Een Beunis is een Beunis is een Cursto: over ... - De Boekenwereld

mijdelijk conflicten ontstonden. Toch noemt hij hem ‘de goede eigenwijze Karel’. 13 Voor
alle duidelijkheid: hij spreekt enkel van Beunis, Cursto komt niet ter sprake: ‘De geplastificeerde
omslagen [d.i. van de Literaire Pockets, RJ/JV], ontworpen door Karel Beunis, deden ze
sterk afwijken van de series waarmee de boekhandels al vol stonden.’ 14
Reinold Kuipers schrijft in zijn boek Gerezen wit vol lof over Beunis en verbaast zich ook
al over de stilte rond hem, zelfs direct na zijn dood in 1983. Hij spreekt wel over ‘de mise en
page die Beunis’ waarmerk was geworden’ 15 maar maakt er toch geen analyse van. En even
verder beklemtoont hij de ware betekenis van Beunis voor de toenmalige en huidige generatie:
‘Zijn omslagen, vooral, hebben bij een bepaalde generatie een image ingeprent.’ 16 Hij
spreekt in een bijschrift over de ‘sublieme uitgave’ die James Joyce’s Ulysses was waarmee
hij Beunis als typograaf eert. 17 Ook voor Kuipers zijn de omslagtekenaar, de ontwerper en
de typograaf één persoon.
Jan Arends, Gedichten, Literaire Pocket 132, De
Bezige Bij, Amsterdam 1965. Geen vermelding
van typografie, boekverzorging of beeld. Deze
pocket behoort tot een geheel en toont duidelijk
aan hoe Beunis en Cursto in stijlgroepen
gewerkt hebben. Gelijkaardige ontwerpen
waren bijvoorbeeld ook Gesloten gedichten van
Cees Nooteboom en Tant pis pour le clown van
Waskowsky. Opvallend aan deze reeks is dat de
tekening niet het hele omslag beslaat en dat de
belettering een eigen plaats toebedeeld krijgt
Bertolt Brecht, Moeder Courage en haar kinderen,
lrp 248, De Bezige Bij, Amsterdam 1967.
Ontwerp Karel Beunis. Een aantal boekontwerpen
is ‘realistisch’, in zoverre het beeld duidelijk(er)
te benoemen is. Hier zien we een duidelijke
verwijzing naar het boek. Voor Cursto was
dit uitzonderlijk – en bovendien is de tekening
niet erg geslaagd. Die borsten, die lippen...
Sjaak Hubregtse publiceerde in 1988 in het tijdschrift Boek en band een artikelenreeks over
de buitenkant van Nederlandse pockets. Het tweede deel daarvan behandelde De Bezige Bij
en de rol van Karel Beunis. Ook bij hem wordt Cursto niet vermeld en het is dus enkel Karel
Beunis die het gezicht van de uitgeversreeksen bepaald heeft. Dit artikel is belangrijk
omdat Hubregtse hier een aanzet geeft tot een meer gedetailleerde studie van Beunis’ werk.
Ook hoe hij met letters omgaat, wordt in dit artikel beginnend uiteengezet.
Lisa Kuitert spreekt in haar overzichtswerk Het uiterlijk behang: reeksen in de Nederlandse literatuur
over Karel Beunis en vermeldt J. Cursto wel, maar schrijft de naam abusievelijk als
J. Custo. 18 Ze verwijst naar een artikel uit De Telegraaf dat ze als een dubbelinterview bestempelt,
maar dat is het niet – het is een interview met Karel Beunis alleen. Ook zij legt de relatie
tussen het beeld en de inhoud: De Bezige Bij wilde boeken voor moderne mensen uitgeven.
En ten slotte is er ‘Verzameld werk’, het antiquariaat uit Nijmegen dat zijn Catalogus 7
(1988) aan het werk van Beunis wijdde. Deze catalogus had niet de bedoeling het volledige
werk te inventariseren, maar het was een geslaagde eerste poging. Het antiquariaat heeft
een beunis is een beunis is een cursto
de boekenwereld 21 [2004 - 2005]
5