Nieuwsbrief mededingingsrecht 14 - Loyens & Loeff

Nieuwsbrief Mededingingsrecht
Nieuwsberichten
Financial Services Authority (FSA), 6 februari 2013: Boete van 612 miljoen dollar
voor RBS wegens Libor-manipulatie
RBS is als derde bank in het Libor schandaal, na Barclays en UBS, beboet. RBS moet een boete van in totaal 612
miljoen dollar (452 miljoen euro) betalen aan verschillende financiële toezichthouders in verband met manipulatie van
de Libor (een rentetarief dat banken onderling hanteren). De boete moet betaald worden aan de CFTC (de Amerikaanse
Commodity Futures Trading Commission), aan het Amerikaanse ministerie van Justitie en aan de Britse toezichthouder
FSA (de Financial Services Authority). RBS zegt in een verklaring dat de interne controlemechanismen zwaar hebben
gefaald. De FSA blijft intussen onderzoek doen naar andere betrokken banken.
Dieuwke Dijkmans van Gunst
NMa, 4 februari 2013: Boete voor uienhandelaren
De NMa heeft zeven uienhandelaren in totaal een boete van ruim 4 miljoen euro opgelegd. De ondernemingen
hebben volgens de NMa afspraken gemaakt over de hoeveelheid te vernietigen ingezaaide hectaren plantuien om zo
het aanbod te verkleinen en de prijzen te verhogen. De zeven ondernemingen vertegenwoordigen zo’n 80% van het
aanbod van eerstejaars plantuien dat Nederlandse ondernemingen laten telen. Eerstejaars plantuien worden gebruikt
als pootmateriaal voor de uien die aan consumenten kunnen worden verkocht. De NMa is het onderzoek gestart naar
aanleiding van anonieme tips.
Annemieke van der Linden
20 maart 2013
Share the Expertise

ICOMP, 30 januari 2013: Klacht tegen Google wegens inbreuk Europees kartelverbod
Op 30 januari 2013, heeft ICOMP een formele klacht ingediend bij de Commissie waarin zij stelt dat Google, Inc. artikel
101 lid 1 VWEU heeft geschonden. De klacht richt zich met name op de onrechtmatige manier waarop Google haar
dominante positie in de markt zou hebben verkregen. Volgens ICOMP zou Google een breed en illegaal netwerk van
overeenkomsten met partners uit de hele IT-sector hebben opgezet, en zou Google haar huidige omvang hebben bereikt
door middel van concurrentiebeperkende praktijken en niet op grond van technologische superioriteit ten opzichte van
haar concurrenten. Volgens ICOMP bereikte Google haar huidige omvang (o.a.) vooral door rivaliserende zoekmachines
illegaal de toegang tot klanten en consumenten te blokkeren.
Dieuwke Dijkmans van Gunst
Commissie, 30 januari 2013: Europese Commissie verbiedt overname van
TNT Express door UPS
De Europese Commissie heeft de overname van TNT Express door UPS verboden. De Commissie stelde vast dat
de overname de concurrentie in 15 lidstaten zou beperken op de markt voor leveringen van pakjes naar een ander
Europees land. In deze 15 lidstaten zou de overname het aantal spelers van enige omvang hebben verminderd tot
slechts 3 of 2, waarbij soms DHL als het enige concurrent zou overblijven. De concentratie zou derhalve waarschijnlijk
hebben geleid tot prijsstijgingen. UPS had nog aangeboden TNT dochterondernemingen af te stoten en de koper
toe te staan om gedurende vijf jaar gebruik te maken van het intra-Europese luchtnetwerk van UPS. De Commissie
heeft na uitgebreid onderzoek geconcludeerd dat de voorgestelde remedie ontoereikend was om de vastgestelde
mededingingsbezwaren weg te nemen.
Marieke van der Velde
Commissie, 23 januari 2013: Commissie legt Telefonica en Portugal Telecom voor
79 miljoen aan boetes op
De Commissie heeft Telefonica en Portugal Telecom boetes opgelegd van € 67 miljoen respectievelijk € 12 miljoen
omdat zij zouden hebben afgesproken om elkaar niet te beconcurreren in Spanje en Portugal. Concreet zouden partijen
in juli 2010 bij de overname van de Braziliaanse mobiele operator Vivo door Telefonica (die daarvoor in eigendom
was van beide partijen) hebben afgesproken dat zij elkaar niet zouden beconcurreren in hun thuismarkten Spanje
en Portugal. De inbreukperiode is vastgesteld van september 2010 tot begin februari 2011 toen de Commissie haar
kartelonderzoek is gestart. De hoogte van de boetes is mede gebaseerd op het feit dat de afspraak tussen partijen
niet geheim is gehouden, en de snelle beëindiging van de verboden afspraak toen de Commissie haar onderzoek was
gestart.
