download versie - Erfgoedcel Brussel

uit
par
26 ap programma Brusselse Hoofdstedelijk
/vril
Gewest
26 ap 26 a /vril p 26 a/vril p /vril
2009
programme Région de Bruxelles-Capitale

Tijdslijn
1 Zoeken naar de Zenne en het kanaal in het hart van Brussel – Wandeling om 11h & 15h p.8
2 Op zoek naar de Zenne in Anderlecht – Wandeling om 14h p.8
3 Brussel, exclusieve broederschappen en vriendenkringen – Wandeling om 11 h, 13h30 & 15h p. 8
4 Jules Ruhl en zijn vriendschap voor dieren – Wandelvoordracht om 13h30 & 15h30 p. 9
5 Erf goedklassen in Anderlecht – Rondleiding en wandelvoordracht om 14h p. 9
6 Vrienden in de Marollen – Wandelvoordracht om 10 h & 14h p. 9
7 Discrete vrienden – Wandelvoordracht om 10 h & 14 h p. 10
8 Kameraden M/V – Wandelvoordracht om 10 h & 14 h p. 10
9 Bevriend met de begijnen! – Wandelvoordracht om 13h30 & 16h p. 10
10 Gevelgrote stripvriendschappen – Wandeling om 10h30 & 13h30 p. 11
11 Magritte en de surrealisten – Fietstocht en rondleiding om 13 h p. 11
12 Ancien Grand Serment royal et noble des arbalétriers de Notre-Dame au Sablon – 10 h > 18 h p. 13
13 Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel vzw – 10 h > 18 h p. 13
14 Archiefcentrum voor Vrouwengeschiedenis – 10h > 18h (filmvoorstellingen 14h > 18h) p. 14
15 Axcent – 18h30 > 22h30 p. 14
16 Bronks – 14h > 18h p. 15
17 Cinematek – 10h > 18h p. 15
18 Davidsfonds Brussel – 10h > 16h (prijsuitreiking om 17h) p. 16
19 Deens, Italiaans en Hongaars Cultureel Instituut – 11h > 18h p. 16
20 GC De Markten vzw en Kurt Deruyter – 10h > 18h p. 17
21 De vriendenkring van Geert Van Bruaene – 11h > 18h (lezing om 13h) p. 20
Hoe enkele vrienden het Blommeke redden van de ondergang – 11h > 23h p. 20
Caféparcours Psstival – 13h15 > 16h30 p. 20
22 Joods Museum van België – 10h >17h (voorstelling om 15h) p. 21
23 Museum van de Nationale Bank – 10h > 18h (rondleidingen om 10h30 & 14h30) p. 21
24 Museum van de Stad Brussel-Broodhuis – 10h >18h (rondleidingen om 13h30, 14h30 & 15h30) p. 22
25 Museum voor het Kostuum en de Kant – 10h > 18h p. 23
26 Paleis voor Schone Kunsten – om 10h, 12h & 14h p. 23
27 Erfgoedfeest – 10h > 18h (kinderactiviteiten ABC van 11h tot 15h) p. 24
28 Museum voor Grafkunst – 10h > 18h p. 25
29 Clockarium – 10h > 18h (rondleidingen om 11h & 14h) p. 26
30 Cauchiehuis – om 10h15, 11h15 & 12h15 p. 26
31 Gemeente Elsene – 14h > 18h, wandeling om 14h p. 27
32 Kindermuseum – 13h > 18h30 p. 28
33 Beeldenstorm vzw – 10h > 18h p. 28
34 Erasmushuis – om 15h p. 29
35 Luizenmolen Anderlecht – 10h > 18h (lezing om 11h / wagenspel om 14h30) p. 29
36 Maurice Carême Museum – om 10h, 14h & 16h
37 Bethlehem Veeweyde – 10h > 18h (kinderactiviteit om 10h & 14h) p. 30
38 Zinnema, Erfgoedcel Brussel en Creatief Schrijven – om 16h p. 31
39 Brussels Museum voor Arbeid en Industrie / La Fonderie – 14h > 17h p. 32
40 Dienst Cultuur Sint-Jans-Molenbeek – 10h > 18h p. 32
41 Integratiecentrum Foyer Brussel – 12h > 17h30 p. 33
42 René Magritte Museum – om 11h, 14h & 16h p. 34
43 Vorstelijk erfgoed: bli:b en Wiels – om 10h, 12h, 14h & 16h p. 34
activiteiten extra geschikt voor gezinnen met kinderen
voor deze activiteit dien je te reserveren
p. 30
9u 10u 11u 12u 13u 14u 15u 16u 17u 18u
9u 10u 11u 12u 13u 14u 15u 16u 17u 18u
2 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Voorwoord
Erfgoeddag is dé jaarlijkse feestdag voor het
cultureel erfgoed, ook in Brussel. Voor de negende keer
op rij wordt het roerend en immaterieel erfgoed extra in
de verf gezet en tonen allerlei Brusselse erfgoedorganisaties
zoals musea, archieven, verenigingen en vele andere
erfgoedbewaarders hun erfgoed aan het grote publiek.
Het thema dit jaar is “Uit vriendschap !?”. Vriendschap
is van alle tijden, komt voor in alle vormen en soorten en
kan op allerlei wijzen geuit worden. Andere tijden brengen
andere opvattingen over vrienden en vriendschap
met zich mee, betekenissen die door latere generaties
op hun beurt worden overgenomen en/of gewijzigd. Dat
maakt dat “vriendschap” een prima thema is voor de
erfgoeddag.
Brussel staat op 26 april dan ook helemaal in het
teken van vriendschap met een brede waaier aan boeiende
activiteiten : creatief schrijven en WAK (Week van
de Amateurkunsten) gaan aan de slag met poëziealbums,
Pro Velo organiseert een surrealistische fietstocht naar
het Magrittemuseum. In het AMVB staan verhalen van
nieuwe Brusselaars centraal en het Deens Cultuurinstituut
belicht vriendenbezoeken in verschillende culturen.
De Vlaamse gemeenschapscommissie (VGC) is
de belangrijkste Nederlandstalige overheidsinstelling in
het Brussels hoofdstedelijk gewest. Ze is bevoegd voor
culturele, onderwijs- en persoonsgebonden aangelegenheden.
De VGC is een instrument voor de ontplooiing
van de Vlaamse gemeenschap in Brussel.
Met het erfgoedconvenant wil de Vlaamse Gemeenschapscommissie
(VGC) een geïntegreerd en integraal
beleid voeren voor het culturele erfgoed binnen het
Brussels hoofdstedelijk gewest. Dit convenant wordt uitgevoerd
door de Erfgoedcel Brussel. Om een duurzaam
erfgoedbeleid uit te bouwen, heeft de erfgoedcel als
belangrijke taak het Brusselse erfgoed in kaart te brengen
en toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk
publiek.
Ook aan gegidste wandelingen is er geen gebrek:
Culturama verdiept zich in exclusieve broederschappen,
Klare Lijn gaat de vriendschap zoeken in de Marollen,
VTB houdt het bij gevelgrote vriendschappen langs de
stripmuren en Korei zoekt de mystiek op in het Cauchiehuis.
Anderlecht staat dit jaar in de kijker: het Erasmushuis
en het Maurice Carême museum, de Luizenmolen en
de vzw Bethlehem Veeweyde, het Koninklijk Atheneum
Anderlecht en de heem- en geschiedkundige Kring De
Swaene en nog tal van andere bekende en minder bekende
erfgoedinstellingen.
De kinderen worden deze editie extra verwend: filmpjes
uit de oude doos van Laurel en Hardy in Cinematek,
een kamishibai rond Brusselse legenden door ABC, verhalenworkshops
in het Kindermuseum en oude sprookjes
bij Bronks. Als extraatje is er een leuk boekje met een
spannend verhaal en een heleboel toffe opdrachtjes.
Wij hopen jullie massaal te mogen verwelkomen.
De Erfgoedcel Brussel
van de Vlaamse Gemeenschapscommissie
Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie
De erfgoedcel Brussel bevordert de samenwerking
tussen de verschillende erfgoedzorgers en bouwt netwerken
uit. Ze wil het erfgoed in Brussel via interessante en
hedendaagse projecten in de belangstelling plaatsen. De
coördinatie van en de communicatie rond de Erfgoeddag
in het Brussels hoofdstedelijke gewest passen binnen
deze projectwerking.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 3

Cultureel erfgoed en Erfgoeddag…
een woordje uitleg
Het cultureel erfgoed is al het waardevolle dat we
overgeleverd krijgen van onze voorgangers zoals verhalen,
legendes, monumenten, kunstwerken,… Je vindt cultureel
erfgoed terug in verschillende domeinen: industrie,
cultuurgeschiedenis, kunst, wetenschap,…
Cultureel erfgoed bestaat slechts als het voortdurend
wordt herdacht en herbenaderd. De dingen bestaan niet
zonder het weefsel van verhalen om hen heen. Door
contact met dit erfgoed krijgen de huidige generaties
een beeld hoe mensen vroeger geleefd moet hebben. Op
die manier kun je erfgoed een actuele en betekenisvolle
plaats geven in de huidige samenleving.
Op Erfgoeddag krijgen musea, archieven, lokale verenigingen,
maar ook erfgoededucatieve organisaties, particulieren,
gemeenten,… kortom alle erfgoedbewaarders
ONZE PARtNERS EN SPONSORS
O
de kans om hun erfgoed kenbaar te maken aan een ruim
geïnteresseerd publiek.
Tijdens Erfgoeddag belichten we een onderdeel van
het cultureel erfgoed, namelijk het roerend en immaterieel
erfgoed.
Het roerend erfgoed zijn gebruiksvoorwerpen, een
kunstcollectie, documenten, schilderijen,…
Het immaterieel erfgoed is niet tastbaar: verhalen
legendes, oude volksliederen, tradities, de “sporen van
het verleden”.
In het najaar staat het onroerend erfgoed (monumenten,
gebouwen,…) centraal tijdens de Open Monumentendagen.
Patrimoine culturel et Erfgoeddag…
un mot d’explication
Le patrimoine culturel recouvre toutes les formes
du précieux héritage que nos prédécesseurs nous ont
légué: récits, légendes, monuments, œuvres d’art… Il est
présent dans des domaines aussi variés que l’industrie,
l’histoire des civilisations, l’art ou la science…
Le patrimoine culturel doit sa sauvegarde à un travail
incessant de mémoire et de réappropriation. Les choses
n’existent pas en dehors du tissu des récits qui les
entourent. Dans notre société, cet héritage prend tout
sons sens au contact des générations actuelles qui, en le
découvrant, se forment une idée du mode de vie de leurs
aïeux.
La journée du Erfgoeddag est l’occasion pour tous
ceux qui ont à cœur de préserver le patrimoine – musées,
archives, associations locales, mais aussi communes,
particuliers, bénévoles… – de révéler celui-ci à un large
public d’intéressés.
Cet événement met en lumière une partie du patrimoine
culturel, en l’occurrence le patrimoine mobilier et
immatériel.
Par patrimoine mobilier, on entend les objets d’usage
courant, mais aussi les collections d’objets d’art, les
documents, les tableaux...
Quant au patrimoine immatériel, il est de l’ordre de
l’intangible: contes, légendes, vieilles chansons populaires,
traditions, « traces du passé ».
Par ailleurs, les Journées du Patrimoine organisées
en automne mettent en relief le patrimoine immobilier
(monuments, bâtiments…).
4 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Wat vind je in deze brochure?
Het programma is opgedeeld in twee delen:
Het eerste deel bestaat uit wandel- en fietstochten.
Het tweede deel – het hoofdprogramma – bestaat uit
activiteiten van de deelnemende Brusselse organisaties.
Deze activiteiten worden gerangschikt op postcode,
De activiteiten gaan door in 9 Brusselse gemeenten:
Brussel (1), Laken (2), Schaarbeek (3), Etterbeek (4),
Elsene (5), Anderlecht (6), Sint-Jans-Molenbeek (7), Jette
(8) en Vorst (9). Deze gemeenten worden aangeduid op
de overzichtskaart op de volgende bladzijde.
Per gemeente worden de deelnemende organisaties
alfabetisch gerangschikt en krijgen een nummer. Deze
nummers vind je ook terug op één van de plattegronden
die in deze brochure opgenomen zijn.
De tijdslijn vooraan in de brochure duidt aan wanneer
de activiteiten doorgaan.
Alle activiteiten die in deze brochure vermeld staan,
zijn gratis.
Que trouverez-vous dans cette brochure ?
Le programme est divisé en deux parties :
La première partie reprend les promenades à pied et à
vélo.
La seconde partie – le programme principal – détaille les
activités des organisations participantes.
Les activités sont classées par code postal. Elles se
dérouleront dans neuf communes – Bruxelles (1), Laeken
(2), Schaerbeek (3), Etterbeek (4), Ixelles (5), Anderlecht
(6), Molenbeek-Saint-Jean (7), Jette (8) et Forest (9)
–, indiquées sur un plan de la Région bruxelloise que vous
trouverez à la page suivante.
Les organisations participantes sont numérotées et
affichées sur l’un des plans inclus dans le programme.
Elles sont classées par commune et par ordre alphabétique.
Vous trouverez en début de brochure un horaire
détaillé de l’ensemble des activités programmées, qui
sont toutes entièrement gratuites.
Voor meer informatie over de activiteit kun je terecht
op het telefoonnummer of het e-mailadres dat bij de
organisatie vermeld staat.
Voor een aantal activiteiten moet je vooraf reserveren
omdat de beschikbare plaatsen beperkt zijn (voorafgegaan
door volgend teken ). Je reserveert je plaats op
het telefoonnummer of het e-mailadres dat bij de reservatiegegevens
vermeld staat.
Openbaar vervoer
Het Brusselse Erfgoeddag-aanbod op een makkelijke
en comfortabele manier ontdekken met het openbaar
vervoer? De MIVB heeft daarvoor een speciaal ticket, de
Event pass. Dit vervoerbewijs is geldig op het volledige
MIVB-net (behalve op het vak NAVO-BRUSSELS AIR-
PORT van de lijnen 11 en 21), voor een onbeperkt aantal
ritten en bovendien voor twee personen gedurende de
volledige dag. Prijs: 4,50 €.
Te koop in alle GO-verkoopautomaten van de
MIVB. Alle info op www.mivb.be.
Pour de plus amples informations concernant
l’une ou l’autre activité, adressez-vous directement à
l’organisateur, au numéro de téléphone ou à l’adresse
mail indiqués.
Certaines activités exigent une réservation par téléphone
ou voie électronique en raison d’un nombre de
places limité (précédées par le signe suivant ). Les
personnes de contacts et les coordonnées sont indiquées
pour chaque activité.
transports en commun
Pour voyager facilement et confortablement d’une activité
à l’autre à l’occasion du Erfgoeddag, la STIB propose
le Event pass, un ticket d’une journée valable pour deux
personnes, offrant un accès illimité sur tout le réseau de
la STIB (à l’exception du tronçon OTAN-BRUSSELS AIR-
PORT des lignes 11 et 21). Prix: 4,50 €.
Disponible dans tous les automates GO de la
STIB. Info sur www.stib.be.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 5

