Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 4
gastvrouw op haar beurt mensen uit de directe kring uitnodigt. Deze avonden
worden dus bezocht door mensen die uitsluitend tot de Turkse gemeenschap
behoren. Twee andere voorbeelden betreffen een Kaapverdische vrouw die
eten kookt en verkoopt op bijeenkomsten van de Kaapverdische vereniging,
en een migrant die bij de Turkse krantendistributeur dagelijks een stapel
kranten inkoopt en deze vervolgens met winst verkoopt in verschillende Turkse
cafés. Ongeveer eenvijfde van de mensen genereert op deze manier inkomsten
met behulp van het eigen netwerk.
Onder de categorie voordelige arrangementen valt een verscheidenheid aan
inkomsten genererend gedrag. Het meest populair onder de respondenten is
het onderverhuren van een kamer in de eigen woning, waarbij de hieruit verkregen
inkomsten niet aan de relevante instanties worden doorgegeven.
Daarnaast blijkt in sommige gevallen de formele situatie van het huishouden
een andere dan de feitelijke te zijn, waarbij kinderen die al uit huis zijn feitelijk
nog inwonen of - andersom – kinderen die formeel als thuiswonend geregistreerd
staan bij andere familieleden zijn ondergebracht of überhaupt niet
blijken te bestaan. Ook het verzwijgen van de formele inkomsten van huisgenoten
komt voor. Anderen beschikken over een geheime bankrekening op
naam van bijvoorbeeld familieleden waar ze buiten het zicht van de uitkerende
instantie financiële steun op ontvangen of schenkingen op laten storten.
Sommige migranten genieten huuropbrengsten van een eigen woning in het
herkomstland en weer anderen ontvangen extra inkomsten door hun adres
als postadres te laten fungeren. Het betreft hier allemaal constructies waarbij
men extra inkomsten verkrijgt die, soms uit onwetendheid, niet aan de belasting
worden doorgegeven en daarnaast verzwegen worden aan uitkerende
instanties zoals de sociale dienst.
Gegeven het beperkte aantal respondenten die voordelige arrangementen
heeft ontwikkeld, is het lastig om uitspraken te doen over de kenmerken van
deze groep in vergelijking met de respondenten die inkomsten uit zwart werk
hebben. Slechts twee zaken vallen op. In de eerste plaats lijkt het aangaan
van voordelige arrangementen weinig van doen te hebben met de etnische
achtergrond van respondenten. Wel bestaat er een relatie tussen het type
huishouding en het ontwikkelen van voordelige arrangementen. We treffen
deze vorm van nevenverdiensten vooral aan onder alleenstaanden en eenoudergezinnen.
Eerder zagen we dat een belangrijke vorm van een dergelijk
voordelige arrangement het verhuren van een kamer is. Het spreekt voor zich
dat alleenstaanden ook meer mogelijkheden tot onderverhuur hebben dan
gezinnen met kinderen. In de tweede plaats heeft een klein aantal migranten
70