Tom van Helmond
2

Common Market for Eastern and Southern Africa (COMESA), 14 januari 2013:
COMESA Mededingingscommissie start gezamenlijke concentratiecontrole op het
Afrikaanse continent
De COMESA Competition Commission neemt vanaf 14 januari 2013 concentratiemeldingen in ontvangst. De huidige
19 COMESA lidstaten zijn: Burundi, Comoren, Democratische Republiek Congo, Djibouti, Eritrea, Ethiopië, Kenia,
Libië, Madagaskar, Mauritius, Rwanda, de Seychellen, Soedan, Swaziland, Uganda, Zambia, Zimbabwe, Egypte
en Malawi (“de gemeenschappelijke markt”). Concentraties met een regionale dimensie (koper en/of target behaalt
omzet in twee of meer COMESA lidstaten) moeten binnen 30 dagen worden gemeld, ongeacht betrokken omzet of
marktaandelen. Wanneer een dergelijke concentratie niet wordt gemeld kan de boete oplopen tot 10% van de omzet op
de gemeenschappelijke markt in het voorgaande fiscale jaar en heeft de concentratie op de gemeenschappelijke markt
geen juridisch effect.
Joris Ruigewaard
Commissie, 31 januari 2013: Nederlandse dochterondernemingen van
Johnson&Johnson en Novartis zouden komst generiek medicijn hebben vertraagd
De Commissie heeft punten van bezwaar aan Johnson&Johnson en Novartis gestuurd in het ambtshalve onderzoek
naar een overeenkomst gesloten tussen hun Nederlandse dochterondernemingen Janssen-Cilag en Sandoz. Deze
overeenkomst zou de komst van goedkoper generiek medicijn voor pijnbestrijding hebben vertraagd. Partijen zouden
zijn overeengekomen dat Janssen-Cilag maandelijks aan Sandoz een vergoeding zou betalen wanneer deze laatste
niet met een goedkopere generieke variant van het medicijn fentanyl tot de Nederlandse markt zou toetreden. Deze
overeenkomst zou van juli 2005 tot december 2006 hebben geduurd met als gevolg dat gedurende deze periode de prijs
van het medicijn kunstmatig hoog is gebleven. Partijen kunnen nu reageren op de bevindingen van de Commissie. Dit
Commissie onderzoek is een gevolg van een breder onderzoek naar de farmaceutische sector uit 2009.
Annemieke van der Linden
Department of Justice (VS), 28 januari 2013: Amerikaanse DoJ start procedure om
fusie terug te draaien
Het Amerikaanse Department of Justice (“DoJ”) heeft een civiele procedure aangespannen, omdat zij de overname van
PowerReviews, Inc. door Bazaarvoice Inc. in strijd met de vrije mededinging beschouwt. De transactie ter waarde van
$168.2 miljoen hoefde niet te worden gemeld onder de HSR Act. Het DoJ stelt zich op het standpunt dat Bazaarvoice,
als marktleider, heeft getracht om haar belangrijkste concurrente uit te schakelen en zichzelf zo te vrijwaren van reële
concurrentie. DoJ leidde dit onder meer af uit interne e-mails en documenten waarin het management van Bazaarvoice
aangaf, dat de acquisitie de vergelijkende prijsdruk zou verminderen en toetreding tot de markt door concurrenten zou
verhinderen. De overname van PowerReviews paste, aldus DoJ, in een plan om de concurrentie uit te schakelen op de
Amerikaanse markt voor diensten om productwaarderingen en -beoordelingen online te verzamelen en te tonen. Door
de nadruk op mededingingsbeperkende effecten te leggen, minimaliseert de klacht de rol van marktdefinitie en zijn ook
de marktaandelen van de partijen voor de transactie niet gekwantificeerd. DoJ benadrukt slechts de gevolgen van de
transactie voor de mededinging.