Overzichtskaart Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Onthaal en Promotie Brussel
Een concertje of theaterstuk meepikken? Brussel ontdekken
op kindermaat? Een eerste ontdekking van
onze hoofdstad, of een alternatief voor de platgetreden
paden? Uitinbrussel.be keert de hoofdstad binnenstebuiten
en maakt je wegwijs in het bruisende culturele
en toeristische aanbod.
Onthaal en Promotie Brussel, Prinsenstraat 8, 1000 Brussel
0800 13 700 – info@uitinbrussel.be
www.uitinbrussel.be
Visit Flanders
Of je nu op zoek bent naar een fietsroute in
Limburg, een evenement aan de kust , een
hotelletje in Brugge of erfgoedactiviteiten in
Brussel, je kan altijd terecht in het toeristisch informatiekantoor
voor Vlaanderen & Brussel, vlakbij de Grote Markt
in hartje Brussel. Het is het startpunt voor iedere ontdekker
die benieuwd is naar wat er allemaal te beleven valt.
Grasmarkt 61, 1000 Brussel – 02 504 03 90 –
info@toerismevlaanderen.be
6 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Erfgoed, vriendschap en kinderen:
een perfecte combinatie
Maak je in de klas een familiestamboom? Ken je
het sprookje van Hans en Grietje? Zing je wel eens kinderliedjes
van vroeger? Heb je al ridder gespeeld in een
middeleeuws kasteel?
Dan ben je bezig met ERFGOED.
Niet alleen erfgoed, maar ook vriendschap is iets waar
je als kind elke dag mee bezig bent: op school, in de
jeugdbeweging of de sportclub. Omdat dit jaar “vriendschap”
in de kijker staat, hebben we voor kinderen vanaf
9 jaar een leuk boekje samengesteld.
Het boekje bestaat uit twee delen: een spannend verhaal
van drie vrienden die op zoek gaan naar het geheim
achter een oude foto… en een heleboel toffe opdrachtjes
die te maken hebben met erfgoed en vriendschap. Om
een heel jaar van te genieten!
Je kunt het gratis boekje vol leuke opdrachtjes aanvragen
bij de Erfgoedcel Brussel op 02 208 02 32, en tijdens
Erfgoeddag op 26 april op alle locaties waar een kinderactiviteit
doorgaat (aangeduid met vlieg), Visit Flanders
(Grasmarkt 61) en de infostand Metro Sint-Guido
(Anderlecht).
De boekjes zullen voordien ook verdeeld worden op
het groot VGC verjaardagsfeest op het Muntplein
op 4 april.
Een greep uit het kindvriendelijk aanbod
van activiteiten tijdens Erfgoeddag:
ABC: Kamishibai over Brusselse sagen en legenden p. 24
BEELDENStORM: ’t Ol van Pluto p. 28
BEtHLEHEM VEEWEYDE: Knutselworkshops p. 30
BOZAR: Ontdekkingstocht p. 23
BRONKS: Oude sprookjes, babbelbox, voorstelling p. 15
BROODHUIS: kostuums van Manneken Pis p. 22
CINEMAtEK: Laurel en Hardy p. 15
DAVIDSFONDS: Wafelenbak p. 16
FOYER: Doolhof p. 32
JOODS MUSEUM: Joodse lekkernijen p. 21
KINDERMUSEUM: Verhalenworkshops p. 28
VtB: Kultuurgidsen: stripmurenwandeling p. 11
…en nog tal van andere.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 7

3Promenades
Wandel- en fietstochten
3
in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
: BRUSSEL,
DE ZENNE EN HEt KANAAL
CENtRUM VAN ExCLUSIEVE
IN HEt HARt VAN BRUSSEL
BROEDERSCHAPPEN EN
1 wandeling : ZOEKEN NAAR
wandeling
Deze wandeling in Brussel keert terug naar
de sporen van de Zenne en de oude haven
en vertelt over hun evolutie in verleden,
heden én toekomst. Een verhaal over
vriendschap en interculturaliteit door de
eeuwen heen, vriendschapsbanden tus-
2
sen koper- en leerbewerkers en hoe er altijd
samengeleefd werd in Brussel.
promenade: A LA RECHERCHE
DE LA SENNE Et DU CANAL
AU CœUR DE BRUxELLES
Cette promenade vous invite à découvrir
les vestiges de la Senne et de l’ancien
wandeling : OP ZOEK NAAR
DE ZENNE IN ANDERLECHt
Deze wandeling nodigt je uit om via de
laatste restanten van de open Zenne in
Anderlecht het verhaal van de Zenne en
het Kanaal naar Charleroi te ontdekken:
de functies van deze waterlopen, hun potentieel
en toekomstperspectieven.
port et retrace leur évolution passée, présente
et à venir. Une histoire d’amitié et
de rencontres entre cultures à travers les
siècles, de liens d’amitié entre artisans du
cuivre et du cuir. Un témoignage du ‘vivre
ensemble’, de tout temps, à Bruxelles.
•Info •Info
GiDsEnVEREniGinG: Coördinatie Zenne
GUiDEs: Coordination Senne
promenade: A LA RECHERCHE
DE LA SENNE à ANDERLECHt
Cette promenade vous invite à découvrir
l’histoire de la Senne et du canal de Charleroi
à travers les vestiges de la Senne à
ciel ouvert à Anderlecht: les fonctions de
ce cours d’eau, leur potentiel et leur avenir
possible.
•Info
•Info
11 h & 15 h (duur/durée 2 h)
Beurs, Beursplein, 1000 Brussel / Bourse, Place
de Place la Bourse, de la Bourse, 1000 Bruxelles 1000 Bruxelles
contact@coordinatiezenne.be , +32 2 206 12 07,
max. 2x25 plaatsen/participants
3 - 4 - 33…
GiDsEnVEREniGinG: Coördinatie Zenne
GUiDEs: Coordination Senne
14 h (duur/durée 2 h)
Metro ‘Cercle Ceria-Coovi des Régates’, Veeweidekaai 65 / Quai
contact@coordinatiezenne.be de Veeweyde 65, 1070 Anderlecht , +32 2 206 12 07,
max. contact@coordinatiezenne.be 2x25 plaatsen/participants , +32 2 206 12 07,
max. 1B halte/arrêt 2x25 plaatsen/participants
Ceria-Coovi
Ceria-Coovi
VRIENDENKRINGEN
Het fenomeen ‘vriendschap’ is complex.
In de 18de Het fenomeen ‘vriendschap’ is complex.
In de 18 eeuw ontstonden er, onder
invloed van de Verlichting, exclusieve
kringen. Regels, statuten, een eigen
taal, symbolen en tekens werden vastgelegd.
Na 1850 hadden deze kringen
eigen gebouwen. Later ontstonden er
service- en vrouwenclubs. Netwerken
werden uitgebouwd... De wandeling belicht
de rijke historie van gilden, loges,
cercles enz.
de eeuw ontstonden er, onder
invloed van de Verlichting, exclusieve
kringen. Regels, statuten, een eigen
taal, symbolen en tekens werden vastgelegd.
Na 1850 hadden deze kringen
eigen gebouwen. Later ontstonden er
service- en vrouwenclubs. Netwerken
werden uitgebouwd... De wandeling belicht
de rijke historie van gilden, loges,
cercles enz.
promenade: BRUxELLES,
CENtRE DE CONFRéRIES
ExCLUSIVES Et D’AMICALES
Le phénomène de l’amitié est complexe.
Des confréries exclusives voient le jour
au 18ème Le phénomène de l’amitié est complexe.
Des confréries exclusives voient le jour
au 18ème siècle, siècle, sous sous l’impulsion des des Lu-
Lumières. mières. Elles Elles fixent fixent des des règles, règles, des sta- des
statuts, tuts, une une langue langue propre, propre, une symbolique une symbolique
et des signes. et des Dès signes. 1850, Dès elles 1850, acquièrent elles
acquièrent leurs propres leurs bâtiments. propres Plus bâtiments. tard appa-
Plus raissent tard les apparaissent service clubs les et service les cercles clubs
et féminins. les cercles Des réseaux féminins. se Des développent… réseaux se
développent… Cette promenade Cette met promenade en lumière la met ri-
en che lumière histoire la des riche guildes, histoire loges, des cercles guildes, et
loges, autres cercles confréries. et autres confréries.
•Info
GiDsEnVEREniGinG: Culturama vzw
GUiDEs: Culturama asbl
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Culturama
11 h, 13h30 & 15 15h h (duur/durée ±100 min.)
Koninklijk Park (metro-ingang), 1000 Brussel
Parc Royal (entrée du métro), 1000 Bruxelles
culturama@telenet.be, +32 2 569 27 74,
max. 20 plaatsen/participants
1A-B Park/Parc halte Park/arrêt Parc
92 - 93 - 94
8 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

4 6
à pied et à vélo
dans la Région Bruxelles-Capitale
wandelvoordracht :
JULES RUHL EN ZIJN
VRIENDSCHAP VOOR DIEREN
Jules Ruhl koesterde een enorme vriendschap
voor dieren, in het bijzonder voor
zijn hond. Hij was erg begaan met dierenleed
en werd de stichter van het beroemde
dierenasiel Veeweyde in Anderlecht.
Zijn standbeeld wordt het uitgangspunt
van een wandeling met aandacht voor
de natuur, de geschiedenis en de inspanningen
die uit vriendschap voor de dieren
werden geleverd.
5
promenade commentée:
JULES RUHL Et SON AMOUR
DES ANIMAUx
Jules Ruhl voue une profonde affection aux
animaux, en particulier à son chien. Profondément
touché par la souffrance animale,
il crée le célèbre refuge pour animaux
rondleiding en wandelvoordracht :
ERF GOEDKLASSEN
IN ANDERLECHt
In januari 2008 ontdekten de leerlingen
van het KAA samen met ‘Erfgoedklassen
& Burgerschap’ het erfgoed uit hun
schoolbuurt. Leerkrachten en leerlingen
sloegen daarop de handen in elkaar om
hun andere kijk op Anderlecht te delen
met iedereen die dat wil! De leerlingen
zelf verzorgen deze geanimeerde rondleiding,
gekruid met vriendschapsgedichten!
promenade et visite commentées:
CLASSES DU PAtRIMOINE
à ANDERLECHt
En janvier 2008, les élèves du KAA ont
participé aux ‘Classes du Patrimoine et
de la Citoyenneté’ qui leur ont permis
de découvrir le patrimoine du quartier
Veeweyde à Anderlecht. Sa statue est le
point de départ d’une promenade qui nous
invite à découvrir la nature, l’histoire et les
efforts déployés par amour des animaux.
•Info
ORGanisatiE / ORGanisatiOn : Genootschap
voor Heemkunde De Swaene (Cercle d’histoire locale
d’Anderlecht)
13h30 & 15h30 (duur/durée 1 h)
ingang Astridpark (Rond Punt der Meir, 1070
Anderlecht) / Entrée du Parc Astrid (Rond-point
du Meir, 1070 Anderlecht)
van.varenbergh.myriam@skynet.be, onbeperkt
aantal plaatsen / nombre de participants illimité
Sint-Guido / Saint-Guidon
entourant leur école. Les enseignants et
les élèves ont réalisé un travail commun
afin de partager leur autre regard sur
Anderlecht avec toutes les personnes
intéressées! Les élèves eux-mêmes encadrent
cette visite guidée, agrémentée de
poèmes sur l’amitié!
•Info
ORGanisatiE / ORGanisatiOn : Koninklijk
Atheneum Anderlecht i.s.m. Erfgoedklassen & Burgerschap
/ en collaboration avec les Classes du Patrimoine
et de la Citoyenneté
14h
Koninklijk Atheneum Anderlecht, Sint-Guidostraat
73/ rue Saint Guidon 1070 Anderlecht
Sint-Guido / Saint-Guidon
56
46-49
wandelvoordracht :
VRIENDEN IN DE MAROLLEN
Het tv-programma ‘Het leven zoals het
is’ leerde ons dat er heel wat vriendschap
leeft in de Marollen. We gaan op
zoek naar liefdadigheidsorganisaties zoals
Poverello en Vrienden van het Huizeke,
die met de inzet van vrijwilligers
de samenhorigheid bevorderen. Men
vindt hier vriendenkringen die met een
wafelenbak of missverkiezing de goegemeente
amuseren. De Marollen: de
vriendelijkste volksbuurt.
visite guidée: L’AMItIé
DANS LES MAROLLES
Le programme télé ‘Het leven zoals
het is’ nous a fait découvrir toute l’importance
de l’amitié dans le quartier
des Marolles. Cette promenade nous
permet de découvrir le travail d’organisations
caritatives comme Poverello
et Vrienden van het Huizeke, dont les
bénévoles s’efforcent de promouvoir la
solidarité. Des amicales amusent tout
un chacun avec des ‘Wafelenbak’ (vente
de gaufres au profit des plus démunis)
ou l’élection de Miss Marolles. Les Marolles
sont le quartier populaire le plus
chaleureux de Bruxelles.
•Info
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Klare Lijn
10 h & 14h
Kapellekerk trappen / marches de l’Eglise
de la Chapelle
info@klarelijn.be, +32 493 50 40 60,
max. 2x20 plaatsen / participants
Centraal Station / Gare Centrale
Centraal Station, Kapellekerk / Gare Centrale,
Gare de la Chapelle
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 9

7 9
Wandel- en fietstochten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
wandelvoordracht:
DISCREtE VRIENDEN
Vrijmetselaars zijn vrienden voor het leven.
Om lid te worden moeten ze eerst
een aantal proeven doorstaan. Ze beschikken
over een wereldwijd netwerk van
‘gelijkgestemden’ en kunnen hun reizen
boeken via ‘bevriende’ kanalen en logeren
in ‘bevriende’ hotels. De vrijmetselarij is
een discreet genootschap. Te benaderen
met voorzichtigheid en... onder begeleiding
van een gids van Klare Lijn.
8promenade commentée:
AMIS DISCREtS
Les francs-maçons sont amis pour la vie.
Leur admission comme membres est soumise
à toute une série d’épreuves préalables.
Ils possèdent un réseau d’amis
wandelvoordracht:
KAMERADEN M/V
Het 19de-eeuwse Brussel was de grootste
industriestad van België. De erbarmelijke
levensomstandigheden van de arbeiders
leidden tot de oprichting van coöperatieven,
een volkskliniek en de stichting van
de B.W.P. Man en vrouw: gelijken, maar
enkel op de barricaden… Vrouwen namen
het heft in eigen handen, organiseerden
zich en ijverden voor gelijke rechten.
visite guidée: CAMARADES H/F
Au 19ème siècle, Bruxelles est la ville
industrielle la plus importante de Belgique.
Les conditions de vie déplorables
des ouvriers conduisent à la création de
coopératives, d’un hôpital public et à la
fondation du Parti Ouvrier Belge (BOP).
Hommes et femmes: égaux, mais sur les
barricades seulement… les femmes prennent
les choses en main, s’organisent et
revendiquent l’égalité des droits.
partageant les mêmes valeurs sur toute
la surface du globe. Ils organisent leurs
voyages en fonction de ces réseaux et
logent dans des hôtels d’’amis’. La francmaçonnerie
est une association discrète.
A approcher avec circonspection, en compagnie
d’un guide de Klare Lijn.
•Info
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Klare Lijn
10h &14 h
Centraal Station lokettenzaal /Salle des guichets
de la gare Centrale
info@klarelijn.be, +32 493 50 40 60,
max. 2x20 plaatsen /participants
Centraal Station /Gare Centrale
Centraal Station / Gare Centrale
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
•Info
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Klare Lijn
10h &14 h
Leeuwentrap stadhuis, Grote Markt, 1000
Brussel / Escalier aux Lions de l’Hôtel de Ville,
Grand-Place, 1000 Bruxelles
info@klarelijn.be, +32 493 50 40 60,
max. 2x20 plaatsen /participants
Centraal Station /Gare Centrale
Centraal Station / Gare Centrale
3 - 4 - 33…
geheel toegankelijk / entièrement accessible
wandeling: BEVRIEND
MEt DE BEGIJNEN!
We gaan op wandel in het Begijnhof
van Brussel, op zoek naar sporen van
de begijnen. Wie waren ze? Zijn er nog
sporen? We verlaten ook de grenzen van
het Begijnhof en trekken naar de vroegere
haven van Brussel.
promenade:
NOS AMIES LES BéGUINES!
Nous déambulons dans le quartier du
Béguinage à Bruxelles, sur les traces
des béguines. Qui étaient-elles? Restet-il
des traces de leur passage dans le
quartier? La promenade se poursuit en
direction de l’ancien port de Bruxelles.
•Info
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Tochten van hoop
13h30 & 16h
Begijnhofkerk, Begijnhof, 1000 Brussel
Eglise du Béguinage, 1000 Bruxelles
info@tochtenvanhoop.eu, +32 496 79 36 24,
max. 2x20 plaatsen /participants
Sint-Katelijne/ Sainte-Catherine
92 - 93 - 94
geheel toegankelijk / entièrement accessible
10 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

