Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Hoofdstuk 5 derschap in de Kaapverdische gemeenschap een veelvuldig voorkomend verschijnsel is, betekent dit dat er binnen de onderzoeksgroep een oververtegenwoordiging is van eenoudergezinnen. De respondentengroep kenmerkt zich verder door een lange armoededuur en een hoge schuldenlast. Uit een analyse van de inkomstenbronnen blijkt dat tachtig procent van de respondenten voor hun maandelijkse inkomsten afhankelijk is van een uitkering. Twintig procent van de respondenten heeft echter wel betaald werk, vaak afgewisseld met perioden van werkloosheid. Deze respondenten vormen een voorbeeld van de working poor, een categorie armen die in Nederland groeiende lijkt. Naast deze groep (ruim eenderde van de onderzoeksgroep) zijn twee andere subgroepen onderscheiden. Ten eerste, de ‘buitenstaanders’ die nooit gewerkt hebben of die al tenminste 10 jaar werkloos zijn. Buitenstaanders zijn met 44% het sterkst vertegenwoordigd onder de respondenten. Het gaat hierbij vooral om oudere autochtone Nederlanders en Turkse migranten. Een laatste groep die is onderscheiden hebben we als ‘afvallers’ gedefinieerd; respondenten die vaak een volwaardige carrière op de arbeidsmarkt hebben gekend, maar in het recente verleden hun ontslag hebben gekregen en sindsdien niet meer hebben gewerkt. In de respondentengroep zijn de afvallers met twintig procent het minst vertegenwoordigd. Zij onderstrepen daarmee het specifieke karakter van de onderzoeksgroep. Gezien de hoge schuldenlast van de respondenten, die mede voortkomt uit migratie-specifieke verplichtingen (het onderhouden van transnationale betrekkingen), mag worden geconcludeerd dat het voor veel respondenten moeilijk is om maandelijks te kunnen rondkomen. Veertien procent van de respondenten bleek zelfs onvoldoende geld te hebben om iedere dag een warme maaltijd te nuttigen en nog eens twaalf procent geeft aan de woning niet altijd in voldoende mate te kunnen verwarmen. Daarnaast wordt bezuinigd op allerlei sociale zaken, zoals op vakantie gaan, mensen te eten uitnodigen, of uitgaan. Tegenover dit beeld van duurzame armen die een kwetsbare positie innemen op de formele markten van arbeid en huisvesting, kunnen twee andere bevindingen worden geplaatst. De eerste is dat duurzame armoede niet gepaard hoeft te gaan met sociaal isolement. Veel respondenten participeren binnen verenigingsverbanden. Vaak betreft het levensbeschouwelijke instellingen en buurt- en culturele verenigingen. Ook verricht meer dan 25 procent van de respondenten vrijwilligerswerk. Vijfentachtig procent van de respondenten bleek lid te zijn van minstens één organisatie of vereniging. Dit getal ligt boven het gemiddelde van de bevolking. Wel kan hierbij worden aangete- 82
Armoedebeleid en het benutten van informaliteit kend dat veel respondenten vooral ingebed zijn in de eigen etnische, veelal buurtgebonden sociale verbanden. Dit sociaal kapitaal is van groot belang ter ondersteuning en opvang, maar biedt geringe mogelijkheden tot sociale mobiliteit door de relatief homogene samenstelling van de sociale netwerken. Een tweede bevinding is dat relatief veel respondenten informele arbeid verrichten, namelijk 27 procent. In meerderheid gaat het om bedragen die onder de tweehonderd gulden per maand liggen. Het werk dat respondenten verrichten vindt enerzijds plaats binnen de eigen etnische infrastructuur (in het bijzonder de detailhandel en handel), binnen de schoonmaaksector en binnen de huishoudelijke dienstverlening (schoonmaken, oppassen). Bij het verwerven van arbeid of bij