3

Opvallend aan deze procedure is dat DoJ iedere transactie, ongeacht of deze onder de HSR Act gemeld moet worden,
kan onderzoeken. Daarnaast kunnen interne bedrijfsdocumenten gebruikt worden om de mededingingsbeperkende
intentie van de koper bij de overname van een concurrent te achterhalen.
Marie-Louise Weeda
Besluiten toezichthouders
Informele zienswijze NMa, 11 januari 2013: Marketmaking-activiteiten en
geografische toerekening van de omzet
Op 11 januari 2013 heeft de NMa een informele zienswijze afgegeven op verzoek van een onderneming die voornemens
is gezamenlijke zeggenschap te verkrijgen in een andere onderneming. Een van de betrokken ondernemingen is
actief op het gebied van marketmaking op verschillende financiële beurzen. Marketmakers, ook wel liquidity providers
genoemd, geven op financiële markten doorlopend blijk van de bereidheid voor eigen rekening te handelen door
financiële instrumenten tegen door hen vastgestelde prijzen te kopen en te verkopen (artikel 1 WRT). Marketmakers zijn
via een computernetwerk actief op (in dit geval) 20 tot 30 handelsplatforms, gevestigd in 10 tot 20 verschillende landen.
De activiteiten vinden echter plaats vanuit een veel beperkter aantal landen. In deze informele zienswijze komt de
geografische toerekening van de omzet aan de orde. Als algemene regel geldt dat de omzet moet worden toegerekend
aan de plaats waar de afnemer is gevestigd. In dit geval haakt de NMa echter aan bij artikel 5, lid 3 onder a van de
Vo. 139/2004 waaruit volgt dat de batenposten van de financiële instelling dienen te worden toegerekend “aan het land
waarin het bijkantoor dat, of de afdeling die, de baten heeft ontvangen, is gevestigd”. De NMa volgt derhalve niet de
zienswijze van verzoeker, die meende dat de omzet moest worden toegerekend aan de locatie waar het handelsplatform
is gevestigd.
Tom van Helmond
Rechtspraak
HvJ EU, 7 februari 2013 (C-68/12): Banken mogen geen eigen rechter spelen door
een concurrent uit te sluiten wegens onwettig gedrag
In 2009 heeft de Slowaakse mededingingsautoriteit (Protimonopolný úrad) boetes opgelegd aan drie grote Slowaakse
banken wegens schending van de Europese mededingingsregels. Deze banken hadden afgesproken om een
concurrent, het Tsjechische bedrijf Akcenta CZ (“Akcenta”), van de markt te weren door lopende rekeningen-courant te
beëindigen en geen verdere contracten meer met Akcenta te sluiten. Eén van de banken is in beroep gegaan tegen de
opgelegde boete. Het Slowaakse Hooggerechtshof heeft het HvJ EU prejudiciële vragen gesteld. Deze vragen hadden
onder meer betrekking op de omstandigheid dat Akcenta voor bepaalde diensten een concurrent was van de betrokken
banken en werd benadeeld door een kartelovereenkomst van die banken, maar op het tijdstip van de sluiting van de
kartelovereenkomst illegaal actief was op de betrokken markt.
4

Het HvJ verklaart dat deze omstandigheid irrelevant is voor de vraag of die overeenkomst een inbreuk op het
kartelverbod vormt, aangezien het kartelverbod niet uitsluitend bedoeld is om de belangen van concurrenten of van
consumenten te beschermen, maar ook om de structuur van de markt en daarmee de mededinging als zodanig
veilig te stellen. Het HvJ merkt nog op dat ook al werd volgens de kartelleden beoogd Akcenta te verplichten om de
Slowaakse wetgeving te eerbiedigen, zij bij de bevoegde instanties een klacht hadden moeten indienen en niet zelf deze
concurrerende onderneming uit de markt mochten weren.