10
wandeling: GEVELGROtE
StRIPVRIENDSCHAPPEN
Promenades à pied et à vélo dans la Région Bruxelles-Capitale
Samen avonturen beleven of overleven,
acrobatische acties... Niets is te ver of
te moeilijk om vrienden te helpen of te
redden. Striphelden (over hen gaat het!)
nemen je tekening na tekening op sleeptouw
in hun dolle avonturen. Het is hun
vriendschap voor mekaar die hen tot
hun heldendaden drijft. Ontdek met de
vtbKultuur-gidsen de striphelden en hun
muurgrote vriendschap op de Brusselse
gevels.
promenade:
L’AMItIé DANS LA BD,
11
SUR LES FAçADES
BRUxELLOISES
Partager des aventures ou y survivre, se
livrer à des prouesses acrobatiques…
Rien n’est impossible ou inaccessible
lorsqu’il s’agit d’aider ou de sauver un
fietstocht en rondleiding:
MAGRIttE EN DE SURREALIStEN
Surrealisme in Brussel is overal. Op deze
tocht gaan we dieper in op de bekendste
surrealist René Magritte en zijn hechte
vriendschap met z’n surrealistische
groep, die een reële inbreng had in zijn
oeuvre. We brengen ook een bezoek aan
het Magritte Museum in Jette, waar de
schilder meer dan 24 jaar werkte.
vélotour et visite guidée: MAGRIttE
Et LES SURRéALIStES
Le surréalisme est omniprésent à Bruxelles.
Cette promenade nous invite à découvrir
plus intimement le célèbre peintre
surréaliste René Magritte et l’amitié
solide qu’il entretenait avec son groupe
surréaliste, dont la contribution à son
© O. Van Kerckhove
ami. Les héros de bande dessinée vous
entraînent de dessin en dessin dans leurs
folles aventures et leurs actions héroïques,
inspirées par l’amitié. Les guides
de VTB vous invitent à découvrir sur les
façades bruxelloises le thème de l’amitié
en BD.
œuvre est indéniable. Nous visitons le
Musée Magritte à Jette, dans la maison
où le peintre vécut et travailla plus de
24 ans.
•Info
GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: Pro Velo i.s.m.
Margritte Museum, Jette / en collaboration avec le
Musée Magritte, Jette
13 h (duur/durée 4 h)
Het Brusselse Fietsershuis, Londenstraat 15, 1050
Brussel / La Maison des Cyclistes de Bruxelles,
rue de Londres 15, 1050 Bruxelles
info@provelo.org, +32 2 502 73 55,
max. 20 plaatsen/participants
Troon, Naamsepoort / Trône, Porte de Namur
niet toegankelijk / pas accessible
•Info GiDsEnVEREniGinG / GUiDEs: VTB Kultuurgidsen
10h30 & 13h30
Centraal Station /Gare Centrale
info@vtbkultuur.be, +32 3 224 10 52,
max. 2x40 plaatsen/participants
Centraal Station /Gare Centrale
Centraal Station / Gare Centrale
geheel toegankelijk / entièrement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 11

Anderlecht in de kijker
Pleins feux sur Anderlecht
Anderlecht is dit jaar goed vertegenwoordigd. Met
een tiental organisaties en een zeer divers aanbod zal
de Erfgoeddag in Anderlecht niet onopgemerkt blijven.
En er is meer. De dienst cultuur wil haar ontdekkingszondag:
“De andere kant van Anderlecht” aan
dit evenement koppelen. Naast de Erfgoedactiviteiten
krijg je de gelegenheid om een bezoek te brengen aan
dierenasiel Veeweyde.
Een bus zal pendelen tussen het centrum van
Anderlecht en de uithoeken.
Hieronder vind je een overzicht van de activiteiten
tijdens Erfgoeddag:
WanDELinGEn
Op zoek naar de Zenne in Anderlecht _____________ p. 8
Jules Ruhl en zijn vriendschap voor dieren _________ p. 9
Erfgoedklassen in Anderlecht _______________________ p. 9
MUsEa / ROnDLEiDinGEn
Erasmushuis ________________________________________p. 29
Museum Maurice Carême _________________________p. 30
Bethlehemkerk _____________________________________p. 30
Luizenmolen ________________________________________p. 29
CREatiEF / KinDEREn
Beeldenstorm ______________________________________p. 28
Bethlehem Veeweyde vzw _________________________p. 30
PsstiVaL (WEEK Van DE aMatEURKUnstEn)
Luizenmolen ________________________________________p. 29
Zinnema ____________________________________________p. 31
Los van de Erfgoedactiviteiten organiseert de dienst
Cultuur van de gemeente Anderlecht een rondleiding
in het Dierenasiel Veeweyde. Voor kinderen is er een
aangepast programma (start om 14h en 15h, Itterbeekselaan
600).
Er wordt een pendelbus ingelegd. De opstapplaats
bevindt zich in de Paul Jansonlaan, naast het metrostation
Sint-Guido. Je kan er ook terecht aan de infostand
voor meer informatie over de Erfgoeddag.
UURROOstER PEnDELBUs
Centrum - Luizenmolen/Veeweyde: 13h30 -14h30 -15h30
Veeweyde/Luizenmolen - Centrum: 14h00 -15h00 -16h00
info en Contact: Dienst Cultuur 02 558 08 99
of cultuur@anderlecht.irisnet.be
La commune d’Anderlecht est particulièrement
bien représentée cette année. Le Erfgoeddag n’y passera
pas inaperçu, grâce à la dizaine d’associations
impliquées et à une offre très diversifiée. Le service
Culture de la commune s’associe à l’événement via sa
promenade dominicale “A la découverte d’Anderlecht
et de son patrimoine”, qui sera consacrée à la visite de
Veeweyde, le refuge pour animaux.
Un bus effectuera des navettes entre le centre d’Anderlecht
et les coins plus reculés de la commune.
Voici un aperçu des activités prévues dans le cadre du
Erfgoeddag:
PROMEnaDEs
A la recherche de la Senne à Anderlecht ___________ p. 8
Jules Ruhl et son amour des animaux ______________ p. 9
Classes du patrimoine à Anderlecht ________________ p. 9
MUséEs / VisitEs GUiDéEs
Maison d’Erasme ___________________________________p. 29
Musée Maurice Carême ____________________________p. 30
Eglise La cité de Bethléhem _______________________p. 30
Luizenmolen ________________________________________p. 29
CRéatiF / EnFants
Beeldenstorm ______________________________________p. 28
Bethléhem Veeweyde asbl _________________________p. 30
PsstiVaL (sEMainE DEs aRts aMatEURs)
Luizenmolen ________________________________________p. 29
Zinnema ____________________________________________p. 31
Le service Culture de la commune d’Anderlecht
organise, indépendamment des activités du Erfgoeddag,
une visite guidée au refuge pour animaux
Veeweyde. Un programme spécial est prévu pour les
enfants (départ à 14h et 15h, avenue d’Itterbeek 600).
Un bus effectuera des navettes à partir de l’arrêt
de l’avenue Paul Janson, à côté de la station de métro
Saint-Guidon. Vous y trouverez également un stand
d’information sur les activités du Erfgoeddag.
HORaiRE DE La naVEttE
Centre - Luizenmolen/Veeweyde: 13h30 -14h30 -15h30
Veeweyde/Luizenmolen - Centre: 14h00 -15h00 -16h00
info et Contact: Service Culture: 02 558 08 99
ou culture@anderlecht.irisnet.be
12 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

12
ANCIEN GRAND SERMENt
ROYAL Et NOBLE DES
ARBALétRIERS DE NOtRE-
DAME AU SABLON
De gilde van kruisboogschutters dateert
uit 1213 en is de oudste van België. Tot
op vandaag onderhoudt de vereniging de
middeleeuwse gildetradities en beoefenen
zij het kruisboogschieten.
13
ARCHIEF EN MUSEUM
VOOR HEt VLAAMS LEVEN
tE BRUSSEL
diavoorstelling en rondleiding :
BRUssELs OUDstE KRUisBOOGGiLDE
Deze schuttersgilde viert in 2013 haar
800-jarig bestaan. De ‘compagnons’ vertellen
je wat de gilde nog kan betekenen
in een veranderende maatschappij. De nadruk
ligt op de vriendschap tussen de leden
en met andere gilden. Daarnaast is er
Als pluralistische archiefinstelling in het
Brussels Hoofdstedelijk Gewest verzekert
het AMVB de verwerving, het beheer en de
ontsluiting van archieven van Nederlandstalige
Brusselse instellingen, verenigingen
en prominenten. Het AMVB draagt zo bij
tot de ontwikkeling en verrijking van het
Brusselse erfgoedgebeuren.
tentoonstelling :
MiGRatiE En HERinnERinG.
ERFGOED Van niEUWE BRUssELaaRs
In Brussel vind je een boeiende mix van culturen
en gemeenschappen. Deze culturele
rijkdom geeft de stad haar typisch kosmopolitische
karakter. Het AMVB wil deze diversiteit
op een positieve manier in beeld brengen:
ingeweken Brusselaars tonen een koffer met
erfgoed verbonden aan hun (migratie)geschiedenis
en vertellen er hun verhaal bij in de
vorm van een video, muziek, gedicht...
De tentoonstelling loopt nog tot 31 oktober.
Hoofdprogramma Programme
een diavoorstelling en kun je objecten van
de kruisboogschieting bezichtigen.
ANCIEN GRAND SERMENt
ROYAL Et NOBLE DES
ARBALétRIERS DE NOtRE-
DAME AU SABLON
La guilde des arbalétriers date de 1213 et
est la plus ancienne de Belgique. L’association
perpétue les traditions moyenâgeuses
de la guilde et continue d’exercer l’art
de l’arbalètrerie.
projection de diapositives et visite
guidée : La PLUs anCiEnnE GUiLDE
D’aRBaLétRiERs DE BRUxELLEs
Cette guilde d’arbalétriers fêtera en 2013
ses 800 ans d’existence. Les ‘compagnons’
vous expliquent ce que la guilde peut
ARCHIVES Et MUSéE DE LA VIE
FLAMANDE à BRUxELLES
Centre d’archivage pluraliste de la Région de
Bruxelles-Capitale, l’AMVB se charge de l’acquisition,
la gestion et la mise à disposition
des archives des institutions, associations et
personnalités bruxelloises néerlandophones.
Il contribue ainsi au développement et à
l’enrichissement du patrimoine bruxellois.
exposition : MiGRatiOn Et MéMOiRE.
LE PatRiMOinE DEs nOUVEaUx
BRUxELLOis
Bruxelles est un mélange fascinant de
communautés et de cultures. Cette richesse
culturelle donne à la ville son caractère
cosmopolite tellement typique.
L’AMVB veut illustrer cette diversité de
manière positive, à travers les témoignages
de Bruxellois immigrés, qui ouvrent
la valise de leur histoire d’immigration et
font le récit de leur expérience sous forme
de vidéo, de musique, de poèmes…
Exposition à voir jusqu’au 31 octobre.
1000 Brussel Bruxelles
encore signifier dans une société en mutation,
en insistant sur l’amitié entre les
membres et avec les autres guildes. Vous
pouvez aussi assister à une projection de
diapositives et examiner des articles d’arbalétrerie.
•Info
Sint-Ghisleinstraat 19A, 1000 Brussel
rue Saint-Ghislain 19A, 1000 Bruxelles
10 h > 18 h
+32 2 411 19 41
robert.sloodts@skynet.be
Lemonnier, Anneessens (10 min. te voet/à pied)
Kapellekerk / Gare de la Chapelle
niet toegankelijk / pas accessible
•Info
Arduinkaai 28, 1000 Brussel
Quai aux Pierres de Taille 28, 1000 Bruxelles
10 h > 18 h
+32 2 209 06 01
info@amvb.be
www.amvb.be
Noord/Nord (15 min. te voet/à pied)
Ijzer/Yser
31 - 32 - 33 - 55: Rogier
47 - 88: Antwerpse Poort/Porte d’Anvers
58: Ijzer/Yser
geheel toegankelijk / entièrement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 13

14 Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
ARCHIEFCENtRUM VOOR
gesprek en rondleiding in de tentoonstelling,
dat aansluit bij het thema.
VROUWENGESCHIEDENIS
Het AVG werd opgericht in 1995 en bewaart
archieven van personen en organisaties
uit de Belgische vrouwenbeweging.
Dit papieren erfgoed brengt een eeuw
vrouwenemancipatie tot leven: de personages,
hun strijdpunten en acties, de tijdgeest
waarin ze werkten. Ook de talrijke
foto’s en affiches en de rijke verzameling
tijdschriften bieden een unieke blik op het
reilen en zeilen van vrouwenorganisaties
uit België én het buitenland.
tentoonstelling en filmvoorstelling:
VROUWEnVRiEnDsCHaPPEn
i.s.m. BELvue museum, Amazone vzw, Zinnema
vzw & Erfgoedcel Brussel
De rijk geïllustreerde tentoonstelling “Jongens
en meisjes... bestemming bekend?”
toont hoe de ideeën over mannelijkheid
en vrouwelijkheid in de voorbije twee eeuwen
evolueerden in België. Stereotiepe
denkbeelden over jongens en meisjes,
mannen en vrouwen zijn niet zo ‘natuurlijk’
en onveranderlijk als ze soms lijken…
De Erfgoedcel Brussel, ZINNEMA en het
Archiefcentrum voor vrouwengeschiedenis
bieden een programma aan met film,
15
AxCENt
Axcent vzw is een Brusselse vereniging die
wil bijdragen aan de interlevensbeschouwelijke
en interreligieuze dialoog en de
samenwerking tussen gemeenschappen,
organisaties en personen met verschillende
levensbeschouwelijke achtergrond
wil bevorderen.
concert: UnisOnO: intERLEVEnsBEsCHOUWELijK
COnCERt MEt RECEPtiE
Ism RIC Foyer, Davidsfonds brussel, VOEM-Brussel
Muzikale ensembles met een verschillende
religieuze of filosofische overtuiging treden
samen op in de Brusselse begijnhofkerk.
Voordien kun je genieten van een grote
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken. De tentoonstelling
loopt nog tot 31 mei 2009.
CENtRE D’ARCHIVES POUR
L’HIStOIRE DES FEMMES
Ouvert en 1995, le Carhif est un centre
d’archives spécialisé dans l’histoire des
femmes et du mouvement féminin belge.
Cet héritage sur papier ressuscite un siècle
d’émancipation féminine: les personnalités,
leurs objectifs et leurs actions, l’époque
dans laquelle s’inscrit leur combat.
Les nombreuses photos, affiches et la riche
collection de revues offrent un regard
unique sur la vie des organisations de femmes
belges et étrangères.
exposition et projection:
aMitiés FéMininEs
Avec la collaboration du Musée BELvue, de
l’asbl Amazone, Zinnema vzw & Erfgoedcel
Brussel
Richement illustrée, l’exposition “Garçon
ou fille. Un destin pour la vie?” vous fait
découvrir l’évolution des représentations
de la féminité et de la masculinité durant
receptie met infobeurs, workshops,… Het
gratis concert en de receptie staan in het
teken van het Erfgoedthema “uit vriendschap”.
Jamal Bouhkriss animeert de avond.
AxCENt
Axcent est une association bruxelloise
dont l’objectif est de contribuer au dialogue
interconvictionnel et interreligieux et
de favoriser la collaboration entre communautés,
organisations et personnes de
convictions différentes.
concert: UnisOnO: COnCERt intER-
COnViCtiOnnEL sUiVi D’UnE RéCEPtiOn
En collaboration avec RIC Foyer, Davidsfonds
Brussel, VOEM-Brussel
deux siècles en Belgique. Ces idées reçues
sur la féminité et la masculinité ne sont
pas aussi ‘naturelles’ et immuables qu’elles
le paraissent parfois… La Erfgoedcel
Brussel, ZINNEMA et le Centre d’Archives
pour l’Histoire des Femmes proposent un
programme autour de ce thème, avec film,
discussion et visite guidée de l’exposition.
En dehors de l’activité prévue pour le Erfgoeddag,
la collection permanente est accessible
gratuitement. L’exposition est à voir jusqu’au
31 mai 2009.
•Info
BELvue museum, Paleizenplein 7, 1000 Brussel
Musée BELvue, Place des Palais 7, 1000 Bruxelles
10h > 18h
filmvoorstellingen / projections 14h > 18h
070 22 04 92
Park, Centraal Station / Parc, Gare Centrale
Troon, Naamse Poort / Trône, Porte de Namur
14 erfgoeddag 2009 uit vriendschap
92 - 94
27 38 71 95 BM
Centraal Station / Gare Centrale
niet toegankelijk / pas accessible
Brussel-Stad
Des ensembles musicaux de différentes
convictions philosophiques ou religieuses se
produisent ensemble dans l’Eglise du Béguinage.
Avant le concert, vous êtes conviés à
une grande réception avec une bourse d’information,
des ateliers… Le concert gratuit
et la réception s’inscrivent dans le thème du
Erfgoeddag de cette année, “Par amitié”. La
soirée est animée par Jamal Bouhkriss.
•Info
Kerk van sint-jan-De-Doper (Begijnhofkerk), Begijnhofplein,
1000 Brussel / Eglise saint-jean Baptiste (Eglise
du Béguinage), Place du Béguinage, 1000 Bruxelles
18h30 > 22h30
De Brouckère, St-Katelijne / Ste-Catherine

