Een Beunis is een Beunis is een Cursto: over ... - De Boekenwereld

de boekenwereld 21 [2004 - 2005]
4
Meer dan dertig jaar later laat Roegholt een ander facet van Beunis zien – en zoveel jaren
later voel je hoe de woede nog niet gekoeld is. In zijn ‘autobiografie’ 8 vertelt hij over de
moeizame samenwerking met Beunis voor zijn boek De geschiedenis van De Bezige Bij en hoe
Beunis een haast onaantastbare positie in dat bedrijf innam.
Wim Wennekes vermeldt Karel Beunis in Geert Lubberhuizen, uitgever viermaal. Wat voor
ons verhaal belangrijk is, is dat Dolf Hamming, de toenmalige productieleider, meldt dat
het Lubberhuizen zelf was die de eindverantwoordelijkheid nam voor de boekontwerpen
van Karel Beunis. 9 Opvallend is dat ook hier de omslagen als het belangrijkste worden
erkend, het binnenwerk is blijkbaar geen punt van discussie. En zo was het ook voor Jan
Cremer. De anekdote over het boekomslag van Ik Jan Cremer citeren we in extenso omdat het
kenmerkend is voor de tweespalt; hoe een nieuwe generatie schrijvers de vormgeving van
Beunis niet meer zag zitten en hoe zowel Beunis als Cremer hun ultimatum wilden stellen.
Cremer:
‘Dat ik mijn eigen omslag wilde ontwerpen was een extra reden voor vertraging.
Karel Beunis maakte in die tijd de meeste omslagen, met van die rare kots- en braakvlekken
zoals ik het noemde. Ik wilde absoluut niet dat mijn boek ook zo’n knoeiomslag
zou krijgen, dus heb ik zelf zowel de cover als de achterflap ontworpen, wat
op enorme tegenstand stuitte en waarbij het zelfs zover ging dat ik moest roepen:
“Als jullie vasthouden aan Beunis gaat het hele boek niet door.” Op zijn beurt riep
Beunis: “Als schrijvers zich gaan bemoeien met omslagen, dan stap ik op.” Die kreet
had hij ook uitvergroot op zijn deur gehangen.’ 10
Ook Wim Schouten vermeldt dit feit. In zijn woorden:
‘Jan wilde niets weten van de omslagen die Karel Beunis voor De Bezige Bij maakte.
Hij vond het “verschrikkelijk vieze aquarelletjes”. Eerst wilde Geert [d.i. Lubberhuizen,
de toenmalige directeur van De Bezige Bij, RJ/JV] Karel niet laten vallen, die de zaak met de
nodige emoties benaderde. De zich schrijver voor het volk noemende auteur won.’ 11
En nogmaals Jan Cremer:
‘Het duurde maandenlang en heel veel ruzies met omslagontwerper en argumenten
met de uitgever voor men erin toestemde dat mijn boek met mijn omslag zou verschijnen.
Hoewel het geheel buiten “hun reeks” viel. Een van de argumenten toen
was “dat kan toch helemaal niet: een boek IK noemen, wat al brutaal genoeg is en
bovendien nog een foto van de schrijver op de voorkant, dat mag niet zijn!” Toen de
aquarellenontwerper dreigde op te stappen als hij zijn zin niet kreeg, dreigde ik mijn
boek terug te trekken. “Liever geen boek dan zo’n natte aquarel in de boekenkast.” Ik
kreeg uiteindelijk mijn zin en de ontwerper is nu orgeldraaier.’ 12
We kunnen hier in ieder geval uit afleiden dat de post factum-reputatie van Karel Beunis
gerelativeerd moet worden. Immers, als Mulisch, Claus en Cremer – toch de paradepaardjes
van De Bezige Bij – hun omslagen niet door Beunis wilden laten maken, dan was zijn
positie niet onaantastbaar en zijn werk op zijn minst controversieel. Wim Schouten vermeldt
hoe Beunis in die jaren het gezicht van De Bezige Bij bepaald heeft en daardoor van
onschatbare waarde was. Maar hij haalt ook zijn moeilijk karakter aan waardoor er onver-
rob jansen en johan velter