een beetje flapvet niet kon verhelpen.<br />

<strong>Op</strong> naar <strong>de</strong> stuurhut. Daar kun je zien waar<br />

echte mannen mee moesten werken.”<br />

Terwijl <strong>de</strong> twee oudjes <strong>de</strong> trap op stiefelen,<br />

maken <strong>de</strong> drie jongste le<strong>de</strong>n van het groepje zich<br />

stilletjes uit <strong>de</strong> voeten. In het voorbijgaan hoor ik<br />

ze fluisteren: “Saai gemekker over ouwe prullen.”<br />

Ik snel <strong>de</strong> trap op, <strong>de</strong> cockpit in. De twee knarren<br />

hebben zich in <strong>de</strong> vliegerstoelen genesteld. <strong>Op</strong> <strong>de</strong><br />

stoel van <strong>de</strong> boordwerktuigkundige zit een man<br />

van in <strong>de</strong> vijftig. Hij en ik zijn <strong>de</strong> laatsten die zijn<br />

overgeblevenen van <strong>de</strong> rondleiding. Onze gidsen<br />

praten zon<strong>de</strong>r om te kijken door.<br />

“Kijk die flaphan<strong>de</strong>l. Gewelf<strong>de</strong> vormen, robuust<br />

maar toch elegant.”<br />

“Met remous moest je haar stevig vast hou<strong>de</strong>n.<br />

Iets wat jou, Harry, niet altijd lukte.”<br />

“Oh ja, Walt, je was erbij?”<br />

“Ja, zeker weten. Alsof jij je dat niet herinnert.<br />

Samen opstap, dat was me het tripje wel.”<br />

“Nou je het zegt, dat is waar ook. Dat was die<br />

keer met die turbulentie als hemelse spasmen.”<br />

“Alle hoeken van <strong>de</strong> enveloppe. Mo<strong>de</strong>rate to<br />

heavy loss of control. Klie<strong>de</strong>rboel!”<br />

“Grasp and hold! Tight in my arms!”<br />

“Ze kon zelfs uit <strong>de</strong> bocht vliegen, ze liet haar<br />

bank niet limit-en. En niets van <strong>de</strong> nieuwerwetse<br />

enhanced ground proximity onzin. Gewoon op<br />

gevoel: een beetje duwen, beetje trekken.”<br />

“Waar nodig waterinjectie, voor die extra boost.<br />

Helemaal als <strong>de</strong> temperaturen opliepen.”<br />

“En die landingseigenschappen. Je moest<br />

haar leid<strong>de</strong>n, trimmen. Maar als je dat kunstje<br />

eenmaal on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> knie had, dan gleed ze naar<br />

binnen.”<br />

Harry maakt een wegwerpgebaar. “Dat eeuwige<br />

gezever over trimmen en lei<strong>de</strong>n. Ze heeft zich<br />

nooit laten leid<strong>de</strong>n. Dat weet je net zo goed als ik,<br />

Walt. Te onstuimig, te rauw en eigenzinnig.”<br />

“Harry, dat is onzin. Je wist gewoon niet hoe je<br />

met haar om moest gaan. Je had gewoon niet the<br />

right stuff.”<br />

“Really, Walt? Van wie was die laatste very hard<br />

landing, mister-ik-prik-hem-er-flapless-weleven-in?”<br />

“Never judge a pilot by his landings. Kon ze nog<br />

vliegen?”<br />

“Bah, little double humper hier had meer klachten<br />

dan ik ooit kon accepteren voor een volgen<strong>de</strong><br />

vlucht.”<br />

“Nonsense. Je had gewoon te weinig ervaring om<br />

met een echt vliegtuig te durven vliegen. Admit<br />

it! Een beetje onsetbuffet en mijnheer liet gelijk<br />

zijn neus zakken.”<br />

talloze verhalen te vertellen. 11


Stilletjes schuifelt <strong>de</strong> vijftiger <strong>de</strong> cockpit uit.<br />