16
Bruxelles-Ville
BRONKS
BRONKS werd onder impuls van Oda Van
Neygen opgericht in Brussel in 1991. De
eerste doelstelling van BRONKS was en is
nog steeds het produceren en presenteren
van hedendaags en kwaliteitsvol jeugdtheater.
Het letterwoord BRONKS staat voor
Brussel/Onderwijs/Kunst of Kinderen.
kinderactiviteit:
VRiEnDsCHaP Bij BROnKs
Op Erfgoeddag speelt een groep kinderen
reporter: ze lopen tussen het publiek
en stellen vragen over vriendschap: wat
betekent vriendschap, is vriendschap veranderd...?
Daarnaast is er een babbelbox,
worden er oude sprookjes over vriendschap
verteld en is er een projectie van
‘Zolderling’, een voorstelling over vriendschap.
Ook voor kleine kindjes vanaf 4 jaar
is er een activiteit.
17
CINEMAtEK
Cinematek toont al sedert 1962 films uit
de collectie van het Koninklijk Filmarchief.
Dit archief, erkend als een van de grootste
en belangrijkste ter wereld, omvat naast
een grote collectie fictiefilms die de hele
filmgeschiedenis omspant, ook een belangrijke
reeks non-fictiefilms. Deze beelden,
zeker die uit het pre-televisietijdperk,
zijn unieke getuigen van een vaak voorgoed
verdwenen wereld.
filmvoorstelling: DOOR DiK En DUn
– LaUREL & HaRDy
i.s.m. Vlaamse Dienst voor Filmcultuur vzw
Met het thema ‘Uit vriendschap!?’ als uitgangspunt
doken we in ons archief om tot
een o zo evident besluit te komen. Wat
komt uit onze speurtocht nog steeds naar
boven als de beste illustratie van vriendschap
door ‘dik en dun’? ‘Laurel & Hardy’,
beter bekend als ‘den dikke en den dunne’.
Elke voorstelling staat garant voor 40 minuten
lekker ouderwets filmplezier.
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
Los van de Erfgoedactiviteiten worden de
creaties van P.A.R.T.S. getoond. Bronks toont
eigen werk van studenten, geselecteerd op
hun kindvriendelijkheid. (15h, 9+, betalend)
BRONKS
BRONKS a été fondé à Bruxelles en 1991, sous
l’impulsion d’Oda Van Neygen. L’objectif était
(et est toujours) de produire et de présenter
un théâtre pour jeunes à la fois contemporain
et de très grande qualité. Le sigle BRONKS signifie
Brussel/Onderwijs/Kunst of Kinderen.
activité pour enfants:
L’aMitié aU BROnKs
Pour le Erfgoeddag, un groupe d’enfants se
glisse dans la peau d’une équipe de reporters
et interroge le public sur sa conception de
l’amitié: Que signifie l’amitié? Celle-ci a-telle
évolué?… Les enfants et leurs parents
peuvent aussi participer à un ‘babbelbox’
CINEMAtEK
Depuis 1962, la Cinematek
présente
des films qui appartiennent
aux archives
de la Cinémathèque
royale de Belgique.
Cette archive,
l’une des plus vastes
et prestigieuses du
monde, comprend
outre une importante
collection de films de fiction, qui
embrassent toute l’histoire du cinéma, un
patrimoine considérable de documents
filmés, qui témoignent d’une époque souvent
révolue où la télévision n’avait pas
encore fait son apparition.
projection: LaUREL & HaRDy –
L’aMitié EnVERs Et COntRE tOUt
Avec la collaboration du Vlaamse Dienst voor
Filmcultuur vzw
Nous avons plongé dans nos archives à
la recherche d’un film qui illustre le thème
“Par amitié”. Laurel et Hardy, mieux
connus sous les noms du ‘gros’ et du ‘pe-
(box à causerie), écouter d’anciens contes qui
parlent d’amitié et assister à la projection de
‘Zolderling’, un spectacle qui parle d’amitié.
Une activité est également prévue pour les
enfants plus jeunes (à partir de 4 ans).
En dehors des activités programmés pour le Erfgoeddag,
P.A.R.T.S. présente ses créations. Bronks
montre des projets théâtraux d’étudiants, destinés
•au jeune public (15h, 9+, payant).
Info
Bronks, Varkensmarkt 15-17, 1000 Brussel /
Marché aux Porcs 15-17, 1000 Bruxelles
14h > 18h
+32 2 219 99 21
www.bronks.be
Sint-Katelijne / Sainte-Catherine
niet toegankelijk / pas accessible
tit’, se sont rapidement imposés comme la
plus belle illustration de l’amitié envers et
contre tout. Chaque projection nous garantit
40 min de pur plaisir cinématographique
désuet.
•Info
Cinematek, Paleis voor Schone Kunsten, Baron
Hortastraat 9, 1000 Brussel / Palais des Beaux-Arts,
Rue Baron Horta 9, 1000 Bruxelles
10h > 18h
+32 2 551 19 19 (contact erfgoeddag)
info@cinematek.be
www.cinematek.be
Centraal station, Park / Gare Centrale, Parc
92 - 94: Koning / Royal
27 - 95 : Koning / Royal
38 - 71: Bozar
29 - 63 - 65 - 66 : Centraal station / Gare Centrale
Centraal station / Gare Centrale
geheel toegankelijk / entièrement accessible
Deze films uit de oude doos zijn geschikt voor
jong en oud. / Ces films au charme désuet font le
bonheur d’un public de tous les âges.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 15

18 Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
DAVIDSFONDS BRUSSEL DAVIDSFONDS BRUSSEL
Davidsfonds ontplooit vanuit een christe-
lijke en Vlaamse inspiratie een culturele
werking dicht bij de mensen. Taal en lezen,
geschiedenis en kunst zijn prioritaire
werkterreinen. Davidsfonds Gewest Brussel
telt 20 afdelingen die samen meer dan
200 activiteiten per jaar organiseren.
zoektocht:
BRUssELsE VEREniGinGEnzOEKtOCHt
i.s.m. August Vermeylenkring, FedOS, FMDO,
FZO-Vl, KAV, Masereelfonds, NCB, VOS Brussel,
OKRA, Seniorencentrum, V.O.E.M., Willemsfonds
We laten je tijdens een zoektocht kennismaken
met de geschiedenis van een
divers sociaal-cultureel leven in Brussel,
langs gebouwen die voor de verenigingen
een bijzondere betekenis hebben. Vriendschap
en verbondenheid staan centraal.
19
s Avonds is er een prijsuitreiking met een
onvervalste interculturele Brusselse wafelenbak
overgoten met een sausje Brusselse
muziek.
DEENS, ItALIAANS EN
HONGAARS CULtUREEL
INStItUUt
tentoonstelling en demonstratie:
VRiEnDEn OntVanGEn in EUROPa,
MEt CHaMPaGnE OF KOFFiE?
i.s.m. EUNIC
Als je op bezoek gaat bij een Italiaan, krijg
je dan koffie of champagne? Neem je een
bloem of een taart mee als je een Hongaar
of een Deen bezoekt? EUNIC en de Europese
culturele instituten openen hun deuren
en vertellen hoe in hun cultuur vrienden
worden ontvangen, zowel vroeger als
vandaag. Voor het volledige programma,
zie www.erfgoedbrussel.be.
D’inspiration chrétienne et flamande, le
Davidsfonds s’emploie à rapprocher la
culture des individus. La langue et la lecture,
l’histoire et l’art occupent une place
centrale. Le Davidsfonds compte 20 sections
en Région bruxelloise qui, ensemble,
organisent plus de 200 activités par an.
découverte: a La REnCOntRE DEs
assOCiatiOns BRUxELLOisEs
En collaboration avec August Vermeylenkring,
FedOS, FMDO, FZO-Vl, KAV, Masereelfonds,
NCB, VOS Brussel, OKRA, Seniorencentrum,
V.O.E.M., Willemsfonds
Cette promenade-découverte va à la rencontre
d’un passé socioculturel bruxellois
très diversifié, à travers des bâtiments qui
ont une signification particulière pour les
associations. L’amitié et la solidarité sont
au centre de cette promenade-découverte.
Une distribution de prix et un authentique
‘wafelenbak’ bruxellois interculturel
sont organisés en soirée, sur fond de musique
bruxelloise.
LES INStItUtS CULtURELS
DANOIS, ItALIEN Et
HONGROIS
exposition et démonstration:
COMMEnt REçOit-On sEs aMis En
EUROPE: CHaMPaGnE OU CaFé?
Avec la collaboration d’EUNIC
Si vous rendez visite à un Italien, celui-ci
vous offre-t-il du café ou du champagne?
Si vous êtes invité chez un Hongrois ou
un Danois, apportez-vous des fleurs ou
un gâteau? EUNIC et les instituts culturels
européens vous accueillent autour de
cette question: comment les amis sont-ils
accueillis dans les différentes cultures, hier
•Info
G.C. De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel /
Vieux Marché aux Grains 5, 1000 Bruxelles
10h > 16h (prijsuitreiking om 17h /
distribution des prix à 17h)
+32 2 512 89 43
brussel@davidsfonds.be
www.brussel.davidsfonds.be
Sint-Katelijne / Sainte-Catherine
geheel toegankelijk / entièrement accessible
De zoektocht is een wandeling door de Brusselse
binnenstad waarop ook gezinnen kunnen kennismaken
met en een andere blik ontwikkelen op Brussel. / Cette
promenade-découverte dans le centre de Bruxelles
propose aux familles de jeter un autre regard sur la
capitale.
et aujourd’hui? Le programme complet se
trouve sur le site www.erfgoedbrussel.be.
•Info
Deens Cultureel instituut, Koningsstraat 35 bus
4, 1000 Brussel – italiaans Cultureel instituut,
Livornostraat 38, 1050 Brussel – Hongaars Cultureel
instituut, Treuerenberg, 10, 1000 Brussel
institut Culturel Danois, Rue Royale 35 Bte 4, 1000
Bruxelles – institut Culturel italien, rue de Livourne
38, 1050 Bruxelles – institut Culturel hongrois, rue
Treurenberg 10, 1000 Bruxelles
11h > 18h
niet toegankelijk / pas accessible
Brussel-Stad
16 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

20
Bruxelles-Ville
GC DE MARKtEN VZW
EN KURt DERUYtER
interactieve presentatie: VRiEnDEn,
VRiEnDEn En nOG EEns VRiEnDEn
Losse groepen, koppels, verenigingen,
fanfares, families, oude vrienden, facebookvrienden…
komen langs en laten
zich op de gevoelige plaat vastleggen
door Kurt Deruyter. De resultaten zijn
gratis beschikbaar voor alle deelnemers
en worden verzameld in een publicatie.
Door de verschillende aspecten van
vriendschap te belichten geven we een
inhoudelijke invulling aan het begrip
‘vriendschap’.
Wie zich wil laten fotograferen op Erfgoeddag
moet zich inschrijven bij De
Markten: 02 512 34 25 of vrienden@
demarkten.be. De fotosessies beginnen
Psstival
Van vrijdag 25 april tot zondag 3 mei 2009 is het
Week van de Amateurkunsten. Ook in Brussel, waar Zinnema
coördineert. Creatievelingen en (amateur-) kunstenaars
brengen hun verhaal tijdens het Psstival, een groot
vertelfestival op verschillende Brusselse locaties. Vertellen
kan met woord en beeld, met beweging of muziek
of een combinatie van dat alles. Dat bewijzen de zeer
diverse ingestuurde projecten, die Zinnema graag voor u
aan elkaar lijmt tot een boeiend Psstival. Chris Lomme is
meter van het Psstival.
Ook tijdens Erfgoeddag wordt op verschillende locaties
een Psstivalactiviteit georganiseerd.
BELvuemuseum en het Archiefcentrum voor vrouwengeschiedenis
p. 14
Het Goudblommeke van papier, Dolle Mol en Dada:
caféparcours p. 20
Het Museum voor Grafkunst p. 25
De Luizenmolen: wagenspel p. 29
Zinnema: feestelijke afsluiter p. 31
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
om 10h en per groep/koppel/myriade…
is een kwartier voorzien. Verzamelen kan
in gelegenheidscafé “De Vrienden” in de
Markten.
CENtRE COMMUNAUtAIRE DE
MARKtEN Et KURt DERUYtER
présentation interactive: DEs aMis,
DEs aMis Et EnCORE DEs aMis
Groupes isolés, couples, associations, fanfares,
familles, vieux amis, copains sur Facebook…
sont immortalisés par Kurt Deruyter.
Les participants reçoivent gratuitement
les résultats, rassemblés dans une
publication. Cet éclairage des différents
aspects de l’amitié donne un contenu au
concept d’ ‘amitié’.
+32 2 555 06 00 (Zinnema)
psstival@zinnema.be
www.zinnema.be
Pour se faire « tirer le portrait » le jour du
Erfgoeddag, inscription préalable au CC
De Markten 02 512 34 25 ou vrienden@
demarkten.be. Les séances de photos
commencent à 10h au rythme d’1/4h par
groupe/couple/ myriade. Rendez-vous au
café du jour, « De vrienden », à l’intérieur
du CC De Markten.
•Info
Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel
Vieux Marché aux Grains, 1000 Bruxelles
+32 2 512 34 25 – vrienden@demarkten.be
10h > 18h
Sint-Katelijne / Sainte-Catherine
geheel toegankelijk / entièrement accessible
I.s.m FM Brussel, Creatief Schrijven, Erfgoedcel Brussel
en alle amateurkunstenaars en hun verenigingen.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 17