Dieuwke Dijkmans van Gunst
Conclusie A-G Jääskinen, 7 februari 2013 (C-536/11): Toegang tot
mededingingsdossier moet in beginsel zonder toestemming van de betrokken
ondernemingen
Het Oostenrijkse Kartelgerecht heeft aan het HvJ EU prejudiciële vragen gesteld over de toegang van derden tot het
dossier van een nationale rechterlijke instantie in een kartelzaak, indien deze toegang wordt gevraagd in verband
met een civielrechtelijke schadevordering die deze derden willen instellen wegens een schending van (onder meer)
artikel 101 VWEU. Deze vragen zijn gesteld in het licht van een bepaling in de Oostenrijkse mededingingswet dat
derden die geen partij zijn in het geding, enkel met toestemming van de betrokken partijen inzage krijgen in het dossier
van het Kartelgerecht. Het Kartelgerecht twijfelt of deze bepaling toelaatbaar is in het licht van het Pfleiderer-arrest
van 14 juni 2011 en wijst er verder op dat een vergelijkbare toestemming van de betrokken partijen niet vereist is in
gewone civielrechtelijke zaken of in strafzaken. Met betrekking tot dit tweede punt concludeert A-G Jääskinen dat het
gelijkwaardigheidsbeginsel zich niet verzet tegen het in de Oostenrijkse mededingingswet neergelegde vereiste van
toestemming van partijen voor openbaarmaking van het dossier aan derden, ook als dit niet geldt in civielrechtelijk zaken
of strafzaken, mits dit vereiste geldt zowel voor zaken die gebaseerd zijn op het mededingingsrecht van de Europese
Unie als voor zaken die gebaseerd zijn op het Oostenrijkse mededingingsrecht. Met betrekking tot het eerste punt
overweegt A-G Jääskinen dat een absoluut verbod op inzage in het dossier van het Kartelgerecht, indien de betrokken
partijen hun toestemming weigeren, in strijd is met het doeltreffendheidsbeginsel tenzij het nationale recht alternatieve
middelen aanreikt tot vaststelling van het bewijs van de schending van het mededingingsrecht van de Europese Unie en
tot bepaling van de schade.
Marc Custers
Rechtbank Utrecht, 6 februari 2013, 14 autodealers/ KIA Motors Nederland B.V.
(LJN BZ1050): KIA dealers vangen bot bij de rechter
Rechtbank Utrecht heeft een geschil tussen de voormalige (sub)dealers van KIA Nederland B.V. (destijds importeur van
voertuigen van KIA in Nederland) en KIA Motors beoordeeld. De voormalige (sub)dealers leverden diensten en goederen
onder het merk KIA op grond van een overeenkomst met KIA Nederland B.V. Na faillissement van KIA Nederland B.V.
heeft de curator aan de voormalige (sub)dealers bericht dat de betreffende overeenkomsten zijn geëindigd. Op 29 april
2009 is KIA Motors opgericht om een doorstart van de onderneming mogelijk te maken. KIA Motors heeft de voormalige
(sub)dealers een voorlopige dealerovereenkomst aangeboden; enkelen van deze (sub)dealers zijn op het aanbod
ingegaan. Bij brief van 8 juli 2009 heeft KIA Motors vervolgens laten weten geen overeenkomsten te sluiten met de
voormalige (sub)dealers met uitzondering van één van hen.
5

De daarop volgende procedure draaide onder meer om de vraag of KIA Motors verplicht was de voormalige (sub)dealers
als erkende dealer tot het KIA-netwerk toe te laten. De voormalige (sub)dealers betoogden daartoe dat het netwerk van
KIA Motors in strijd is met het kartelverbod. KIA Motors zou een contracteerplicht hebben, omdat zij alle reparateurs die
aan de standaarden voldoen zou moeten toelaten tot haar netwerk. De rechtbank oordeelde dat de voormalige (sub)
dealers deze stelling onvoldoende hebben onderbouwd. Het enkele bestaan van het netwerk van KIA Motors brengt nog
niet mee dat KIA Motors en de leden van dat netwerk hebben afgestemd dat KIA Motors reparateurs niet (of in beperkte
mate) toelaat. Er is niet gebleken dat de weigering van KIA Motors om reparateurs toe te laten kan worden beschouwd
als onderdeel van door alle leden van het netwerk van KIA Motors (stilzwijgend) aanvaard beleid.