Onverstoord praten Harry en Walt door.<br />

“My lord, wat had ik haar graag nog een keer<br />

mee willen nemen op een vluchtje. Gewoon lekker<br />

vliegen”, verzucht Harry.<br />

“Het mooiste”, zegt Walt fluisterend, “was bij het<br />

opstarten die slight vibration of the innner core.”<br />

“Of die light rumble bij <strong>de</strong> cut off.”<br />

De gepensioneer<strong>de</strong> vliegers sluiten glimlachend<br />

hun ogen.<br />

“That roar that escapes her, when she’s put into<br />

rest”, murmelt Walt nu nog zachter.<br />

Ook Harry zegt nog iets, binnensmonds, maar<br />

dat kan ik niet meer verstaan. Ik laat ze, pruttelend<br />

slapend, achter in <strong>de</strong> cockpit.<br />

Jaarlijkse reünie 315 Sqn vliegers<br />

op 16 april in Officiers Casino Soesterberg<br />

Aanmel<strong>de</strong>n via e-mail: 315rip@kpnmail.nl<br />

Kosten voor <strong>de</strong> avond zijn € 15 per persoon. Voor 1 maart over te maken op<br />

rekening 3311.806.697 t.n.v. C.J. Stoutjesdijk te Westzaan o.v.v. RIP <strong>2012</strong> en<br />

je e-mailadres (en/of telefoonnummer). Bij tijdige annulering (voor 31 maart)<br />

wordt het bedrag volledig teruggestort, na die datum niet meer.<br />

Voor meer informatie kun je bellen met Bart Woortman, tel. 053-5696112 of<br />

mail naar bovenstaand e-mailadres.<br />

VAKANTIE IN ZUID FRANKRIJK<br />

ROMANTISCHE BOERENHOEVE MET PRIVÉ ZWEMBAD 14p,<br />

GITE 6p, TORENHUISJE 4p. MET GEZAMENLIJK ZWEMBAD.<br />

PRIVÉVALLEI OMRINGD DOOR EIKENBOSSEN EN AKKERTJES, EIGEN ERF 20 HA.<br />

ALLE MOGELIJKE COMFORT. SAT. TV, WIFI, GOLF OP EIGEN TERREIN! IN DE<br />

OMGEVING ZWEEFVLIEGEN, KANOËN, PARACHUTESPRINGEN, WANDELEN, ETC.<br />

www.bouteille.nl 0725 894555<br />

contactmogelijkhe<strong>de</strong>n met het Onafhankelijk<br />

Vertrouwensteam Burgerluchtvaart (OVB)<br />

12<br />

Marlies van Beek<br />

telefoon 023 531 49 49<br />

KLM postvak 1079<br />

Ruud Hijmans<br />

telefoon 0529 47 07 30<br />

KLM postvak 9051<br />

Stijn Konings<br />

telefoon 013 889 00 36<br />

ArkeFly postvak SKO<br />

Onno Pohlman<br />

telefoon 0228 52 17 77<br />

KLM postvak 1369<br />

Te huur in La Croix Valmer<br />

(vlakbij St. Tropez)<br />

VAKANTIEHUIS voor 5 personen,<br />

aan wijngaard met uitzicht op zee,<br />

5 min. lopen van het centrum van La Croix Valmer.<br />

Gelegen in rustig kleinschalig park met<br />

gemeenschappelijk zwembad.<br />

Voorzien van alle gemakken, o.a. airco,<br />

vaatwasser, wasmachine.<br />

Voor inlichtingen: Camiel.Bik@KLM4U.com<br />

Thijs van Roo<strong>de</strong>n<br />

coördinator<br />

telefoon 023 527 22 10<br />

KLM postvak 726<br />

Peter Zwager<br />

telefoon 0514 56 92 35<br />

* ) Of gebruik <strong>de</strong> OVB-postbus<br />

in het Bemanningencentrum,<br />

beg. grond, rechts v.d. trap.<br />

Secretariaat OVB<br />

Wagenweg 26, <strong>2012</strong> ND<br />

Haarlem<br />

www.vertrouwensteam.nl<br />

portret<br />

Ruud Geurtsen<br />

(Foto: Maarten van Haaff)<br />

Werkt <strong>de</strong>ze week voor het laatst in het ‘aquarium’,<br />

op het Bemanningencentrum.<br />

Hij werkte 13 jaar – in <strong>de</strong> ogen van menig vlieger<br />

dag in dag uit – aan het on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> printers<br />

voor <strong>de</strong> vliegplannen. Ruud woont met zijn<br />

moe<strong>de</strong>r in Nieuwegein. Hij ging zes dagen in <strong>de</strong><br />

week, met zijn lunch in <strong>de</strong> tas, om zeven uur <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>ur uit en was daarna om zes uur weer thuis.<br />