het ontwikkelen van informele economische activiteiten blijken opnieuw de eigen netwerken een belangrijke rol te vervullen. Er doemen dus verschillende beelden op uit het empirisch materiaal. Enerzijds een beeld van economische inactiviteit en financiële deprivatie, anderzijds een beeld van maatschappelijke deelname – met name in eigen kring - en informele activiteit. Beide bevindingen zijn nauw met elkaar verweven. De uitsluiting van de formele arbeidsmarkt en de geringe kansen op sociale mobiliteit dragen mede bij aan het versterken van relatief homogene etnische verbanden en het ontwikkelen van alternatieve economische activiteiten. Een deelgemeente als Delfshaven biedt door haar omvangrijke populatie en ruimtelijke structuur daar ook de mogelijkheden toe. Welke beleidsmatige conclusies zou men kunnen trekken op basis van onze analyse? Ten eerste zijn er duidelijke aanwijzingen dat de hoogte van de uitkeringen tekort schiet voor bepaalde groepen, met name voor gezinnen met jonge kinderen. En ten tweede kan worden vastgesteld dat bepaalde beleidsstrategieën niet in staat zijn om het safety first-principe te doorbreken. De combinatie van inkomen uit een uitkering, informele neveninkomsten en ondersteuning vanuit de eigen sociale verbanden biedt in de ogen van veel respondenten meer zekerheden dan een formele baan of een additionele baan (Melkertbanen en sociale activeringsplaatsen). Deze banen leveren in de ogen van veel respondenten te weinig inkomenswinsten en te veel onzekerheden op om serieus in ogenschouw te worden genomen. De beleidsstrategie van sociale activering, oftewel het verrichten van maatschappelijk nuttige activiteiten en vrijwilligerswerk met behoud van uitkering, heeft tot doel een deel van de informele economie (en wel de communale sector) te incorporeren in een specifiek segment van de formele economie. Maar de eerste evaluatiestudies daaromtrent maken duidelijk dat het bereik daarvan beperkt is en een geringe populariteit heeft bij, met name, etnische minderheden (Eng- 83
- Page 40 and 41: Hoofdstuk 2 Aan het begin van de tw
- Page 42 and 43: Hoofdstuk 2 schikking over een tuin
- Page 44 and 45: Hoofdstuk 2 36 samenstelling van de
- Page 46 and 47: Hoofdstuk 2 groeten op straat. De c
- Page 48 and 49: Hoofdstuk 2 Kaapverdianen zoeken ve
- Page 50 and 51: Hoofdstuk 3 gemeente Noord en vier
- Page 52 and 53: Hoofdstuk 3 3.3 Inkomenssituatie In
- Page 54 and 55: Hoofdstuk 3 komt haar inkomen net b
- Page 56 and 57: Hoofdstuk 3 schulden worden gemaakt
- Page 58 and 59: Hoofdstuk 3 benadering dus gedefini
- Page 60 and 61: Hoofdstuk 3 in formele organisaties
- Page 62 and 63: Hoofdstuk 3 Turkse, kring van koffi
- Page 64 and 65: Hoofdstuk 3 op de arbeidsmarkt, die
- Page 66 and 67: Hoofdstuk 3 en onveranderlijk gegev
- Page 68 and 69: Hoofdstuk 3 origine, die wel een ba
- Page 70 and 71: Hoofdstuk 3 De drie typische verhou
- Page 72 and 73: Hoofdstuk 3 eenvoudig valt om maand
- Page 74 and 75: Hoofdstuk 4 ben voor huishoudens me
- Page 76 and 77: Hoofdstuk 4 In de derde plaats kan
- Page 78 and 79: Hoofdstuk 4 gastvrouw op haar beurt
- Page 80 and 81: Hoofdstuk 4 met de sociale dienst w
- Page 82 and 83: Hoofdstuk 4 74 vraagd of zij dat ze
- Page 84 and 85: Hoofdstuk 4 ben ze niet aangevraagd
- Page 86 and 87: Hoofdstuk 4 morele principes: het r
- Page 89: Hoofdstuk 5 Armoedebeleid en het be
- Page 93 and 94: Literatuurlijst Amersfoort, van, H.
- Page 95 and 96: Literatuurlijst Engbersen, G. (1986
- Page 97 and 98: Literatuurlijst Kloosterman, R., J.
- Page 99 and 100: Literatuurlijst Scott, J.C. (1976).