Het betoog van de voormalige dealers dat KIA Motors misbruik maakt van haar machtspositie, heeft de rechtbank
eveneens als onvoldoende onderbouwd terzijde geschoven. De voormalige dealers hebben de beschikking over
alle faciliteiten en producten die nodig zijn om te kunnen concurreren met de erkende reparateurs. KIA Motors heeft
onbetwist gesteld dat de omzet in verband met garantiewerk slechts maximaal 5% van de totaalomzet van een erkende
reparateur uitmaakt. Die geringe omzet rechtvaardigt volgens de rechtbank in ieder geval niet de conclusie dat het feit
dat alleen de erkende reparateurs door de fabrikant vergoede garantiewerkzaamheden mogen uitvoeren, de voormalige
dealers grotendeels de mogelijkheid ontneemt om met de erkende reparateurs te concurreren. De vorderingen van de
voormalige dealers worden daarom afgewezen.
Wendy Pronk
Raad van State, 30 januari 2013, (LJN BY9933): Aanbieden HBO-rechten door Open
Universiteit geen economische activiteit
De Open Universiteit Nederland (“OUN”) heeft voor het verzorgen van de deeltijdse bachelor-opleiding HBO-rechten
conform artikel 6.2 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek een aanvraag ingediend en de
minister van OCW heeft besloten om deze aanvraag te honoreren. Het LOI en het NTI hebben daar bezwaar tegen
gemaakt. Eén van de bezwaren luidt dat het aanbieden van de opleiding een economische activiteit is en dat de
toestemming van de minister een verboden steunmaatregel is. De ABRvS heeft de Commissie in dat kader om advies
gevraagd over de uitleg van de mededeling DAEB van de Commissie. De Commissie heeft aangegeven dat de OUN
geen onderneming lijkt te zijn in de zin van het VWEU, omdat de Nederlandse Staat, door de opleiding te financieren,
zijn sociale, culturele en opvoedkundige taak jegens zijn bevolking vervult. Ook het feit dat de opleiding zich richt tot
een specifieke groep studenten die niet al door andere bekostigde scholen (zoals LOI en NTI) bediend kunnen worden,
maakt dat het aanbieden van de HBO-opleiding door OUN niet is aan te merken als een economische activiteit.
Marieke van der Velde
HvJ EU, 22 januari 2013 (C-286/11): Aansprakelijkheid moedermaatschappij
uitsluitend afgeleid en ondergeschikt aan die van haar dochteronderneming
Op 20 september 2006 heeft de Commissie Tomkins hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor boete die was opgelegd aan
haar 100% dochtervennootschap Pegler voor een overtreding van het kartelverbod op de markt voor koperen fittingen
en fittingen uit koperlegering. Zowel Tomkins als Pegler hebben beroep ingesteld bij het Gerecht. Beide bepleiten dat de
Commissie de inbreukperiode onjuist heeft vastgesteld, zij het dat Tomkins hierbij een andere (kortere) periode bepleit
dan Pegler. Ten aanzien van Tomkins heeft het Gerecht de beschikking vernietigd met betrekking tot de start van de
deelname van Tomkins aan de inbreuk (T-382/06).
6

Het concludeerde dat Tomkins enkel als moedermaatschappij van Pegler voor de inbreuk aansprakelijk is gesteld
vanwege de deelname van Pegler aan het kartel, en dat haar aansprakelijkheid dus niet verder kon gaan dan die
van Pegler. De Commissie heeft hiertegen een hogere voorziening ingesteld bij het HvJ EU en voert aan dat het
Gerecht ultra petita heeft beslist door de duur van de inbreuk ook voor Tomkins terug te brengen, zonder dat zij daar
uitdrukkelijk om had verzocht. Het HvJ EU oordeelt dat het Gerecht terecht heeft aangenomen dat de aansprakelijkheid
van Tomkins in haar hoedanigheid als moedermaatschappij uitsluitend afgeleid en ondergeschikt is aan die van
haar dochteronderneming Pegler. Verder overweegt het dat de beroepschriften van Tomkins en Pegler betrekking
hadden op hetzelfde voorwerp en dat het begrip ‘hetzelfde voorwerp’ niet verlangt dat de verzoekschriften van deze
vennootschappen en de door hen aangevoerde argumenten ter betwisting van de duur van de inbreuk waarvan de
Commissie is uitgegaan, precies dezelfde reikwijdte hebben. Het HvJ EU stelt de Commissie daarmee in het ongelijk.