“Als een PC uitviel, ging ik dat doorbellen. Een<br />

printer wordt gauw te warm. Je moet ‘m er dan<br />

even uittrekken, af laten koelen en weer terugzetten.”<br />

“Om me te plagen gaven sommige vliegers<br />

een trap tegen <strong>de</strong> printers, zo van: hé Ruud,<br />

weer een naar <strong>de</strong> moeren! Grappig toch?”<br />

“Stiekem hoop ik dat ik een keer terug mag<br />

komen, maar an<strong>de</strong>rs moet ik iets nieuws zoeken,<br />

zoals pakketjes rondrij<strong>de</strong>n.”<br />

“Door Pier, Kees, Franciene en ook alle vliegers<br />

heb ik het hier erg naar m’n zin gehad.”


14<br />

Jongensboek<br />

Tekst: Francis van Haaff<br />

Het verhaal van <strong>de</strong> ex F-16 vlieger die vorige maand<br />

veroor<strong>de</strong>eld werd tot vijf jaar onvoorwaar<strong>de</strong>lijke<br />

gevangenisstraf voor spionage, is een soort jongensboek. Een<br />

slecht jongensboek welteverstaan. Want het heldhaftige heeft<br />

niet <strong>de</strong> boventoon en het heeft vooralsnog ook nog geen goed<br />

ein<strong>de</strong>.<br />

Chris ‘Omelet’ V. is weliswaar al uit <strong>de</strong> Luchtmacht,<br />

maar hij is een vlieger, een echte vlieger,<br />

zoals hij zelf zegt. Vandaar dat <strong>de</strong> redactie zijn<br />

zaak heeft gevolgd.<br />

Alle informatie komt overigens uit <strong>de</strong> rechtbankuitspraak,<br />

die publiekelijk is.<br />

Dat er iets in <strong>Op</strong> <strong>de</strong> <strong>Bok</strong> over geschreven kan<br />

wor<strong>de</strong>n, heeft te maken met <strong>de</strong> vraag in hoeverre<br />

<strong>de</strong> schul<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> financiële last, van Chris V. van<br />

belang waren bij zijn motieven.<br />

Elke zaak is an<strong>de</strong>rs, en niemand han<strong>de</strong>lt op<br />

<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> manier, maar een flinke financiële druk<br />

kent elke beginnen<strong>de</strong> vlieger. De financiële positie<br />

van <strong>de</strong>ze vlieger is een molensteen gebleken.<br />

Carrière<br />

Chris V. begint zijn loopbaan bij <strong>de</strong> NLS en is<br />

daarmee klaar in 1997. Van 1997 tot 2001 vliegt<br />

hij bij <strong>de</strong> Luchtmacht. Eerst Fokker 50 en Fokker<br />

60 op Eindhoven als Vaandrig, 2e en 1e Luitenant.<br />

Daarna wordt hij omgeschoold naar <strong>de</strong> F-16<br />

en zit van 2002 tot en met 2004 in <strong>de</strong> VS. Terug<br />

in Ne<strong>de</strong>rland vliegt hij als kapitein bij het 313<br />

squadron op Twenthe. Als <strong>de</strong> basis Twenthe sluit<br />

gaat hij met het 313 squadron over naar Volkel.<br />

In <strong>de</strong> winter van 2006/2007 wordt hij uitgezon<strong>de</strong>n<br />

naar Kandahar, Afghanistan. Daarna is hij op<br />

<strong>de</strong> vliegbasis Volkel hoofdzakelijk als coach van<br />

het Ne<strong>de</strong>rlandse <strong>de</strong>mo-team van F-16 vliegers<br />

werkzaam.<br />

Met ingang van 1 april 2010 wordt hem op eigen<br />

verzoek eervol ontslag verleend. Geduren<strong>de</strong> zijn<br />

KLu-carrière heeft hij 4.000 vlieguren gemaakt.<br />

Schul<strong>de</strong>n<br />

Ingezoomd op <strong>de</strong> financiële nood van Chris V.<br />

blijkt <strong>de</strong> studielening van <strong>de</strong> NLS in <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r<br />