18 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

erfgoeddag 2009 uit vriendschap 19

21
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
HEt GOUDBLOMMEKE
IN PAPIER /
LA FLEUR EN PAPIER DORé
lezing en tentoonstelling: DE VRiEn-
DEnKRinG Van GEERt Van BRUaEnE
i.s.m. Connexion, Masereelfonds
Getuigenissen (met video) over de uitzonderlijke
vriendschap van Geert Van Bruaene,
stichter van café ‘t Goudblommeke,
met de Brusselse artistieke scene van vóór
WOII. Later speelde Van Bruaene ook een
meer bescheiden rol in de Cobra-beweging,
via zijn vriendschap met Hugo Claus,
Louis-Paul Boon en Simon Vinkenoog.
lecture et exposition: LE CERCLE D’aMis
DE GEERt Van BRUaEnE
en collaboration avec Connexion, Masereelfonds
Témoignages vidéo des liens d’amitié
exceptionnels qu’entretenait Geert Van
Bruaene – le fondateur du café La Fleur
en Papier Doré – avec la scène artistique
bruxelloise d’avant-guerre. Van Bruaene
joue également un rôle plus modeste dans
le mouvement Cobra, de par son amitié
avec Hugo Claus, Louis-Paul Boon et Simon
Vinkenoog.
11h > 18h (lezing / lecture 13h)
multimedia-presentatie: HOE EnKELE
VRiEnDEn HEt BLOMMEKE REDDEn Van
DE OnDERGanG
i.s.m. cvba ‘t Goudblommeke in Papier, Lander
Loeckx
We tonen hoe vriendschap aan de basis lag
van het voortbestaan van het café en het
restauratiedossier van drie beschermde
gelagzalen van ‘t Goudblommeke. Ook de
modernisering en aanpassing van het hele
gebouw komen aan bod.
présentation multimédia: COMMEnt
UnE BanDE D’aMis Est PaRVEnUE
à saUVER La FLEUR
En collaboration avec la scrl La Fleur en Papier
Doré, Lander Loeckx
C’est une histoire d’amitié qui se trouve à
l’origine du sauvetage de la Fleur en Papier,
du classement des trois salles du café,
de la restauration et de la modernisation
de l’ensemble du bâtiment.
11h > 23h
CaFéPaRCOURs PsstiVaL
i.s.m. Zinnema, Erfgoedcel Brussel
Psstival is een vertelfestival met amateurkunstenaars
in de hoofdrol. Op Erfgoeddag
staan erfgoedverhalen centraal. Een vertelparcours
loopt langs drie bruine kroegen:
13h15>14h30
Het Goudblommeke in Papier
Cellebroersstraat 88, 1000 Brussel
Vic Anciaux en Ellen Melis vertellen
over ‘Anne Frank en het Achterhuis’. Regie
van Theo Hijzen en productie van de
amateurtoneelkring ‘Willen is Kunnen’.
14h45 >15h30
De Dolle Mol
Spoormakersstraat 52, 1000 Brussel
«Vos restaurabo» met K. Bauters, A.
Desmet, E. Vossen, K. Moreau, C. Maldrie
en J. Vanderhoydonc. Rode draad in
het ‘verhaal’ is ‘eten in gezelschap’,
14h45 >16h30
Café Dada
Violetstraat 34, 1000 Brussel
‘Life in motion’ – COn.tradiction
niet toegankelijk
PaRCOURs DEs CaFés PsstiVaL
En collaboration avec Zinnema, Erfgoed cel Brussel
Psstival est un festival du conte qui
s’adresse aux artistes amateurs. Les his-
Brussel-Stad
toires liées au patrimoine sont mises à
l’honneur à l’occasion du Erfgoeddag. Un
parcours conté passe par trois vieux cafés
typiques de Bruxelles.
13h15-14h30
La Fleur en Papier Doré
rue des Alexiens 88, 1000 Bruxelles
Vic Anciaux et Ellen Melis racontent
‘Anne Frank en het Achterhuis’. Mise
en scène de Theo Hijzen et production
par troupe de théâtre amateur ‘Willen
is kunnen’.
14h45–15h30
De Dolle Mol
rue des Eperonniers 52, 1000 Bruxelles
“Vos restaurabo” avec K. Bauters, A.
Desmet, E. Vossen, K. Moreau, C. Maldrie
et J. Vanderhoydonc. Le fil rouge
de cette ’histoire’ est ‘le partage d’un
repas’.
14.45-16.30u
Café Dada
rue de la Violette 34, 1000 Bruxelles
‘Life in motion’ – COn.tradiction
pas accessible
•Info
‘t Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 53,
1000 Brussel / La Fleur en Papier Doré, rue des
Alexiens 88, 1000 Bruxelles
Kappellekerk
Centraal station, Zuidstation
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
20 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

22
Bruxelles-Ville
JOODS MUSEUM VAN BELGIë
Het museum heeft een rijke collectie
m.b.t. de traditionele joodse levenswijze.
Een deel van de collectie in het joods
museum behandelt het verhaal van het
jodendom in België. Het oudste object
dateert uit de 16de eeuw. Het museum
herbergt ook een collectie kunstwerken
van joodse kunstenaars.
gezinsactiviteit en voorstelling:
jOODsE FEEstDaGEn En LEKKERnijEn
Actrice Felicitas laat je kennismaken met
joodse feesten waarop vriendschap centraal
staat: op het joodse paasfeest worden
alleenstaande vrienden uitgenodigd
aan de familietafel, op het Poerimfeest
worden korfjes met lekkernijen uitgedeeld
aan vrienden, met joods nieuwjaar vraag
je vergiffenis aan vrienden met wie je ruzie
hebt gemaakt... Je kan ook feestelijke lekkernijen
proeven.
23
MUSEUM VAN DE NAtIONALE BANK
‘geld’: geld van bij ons en van elders, van
In het bedrijfsmuseum van de Nationale
Bank verneem je alles over het fenomeen
gisteren en van vandaag, primitief geld
van steen, zout of kralen, geld in metaal of
van papier en geld dat men niet eens kan
zien, geld als druk op een knop. Maar ook
het financiële systeem komt aan bod: wat
doet de Nationale Bank? Worden we rijker
als we meer biljetten drukken?
wandelvoordracht:
GELD MaaKt VRiEnDEn!?
‘Als de rijkdom binnenkomt langs de deur,
vlucht de vriendschap door het raam.’
Een uitspraak van een zwartkijker, of heb
je ‘t ook al eens meegemaakt? Een wandelvoordracht
met sprookjes en volksverhalen
over het verband tussen geld en
vriendschap. Herinneringen aan kwajongensstreken
met kwartjes met gaatjes... Je
beleeft het allemaal opnieuw.
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken
MUSéE JUIF DE BELGIqUE
Une partie des collections du musée juif
reflète la vie et l’histoire des populations
juives de Belgique. L’objet le plus ancien
date du 16ème siècle. Le musée abrite
également une collection d’oeuvres d’art
d’artistes juifs, entre autres Jacques Wiener,
Charles Samuel, Kurt Peiser, Ferdinand
Schirren, Félix Nussbaum et Stéphane
Mandelbaum.
activité en famille et spectacle:
FêtEs jUiVEs Et FRianDisEs
L’actrice Felicitas vous raconte les fêtes juives,
dans lesquelles l’amitié joue un rôle central:
lors de la Pâques juive, les amis célibataires
sont invités à la table familiale. Pour la
fête de Pourim, des paniers garnis de friandises
sont offerts aux amis. La Fête de Nouvel
MUSéE DE LA BANqUE NAtIONALE
Le Musée de la Banque Nationale vous
apprend tout sur le phénomène de l’argent:
l’argent d’ici et d’ailleurs, d’hier et
d’aujourd’hui, l’argent primitif en pierre,
en sel ou en perles, en métal ou en papier
et celui qu’on ne voit pas, qu’on reçoit en
poussant sur un bouton. Le Musée explique
également le fonctionnement des systèmes
financiers: Que fait la Banque Nationale?
Serions-nous plus riches si nous imprimions
davantage de billets de banque?
visite guidée: L’aRGEnt Et L’aMitié
FOnt-iLs BOn MénaGE!?
‘Quand la richesse passe la porte, l’amitié
sort par la fenêtre’. Expression pessimiste,
ou avez-vous déjà expérimenté cet adage?
Visite guidée jalonnée de contes et de récits
populaires qui parlent du lien entre l’argent
et l’amitié. Les plus âgés revivent des souvenirs
espiègles avec des pièces trouées…
Indépendamment de l’activité programmée
dans le cadre du Erfgoeddag, la collection
permanente est accessible gratuitement.
An est l’occasion de se réconcilier avec les
amis avec lesquels on était brouillés… Dégustation
de friandises de fêtes.
Indépendamment de l’activité programmée
dans le cadre du Erfgoeddag, la collection
permanente est accessible gratuitement.
Miniemenstraat •Info
21, 1000 Brussel
rue des Minimes 21, 1000 Bruxelles
10h >17h (voorstelling om / spectacle à 15h)
+32 2 512 19 63
info@mjb-jmb.org
www.joodsmuseum.be
edu@mjb-jmb.org, max. 35 plaatsen / participants
Louisa / Louise
92, 93, 94
95, 96, 27, 48
niet toegankelijk / pas accessible
•Info
Wildewoudstraat 10, 1000 Brussel
rue du Bois Sauvage 10, 1000 Bruxelles
10h > 18h
rondleidingen / visites guidées 10h30 & 14h30
+32 2 221 56 56 (contact Erfgoeddag)
museum@nbb.be
www.nbb.be
Centraal Station / Gare Centrale
geheel toegankelijk / entièrement accessible
De nadruk ligt op sprookjes en volksverhalen
over geld en (verworven of verkorven) vriendschappen.
/ Contes et récits populaires qui parlent
de l’argent et d’amitiés gagnées ou perdues.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 21

24
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
MUSEUM VAN DE StAD
nage de renommée internationale depuis
BRUSSEL-BROODHUIS
la fin du 19ème siècle.
In dit museum getuigen beeldende en decoratieve
kunstvoorwerpen van de faam
van onze hoofdstad: de ‘Bruidsstoet’ van
Bruegel, het retabel van Saluzzo, wandtapijten,
faience en porselein. Er gaat ook
aandacht naar het sociale, economische,
institutionele, culturele en intellectuele
leven. Een volledige zaal is gewijd aan de
garderobe van Manneken-Pis, die vanaf
eind 19de eeuw internationale uitstraling
kreeg.
rondleiding: GastVRij BRUssEL,
Uit VRiEnDsCHaP!
Je ontdekt de geschiedenis van Brussel
en vriendschapsbanden die door de jaren
heen gesmeed werden. We zoomen vooral
in op mensen die een grote liefde koesterden
voor de stad en dat ook wilden tonen
aan inwoners en bezoekers.
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken.
om 13h30, 14h30 & 15h30
educatieve.dienst@brucity.be, max. 3x20 plaatsen
zoektocht:
OntDEK jE BRUssELsE VRiEnDEn
In de Brusselse geschiedenis ga je op zoek
naar (vriendschaps)banden tussen bekende
Brusselaars, naar Brusselse plekjes
of typisch Brusselse elementen, zoals de
Zenne. Kers op de taart is de dressing room
van Manneke Pis, waar zijn kostuums,
schenkingen van verschillende landen en
verenigingen, als teken van vriendschap
en respect worden getoond.
10h >18h
MUSéE DE LA VILLE DE
BRUxELLES – MAISON DU ROI
Les objets d’art picturaux et décoratifs
rassemblés dans ce musée témoignent de
la renommée de notre capitale: ‘Le cortège
de noce’ de Breughel, le retable de
Saluzzo, des tapisseries, de la faïence et de
la porcelaine. Le musée se penche également
sur la vie sociale, économique, institutionnelle,
culturelle et intellectuelle de
Bruxelles. Une salle entière est réservée à
la garde-robe de Manneken-Pis, person-
visite guidée: BRUxELLEs HOsPitaLièRE,
UnE ViLLE qUi CéLèBRE L’aMitié!
A la découverte de l’histoire de Bruxelles
et des liens d’amitié qui se sont forgés à
travers les années. Nous parlons en particulier
des hommes et des femmes qui ont
nourri un amour tout particulier pour leur
ville, qu’ils ont voulu partager avec ses habitants
et ses visiteurs.
Indépendamment de l’activité programmée
dans le cadre du Erfgoeddag, la collection
permanente est accessible gratuitement.
à 13h30, 14h30 & 15h30
service.educatif@brucity.be, max. 3x20 participants
promenade-découverte: a La
REnCOntRE DE tEs aMis BRUxELLOis
Vous recherchez dans l’histoire bruxelloise
les amitiés entre Bruxellois célèbres, ainsi
que des lieux ou des éléments typiquement
bruxellois, comme la Senne. La cerise sur
le gâteau est le vestiaire de Manneken Pis,
qui rassemble ses costumes et les cadeaux
offerts par différents pays et associations,
en signe d’amitié et de respect.
10h >18h
• Info
Broodhuis, Grote Markt, 1000 Brussel
Maison du Roi, Grand Place, 1000 Bruxelles
+32 2 279 43 58 (contact erfgoeddag)
educatieve.dienst@brucity.be
service.educatif@brucity.be
www.brussel.be / www.bruxelles.be
De Brouckère, Centraal Station / Gare Centrale
3, 4: Beurs / Bourse
Centraal Station / Gare Centrale
niet toegankelijk / pas accessible
Brussel-Stad
22 erfgoeddag 2009 uit vriendschap
© Tijl Vereenooghe

25
Bruxelles-Ville
MUSEUM VOOR HEt
KOStUUM EN DE KANt
parcours: HEt naOORLOGsE
VRiEnDsCHaPsFEEst
Na de oorlog snakten mensen naar vrede,
feest, sociale contacten, een betere levenswijze...
Dat verlangen uitte zich in
mooie kleren, lichte kleuren, fijne stoffen,
overvloedig materiaal... De technologie
die werd ontwikkeld voor de oorlog,
kreeg nieuwe toepassingen, in een tijd van
vriendschappen.
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken
MUSéE DU COStUME
26
Et DE LA DENtELLE
PALEIS VOOR
SCHONE KUNStEN
parcours: La FêtE DE L’aMitié Dans La
PéRiODE D’aPRès-GUERRE
Dans la période d’après-guerre, les gens
aspirent à la paix, à la fête, aux contacts
OntDEKKinGstOCHt in HEt PaLEis
Ouders en kinderen gaan samen op zoek
naar de architect van het gebouw en diens
vrienden. Ze verkennen een labyrint van
zalen en gangen. Een piloot begeleidt hen
tijdens de creatieve zoektocht.
PALAIS DES BEAUx-ARtS
PaRCOURs DéCOUVERtE
Dans LE PaLais
Parents et enfants se lancent à la recherche
de l’architecte du bâtiment et de ses
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
sociaux, à un meilleur mode de vie… ces
impulsions se traduisent dans les beaux
vêtements, les couleurs claires, les fines
étoffes, l’abondance matérielle... La
technologie d’avant-guerre fait l’objet de
amis. Ils explorent un labyrinthe de salles
et de couloirs, en compagnie d’un guide.
•Info
Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel
Rue Ravenstein 23, 1000 Bruxelles
om / à 10h , 12h, 14h
www.bozar.be, max 3 x 20 personen / participants
+32 2 507 82 00
info@bozar.be
www.bozar.be
Centraal Station / Gare Centrale
niet toegankelijk / pas accessible
nouvelles utilisations, dans une période
propice à l’amitié.
Indépendamment de l’activité programmée
dans le cadre du Erfgoeddag, la collection
permanente est accessible gratuitement.
•Info
Violetstraat 12, 1000 Brussel
Rue de la Violette 12, 1000 Bruxelles
10h > 18h
+32 2 213 44 50 (contact erfgoeddag)
patty.vanbrabant@brucity.be
De Brouckère, Centraal Station / Gare Centrale
3, 4: Beurs / Bourse
Centraal Station / Gare Centrale
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 23