Joris Ruigewaard
Rechtbank Oost-Nederland, 16 januari 2013 (LJN BZ0403): Vordering
schadevergoeding van TenneT in follow-on zaak tegen ABB door naar
schadestaatprocedure
Rechtbank Arnhem verwijst de schadevergoedingsvordering van TenneT in de follow-on procedure tegen ABB
naar de schadestaatprocedure. TenneT e.a. vorderen schadevergoeding van ABB e.a. wegens bid-rigging bij de
aanbestedingsprocedure voor een installatie met gasgeïsoleerd schakelmateriaal (GGS-installatie) in 1993. Aan haar
moederonderneming, ABB Ltd., is eerder door de Commissie een boete opgelegd wegens deelname aan het GGSkartel
tussen 1989 en 2004. De rechter oordeelt dat de feiten in de Commissiebeschikking vaststaan ten aanzien van
ABB Ltd. Het is verder aan ABB om te bewijzen dat de aanbesteding die was uitgeschreven door TenneT, niet binnen dit
wereldwijde kartel viel. ABB heeft niet aan deze verzwaarde stelplicht voldaan, aldus de rechter.
De onrechtmatige daad die volgt uit de Commissiebeschikking kan aan ABB Ltd. als adressant van de beschikking,
worden toegerekend. Het feit dat een moedervennootschap aansprakelijk is gesteld en aan haar een geldboete is
opgelegd voor een verboden gedraging die mogelijk geheel of ten dele door een dochtervennootschap is uitgevoerd,
impliceert niet zonder meer dat die dochtervennootschap ook zelf civielrechtelijk aansprakelijk is voor de schade die
het gevolg is van die verboden gedragingen. Voor een eigen civielrechtelijke aansprakelijkheid is in beginsel vereist dat
de dochtervennootschap ook zelfstandig een verwijt kan worden gemaakt. In casu heeft de rechter dit aangenomen.
Vervolgens oordeelt de rechter dat de verjaringstermijn niet is gaan lopen op het moment dat de Commissie haar
onderzoek had aangekondigd. Op dat moment hoefde TenneT nog niet te onderkennen dat zij schade zou kunnen
hebben geleden, immers de Commissie had zelf ook nog niets vastgesteld ten aanzien van het kartel. TenneT e.a.
heeft volgens de rechter aannemelijk gemaakt dat er ook daadwerkelijk schade is geleden. De zaak wordt naar de
schadestaatprocedure verwezen waarin de rechter zich kan uitlaten over het causale verband en het slagen van het
passing-on verweer.
Annemieke van der Linden
7

Beleid / Overig
Commissie Roadmap, Januari 2013: Mogelijke uitbreiding van de vereenvoudigde
procedure in concentratiecontrole
De Commissie heeft een Roadmap gepubliceerd met het oog op de uitbreiding van de vereenvoudigde procedure voor
de behandeling van bepaalde categorieën concentraties. De vereenvoudigde procedure bij concentratiecontrole is in
het leven geroepen om bepaalde categorieën concentraties die op het eerste gezicht geen mededingingsrechtelijke
problemen veroorzaken via een lichtere procedure zonder een uitgebreid marktonderzoek te behandelen. Onder de
huidige vereenvoudigde procedure vallen onder meer concentratiezaken met kleine gecombineerde marktaandelen
(onder de 15% bij horizontale overlap en onder de 25% bij verticale overlap). Ten behoeve van deze evaluatie is een
analyse uitgevoerd van de behandelde concentratiezaken tussen 2008 en 2010.
Volgens de Commissie kunnen twee opties overwogen worden: (i) het uitbreiden van de reikwijdte voor de toepassing
van de vereenvoudigde procedure door het verhogen van de drempels voor de relevante marktaandelen, óf (ii) de
introductie van een vereenvoudigde procedure voor horizontale concentraties met zeer kleine markaandelen.
Deze laatste optie kan worden uitgevoerd door het verminderen of vereenvoudigen van de informatie die in de
meldingsformulieren gevraagd wordt. Op dit moment wordt ongeveer 60% van de concentratiezaken via deze
vereenvoudigde procedure behandeld. Indien het initiatief wordt overgenomen, zou dit kunnen oplopen tot 70%. Op
deze wijze zou de administratieve last voor de Commissie en de fuserende bedrijven sterk verminderd kunnen worden.
De voorgestelde waarborgen zullen er voor zorgen dat concentratiezaken die mogelijk op mededingingsrechtelijke
bezwaren stuiten, niet aan de aandacht van de Commissie zullen ontsnappen.