jaren niet snel afgelost. Na veertien jaar blijkt er<br />

nog een studieschuld van € 100.000 te zijn. Na <strong>de</strong><br />

KLu-tijd is hij betrokken bij het opstarten van een<br />

bedrijf. Een partner uit dit bedrijf vor<strong>de</strong>rt na het<br />

mislukken van het project € 50.000. Daarnaast<br />

zijn er nog an<strong>de</strong>re, min<strong>de</strong>r grote schul<strong>de</strong>n en een<br />

hypotheek.<br />

Het OM heeft opgetekend hoe groot <strong>de</strong> financiële<br />

druk is. Volgens een getuige in <strong>de</strong> zaak is er bij<br />

Chris V. op dit gebied merkbaar lij<strong>de</strong>n te zien<br />

geweest.<br />

Natuurlijk werkt <strong>de</strong> gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> vlieger serieus<br />

aan het wegwerken van zijn/haar studiekosten.<br />

Dit geval lijkt een voorbeeld te zijn van uit <strong>de</strong><br />

hand gelopen financiën. De schuld van <strong>de</strong> NLS is<br />

niet <strong>de</strong> enige factor, maar het is wel een serieuze<br />

factor in <strong>de</strong> gehele optelsom, zeker als er geen<br />

regulier, substantieel salaris meer tegenover<br />

staat. Chris V. verklaar<strong>de</strong> op termijn bij <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong><br />

Arabische Emiraten F-16 te willen gaan<br />

vliegen.<br />

Het mag ontkend noch gebagatelliseerd wor<strong>de</strong>n<br />

dat veel vliegers tegen een enorme schuld<br />

aanhikken.<br />

Charles Dickens schreef dat als je inkomsten<br />

maar een kwartje meer zijn dan <strong>de</strong> uitgaven, dit<br />

geluk geeft. Zijn <strong>de</strong> uitgaven maar een dubbeltje<br />

meer dan <strong>de</strong> inkomsten: narigheid.<br />

Kafka<br />

Om nog een paar re<strong>de</strong>nen is het proces van Chris<br />

V. het meer dan waard om te volgen:<br />

Iemand moet al eer<strong>de</strong>r verdachte bewegingen<br />

of gedachten hebben gezien bij Chris V. Hij moet<br />

door iemand bij <strong>de</strong> MIVD of AIVD verlinkt zijn<br />

geweest. Dat maakte mogelijk dat hij gearresteerd<br />

werd met <strong>de</strong> Russische attaché in Den<br />

Haag.<br />

De vertrouwenspositie is voor wat betreft het<br />

han<strong>de</strong>len van een vlieger niet altijd dui<strong>de</strong>lijk.<br />

Zoals advocaat Knoops het zegt: “Als je een<br />

simpele PowerPoint-presentatie mee naar huis<br />

neemt riskeer je achter tralies te belan<strong>de</strong>n.”<br />

Dit is het zogenaam<strong>de</strong> lex certa-principe: voor<br />

het toekennen van een straf dient <strong>de</strong> (mis)daad<br />

dui<strong>de</strong>lijk omschreven te zijn. Dit geldt in dit geval<br />

veel min<strong>de</strong>r voor civiele piloten dan voor militaire<br />

piloten. Een parallel met bedrijfsgevoelige of<br />

beursgevoelige informatie is echter wel te trekken.<br />

Omdat het bewijs staatsgeheim is, heeft niemand<br />

het bewijs in kunnen/mogen zien, behalve<br />

<strong>de</strong> verdachte zelf. Ook het <strong>Op</strong>enbaar Ministerie<br />

niet, <strong>de</strong> advocaat niet en zelfs <strong>de</strong> rechter niet.<br />

De informatie die aan <strong>de</strong> Russische diplomaat<br />

Franz Kafka, vooral bekend van zijn boek ‘Het Proces’.<br />

overgegeven zou wor<strong>de</strong>n is alleen in grote lijnen<br />

beschreven. Het is aan specialisten met ‘insi<strong>de</strong>’<br />

kennis voorgelegd en toen als geheim bevestigd.<br />

Al met al heeft dit proces niet veel prece<strong>de</strong>nten.<br />

Het is als een scene uit Het Proces van Kafka<br />

waarbij niemand weet waarover het gaat.<br />

Geheimen<br />

Zeker in <strong>de</strong> Luchtmacht is het <strong>de</strong>len van belangrijke<br />