- Page 101: Literatuurlijst Van Walsum, S. (200
Hoofdstuk 5<br />
derschap <strong>in</strong> de Kaapverdische geme<strong>en</strong>schap e<strong>en</strong> veelvuldig voorkom<strong>en</strong>d verschijnsel<br />
is, betek<strong>en</strong>t dit dat er b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> de onderzoeksgroep e<strong>en</strong> oververteg<strong>en</strong>woordig<strong>in</strong>g<br />
is van e<strong>en</strong>oudergez<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. De respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>groep k<strong>en</strong>merkt<br />
zich verder door e<strong>en</strong> lange armoededuur <strong>en</strong> e<strong>en</strong> hoge schuld<strong>en</strong>last. Uit e<strong>en</strong><br />
analyse van de <strong>in</strong>komst<strong>en</strong>bronn<strong>en</strong> blijkt dat tachtig proc<strong>en</strong>t van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
voor hun maandelijkse <strong>in</strong>komst<strong>en</strong> afhankelijk is van e<strong>en</strong> uitker<strong>in</strong>g.<br />
Tw<strong>in</strong>tig proc<strong>en</strong>t van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft echter wel betaald werk, vaak afgewisseld<br />
met period<strong>en</strong> van werkloosheid. Deze respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
voorbeeld van de work<strong>in</strong>g poor, e<strong>en</strong> categorie arm<strong>en</strong> die <strong>in</strong> Nederland groei<strong>en</strong>de<br />
lijkt. Naast deze groep (ruim e<strong>en</strong>derde van de onderzoeksgroep) zijn<br />
twee andere subgroep<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> eerste, de ‘buit<strong>en</strong>staanders’ die<br />
nooit gewerkt hebb<strong>en</strong> of die al t<strong>en</strong>m<strong>in</strong>ste 10 jaar werkloos zijn. Buit<strong>en</strong>staanders<br />
zijn met 44% het sterkst verteg<strong>en</strong>woordigd onder de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Het<br />
gaat hierbij vooral om oudere autochtone Nederlanders <strong>en</strong> Turkse <strong>migrant<strong>en</strong></strong>.<br />
E<strong>en</strong> laatste groep die is onderscheid<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> we als ‘afvallers’ gedef<strong>in</strong>ieerd;<br />
respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die vaak e<strong>en</strong> volwaardige carrière op de arbeidsmarkt hebb<strong>en</strong><br />
gek<strong>en</strong>d, maar <strong>in</strong> het rec<strong>en</strong>te verled<strong>en</strong> hun ontslag hebb<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
s<strong>in</strong>dsdi<strong>en</strong> niet meer hebb<strong>en</strong> gewerkt. In de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>groep zijn de afvallers<br />
met tw<strong>in</strong>tig proc<strong>en</strong>t het m<strong>in</strong>st verteg<strong>en</strong>woordigd. Zij onderstrep<strong>en</strong> daarmee<br />
het specifieke karakter van de onderzoeksgroep.<br />
Gezi<strong>en</strong> de hoge schuld<strong>en</strong>last van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, die mede voortkomt uit<br />
migratie-specifieke verplicht<strong>in</strong>g<strong>en</strong> (het onderhoud<strong>en</strong> van transnationale betrekk<strong>in</strong>g<strong>en</strong>),<br />
mag word<strong>en</strong> geconcludeerd dat het voor veel respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
moeilijk is om maandelijks te kunn<strong>en</strong> rondkom<strong>en</strong>. Veerti<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>t van de<br />
respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bleek zelfs onvoldo<strong>en</strong>de geld te hebb<strong>en</strong> om iedere dag e<strong>en</strong><br />
warme maaltijd te nuttig<strong>en</strong> <strong>en</strong> nog e<strong>en</strong>s twaalf proc<strong>en</strong>t geeft aan de won<strong>in</strong>g<br />
niet altijd <strong>in</strong> voldo<strong>en</strong>de mate te kunn<strong>en</strong> verwarm<strong>en</strong>. Daarnaast wordt bezu<strong>in</strong>igd<br />
op allerlei sociale zak<strong>en</strong>, zoals op vakantie gaan, m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te et<strong>en</strong> uitnodig<strong>en</strong>,<br />
of uitgaan.<br />
Teg<strong>en</strong>over dit beeld van duurzame arm<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> kwetsbare positie <strong>in</strong>nem<strong>en</strong><br />
op de formele markt<strong>en</strong> van arbeid <strong>en</strong> huisvest<strong>in</strong>g, kunn<strong>en</strong> twee andere bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> geplaatst. De eerste is dat duurzame armoede niet gepaard<br />
hoeft te gaan met sociaal isolem<strong>en</strong>t. Veel respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> participer<strong>en</strong><br />
b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>gsverband<strong>en</strong>. Vaak betreft het lev<strong>en</strong>sbeschouwelijke <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> buurt- <strong>en</strong> culturele ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Ook verricht meer dan 25 proc<strong>en</strong>t<br />
van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vrijwilligerswerk. Vijf<strong>en</strong>tachtig proc<strong>en</strong>t van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
bleek lid te zijn van m<strong>in</strong>st<strong>en</strong>s één organisatie of ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g. Dit getal<br />
ligt bov<strong>en</strong> het gemiddelde van de bevolk<strong>in</strong>g. Wel kan hierbij word<strong>en</strong> aangete-<br />
82
Change language