Wendy Pronk
Opinie: “Versterking landbouw vraagt om innovatie, niet om minder concurrentie”
door Jarig van Sinderen (Chief economist NMa)
Naar aanleiding van de modernisering van het Europese landbouwbeleid zoals in Brussel wordt vormgegeven, heeft
Jarig van Sinderen (Chief economist NMa) hierover zijn zorgen geuit. Nu het Europese Parlement sinds het Verdrag
van Lissabon het recht heeft mee te beslissen over het Europese landbouwbeleid, lijkt er een meerderheid voor het
versoepelen van de mededingingsregels. Deze versoepeling heeft betrekking op de mogelijkheden voor producenten
om prijs- en productieafspraken te maken. Jarig van Sinderen vreest dat de consument uiteindelijk de rekening betaalt
doordat de prijzen voor voedsel onnodig verhoogd zullen worden. Van Sinderen pleit voor de lijn die de Commissie
voorstaat, te weten het stimuleren van meer samenwerking tussen boeren binnen producentenorganisaties waarmee
investering en vernieuwing in de landbouw mogelijk wordt gemaakt. De mededingingsautoriteiten van de lidstaten
hadden in dit verband al op 21 december 2012 een resolutie uitgevaardigd waarin het stimuleren van hervorming van de
landbouw via meer samenwerking in coöperaties binnen de kaders van het mededingingsrecht werd bepleit.
Annemieke van der Linden
8

Opinie NMa 25 januari 2013: Thuiszorgmarkten in beweging Concurrentie tussen
thuiszorgaanbieders heeft kwaliteit verbeterd
Sinds 2004 wordt thuiszorg in het kader van de AWBZ in concurrentie aangeboden. De NMa houdt toezicht op die
concurrentie. De NMa is in 2009 met de (jaarlijkse) publicatie van een monitor gestart die beoogt de ontwikkelingen in
de AWBZ-thuiszorgmarkten op het gebied van concurrentie in kaart te brengen. In een opinie gepubliceerd op 25 januari
2013 heeft de NMa een opinie gepresenteerd over de relevante ontwikkelingen. Uit het onderzoek blijkt volgens de
NMa dat de thuiszorgmarkt in beweging is en dat de marktwerking wenselijke ontwikkelingen laat zien. Volgens de NMa
vertoont de marktstructuur een positieve ontwikkeling, vinden er jaarlijks wisselingen plaatst tussen de marktaandelen
van de actieve thuiszorgaanbieders en worden er kortingen bedongen op de tarieven. De kwaliteit vertoont overall
bezien een opwaartse trend, hoewel de indicator ‘ervaren beschikbaar personeel’ verslechtert. De conclusie van de
NMa is dat uit de monitoring blijkt dat de concurrentie tussen thuiszorgaanbieders de kwaliteit heeft verbeterd en heeft
gezorgd voor gedifferentieerde prijsstelling.
Marieke van der Velde
Advies NMa aan de vaste commissie voor Financiën 13 februari 2013: Visie van de
NMa op de hypotheekmarkt
In een memo aan de vaste commissie voor Financiën geeft de NMa haar visie op de recente ontwikkelingen in de
hypotheekmarkt. De NMa wijst erop dat de marges van hypotheekverstrekkers gemiddeld gezien zijn gestegen en
de concurrentie op de markt is afgenomen na de financiële crisis. De NMa ziet de sterker geconcentreerde markt en
toetredingsbelemmeringen als belangrijke oorzaken van de toegenomen marges. Ook de prijsleiderschapsverboden die
de Europese Commissie heeft opgelegd bij de staatssteunverlening aan banken spelen een rol. De NMa voegt hier aan
toe dat zij tot nu toe geen aanwijzingen heeft voor overtreding van de Mededingingswet. De NMa ziet prijsregulering
van de hypotheektarieven niet als oplossingsrichting, maar denkt eerder aan een versterking van de positie van de
consument (bijvoorbeeld door een wettelijk recht op bepaalde informatie) en stimulering van een ruimer aanbod van
hypotheekverstrekkers (met name door het wegnemen van toetredings- en groeibarrières).