informatie vooral kwalijk als door die<br />

informatie collega’s in levensgevaar komen. Als<br />

het waar is dat het informatie is bijvoorbeeld<br />

over raketten (meer specifiek: o.a. informatie<br />

over Surface to Air Missile Threats, Tactical Air<br />

Designator-frequenties en F-16 Capabilities) dan<br />

dient er een zware straf te staan op het in gevaar<br />

brengen van je vrien<strong>de</strong>n. De advocaat zegt overigens<br />

dat het geen bijzon<strong>de</strong>re informatie betreft<br />

(SOP’s van <strong>de</strong> F-16) en dat dit gewoon op <strong>de</strong> sites<br />

van betreffen<strong>de</strong> fabrikanten staat. Dit lijkt echter<br />

niet aannemelijk, omdat er an<strong>de</strong>rs geen interesse<br />

geweest zou zijn van Russische zij<strong>de</strong>. De<br />

advocaat vecht <strong>de</strong>ze stelling ook aan.<br />

De aanklagers zeggen dat ze heus niet over een<br />

nacht ijs zijn gegaan voor wat betreft <strong>de</strong> getuigen,<br />

en het vaststellen om wat voor informatie<br />

het gaat. Het bewijs is ook wel overtuigend:<br />

sms-jes waarin een Russische diplomaat vlot<br />

gemaand wordt contact op te nemen [‘need to<br />

see you’], <strong>de</strong> afspraak zelf waarin Chris V. en <strong>de</strong><br />

diplomaat zijn opgepakt, twee Apple computers<br />

waar belasten<strong>de</strong> informatie op staat en een<br />

CD-ROM waar volgens <strong>de</strong> aanklager geheime<br />

informatie op staat.<br />

De verklaring van Chris V. is dat hij een afspraak<br />

met <strong>de</strong> Russische attaché had om gegevens over<br />

een vliegtuigongeval uit te wisselen. Een ongeval<br />

met een niet-Russisch vliegtuig op een vliegshow<br />

in Radom (Polen), augustus 2009. Dit vliegtuig<br />

kwam uit <strong>de</strong> Republiek Belarus (Wit-Rusland).<br />

De rechtbank acht <strong>de</strong>ze verklaring volstrekt<br />

onaannemelijk en ongeloofwaardig en kennelijk<br />

bedoeld als <strong>de</strong>kmantel voor zijn han<strong>de</strong>len.<br />

De straf is hoog: vijf jaar cel. De rechtbank rekent<br />

hem vooral aan dat hij zijn financieel gewin, zijn<br />

particuliere belang, zo voor heeft laten gaan op<br />

mogelijke scha<strong>de</strong> aan zijn eigen collega’s op <strong>de</strong><br />

F-16, die nota bene op dat moment aan het vechten<br />

waren in Libië.<br />

Al met al is <strong>de</strong>ze complexe zaak, met veel interessante<br />

gegevens voor militaire vliegers, maar<br />

ook civiele vliegers, nog lang niet gelopen. In <strong>de</strong><br />

week dat <strong>de</strong>ze woor<strong>de</strong>n geschreven wor<strong>de</strong>n is <strong>de</strong><br />

ver<strong>de</strong>diging in hoger beroep gegaan voor Chris V.<br />

Chris V. sprak in <strong>de</strong> rechtbank: “Niemand neemt<br />

een vlieger zijn trots af!”<br />

15


VNV-feest<br />

2 juni <strong>2012</strong><br />

<strong>Op</strong> zaterdag 2 juni <strong>2012</strong> opent Club Magenta haar <strong>de</strong>uren in<br />

Zaandam. In welke kleur u ook vliegt, gaat vliegen of gevlogen<br />

heeft, <strong>de</strong> kleur magenta is bij ie<strong>de</strong>r VNV-lid bekend. Om die<br />

re<strong>de</strong>n zullen <strong>de</strong> monumentale pan<strong>de</strong>n van Taets Art Gallery<br />

<strong>de</strong>ze avond magenta kleuren.<br />

Tekst: Feestcommissie<br />

De feestcommissie is trots om namens het<br />

bestuur alle le<strong>de</strong>n uit te nodigen en heeft<br />

daarom een zeer speciale opzet gemaakt voor<br />

het feest.<br />

Zo kun je in <strong>de</strong> Event Area helemaal uit je dak<br />

gaan bij een optre<strong>de</strong>n van Glennis Grace. Zij is in<br />

2011 bij <strong>de</strong> Buma NL Awards door het Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

publiek voor <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> maal op rij uitgeroepen<br />

tot ‘beste zangeres van Ne<strong>de</strong>rland’. U<br />

kent haar vast van het nummer ‘Afscheid’, waarmee<br />

zij in april 2011 een nummer 1-hit scoor<strong>de</strong><br />

en zelfs Xan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Buisonjé wist te ontroeren.<br />

