December 2008 - OKRA Trefpunt Lendelede
December 2008 - OKRA Trefpunt Lendelede
December 2008 - OKRA Trefpunt Lendelede
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
24<br />
TENTOONSTELLING<br />
Ontdek hoe dieren overleven in extreme omstandigheden.<br />
<strong>OKRA</strong> december <strong>2008</strong> - januari 2009<br />
Survival in extreme<br />
omstandigheden<br />
Geen druppel water, een verzengende hitte of ijle lucht. Er zijn plekken op aarde waar<br />
mensen niet kunnen overleven. Nochtans is leven er wel degelijk mogelijk. Welke<br />
trucjes planten en dieren daartoe van stal halen, ondervind je in de tentoonstelling Over<br />
leven in het X-TREME in het Brusselse Museum voor Natuurwetenschappen.<br />
Of toch. Mensen kunnen wel overleven in extreme<br />
omstandigheden. Maar dan zijn hoogtechnologi-<br />
sche hulpmiddelen onontbeerlijk. Denk maar aan<br />
de zuurstofmaskers die de piloten van straaljagers<br />
nodig hebben of aan de uitgebreide uitrusting<br />
tegen de koude van poolreizigers als Alain Hubert<br />
en Louis Beyens. Ook dieren en planten maken<br />
gebruik van gesofistikeerde hulpmiddelen om in<br />
extreme omstandigheden te leven.<br />
Vriestemperaturen<br />
Op Antarctica kan de temperatuur wel tot -89°C<br />
dalen. Hoe koud dat is, voel je meteen als je je<br />
hand op de ijsmuur legt. En dat een briesje de<br />
gevoelstemperatuur flink doet dalen, ondervind je<br />
ook aan den lijve. Geen pretje. De Eskimo die in<br />
het ijskoude water valt, overleeft met moeite tot<br />
hulp opdaagt. Tijdens je tentoonstellingsbezoek<br />
kan je ervoor zorgen dat hij het zolang mogelijk<br />
uithoudt. En dieren, hoe doen die dat? De zeehond<br />
heeft het lekker warm in de koude. Daarvoor zorgt<br />
zijn dikke speklaag. Vet geleidt warmte niet zodat<br />
de lichaamswarmte nauwelijks ontsnapt, al is het<br />
water nog zo koud.<br />
En wist je dat de Noord-Amerikaanse boskikker<br />
blijft leven zelfs als hij bevroren is? Amfibieën kun-<br />
nen hun lichaamstemperatuur niet zelf regelen. Is<br />
het koud buiten, daalt hun lichaamstemperatuur<br />
gevoelig. De boskikker hoeft negatieve temperatu-<br />
ren niet te vrezen. Vriest het, voegt hij suiker toe<br />
aan zijn celinhoud waardoor enkel het vocht tussen<br />
de cellen en niet de cellen zelf bevriezen. Ingenieus,<br />
niet?<br />
IJle hoogten<br />
Zuurstof is leven. Per minuut heeft de mens<br />
gemiddeld een halve liter zuurstof nodig. Hoeveel<br />
zuurstof jij gebruikt, kan je testen. Op hoge plek-<br />
ken waar minder zuurstof in de lucht zit, kunnen<br />
mensen moeilijk overleven. We krijgen al snel last<br />
van hoogteziekte en verkiezen met zuurstofflessen<br />
te klimmen. Ook voor dieren is zuurstof essentieel.<br />
Toch slaagt de Indische gans erin de Himalaya op<br />
een hoogte van 9 000 m probleemloos over te ste-<br />
ken. Onmogelijk voor een mens. Om deze klus te<br />
klaren, is de gans uitgerust met speciale rode<br />
bloedcellen. De hemoglobine die de zuurstof ver-<br />
voert, heeft een aangepaste structuur en kan zich<br />
veel makkelijker binden aan zuurstof.<br />
Ook de jak overleeft makkelijk op grote hoogten.<br />
De longen van dit dier zijn groter dan die van<br />
andere runderen van vergelijkbare grootte. Een
Change language