December 2008 - OKRA Trefpunt Lendelede

14
DE KEUZE VAN DEKEYSER
OKRA december 2008 - januari 2009
Vrede en de
Onverenigde Naties
‘Vrede op aarde’, de meest klassieke nieuwjaarswens. Vorige eeuw bleef het meestal
bij die wens. Twee wereldoorlogen, een Koude Oorlog en ook daarna volgden de
conflicten zich in snel tempo op. Nochtans is al 63 jaar een wereldregering actief, de
UNO of de Verenigde Naties (VN).
In het midden van de 20 ste eeuw was er de massale
genocide, de Holocaust. In de 21 ste eeuw woeden er
drie grote oorlogen en werd ‘genocide’ dagelijks
taalgebruik. Misschien gebeuren de huidige volke-
renmoorden op kleinere schaal dan tijdens de vorige
eeuw maar ze volgen elkaar veel sneller op. Toch
zijn zowat alle landen aangesloten bij de Verenigde
Naties. Waarom is deze organisatie zo machteloos?
Een krakende creatie
De VN ontstond aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog om uitslaande wereldbranden te voor-
komen. Eigenlijk wilden de oprichters een nieuwe
Volkerenbond op poten zetten. Die dateerde van net
na de Eerste Wereldoorlog en trachtte, door wereld-
wijd overleg, conflicten te voorkomen. De slogan
klonk duidelijk: ‘Nooit meer oorlog!’ Tijdens de top-
periode van 1934 tot 1935 telde de Volkerenbond
58 leden. Dat de verliezers van de Eerste Wereld-
oorlog aanvankelijk werden geweerd, verklaart dit
lage cijfer. Bovendien hadden de Verenigde Staten
deze instelling bedacht maar wilde het Congres er
geen deel van uitmaken. Tussen 1933 en 1936 stap-
ten Japan, Italië en Duitsland uit de Bond toen ze
zich stukken van de wereld toe-eigenden. De
Volkerenbond kon de ergste conflicten niet verhin-
deren: de Spaanse Burgeroorlog, de bezetting van
het Ruhrgebied, de Italiaanse inval in Ethiopië en de
herbewapening van Duitsland. En uiteraard ook de
Tweede Wereldoorlog niet.
De Verenigde Naties probeerden het van bij de start
beter te doen. Zowat de hele wereld maakte er deel
van uit. Maar zestig jaar na de Tweede Wereldoorlog
zitten de vijf overwinnaars van dit conflict nog
steeds permanent in de Veiligheidsraad. Zo hebben
ze altijd het laatste woord. Zij kunnen tegen elk
initiatief hun veto stellen. De Verenigde Staten kel-
derden de voorbije kwarteeuw al 32 resoluties over
Israël. Vaak wordt de VN ook genegeerd. Landen
kunnen andere staten binnenvallen zoals in 2003
gebeurde toen de Amerikanen Irak aanpakten.
Landen kunnen ook andere staten erkennen zonder
dat ze al in de VN zetelen. Dat gebeurde met
Kosovo, de dissidente provincie van Servië die zich
begin 2008 onafhankelijk verklaarde. De Verenigde
Naties hebben amper greep op het wereldgebeuren.
Al is de Veiligheidsraad een soort regering, de oppo-
sitie zit in de Raad zelf en niet in het parlement, de
Algemene Vergadering. Hoe kan de VN op die
manier functioneren?
Hemelsblauwe helmen
In theorie beschikt de VN nochtans over middelen
om de orde te handhaven. Denk maar aan de
Blauwhelmen, de UNO-soldaten uit diverse lidsta-
ten. Ze zijn met bijna 75 000. Maar zijn het wel
echte soldaten? Ze dragen blauwe helmen zodat ze
al van ver te herkennen zijn. Het zijn eigenlijk mili-
taire verkeerslichten. Maar echte verkeerslichten
springen geregeld op rood. Bij de UNO-troepen blijft
alles blauwblauw. Er gaat geen dreiging vanuit, ze
kijken eerder aandachtig toe. In theorie mogen ze
gewapend optreden, maar wie bepaalt wanneer dat
noodzakelijk is? Blauwhelmen zijn vredeshandha-
vers die moeten toekijken op moeizaam bereikte
wapenbestanden. Over schieten wordt niet of nau-
welijks gerept.
Momenteel moeten de 75 000 manschappen negen-
tien brandhaarden verspreid over de hele wereld in
het oog en zelfs onder controle houden. In Libanon
zijn ze met 12 000, in Congo tellen ze 16 668 man-
schappen. Maar in Georgië, waar vorige zomer
nochtans een minioorlog werd uitgevochten, was
niet één Blauwhelm te bekennen.
Dralen en falen
De allereerste vredesopdracht van de VN was de
verzoening van Israëli’s en Palestijnen. Dat was in
1948, nadat de Joodse staat de Palestijnse gebieden