27 Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Erfgoedfeest – Patrimoine en Fête
De directie Monumenten en Landschappen
organiseert voor de tweede keer het
Erfgoedfeest. Op die dag kan het onroerend
erfgoed in al haar aspecten ontdekt
worden. Hierbij is het de bedoeling om het
publiek warm te maken voor het Brussels
erfgoed. Het wordt een evenement om een
talrijk en deels nieuw publiek aan te trekken
alsook jongeren “bevriend” te laten
maken met het Erfgoed.
www.erfgoedfeest.irisnet.be
ERFGOEDCEL BRUSSEL
De Erfgoedcel Brussel van de VGC wil het
erfgoed in Brussel door interessante en
hedendaagse projecten bekend maken bij
een zo ruim mogelijk publiek. Op de site
van Thurn & taxis organiseert Erfgoedcel
Brussel ism Art Basics for Children een
kinderactiviteit rond Brusselse sagen en
legenden.
kinderactiviteit en gezinsactiviteit:
DUiK in DE WERELD Van BRUssELsE
saGEn & LEGEnDEn
Op het Erfgoedfeest maken kinderen kennis
met Brusselse sagen en legenden. Veel
van die volksverhalen gaan over goed en
kwaad, vrienden en vijanden, liefde... We
werken in het kader van het jaar van het
stripverhaal.
11h > 15h
www.erfgoedbrussel.be
niet toegankelijk
i.s.m. Art Basics for Children
GESCHIED- EN HEEMKUNDIGE
KRING LACA
tentoonstelling:
Uit LaKEn, MEt VRiEnDsCHaP
Onze collectie bevat heel wat materiaal
rond vriendschap en bij uitbreiding liefde,
zoals postkaarten met vriendelijke
of liefdevolle groeten. Dat weerspiegelt
hoe mensen gevoelens van samenhorigheid
en vriendschap trachtten te visualiseren.
ARCHItECtURE ARCHIVE –
SINt-LUKASARCHIEF VZW
Het architectuurarchief bestaat uit duizenden
plattegronden en stedenbouwkundige
ontwerpen, architectenplannen,
foto’s en documentatiemateriaal. Het
wordt digitaal ontsloten en ter beschikking
gesteld van onderzoekers, studenten
en het ruime publiek.
voorstelling:
40 jaaR LiEFDE VOOR HEt ERFGOED
40 jaar liefde voor het erfgoed: heel wat
gebouwen zijn er blij om! Ze schitteren
weer in hun oude glorie en voelen zich
opnieuw ingeburgerd naast hun nieuwe
vrienden. Zo verbroedert de art nouveau
weer over heel Europa en zijn de de aartsvijanden
Horta en Van de Velde nu ‘vrienden’.
De zinkende stoomboot Flagey is
opnieuw in volle vaart. Het erfgoed leeft,
het erfgoed feest!
La Direction des Monuments et des Sites
organise la deuxième édition de l’événement
Patrimoine en Fête, une journée qui
permet de découvrir le patrimoine immobilier
sous tous ses aspects. L’objectif de
cet événement est de susciter l’intérêt du
grand public, et notamment des jeunes,
pour le patrimoine bruxellois.
www.fetedupatrimoine.irisnet.be
LA CELLULE PAtRIMOINE
DE BRUxELLES
La Cellule Patrimoine de Bruxelles de la
Commission communautaire flamande
a pour vocation de sensibiliser le public
le plus large possible au patrimoine de
la Région bruxelloise, de rendre celui-ci
accessible par le biais de projets intéressants
et contemporains. Elle organise sur
le site de Tour & Taxis, en collaboration
avec Art Basics for Children, une activité
destinée aux enfants, inspirée des mythes
et légendes bruxellois.
activité pour enfants et familles:
PLOnGE Dans L’UniVERs DEs MytHEs
Et LéGEnDEs BRUxELLOis
Patrimoine en Fête propose aux enfants
de découvrir les mythes et légendes
bruxellois. La plupart de ces contes populaires
traitent du bien et du mal, des amis
et des ennemis, de l’amour… Cette activité
s’inscrit dans le cadre de l’année de la
bande dessinée.
11h > 15h
www.erfgoedbrussel.be
pas accessible
en coll. avec Art Basics for Children
CERCLE D’ARCHéOLOGIE,
FOLKLORE Et HIStOIRE –
LACA
exposition: aMitiés DE LaEKEn
Brussel-Stad
Notre collection regorge de témoignages
d’amitié et d’amour, comme les messages
amicaux ou amoureux inscrits au dos des
cartes postales, qui reflètent l’idée que
nous entretenons des sentiments de fraternité
et d’amitié.
ARCHIVES D’ARCHItECtURE –
SINt-LUKASARCHIEF ASBL
Le fonds d’archives Sint-Lukasarchief
recèle des milliers de cartes, projets urbanistiques,
plans d’architectes, photos
et documents d’archives. Tous ces documents
sont digitalisés et mis à la disposition
des chercheurs, des étudiants et du
public.
exposition: 40 ans D’aMOUR
POUR LE PatRiMOinE
40 ans d’amour pour le patrimoine: de
nombreux bâtiments s’en réjouissent, qui
brillent à nouveau de toute leur gloire et
se sentent totalement intégrés, aux côtés
de leurs nouveaux amis. L’Art Nouveau
fraternise à nouveau dans toute l’Europe
et Horta et Van de Velde, ennemis jurés,
sont à présent ‘amis’. Le bâtiment Flagey,
un temps paquebot naufragé, navigue à
nouveau à toute vapeur. Le patrimoine vit
et fait la fête!
24 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Bruxelles-Ville
•Info
thurn & taxis, Havenlaan 86, 1000 Brussel
tour & taxis, avenue du Port 86, 1000
Bruxelles
28
10h > 18h
Ribeaucourt
18: Sainctelette
14: Thurn & Taxis / Tour & Taxis
89: Picard
MUSEUM VOOR GRAFKUNSt
Het Museum voor Grafkunst is gevestigd
in de voormalige ateliers van de beeldhouwers
Ernest Salu bij het kerkhof van Laken.
In een grotendeels bewaard decor worden
originele gipsmodellen getoond uit het
eigen atelier en van diverse tijdgenoten.
Het Open Depot ontsluit een belangrijke
collectie gipsen mallen en schaalmodellen
van het bedrijf E. Beernaert.
tentoonstelling: BLOEMEn VERWELKEn,
BOOtjEs VERGaan, MaaR...
Begraafplaatsen kan je beschouwen als
een enorme collectie uitingen van trouw,
vriendschap, liefde en het wegvallen hiervan.
We tonen een selectie foto’s van Pol
de Prins: oud en nieuw materiaal, van
historische en recente begraafplaatsen,
waarin vriendschap, liefde en herinnering
centraal staan. Teksten, sculpturen en
symbolen treden hiermee in dialoog.
De tentoonstelling loopt nog tot 3 mei 2009.
Azzouz el Houri (°1966 in Rabat,
Marokko) speelt eigen religieus
geïnspireerde composities. In deze muziek
klinkt de Arabisch-Andalusische traditie
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
1020 Laken Laeken
door, geïnterpreteerd op een meer hedendaagse
wijze.
MUSéE DE L’ARt FUNéRAIRE
Installé dans les anciens ateliers de sculpture
‘Ernest Salu’ au cimetière de Laeken,
le Musée de l’art funéraire abrite, dans un
décor préservé, des modèles originaux en
plâtre provenant de l’atelier Salu ou de
sculpteurs de la même époque. Le Dépôt
Ouvert révèle une importante collection
de moules en plâtre et de maquettes provenant
de l’entreprise E. Beernart.
exposition: LEs FLEURs sE FanEnt,
LEs BatEaUx PassEnt, Mais…
Les cimetières sont en quelque sorte une
énorme collection de témoignages de
fidélité, d’amitié, d’amour et de leur disparition.
Nous exposons une sélection de
photos de Pol De Prins: matériel ancien et
nouveau, déniché dans des cimetières historiques
et récents, dans lesquels l’amitié,
l’amour et le souvenir occupent une place
centrale. Textes, sculptures et symboles
entament un dialogue.
Exposition à voir jusqu’au 3 mai 2009.
Azzouz el Houri (né en 1966 à Rabat,
Maroc) interprète ses propres
compositions d’inspiration religieuse. Musique
empreinte de tradition arabo-andalouse,
dans une version plus contemporaine.
• Info
Grafbeeldhouwersatelier Ernest salu,
Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Brussel-Laken
atelier de sculpture funéraire d’Ernest salu,
Parvis Notre-Dame 16, 1020 Bruxelles-Laeken
10h > 18h
+32 2 553 16 41
tim.jansens@demorgen.be
www.epitaaf.be
Bockstael
94: Prinses Clementina / Princesse Clémentine
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 25
© Pol De Prins

29
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
CLOCKARIUM
Tegenover het VRT-gebouw aan de Reyerslaan
bevindt zich achter een opvallende
roze art decogevel een buitenissig museum.
Het Clockarium bezit een unieke en
verbazende collectie rijkversierde plateelklokken
van de jaren 1920-1930. Ze getuigen
van de populariteit die de schouwgarnituur
tijdens het interbellum genoot in
België en Noord-Frankrijk.
parcours:
WaaR is jULiEttE? WaaR is ROMEO?
We gaan op zoek naar een museumobject:
de garnituurklok met Juliette en Romeo.
Een gids begeleidt het publiek door de museumverzameling,
neemt het liefdesverhaal
van Juliette en Romeo als uitgangspunt
en legt links naar de verzamelaar en
zijn collectie. De amoureuze vriendschap
wordt voor de gelegenheid opgeluisterd
met viola da gamba (Jérémy de Lombaerde)
en gezang (Alice Brouyère).
30
CAUCHIEHUIS
rondleiding: HEt CaUCHiEHUis, EEn
MystERiEUzE OntMOEtinGsPLaats
i.s.m. Korei vzw
Het Cauchiehuis is een parel van art nouveau-kunst.
De mysterieuze aantrekkingskracht
van de bijzondere gevel in sgraffito-techniek
– waarop alle muzen van
de kunsten vertegenwoordigd zijn – heeft
heel wat contacten en kruisbestuivingen
opgeleverd met andere kunstenaars. Zo
gaf de liefde voor dit huis aanleiding tot
hechte vriendschappen, met namen als:
George Remi, beter bekend als Hergé, Bob
De Moor, Erik de Kuyper, Jules Beaucarne.
MAISON CAUCHIE
visite guidée: La MaisOn CaUCHiE,
Un MystéRiEUx LiEU DE REnCOntRE
En collaboration avec Korei asbl
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken.
CLOCKARIUM
En face du bâtiment de la VRT Boulevard
Reyers, une façade rose art-déco abrite un
musée original. Le Clockarium recèle une
collection unique et surprenante d’horloges
en faïence des années 1920-1930, qui
témoignent de la popularité de cette garniture
de cheminée en Belgique et dans le
Nord de la France dans la période de l’entre-deux
guerres.
parcours: Mais Où sOnt Passés
ROMéO Et jULiEttE?
Un guide accompagne le public au milieu
des collections du musée, à la recherche
La Maison Cauchie est une perle de l’Art
Nouveau. La mystérieuse force d’attraction
de sa façade si particulière en sgraffite
– sur laquelle sont représentées toutes
les muses des arts – a généré de nombreux
contacts et échanges avec d’autres artistes.
L’amour pour cette maison a été la clef
d’amités profondes, avec des personnalités
telles que George Remi – mieux connu
sous le nom d’Hergé –, Bob De Moor, Erik
de Kuyper, Jules Beaucarne…
•Info
1030 Schaarbeek Schaerbeek
de la garniture de cheminée représentant
Roméo et Juliette. L’histoire d’amour de
Roméo et Juliette est le point de départ
qui permet de faire le lien avec le collectionneur
et sa collection. L’amitié amoureuse
est agrémentée pour l’occasion de
viole de gambe (Jérémy de Lombaerde) et
de chants (Alice Brouyère).
Indépendamment de l’activité programmée
dans le cadre du Erfgoeddag, la collection
permanente est accessible gratuitement.
•Info
Reyerslaan 163, Boulevard Reyers 163, 1030 Schaarbeek
10h > 18h
rondleidingen / visites guidées 11h & 14h
+32 2 732 08 28
museum@clockarium.be
www.clockarium.com
23, 24, 25
12, 21, 29, 79
niet toegankelijk / pas accessible
1040 Etterbeek
Frankenstraat 5 / Rue des Francs 5, 1040 Etterbeek
om / à 10h15, 11h15, 12h15
max. 3x15 plaatsen / participants
+32 2 380 22 09
korei@skynet.be
Merode / Mérode
niet toegankelijk / pas accessible
26 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

31 •
GEMEENtE ELSENE
tentoonstelling en wandeling:
HOP, VRiEnDEn, HOP!
Samenwerking tussen de dienst Nederlandstalige
Aangelegenheden, de dienst Patrimonium,
de dienst Drukkerij en de dienst Archieven
van de gemeente, gemeenschapscentrum
Elzenhof, bibliotheek Sans Souci en de Cercle
d’Histoire Locale.
Waar ontstaan meer vriendschappen dan
op café? Elsene heeft een rijk verleden
aan staminees en brouwerijen. Op het
programma staan: een geleide wandeling,
een tentoonstelling, een videofilm en een
voorstelling van een boek over cafévriendschappen,
staminees en brouwerijen. Nadien
zijn er boterhammen met plattekaas
en zelfgebrouwen bier, een causerie en een
optreden van het Crejateef Complot.
COMMUNE D’IxELLES
exposition et promenade:
aLLEz HOP, LEs aMis!
En collaboration avec le service Affaires néerlandophones,
le service Patrimoine, le service
Imprimerie et le service des Archives de la
Commune, le CC Elzenhof, la bibliothèque
Sans Souci et le Cercle d’Histoire Locale.
Les cafés sont les lieux par excellence où se
nouent les amitiés. Les nombreux estaminets
et brasseries font partie de l’histoire
d’Ixelles. Au programme de cette journée:
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
promenade guidée, exposition, film vidéo
et présentation d’un livre sur les amitiés
de comptoir, les bistrots et les brasseries.
Dégustation de tartines au fromage blanc
et de bière artisanale. Causerie et cabaret
avec le Crejateef Complot.
1050 Elsene Ixelles
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 27
© collectie Jean De Moye
Info
GC Elzenhof, Kroonlaan 12-16, 1050 Elsene
CC Elzenhof, avenue de la Couronne 12-16, 1050 Ixelles
14h > 18h, wandeling om / promenade à 14h
(duur / durée 1h30; één in het Frans en één in het
Nederlands / une en français et une en néerlandais)
+32 2 648 20 30, max. 2x25 plaatsen / participants
+32 498 58 83 15 (contact erfgoeddag)
marc.haertjens@elsene.be
www.elsene.be / www.ixelles.be
Troon / Trône (te voet / à pied 12 min.)
81: Mouterij / Germoir
38, 95: Blyckaerts
34, 80: Museum
59, 60: Wéry
71: Flagey
niet toegankelijk / pas accessible