Marc Custers
Brief van de Minister van Economische Zaken, 30 januari 2013: SEO Rapport
concludeert tot zelfregulering ter voorkoming oneerlijke handelspraktijken
Naar aanleiding van de brief van 23 november 2012 van de Minister aan de Eerste Kamer heeft SEO Economisch
Onderzoek (“SEO”) op 23 januari 2013 een Rapport uitgebracht over de huidige en toekomstige mogelijkheden in
Nederland om oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan. Eén van de conclusies in het Rapport is dat de mogelijkheden
in het burgerlijk recht en de Mededingingswet om oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan niet toereikend blijken te
zijn. De open normen in het burgerlijk recht bieden niet voldoende duidelijkheid over wat wel en niet in strijd is met de
wet. Aanvulling van bestaande regelgeving met zelfregulering door brancheorganisaties van leveranciers en afnemers
kan voldoende zijn om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken. Voorwaarde volgens SEO is wel dat de zelfregulering
voorziet in een gedragscode die open normen uit het burgerlijk recht invult en de instelling van een onafhankelijke
instantie als meldpunt, adviseur en geschilbeslechting.
9

Het Rapport sluit aan bij de opvatting van de Minister dat zelfregulering de meest aangewezen route is als aanvulling
op de bestaande regelgeving om het probleem van de oneerlijke handelspraktijken op te lossen. Zelfregulering is
goedkoop en laagdrempelig, kan op korte termijn tot stand worden gebracht en is snel effectief. Op Europees niveau
wordt een systeem voor naleving en geschilbeslechting ontwikkeld, waarbij in Nederland kan worden aangesloten.
Enkele brancheorganisaties hebben reeds hun steun toegezegd aan het in de vorm van pilots en toepassen van een
gedragscode eerlijke handelspraktijken met een vorm van geschilbeslechting. In dit kader heeft de Commissie op
31 januari 2013 een groenboek over “unfair trading practices in the business-to-business food supply chain in Europe”
uitgebracht.
Marie-Louise Weeda
Wetsvoorstel van het Department of Business Innovation & Skills (UK), 29 januari
2013: Hervorming Britse mededingingsregels ter vereenvoudiging van het voeren
van private (schadevergoedings)acties
Vanwege de tegenvallende werking van het huidige regime voor private acties, voert het Verenigd Koninkrijk
maatregelen in op vier voorname gebieden als aanvulling op de wijzigingen van de mededingingsregels. Allereerst wordt
het Competition Appeal Tribunal (CAT) de voornaamste instelling in het Verenigd Koninkrijk voor private acties van met
name het MKB tegen concurrentieverstorend en schadeveroorzakend gedrag. Er wordt geen weerlegbaar vermoeden
van schade in kartelzaken aangenomen en het passing-on verweer zal geen onderwerp van de procedure vormen. Ten
tweede wordt een opt-out systeem voor collectieve schikkingen geintroduceerd, vergelijkbaar met de Wet Collectieve
Afhandeling Massaschade die wij in Nederland kennen. Een gelaedeerde en een potentiële gedaagde dienen een
gezamenlijk verzoek in bij de CAT om een wederzijds overeengekomen schikking goed te keuren. Via een opt-out
systeem kunnen bedrijven snel en gemakkelijk op vrijwillige basis tot een schikking met benadeelden komen. Ten derde
wordt het gebruik van alternatieve geschilbeslechting in plaats van gerechtelijke procedures aangemoedigd. Tenslotte
dienen de private acties als aanvulling op het systeem van publieke handhaving.
Marie-Louise Weeda
Disclaimer
Hoewel deze publicatie met grote zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaarden Loyens & Loeff N.V. en alle andere
entiteiten, samenwerkingsverbanden, personen en praktijken die handelen onder de naam ‘Loyens & Loeff’, geen enkele
aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit deze uitgave zonder hun medewerking. De
aangeboden informatie is bedoeld ter algemene informatie en kan niet worden beschouwd als advies.
De Nieuwsbrief Mededingingsrecht is een uitgave van de praktijk-groep Mededinging & Overheid van Loyens & Loeff.
Deze praktijkgroep bundelt de specialistische kennis op de deelgebieden mededingings- en aanbestedingsrecht,
bestuursrecht, het grensvlak van publiek- en privaatrecht en het overheidsaansprakelijkheidsrecht. De Nieuwsbrief
Mededingingsrecht wordt uitsluitend verzonden aan relaties van Loyens & Loeff.
Contactpersonen
Maurice Essers en Gert-Wim van de Meent
www.loyensloeff.com
Share the Expertise