<strong>Op</strong> onze feestavond gaat ze live met <strong>de</strong> Boston<br />

Tea Party. Deze zevenkoppige topband wordt<br />

bijgestaan door drie zangeressen en staat garant<br />

voor een absolute spektakelshow van ou<strong>de</strong> en<br />

nieuwe dance&party classics. Houdt u van rock?<br />

Dan bent u hier op <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> plaats want het is<br />

Rochelle die ook zal optre<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> Boston<br />

Tea Party. Zij won in 2011 X-Factor en stond met<br />

haar single ‘No-air’ in no time op nummer 1 van<br />

alle belangrijke hitlijsten.<br />

Misschien vindt u het nu tijd wor<strong>de</strong>n om even bij<br />

te kletsen met uw collega en partner, want het is<br />

in het Concertgebouw goed gesproken had. In <strong>de</strong><br />

Gallery van Taets is er geen muziek, wel een bar.<br />

De mensen van Verhaaf Party Catering lopen<br />

af en aan met diverse overheerlijke hapjes en<br />

gerechtjes uit verschillen<strong>de</strong> windstreken.<br />

Met een schuin oog ziet u<br />

dan een podium staan in <strong>de</strong><br />

Event Gar<strong>de</strong>n met daarop <strong>de</strong><br />

heren van Cargo Vibes. Het<br />

zijn Vincent Vilouca en Duncan<br />

Bloom die u bereiken met een<br />

mix van akoestische gitaar,<br />

zang, percussie en diverse<br />

elektronische apparatuur, die<br />

zij zeer muzikaal bespelen en<br />

creatief bedienen. Vanuit een<br />

intense setting vullen zij <strong>de</strong><br />

lounge Event Gar<strong>de</strong>n aan, met<br />

een easy listening en midtempo<br />

gevoel van soul, pop en jazz.<br />

Met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n; een<br />

drietal zalen voor verschillen<strong>de</strong><br />

smaken, maar wel één groot feest voor één vereniging!<br />

Dit willen u en uw partner niet missen,<br />

hier gaat over nagepraat wor<strong>de</strong>n!!<br />

Houdt u vanaf februari goed <strong>de</strong> VNV website in<br />

<strong>de</strong> gaten. Hierop vindt u on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Club Magenta<br />

button aanvullen<strong>de</strong> informatie over artiesten,<br />

locatie en tickets. Deze site wordt regelmatig<br />

ververst wor<strong>de</strong>n.<br />

Wij hopen u 2 juni aanstaan<strong>de</strong> in groten getale te<br />

verwelkomen.<br />

Feestelijke groet,<br />

Ruud Jurgens, Christophe Knaepen, Cees Tanja,<br />

Ernst Wiesman<br />

Dressco<strong>de</strong>: Party Chique<br />

16 al weer 2,5 jaar gele<strong>de</strong>n dat u ze op het galafeest<br />

17


18<br />

Luchtvaartverhalen<br />

– boekbespreking –<br />

Eind november kreeg ik het nieuwe<br />

boek van Aart van Wijk in han<strong>de</strong>n.<br />

Wat een kunststuk! Niet per se door<br />

het geraffineer<strong>de</strong> schrijven van het<br />

boek, maar door het bijeenbrengen<br />

van zoveel eerlijke en oprechte ervaringen uit<br />

vroeger tij<strong>de</strong>n. Aart heeft ongeveer 700 over het<br />

algemeen korte vliegverhalen van gepensioneer<strong>de</strong><br />

bemanningsle<strong>de</strong>n in een boek gebun<strong>de</strong>ld. Wat<br />