32
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
KINDERMUSEUM
Het Kindermuseum geeft de kinderen de
mogelijkheid om door haar ludieke ten-
toonstellingen, zichzelf en ook de anderen
beter te leren kennen.
kinderactiviteit: VERtEL ME
jE VERHaaL OVER VRiEnDsCHaP
Deze verhalendag wil kinderen en volwassenen
aansporen om hun eigen verhalen
33
BEELDENStORM VZW
Beeldenstorm vzw is een kunstenaarscollectief
dat zich inzet voor de democratisering
van de kunst in Kuregem en daarbuiten,
door het inrichten van kunstzinnige
activiteiten voor iedereen. Belangrijk in de
werking is het kunsteducatief en sociaalartistiek
luik.
multimedia-presentatie en
demonstratie: ‘t OL Van PLUtO
i.s.m. VUB Agogiek, Unie vrijzinnige verenigingen
In “‘t Ol van Pluto” gaan we op zoek naar
het prettig gestoorde in de mens, de georkestreerde
waanzin en hoe we ermee
omgaan. Er wordt gefocust op archetypes
van waanzin zoals de nar. We laten ons
inspireren door prettig gestoorde vriendschappen,
zoals Laurel & Hardy en Bert &
van onder het stof te halen. Maar hoe
vertel je een verhaal? We prikkelen de kinderen
om op zoek te gaan naar verhalen
over vriendschap die hen omringen. Het
park en het museum worden bezet met
vertellers en muzikanten en er wordt een
verhalenworkshop georganiseerd rond het
thema ‘rood’, de kleur van de liefde.
MUSéE DES ENFANtS
A travers ses expositions ludiques et participatives,
le Musée des Enfants veut
donner l’occasion aux enfants d’apprendre
à mieux se connaître eux-mêmes et ceux
qui les entourent.
activité pour enfants: RaCOntE-MOi
tOn HistOiRE D’aMitié
Cette journée des histoires veut encourager
les enfants et les parents à ressusciter
leurs propres histoires. Mais comment
Ernie, en besteden aandacht aan de therapeutische
werking van kunst en vriendschap,
zoals in de film ‘Birdy’.
BEELDENStORM VZW
Beeldenstorm est un collectif d’artistes
qui s’investit dans la démocratisation de
l’art à Cureghem et ailleurs, en organisant
des activités artistiques pour tous. Ce travail
se centre sur l’art éducatif et le volet
socio-artistique.
présentation multimédia et
démonstration: ‘t OL Van PLUtO
En collaboration avec VUB Agogiek, Unie vrijzinnige
verenigingen
«‘t Ol van Pluto» est une rencontre avec
l’agréablement dérangeant, la folie orchestrée
et la manière dont nous nous y
confrontons. Nous focalisons sur des ar-
raconte-t-on une histoire? Nous incitons
les enfants à aller à la recherche des récits
d’amitié qui les entourent. Le parc et
le musée sont envahis par des conteurs
et des musiciens. Un atelier du conte est
organisé autour du thème du ‘rouge’, la
couleur de l’amour.
•Info
Burgemeestersstraat 15, 1050 Elsene
Rue du Bourgmestre 15, 1050 Ixelles
13h > 18h30
+32 2 640 01 07
childrenmuseum.brussel@skynet.be
www.kindermuseum.be / www.museedesenfants.be
23, 24, 25
1070 Anderlecht
28 erfgoeddag 2009 uit vriendschap
71
niet toegankelijk / pas accessible
Elsene
chétypes de la folie comme le bouffon.
Nous nous laissons inspirer par de belles
histoires d’amitiés loufoques, comme
celle de Laurel & Hardy et de Bert & Ernie
et nous penchons sur l’effet thérapeutique
de l’art et de l’amitié, comme dans le film
‘Birdy’.
•Info
Bergensesteenweg 145 / Chaussée de Mons 145,
1070 Anderlecht
10h > 18h
+32 2 523 43 50
nik.honinckx@beeldenstorm.be
Clemenceau
geheel toegankelijk / entièrement accessible

34
Anderlecht
ERASMUSHUIS
In wat nu een van de oudste gotische huizen
in Brussel is (1460-1515), ontving Pieter
Wychman, kanunnik van Anderlecht,
van mei tot oktober 1521, zijn vriend Erasmus.
Het museum geeft een beeld van het
leven van de Nederlandse humanist en
van de intellectuele wereld van de Hervorming
aan de hand van oude werken.
rondleiding:
ERasMUs En DiRK MaRtEns
Het verhaal van Erasmus en de drukker
35
Dirk Martens wordt vaak beschreven als
een gelukkige vriendschap. Martens drukte
74 uitgaven van Erasmus: meer dan een
vierde van zijn productie! Voor Erasmus
was Martens een vriend, die graag een pint
dronk, maar hij bleef voor hem ook een
‘kleine drukker’ die niet kon wedijveren
met de grote Europese drukkerijen.
LUIZENMOLEN ANDERLECHt
Deze windmolen is in 1999 heropgebouwd
naar het model van de vroegere luizenmolen,
die in 1955 afgebroken werd.
lezing: HEt LEVEn Van DE MOLEnaaR
Jan Delcour, molenaar en verbonden aan
het volksinstrumentenmuseum in Gooik,
brengt een lezing over het leven van de figuur
van de molenaar en de vriendschapsband
tussen de molenaars. Met volksmuziek
als muzikale omlijsting.
lezing om 11h
wagenspel:
DE MannEn Van HanGaR 7
De gemeentelijke overheid wil dat al haar
diensten deelnemen aan een cultureel
feestprogramma. De onderhoudsploeg
van Hangar 7 brengt een passage uit
Shakespeares “Midzomernachtdroom”,
maar dan door hun bril gezien. Zij zelf
vinden het een ode aan de zuivere liefde.
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de
vaste collectie gratis te bezoeken.
LA MAISON D’ERASME
Dans l’une des plus anciennes maisons
gothiques de Bruxelles (1460-1515), Pieter
Wijchmans, chanoine d’Anderlecht,
accueillit son ami Erasme de mai à octobre
1521. Le musée évoque la vie de l’humaniste
hollandais et l’univers intellectuel
de la Réforme à travers des ouvrages anciens.
visite guidée:
ERasME Et DiRK MaRtEns
La relation d’Erasme avec l’imprimeur Dirk
Martens a été souvent décrite comme
une amitié heureuse. Martens à imprimé
74 publications d’Erasme, c’est-à-dire
plus d’un quart de sa production! Erasme
considérait Martens comme un ami, qui
partageait volontiers une bière, mais le te-
KTV De Noordstar-Rederijkerskamer “De
Lelieblomme” speelt een bewerking van
Luc Collin.
om 14h30 (duur 20 min.)
LUIZENMOLEN ANDERLECHt
Ce moulin à vent a été reconstruit en 1999
sur le modèle de l’ancien, démoli en 1955.
lecture: La ViE DU MEUniER
Jan Delcour, meunier lié au musée des
instruments populaires de Gooik, nous raconte
la vie du meunier et l’amitié entre
meuniers, sur fond de musique populaire.
lecture à 11h
théâtre de tréteaux:
DE MannEn Van HanGaR 7
La commune invite l’ensemble de ses services
à participer à un programme culturel
festif. L’équipe d’entretien d’Hangar 7
présente un passage du Songe d’une nuit
d’été de Shakespeare dans une interpré-
nait malgré tout pour un ‘petit imprimeur’
incapable de rivaliser avec les grosses imprimeries
européennes.
Indépendamment de l’activité prévue dans
le cadre du Erfgoeddag, la collection permanente
est accessible gratuitement.
•Info
Kapittelstraat 31 / Rue du Chapitre 31, 1070 Anderlecht
10h > 18h
rondleiding / visite guidée 15h
Kathleen Leys, +32 2 521 13 83,
max. 25 plaatsen / participants
+32 2 521 13 83
info@erasmushouse.museum
www.erasmushouse.museum
Sint-Guido / Saint-Guidon
81: Sint-Guido / Saint-Guidon
49 : Sint-Guido / Saint-Guidon
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
tation toute personnelle, centrée sur la
pureté de l’amour.
La troupe de théâtre KTV De Noordstar et
la chambre de rhétorique De Lelieblomme
jouent une pièce de Luc Collin.
à 14h30 (durée 20 min.)
•Info
Vlinderstraat / Rue des Papillons, 1070 Anderlecht
De molen is te bezichtigen tussen 10h en 18h
Visite du moulin de 10h à 18h
gedeeltelijk toegankelijk / partiellement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 29

36
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
MAURICE CARêME MUSEUM MUSéE MAURICE CARêME
Het Maurice Carême Museum behoudt
het ongeschonden kader waarin de dich-
ter leefde, met de oorspronkelijke meubels
in Brabantse stijl, het oud-Brussels
en oud-Doorniks porselein, de talrijke
kunstwerken van schilders en beeldhouwers,
de handschriften, de briefwisseling,
de films en de bibliotheek van Maurice
Carême.
rendez-vous:
KUnstEnaaRsVRiEnDsCHaPPEn
Het huis van een dichter is een unieke
plek waar vriendschapsbanden worden
gesmeed die hier zichtbaar worden in
kunstwerken van o.a. Felix De Boeck en
Henri-Victor Wolvens, vertalingen die
Carême maakte van het werk van Marcel
Coole, Julia Tulkens e.a., en componisten
die veel van zijn gedichten op muziek
hebben gezet. Te veel vrienden om op te
sommen. Kom ze zelf ontdekken.
37
BEtHLEHEM VEEWEYDE VZW
tentoonstelling en kinderactiviteit:
EEn REis DOOR 120 jaaR BEtHLEHEM
VEEWEyDE
Bethlehem betekent ‘Broodhuis’: wij delen
brood uit aan de armen om de minstbedeelden
uit onze stad moreel en materieel
bij te staan. We belichten het thema
Vriendschap in een gegidste overzichtstentoonstelling
van onze activiteiten van
het begin, 120 jaar geleden, tot nu. We
stellen ook een brochure over de geschiedenis
van Bethlehem Veeweyde voor.
Le musée Maurice Carême préserve le
cadre dans lequel vivait le poète, avec
les meubles d’origine de style brabançon,
les bijoux antiques, les porcelaines
Vieux-Bruxelles et Vieux-Tournai, les
nombreuses œuvres de peintres et de
sculpteurs, les manuscrits, la correspondance,
les films et la bibliothèque de
Maurice Carême.
rendez-vous:
aMitiés D’aRtistEs
La maison d’un poète est un lieu de prédilection
pour l’amitié. Les liens amicaux
qui se sont forgés dans la demeure de
Maurice Carême transparaissent notamment
dans les œuvres de Felix De Boeck
et d’Henri-Victor Wolvens, les traductions
de Maurice Carême des écrits de
Marcel Coole et de Julia Tulkens, et la
mise en musique de ses poèmes par différents
compositeurs. Des amis qui ne
peuvent être tous nommés tellement ils
sont nombreux, que vous êtes invités à
découvrir.
BEtHLEHEM VEEWEYDE ASBL
exposition et activité pour enfants:
Un VOyaGE à tRaVERs 120 ans
DE BEtHLEHEM VEEWEyDE
Bethlehem signifie ‘Maison du pain’: nous
partageons le pain avec les pauvres pour
soutenir moralement et matériellement
les plus démunis. Nous développons le
thème de l’amitié. Rétrospective de nos
activités depuis nos débuts, il y a 120 ans,
jusqu’à aujourd’hui. Nous proposons également
une brochure sur l’histoire de Betléhem
Veeweyde.
•Info
Nellie Melbalaan 14 / Av. Nellie Melba 14,
1070 Anderlecht
om / à 10h, 14h & 16h
+32 2 521 67 75
jeannine.burny@numericable.be
Veeweyde
niet toegankelijk / pas accessible
Anderlecht
•Info
Bethlehemkerk, Walcourtstraat 103 / Eglise La cité
de Bethléhem, rue de Walcourt 103, 1070 Anderlecht
10h > 18h (kinderactiviteit om / activité pour
enfants à 10h & 14h)
Bizet
geheel toegankelijk / entièrement accessible
30 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Anderlecht
38
ZINNEMA, ERFGOEDCEL
BRUSSEL EN CREAtIEF
SCHRIJVEN
voorstelling: HaRtELijKE VRiEnDEn
Erfgoeddag, WAK, Creatief Schrijven en
Zinnema smeden vriendschapsbanden.
Een liefdevolle voorstelling is het orgelpunt
van deze boeiende samenwerking.
Annabelle Van Nieuwenhuyze (Couleur
Café, Canvas) en Frank Mercelis (tv-acteur,
Eddy en de vedettes) lezen voor uit
vriendschapsboekjes en 1001 liefdesverhalen,
en brengen Franse chansons.
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
ZINNEMA, ERFGOEDCEL
BRUSSEL Et CREAtIEF
SCHRIJVEN
représentation: aMis DE tOUt COEUR
Le Erfgoeddag, le WAK, Creatief Schrijven
et Zinnema nouent des liens d’amitié. Cette
collaboration passionnante débouche sur
une représentation pleine d’amour. Annabelle
Van Nieuwenhuyze (Couleur Café, Canvas)
et Frank Mercelis (acteur de télévision,
“Eddy en de vedettes”) lisent des extraits de
livres d’amitié et de 1001 histoires d’amour
et chantent des airs du répertoire français.
•Info
Veeweidestraat 24-26 / Rue de Veeweyde 24-26,
1070 Anderlecht
om / à 16h
+32 2 522 71 12
www.zinnema.be
Sint-Guido / Saint-Guidon
geheel toegankelijk / entièrement accessible
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 31

39
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
BRUSSELS MUSEUM
de sociale en industriële evolutie van het
gewest komen aan bod in tijdelijke ten-
VOOR ARBEID EN INDUStRIE —
toonstellingen.
LA FONDERIE
Het Brusselse Museum voor Arbeid en Industrie
is gevestigd in de gebouwen van
de Compagnie des Bronzes. Het museum,
in het hart van Oud-Molenbeek, is een
levendige getuige van de 19de-eeuwse
industrialisatie. De sleutelmomenten in
40
DIENSt CULtUUR
SINt-JANS-MOLENBEEK
tentoonstelling en workshop: OnzE
jUMELaGE MEt VERRE En naBijE BUREn
i.s.m. dienst Internationale Betrekkingen, Molenbecca,
OB De Boekenmolen
De geschiedenis van de jumelage van Molenbeek
begint in Saint-Jean-Leopoldville
(Congo). Nadien volgt Levallois-Perret
(Frankrijk) en momenteel is de gemeente
verbroederd met Oujda (Marokko). Ook
met Senegal heeft de gemeente een mooie
samenwerking. Zin om mee op reis te gaan
door de geschiedenis van de Molenbeekse
jumelage?
rondleiding en rendez-vous:
DE VRiEnDEn Van La FOnDERiE
La Fonderie organiseert op Erfgoeddag
rondleidingen rond het thema ‘de vrienden
van La Fonderie’. We tonen giften
of in bruikleen gegeven voorwerpen. De
schenkers zijn onze ‘vrienden’ geworden.
T.g.v. Erfgoeddag nodigen we sommigen
van hen uit voor een ontmoeting met de
bezoekers van ons museum.
MUSéE BRUxELLOIS DE
L’INDUStRIE Et DU tRAVAIL
– LA FONDERIE
Le Musée bruxellois de l’Industrie et du
Travail est installé dans les bâtiments
de la Compagnie des Bronzes. Le musée,
implanté dans le cœur du Vieux Molenbeek,
est un témoignage vivant de
l’industrialisation au 19ème siècle. Des
expositions illustrent les moments-clefs
de l’évolution sociale et industrielle de la
Région.
SERVICE CULtURE DE
MOLENBEEK-St-JEAN
exposition et atelier:
nOtRE jUMELaGE aVEC DEs VOisins
PROCHEs Et LOintains
En collaboration avec le service des Relations
internationales, Molenbecca et la bibliothèque
publique De Boekenmolen
L’histoire du jumelage de Molenbeek commence
à Saint-Jean-Léopoldville (Congo),
se poursuit à Levallois-Perret (France), et
aboutit au récent jumelage avec Oujda
(Maroc). La commune entretient également
des collaborations avec le Sénégal.
Molenbeek vous emmène en voyage à
travers l’histoire de ses jumelages.
1080 Molenbeek
visite guidée et rendez-vous:
LEs aMis DE La FOnDERiE
La Fonderie organise des visites guidées
sur le thème ‘Les amis de la Fonderie’, qui
racontent l’histoire d’objets offerts ou
prêtés, dont les donateurs sont devenus
nos ‘amis’. Nous invitons certains d’entre
eux à rencontrer les visiteurs de notre musée
à l’occasion du Erfgoeddag.
•Info
Ransfortstraat 27 / Rue Ransfort 27, 1080 Molenbeek
14h > 17h
abrunelle.lafonderie@skynet.be,
max. 25 plaatsen / participants
+32 2 410 99 50
rgonzalez.lafonderie@skynet.be
www.lafonderie.be
Graaf van Vlaanderen / Comte de Flandre
82: Driehoek / Triangle
51: Vlaamse Poort / Porte de Flandre
88: Driehoek / Triangle
89: Paal / Borne
geheel toegankelijk / entièrement accessible
•Info
Karreveldkasteel, Jean de la Hoeselaan 3 / Château du
Karreveld, Avenue Jean de la Hoese 3, 1080 Molenbeek
10h > 18h (Tentoonstelling loopt nog tot /
L’exposition se poursuit jusqu’au 27-04-2009)
Ossegem / Osseghem
82: Karreveld
20, 49, 85: Karreveld
geheel toegankelijk / entièrement accessible
Met creatieve workshops en muzikale randanimatie
voor jong en oud / Ateliers créatifs et
animations musicales pour petits et grands
32 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