een plezier, wat een verslaving om ze te lezen!<br />

Het boek is geen dingetje om mee te nemen<br />

op reis. Niet vaak ziet men zo’n blok papier.<br />

Misschien wel twee kilo. Het is, zou ik zeggen,<br />

bij uitstek een boek voor op <strong>de</strong> koffietafel. Om<br />

tussen <strong>de</strong> middag op het gemak uit te lezen. Om<br />

je te verbazen over vroeger tij<strong>de</strong>n. Om nostalgie<br />

te proeven, om beken<strong>de</strong> namen te lezen en te<br />

<strong>de</strong>nken: ach, ja zeg.<br />

Natuurlijk heeft het soms <strong>de</strong> toon van het Polygoon<br />

Journaal. Als het uitlegt over <strong>de</strong> DC-4, of<br />

als een reisverslag van een mevrouw gaat over<br />

Viruly en Parmentier.<br />

Maar <strong>de</strong> verhalen zijn allemaal zo persoonlijk,<br />

dat het voelt alsof je er naast had kunnen zitten.<br />

En geen oubollige verhalen hoor: ‘zweetkakken’,<br />

heet een verhaal, of ‘blote KLM-kalen<strong>de</strong>r’.<br />

En dacht u dat To Be Captain nieuw is? Of Het<br />

Nieuwe Vliegen nieuw is? Niks, <strong>de</strong> gezagvoer<strong>de</strong>r<br />

dacht natuurlijk steeds aan zijn passagiers,<br />

getuige vele verhalen. Een prachtig verhaal is<br />

‘Non-standard/Brandstofbesparen<strong>de</strong> na<strong>de</strong>ring’,<br />

waarbij <strong>de</strong> copiloot een onwrikbare captain laat<br />

zien hoe je hard en toch zuinig moet vliegen op<br />

waarschijnlijk een Electra. “snelheid in <strong>de</strong> daling<br />

laten oplopen naar 467 kts (Vne) met gas bijna<br />

dicht. 12 mijl uit gear down en motoren fijn pitch.<br />

Nou, dat <strong>de</strong>cellereert als <strong>de</strong> mieter!”<br />

Door gepensioneer<strong>de</strong> bemanningsle<strong>de</strong>n van<br />

verkeersvliegtuigen.<br />

Verzameld door Aart van Wijk<br />

ISBN 978-90-79058-00-6<br />

496 bladzij<strong>de</strong>n. Via www.glostermeteor.nl te<br />

bestellen. (€ 40,- zon<strong>de</strong>r portokosten)<br />

Ook in een viertal boekwinkels te koop.<br />

En een verhaal<br />

over een hork<br />

van een collega<br />

is natuurlijk<br />

niet alleen<br />

van <strong>de</strong>ze tijd.<br />

Smullen wordt<br />

het – dat wat<br />

wij ook wel<br />

eens meemaken<br />

– om te lezen over die ‘maat’ in een DC-8.<br />

Aart, wat een document! Ie<strong>de</strong>reen zou het<br />

moeten lezen om even veertig verle<strong>de</strong>n jaren<br />

luchtvaart bij te tanken.<br />

Er is een beperkte voorraad van dit boek. Het is<br />

in eigen beheer uitgegeven.<br />

Hopelijk komt er een vervolg. Hopelijk is <strong>de</strong> lezer<br />

van dit boek, <strong>de</strong> schrijver van het volgen<strong>de</strong>.<br />

oog voor vliegers<br />

Van Noort Gassler & Co<br />

accountants & adviseurs<br />

Bloemendaalseweg 169<br />

2061 CJ Bloemendaal<br />

T (023) 526 09 92<br />

E bloemendaal@noortgassler.nl<br />

www.noortgassler.nl


De “Wientjesvoort”<br />

F r i s o W o u d s t r a A r c h i t e c t e n b n a<br />

Fotografie: Thea van <strong>de</strong>n Heuvel/DAPh<br />

Neoklassiek<br />

Jugendstil<br />

Amsterdamseschool<br />

Amerikaanse nieuwe stijl<br />

(Frank Lloyd Wright)<br />

Hollandse <strong>de</strong>rtiger jaren woningen<br />

Gespecialiseerd in het nieuw<br />

bouwen van historische villas<br />

en appartementen<br />

Detaillering, materiaalgebruik, in<strong>de</strong>ling en gebruikte kleuren zijn authentiek.<br />

Verzorging ontwerp/bouwbegeleiding/budgetbewaking<br />

Ruurloseweg 83 | 7251 LC Vor<strong>de</strong>n | Tel. (0575) 519455 | Fax (0575) 519550 | www.frisowoudstra.nl | info@frisowoudstra.nl


p<br />

e

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!