41
Molenbeek
INtEGRAtIECENtRUM FOYER
BRUSSEL
De vzw Foyer werd in 1969 opgericht. De
vereniging is in Molenbeek gehuisvest en
houdt zich op het gemeentelijke, regionale
en internationale vlak bezig met de
globale problematiek van de integratie
van allochtone bevolkingsgroepen. Integratiecentrum
Foyer werkt aan een
samenleving die positief omgaat met diversiteit
en waarin etnisch-culturele minderheden
volwaardig deelnemen aan het
maatschappelijk leven.
parcours en gezinsactiviteit:
GEWOOn VREEMD PaLEis
In het Gewoon Vreemd Paleis, gebouwd
in een rijtjeshuis in Molenbeek, doorloop
je een spellencircuit. Kleurrijke panelen
nodigen je uit om na te denken over gewoon-vreemd,
feit-mening, vooroordelen,
vluchtelingen, zondebok-pesten... We
smeden er vriendschappen, zowel binnen
de groep als met de diverse buitenwereld!
Werkhuizenstraat 40, 1080 Molenbeek
12h > 17h30
Yeter Yesilgoz,
yeter.yesilgoz@foyer.be,
+32 2 609 55 72
Graaf van Vlaanderen,
Ribaucourt
niet toegankelijk
Met heel het gezin de opdrachtjes
oplossen brengt boeiende en verrassende
inzichten over de thema’s
met zich mee!
Programme de la Région Bruxelles-Capitale
CENtRE D’INtéGRAtION
FOYER BRUxELLES
Le centre d’intégration le Foyer, fondée en
1969 et basée à Molenbeek, s’occupe de
la problématique globale de l’intégration
des populations allochtones sur le plan
communal, régional et international. Le
Foyer poursuit l’objectif d’une société
qui fasse preuve d’une attitude positive
face à la diversité et dans laquelle les
minorités ethnoculturelles puissent participer
pleinement à la vie sociale. Plus
d’informations relatives aux projets ou
aux activités du Foyer sur le site www.
foyer.be ou en vous inscrivant à notre
bulletin d’information.
parcours et activité en famille:
PaLais DU nORMaL Et DE L’EtRanGE
Construit dans une maison ordinaire de
Molenbeek, le Palais du Normal et de
l’Etrange est conçu comme un circuit de
jeu, dont les panneaux richement colorés
invitent à réfléchir à des notions telles que
le normal et l’étrange, le fait et l’opinion,
les préjugés, les réfugiés, le bouc émissaire
et le harcèlement… Nous forgeons des
amitiés, tant au sein du groupe qu’avec le
monde extérieur dans sa diversité!
Rue des Ateliers 40, 1080 Molenbeek-Saint-Jean
12h > 17h30
Yeter Yesilgoz, yeter.yesilgoz@foyer.be,
+32 2 609 55 72
Comte de Flandres,
Ribaucourt
non accessible
Effectué en famille, ce parcours éclaire de manière
particulièrement surprenante et passionnante les
thèmes proposés.
erfgoeddag 2009 uit vriendschap 33

42
Programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
RENé MAGRIttE MUSEUM welke unieke, boeiende en ludieke resultaten
mogelijk zijn door samen te werken.
tentoonstelling en rondleiding:
VRiEnD OF VijanD?
Belgische surrealisten werkten vaak samen
en Magrittes huis was het ‘hoofdkwartier’.
We confronteren je met zowel vriendschap
als vijandschap binnen de groep. Met surrealistische
spelletjes en citaten ondervind je
43
VORStELIJK ERFGOED:
BLI:B EN WIELS
interactieve presentatie en rondleiding:
LEVEn in DE BROUWERij
i.s.m. het centrum voor hedendaagse kunst Wiels
De Nederlandstalige bibliotheek van
Vorst, bli:b, en het centrum voor hedendaagse
kunst Wiels komen uit voor hun
vriendschap. Beide zijn ondergebracht in
het voormalige brouwerijcomplex Wielemans-Ceuppens.
Het modernistische
Blommegebouw van de brouwerij werd
gerenoveerd tot internationaal laboratorium
voor de creatie en verspreiding van
hedendaagse kunst en boven de oude
brouwzaal ernaast werd een uniek bibliotheekconcept
vormgegeven. Op Erfgoeddag
worden ze visueel verbonden door
een artistieke ingreep. De deuren gaan
open voor een ongewone gezamenlijke
rondleiding waarin de belevenissen van
MUSéE RENé MAGRIttE
exposition et visite guidée:
aMi OU EnnEMi?
Les surréalistes belges formaient un petit
groupe uni qui travaillait souvent ensem-
de werknemers van Wielemans-Ceuppens
centraal staan.
PAtRIMOINE FOREStOIS:
LA BLI:B Et LE WIELS
présentation interactive et visite
guidée: La ViE Dans La BRassERiE
En collaboration avec le Centre d’Art Contemporain
Wiels
Les anciennes brasseries Wielemans-Ceuppens
abritent aujourd’hui la bibliothèque
néerlandophone de Forest, le bli:b, et le
Centre d’Art Contemporain, le Wiels. Tous
deux témoignent des liens d’amitié qui les
unissent à l’occasion du Erfgoeddag, à travers
une intervention artistique reliant les
deux bâtiments. L’ensemble moderniste,
1090 Jette
ble. La maison de Magritte était un peu
leur ‘quartier général’. Nous vous confrontons
aux liens d’amitié et aux tensions au
sein du groupe. Vous expérimentez les résultats
passionnants et ludiques du travail
en groupe à travers des petits jeux et des
citations surréalistes.
•Info
Esseghemstraat 135 / rue Esseghem 135, 1090 Jette
om / à 11h, 14h, 16h
+32 2 428 26 26, magrittemuseum@tele2allin.be
www.magrittemuseum.be
Belgica
51, 94: Kerkhof van Jette / Cimetière de Jette
niet toegankelijk / pas accessible
1190 Vorst Forest
œuvre d’Adrien Blomme, s’est transformé
en laboratoire international de création et
de diffusion de l’art contemporain, tandis
qu’un concept bibliothécaire unique s’est
concrétisé au-dessus de l’ancienne salle
des cuves. Les portes s’ouvrent sur une visite
guidée conjointe inhabituelle, centrée
sur les expériences des travailleurs de Wielemans-Ceuppens.
•Info
Van Volxemlaan 364, 1190 Vorst
Avenue Van Volxem 364, 1190 Forest
om / à 10h, 12h, 14h, 16h
+32 2 343 20 04
iemand@blib.be
www.blib.be
82, 97: Wiels
49, 50: Wiels
geheel toegankelijk / entièrement accessible
34 erfgoeddag 2009 uit vriendschap

Tips voor wie Nederlands oefent
WANDELING VRIENDSCHAPPEN
OP StRIPMUREN P. 11
In Brussel vind je op heel wat muren striptekeningen. Deze
wandeling vertelt je over de spannende avonturen en de
vriendschappen van de stripfiguren.
10h30 & 13h30
Centraal station
Erfgoedcel Brussel 02 208 02 32
fietstocht en rondleiding:
MAGRIttE EN DE SURREALIStEN P. 11
René Magritte was een surrealistische schilder, vooral zijn
schilderij “ceci n’est pas une pipe” is bekend. Deze fietstocht
brengt ons naar het Museum van René Magritte en toont ons
onderweg ook speciale plekjes in Brussel.
13h (duur 4 uur)
Het Brusselse Fietsershuis, Londenstraat 15, 1050 Brussel
Erfgoedcel Brussel 02 208 02 32
2: Troon – Naamsepoort
INtERRELIGIEUS CONCERt P. 14
Muziekgroepen met een verschillende religieuze of filosofische overtuiging
treden samen op in de Brusselse begijnhofkerk. Voordien kan je genieten van
een grote receptie met een infobeurs en workshops.
18h30 > 22h30
Kerk van Sint-Jan-De-Doper (Begijnhofkerk), Begijnhofplein, 1000 Brussel
1a-B: de Brouckère - Sint-Katelijne
Colofon
Coördinatie Erfgoeddag
Brussels Hoofdstedelijk
Gewest
Erfgoedcel Brussel van de Vlaamse
Gemeenschapscommissie
(Algemene Directie Cultuur,
Jeugd en Sport)
Organisatie
Erfgoedcel Brussel in samenwerking
met alle deelnemende organisaties,
musea en gidsenverenigingen,
zonder wie de Erfgoeddag
niet kan gerealiseerd worden.
VRIENDSCHAP BIJ BRONKS P. 15
Op Erfgoeddag speelt een groep kinderen reporter: ze lopen tussen het publiek
en stellen vragen over vriendschap: wat betekent vriendschap, is vriendschap
veranderd...? Er is ook een babbelbox en er worden oude sprookjes over vriendschap
verteld. Ook voor kleine kindjes vanaf 4 jaar is er een activiteit.
14h > 18h
Bronks, Varkensmarkt 15-17, 1000 Brussel
1a-B: Sint-Katelijne
VRIENDSCHAPPEN MEt ANDERE StEDEN P. 32
De gemeente Molenbeek heeft vriendschapsbanden met Saint-Jean-Leopoldville
in Congo, Levallois-Perret in Frankrijk en Oujda in Marokko. Ook met Senegal
heeft de gemeente een mooie samenwerking. Zin om meer te weten over de
geschiedenis van de Molenbeekse jumelage? Kom dan luisteren.
10h > 18h
Karreveldkasteel, Jean de la Hoeselaan 3, 1080 Sint-Jans-Molenbeek
1a: Ossegem
film: DOOR DIK EN DUN: LAUREL & HARDY P. 15
Het thema van deze Erfgoeddag is ‘vriendschap’. Een mooi voorbeeld van
vriendschap ‘door dik en dun’ zijn Laurel & Hardy. Zij worden ook wel ‘den dikke
en den dunne’ genoemd. Dat wordt 40 minuten lachen!
10h > 18h
Brochure
Cinematek, Baron Hortastraat 9, 1000 Brussel
1a-B: Centraal station - Park
Vormgeving: Wim Didelez
Coverbeeld: Rob Marcelis
Foto’s: deelnemende organisaties
en de Erfgoedcel Brussel
Vertalingen: Wim Didelez. Enkel
de activiteiten, de deelnemende
organisaties en de praktische
informatie werden naar het Frans
vertaald.
Drukwerk: Roularta printing
Verantwoordelijke uitgever:
Eric Verrept, Sainctelettesquare
17, 1000 Brussel
Depotnummer:
D/2009/7025/09
De samenstellers zijn niet verantwoordelijk
voor eventuele
wijzigingen in het programma of
openingsuren, noch voor eventueel
aangerekende toegangsprijzen.
Erfgoeddag is een
initiatief van Faro,
Vlaams steunpunt voor cultureel
erfgoed vzw, in samenwerking
met de erfgoedcellen in Vlaanderen
en Brussel. Erfgoeddag krijgt
de volle steun van de Vlaamse
overheid.

Meer info
over de Erfgoeddag?
Vóór de Erfgoeddag
Erfgoedcel Brussel VGC
erfgoedbrussel@vgc.be
www.erfgoedbrussel.be / 02 208 02 32
Visit Flanders
info@toersimevlaanderen.be
www.visitflanders.be
02 504 03 90
OPB, Onthaal en Promotie Brussel
info@uitinbrussel.be / www.uitinbrussel.be / 0800 13 700
Vlaamse infolijn 1700
www.erfgoeddag.be
tijdens de Erfgoeddag
infopunt anderlecht [10h > 18h]
Paul Jansonlaan, naast het metrostation Sint-Guido
cultuur@anderlecht.irisnet.be
Visit Flanders [10h > 18h]
info@toersimevlaanderen.be
www.visitflanders.be / 02 504 03 90
thurn & taxis (Erfgoedfeest) [11h > 15h]
Infostand Erfgoedcel VGC
Op deze drie infopunten kun je terecht voor alle informatie
omtrent de Erfgoeddag
Vul in en Win
Wil je op de hoogte blijven van tentoonstellingen,
musea, archieven en andere
erfgoedactiviteiten in Brussel? Vul dan je
naam, adres en e-mailadres in en stuur
ze terug naar Erfgoedcel Brussel – VGC,
Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel, of
steek ze in de urne op de infopunten op
Plus d’info
sur le Erfgoeddag?
avant le Erfgoeddag
Erfgoedcel Brussel VGC
erfgoedbrussel@vgc.be
www.erfgoedbrussel.be / 02 208 02 32
Visit Flanders
info@toersimevlaanderen.be
www.visitflanders.be
02 504 03 90
OPB, Onthaal en Promotie Brussel
info@uitinbrussel.be / www.uitinbrussel.be / 0800 13 700
Ligne d’information flamande 1700
www.erfgoeddag.be
Pendant le Erfgoeddag
Point d’information anderlecht [10h > 18h]
av/ Paul Janson, à côté de la station de métro Saint-Guidon
cultuur@anderlecht.irisnet.be
Visit Flanders [10h > 18h]
info@toersimevlaanderen.be
www.visitflanders.be / 02 504 03 90
de Erfgoeddag zelf (Visit Flanders of het
infopunt Anderlecht).
En maak kans op het winnen van volgende
publicaties:
•
Geschiedenis van Brabant
van het hertogdom tot heden
(1 exemplaar)
tour & taxis (Erfgoedfeest) [11h > 15h]
Point d’information Erfgoedcel VGC
Vous pouvez vous adresser à ces trois points d’information pour
obtenir toutes les informations nécessaires sur le Erfgoeddag.
• Brusselse wafels ‘Om te backen dicke
wafelen’ (3 exemplaren)
Je adresgegevens zijn bedoeld voor intern gebruik. Zij kunnen
enkel doorgegeven worden aan onze erfgoedpartners
voor promotioneel gebruik, waaronder een e-nieuwsbrief.
Je hebt altijd inzage in je adresgegevens en kunt op elk
ogenblik je adres uit ons bestand laten schrappen.
Naam : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Adres : .......................................................................................
E-mail : ......................................................................................